Οι Προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας της ΕΕ

Η Ελλάδα αναλαμβάνει την Προεδρία  του Συμβουλίου  της ΕΕ σε μια σημαντική μεταβατική περίοδο για την Ευρώπη. Η οικονομική κρίση επέβαλε την υιοθέτηση περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής για την διαφύλαξη της χρηματοοικονομικής σταθερότητας και την εξυγίανση της οικονομίας. Η έκταση και η ένταση της κρίσης και η συνακόλουθη ύφεση και ανεργία κλόνισαν την εμπιστοσύνη σημαντικού  μέρους  των Ευρωπαίων πολιτών στην ικανότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος να εφαρμόσει αξιόπιστη και αποτελεσματική πολιτική για την επιστροφή στην ευημερία, την οικονομική ανάκαμψη και σε υψηλά επίπεδα απασχόλησης. Παράλληλα,  η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης μέσω εφαρμογής πολιτικών αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας επηρέασε ισχυρά  την κοινωνική συνοχή, ιδιαίτερα στις χώρες οι οποίες αντιμετώπισαν την κρίση άμεσα.

Το μεγάλο διακύβευμα για την ευημερία και την σταθερότητα στην ΕΕ εδράζεται στην επιβεβαίωση της αποστολής της στην καρδιά και στο νου των πολιτών της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρώπη καλείται σήμερα να ανταποκριθεί στην πρόκληση της οικονομικής κρίσης, διαφυλάττοντας το κοινό νόμισμα μέσα από την εμβάθυνση της ΟΝΕ, προωθώντας άμεσα πολιτικές για την αντιμετώπιση της ύφεσης και της ανεργίας μέσω της τόνωσης της ανάπτυξης και αξιοποιώντας τα εργαλεία που διαθέτει για να ενισχύσει την συνέργεια μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης.

Η διεξαγωγή των εκλογών για την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας συνιστά ένα πρόσθετο παράγοντα που ορίζει το πλαίσιο της Προεδρίας αυτής.

1. Ανάπτυξη-Απασχόληση-Συνοχή

Με την ανεργία να φθάνει σε ιστορικά υψηλά σε πολλά κ-μ, πλήττοντας ιδιαίτερα τους νέους, και την ύφεση να απειλεί πάντα τις ευρωπαϊκές οικονομίες, η ανάπτυξη, ως φορέας πολυδιάστατων ωφελειών σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί ζήτημα πρωταρχικής σημασίας για την Ελληνική Προεδρία στο σύνολο των θεματικών δράσεων της ΕΕ, ως η μόνη που δύναται να βγάλει τις ευρωπαϊκές οικονομίες από το υφεσιακό τέλμα. Για την Ελλάδα, ανάπτυξη και απασχόληση συνδέονται δομικά και άρρηκτα.

Η «ισορροπία» μεταξύ πολιτικών δημοσιονομικής σταθερότητας και πολιτικών ανάπτυξης (σε εφαρμογή και των προβλέψεων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020») αποτελεί την λυδία λίθο των εξελίξεων προς την κατεύθυνση της επίτευξης της αναγκαίας συνοχής  μεταξύ των οικονομιών της Ένωσης, και, κατ’ επέκταση, και των ευρωπαϊκών κοινωνιών, συστατικού στοιχείου για την περαιτέρω εμβάθυνση της ΕΕ, που αποτελεί και την δεύτερη προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας.

Επιδίωξη  αποτελεί η εξισορρόπηση του χρονοδιαγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης με την εφαρμογή  ενός  ουσιαστικά ενισχυμένου και ρεαλιστικού Συμφώνου για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση, το οποίο να μπορεί να μετατραπεί σε ένα πολυσχιδές ευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων, στο πρότυπο της πολιτικής συνοχής, με επίκεντρο  την απασχόληση. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα μπορεί να έχει ισχυρό ρόλο αναφορικά με τα έργα εντάσεως εργασίας (π.χ. προγράμματα για τις ΜΜΕ, βασικές υποδομές, ενέργεια και κλίμα), με την στήριξη και την εμπιστοσύνη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Σε κάθε περίπτωση, χρήσιμη θα ήταν η εκκίνηση του διαλόγου για τους συγκεκριμένους εκείνους θεματικούς τομείς που προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης και, ταυτόχρονα, δημιουργίας θέσεων απασχόλησης, όπως η καινοτομία, οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, οι μεταφορές, η ναυτιλία και ο τουρισμός. Η παρουσίαση από την Επιτροπή, εντός των επομένων μηνών, σχετικής Λευκής Βίβλου θα μπορούσε να αποτελέσει το εφαλτήριο αυτού του εγχειρήματος.

