Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων μας σας γνωρίζουμε τα κάτωθι:
1. Σύμφωνα με τον Καν. 1234/2007, οι γεωγραφικές ενδείξεις «Μακεδονία» «Θράκη» και «Αιγαίο» έχουν κατοχυρωθεί προς αποκλειστική χρήση από τους Έλληνες παραγωγούς οίνου της Μακεδονίας και έχουν καταχωρηθεί στη βάση δεδομένων της ΕΕ « Ε-Bacchus», η οποία περιέχει το μητρώο των προστατευόμενων στην ΕΕ ονομασιών προέλευσης και γεωγραφικών ενδείξεων οίνων σύμφωνα με τον κανονισμό (EE) 1308/2013 http://ec.europa.eu/agriculture/markets/wine/e-bacchus/index.cfm?event=pwelcome&language=EL.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κανονισμό 110/2008 προστατεύεται και η γεωγραφική ένδειξη «Τσίπουρο Μακεδονίας» στην κατηγορία «απόσταγμα στεμφύλων σταφυλής».
2. Βάσει των κανονισμών (ΕΚ) 509/2006 και 510/2006 η προστασία των προϊόντων ΠΟΠ και ΠΓΕ είναι απόλυτη εντός της ΕΕ. Οποιαδήποτε παραβίαση από κράτος-μέλος νομιμοποιεί, αρχικά, την άσκηση διαμαρτυρίας και συστάσεων εκ μέρους των αρμόδιων Πρεσβειών/Προξενικών Γραφείων της θιγόμενης χώρας. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης προσφυγής ενώπιον των αρμόδιων θεσμικών οργάνων της ΕΕ κατά του προσβάλλοντος κράτους-μέλους (Ευρ. Επιτροπή, Δικαστήριο της ΕΕ).
3. Ως προς την προστασία των ανωτέρω ενδείξεων εκτός ΕΕ, σημειώνεται ότι στις Συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες, αλλά και στις διαπραγματεύσεις για τη σύναψη εν λόγω Συμφωνιών, υπάρχουν διατάξεις για την αμοιβαία αναγνώριση κατοχυρωμένων ΠΟΠ/ΠΓΕ ενώ, σε κάθε περίπτωση, γίνεται προσπάθεια να υπογραμμιστεί η υποχρέωση σεβασμού της κοινοτικής νομοθεσίας, για την προστασία των επώνυμων και συνδεδεμένων με την ιστορία και πολιτισμό του κάθε τόπου προϊόντων.
4. Ειδικότερα, με το άρθρο 71 της Συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας αφετέρου (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 084 της 20/03/2004 σ. 0013 – 0197), που αφορά στην πνευματική, βιομηχανική και εμπορική ιδιοκτησία, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ) αναλαμβάνει την υποχρέωση να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εγγυάται επίπεδο προστασίας της διανοητικής, βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας παρόμοια με εκείνα που ισχύουν στην Κοινότητα. Επιπλέον, στην Κοινή Δήλωση σχετικά με το άρθρο 71 διευκρινίζεται ότι, για την εφαρμογή της παρούσας συμφωνίας, η πνευματική, βιομηχανική και εμπορική ιδιοκτησία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, οι γεωγραφικές ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένων των ονομασιών προέλευσης.
5. To ΥΠΕΞ, κατά πάγια πρακτική, παρακολουθεί τις περιπτώσεις παράνομης χρήσης κατοχυρωμένων ελληνικών προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίες Προέλευσης-Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης και προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία τους. Ενημερώνεται σχετικά τόσο μέσω των Αρχών Εξωτερικού και του δικτύου των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων όσο και από τους επιχειρηματικούς φορείς αλλά και τις μεμονωμένες επιχειρήσεις που θίγονται από τις εν λόγω παραβιάσεις.
6. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι όταν διαπιστώθηκε, το 2011, η κυκλοφορία οίνου προέλευσης πΓΔΜ με την ονομασία «μακεδονικός», στη γερμανική αγορά, το ΥΠΕΞ- προέβη στις απαραίτητες ενέργειες, τόσο σε διμερές όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, σε συντονισμό με το ΥΠΑΑΤ και την Ένωση Οινοπαραγωγών Βορείου Ελλάδας, ώστε άμεσα ο Γερμανικός Ομοσπονδιακός Σύνδεσμος Οίνου και Οινοπνευματωδών γνωστοποίησε στα μέλη του ότι η ένδειξη «μακεδονικός οίνος» δεν είναι αποδέκτη για οίνους που δεν προέρχονται από την Ελλάδα. Παράλληλα, η αλυσίδα πολυκαταστημάτων που πουλούσε τους οίνους με την επίμαχη ονομασία από την πΓΔΜ αποφάσισε τη διακοπή πώλησής τους.
7. Στις 11 Ιουνίου τ.έ. ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) απέστειλε επιστολή στην οποία ανέφερε τη διαπίστωση περιπτώσεων παράνομης χρήσης ελληνικών οινικών ΠΓΕ σε ξένες αγορές, και συγκεκριμένα ονομασιών οινικών ΠΓΕ «Μακεδονία», «Θράκη» και «Αιγαίο» επί των ετικετών οίνων, που παράγονται και πωλούνται στην ευρωπαϊκή και αμερικανική αγορά, από επιχειρήσεις της πΓΔΜ, της Τουρκίας, της Βουλγαρίας και της Πολωνίας.
8. Στο πλαίσιο