Η ενδιάμεση αξιολόγηση της "Στρατηγικής Ευρώπη 2020" κατά το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 2014 αποτελεί πρόσφορο πλαίσιο και προσφέρει την ευκαιρία για την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών. Ένα πρώτο, αν και όχι επαρκές, βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση πραγματοποιήθηκε στο Ευρ. Συμβούλιο του Ιουνίου,  όπου αποφασίσθηκαν, ταυτόχρονα, η ενίσχυση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, αλλά και το κοινό πρόγραμμα ΕΤΕπ-Επιτροπής «Investment Plan» για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ, ως βασικών εργοδοτών της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Οι παρεμβάσεις για την ανάσχεση της ανεργίας και την στήριξη της απασχόλησης είναι απολύτως αναγκαίες προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας «άνεργης ανάπτυξης».

2. Εμβάθυνση Ένωσης/ Ολοκλήρωση Ευρωζώνης

Η αντιμετώπιση της δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ευρωζώνη και η νέα αρχιτεκτονική της ΟΝΕ είναι εκ των πραγμάτων προτεραιότητες των προεδριών των επόμενων ετών, περιλαμβανομένης και της ελληνικής. Στόχος είναι η διαφύλαξη της σταθερότητας του κοινού νομίσματος μέσα από την εμβάθυνση της ΟΝΕ και τον ex ante συντονισμό των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών.

Στο πλαίσιο αυτό, έμφαση θα δοθεί στα συστατικά στοιχεία για:

(α) την προώθηση  της τραπεζικής ένωσης (εποπτεία –εξυγίανση - εγγύηση καταθέσεων στην βάση των νέων κεφαλαιακών απαιτήσεων), η οποία αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για την καλλίτερη λειτουργία της ΟΝΕ και προϋπόθεση για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της ρευστότητας στην ευρωπαϊκή οικονομία. Κατά το διάστημα της Ελληνικής Προεδρίας θα επιδιωχθεί απτή πρόοδος στην θέσπιση του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (SRM).

(β) την οικοδόμηση των αρχών της δημοσιονομικής και οικονομικής ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, στόχος είναι να διασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή των νέων μηχανισμών οικονομικής διακυβέρνησης της Ένωσης (δηλ. ο δημοσιονομικός συντονισμός ώστε να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ των κρατών μελών με τρόπο που θα ευνοεί την ανάπτυξη). Όλη αυτή η διαδικασία της εμβάθυνσης θα σέβεται απόλυτα την Κοινή Αγορά και θα είναι ανοικτή στα μέλη της ΕΕ που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη.

(γ) Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην κοινωνική διάσταση της Ευρωζώνης, ως ένα εκ των δομικών στοιχείων της εμβάθυνσης. Η διάσταση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία ως απάντηση στην δημογραφική και δημοσιονομική κρίση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους.

Παράλληλα, θα πρέπει να θεμελιωθεί το θεσμικό οικοδόμημα που να εξασφαλίζει διαφάνεια, λογοδοσία και αντιπροσωπευτικότητα στο όλο εγχείρημα.

3. Μετανάστευση, Σύνορα και Κινητικότητα

Η επισφαλής ατμόσφαιρα στο εγγύς περιβάλλον της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τη διατήρηση των γενεσιουργών αιτίων που προκαλούν τις μεταναστευτικές ροές προς το εσωτερικό της ΕΕ, επιδρούν αυξητικά στην πίεση η οποία ασκείται στα κράτη μέλη, σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης και μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, όταν κύριο ζητούμενο αποτελεί η σταθερότητα και η ανάπτυξη. Τις συνέπειες αυτής της πίεσης βιώνουν με ιδιαίτερη ένταση τα κράτη-μέλη στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και όσα ήδη μαστίζονται από βαθιά ύφεση και υψηλή ανεργία.

Σε αυτό το πλαίσιο, στόχος της Ελληνικής Προεδρίας αποτελεί η ενίσχυση των προσπαθειών ανάδειξης και ενίσχυσης των θετικών συνεπειών μιας συνολικής ευρωπαϊκής διαχείρισης του μεταναστευτικού φαινομένου στην υπηρεσία της ανάπτυξης. Η Ελληνική Προεδρία θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της για να αναδείξει όλες τις διαστάσεις της μεταναστευτικής πολιτικής, με παράλληλες δράσεις για τον περιορισμό των επιπτώσεων από την λαθρομετανάστευση, σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδα.

Πιο συγκεκριμένα:

- Oι ευρύτερες πολιτικές που συνδέονται με την μετανάστευση, στο πλαίσιο της Σφαιρικής Προσέγγισης της ΕΕ για την Μετανάστευση (“EU Global Approach to Migration”), αποτελούν από το 2005 το πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για τον σχετικό διάλογο και συνεργασία με χώρες εκτός ΕΕ (εταιρικές σχέσεις κινητικότητας  της ΕΕ με τρίτες χώρες) .

Τρεις είναι οι βασικοί στόχοι  αυτής της προσέγγισης: (α) η βελτίωση και οργάνωση της νόμιμης μετανάστευσης και της υποβοηθούμενης κινητικότητας/facilitated mobility, (β) η αποφυγή και μείωση της παράνομης μετανάστευσης με ένα αποδοτικό, ωστόσο και ανθρώπινο, τρόπο και (γ) η ενίσχυση στων συνεργειών μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης. Η Ελληνική Προεδρία, ενόψει της λήξης του «Προγράμματος της Στοκχόλμης 2010-14», θα εργασθεί προκειμένου να διαμορφωθούν οι στρατηγικοί στόχοι και να καθορισθούν οι προτεραιότητες της ΕΕ στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων για την περίοδο 2014-18.

- Παράλληλα με τα προαναφερθέντα, με την ευκαιρία της επικαιροποίησης του «Σχεδίου Δράσης της ΕΕ σχετικά με την αντιμετώπιση μεταναστευτικών πιέσεων-Στρατηγική απάντηση», έμφαση δίνεται και στα μέτρα καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης, που επικεντρώνονται στην επανεισδοχή και στην επιστροφή, στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και στην οικοδόμηση θεσμικών ικανοτήτων για την διαχείριση των συνόρων. Κύρια επιδίωξη της Ελληνικής Προεδρίας είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη διαχείριση των συνόρων σε διάφορα επίπεδα, ενώ θα επιδιωχθεί η ενίσχυση όλων των δράσεων πρόληψης σε τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης της παράνομης μετανάστευσης προς όφελος όλων των κ-μ.

Σε αυτό το πλαίσιο η Ελληνική Προεδρία θα προωθήσει την εφαρμογή του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα μέτρα ενίσχυσης της αλληλεγγύης προς εκείνα τα κ-μ των οποίων τα συστήματα ασύλου υφίστανται ιδιαίτερες πιέσεις, με σεβασμό των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες και το δίκαιο της Ευρ. Ενωσης, σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς (πχ UNCHR, IOM και ΜΚΟ).

- Η κινητικότητα, όμως, είναι έννοια ευρύτερη της μετανάστευσης, καθόσον θεωρείται απαραίτητη η διασύνδεση της εξωτερικής διάστασης της μετανάστευσης με τις αλληλένδετες πολιτικές όπως η πολιτική θεωρήσεων (συμφωνίες διευκόλυνσης και εθνικές πολιτικές των κ-μ της ΕΕ για την διαμονή μακράς διάρκειας), τις στρατηγικές εταιρικές σχέσεις, την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, την διασύνδεση μιας κοινής μεταναστευτικής πολιτικής ικανής να συμβάλει στην Ατζέντα 2020 της ΕΕ.

Θάλασσα

• Η Ελλάδα, ως παραδοσιακά ναυτιλιακή χώρα, κατανοεί και αναγνωρίζει την δυναμική και τις ευκαιρίες που απορρέουν από τις θαλάσσιες δραστηριότητες για την συνολική οικονομία της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση διαφύλαξης της αειφορίας. Επιπλέον, προφανή ελληνικά –και όχι μόνον- στρατηγικά συμφέροντα δικαιολογούν την ανάδειξη και αντιμετώπιση προβλημάτων ασφάλειας που αφορούν στην διαχείριση των θαλασσίων συνόρων της Ένωσης.

• Στο πλαίσιο αυτό, μία οριζόντια θεματική της Ελληνικής Προεδρίας, που θα διαπερνά το σύνολο των προτεραιοτήτων της, θα αφορά στην Θαλάσσια Πολιτική της ΕΕ. Κεντρική ιδέα είναι η επανεκκίνηση και ο επαναπροσδιορισμός της Θαλάσσιας Πολιτικής, με συμπερίληψη όλων των εκφάνσεών της, και όχι μόνον των αναπτυξιακών πτυχών (Διακήρυξη Λεμεσού επί Κυπριακής Προεδρίας).

• Κατά συνέπεια, οι δράσεις που θα αναληφθούν και τα θέματα που θα αναδειχθούν θα εκτείνονται σε ένα ευρύτατο φάσμα όπως η Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στην «Ατζέντα Ανάπτυξη και Απασχόληση στους τομείς Θάλασσας και Ναυτιλίας», περιλαμβανομένου του τομέα της ενέργειας, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, η Πρωτοβουλία Αδριατικής-Ιονίου, η Θαλάσσια Στρατηγική Ασφάλειας, ο Θαλάσσιος και Παράκτιος Τουρισμός, η Μετανάστευση δια της Θάλασσας.

• Στοχεύουμε να συνεργασθούμε στενά με εταίρους με τους οποίους έχουμε κοινά στρατηγικά συμφέροντα και να προωθήσουμε στρατηγικές και πολιτικές προς το κοινό συμφέρον όλων των μελών της ΕΕ. Η θάλασσα είναι προνομιακό πεδίο γνώσης και δράσης των Ελλήνων και αστείρευτη πηγή ανάπτυξης και ευημερίας για όλη της Ευρώπη.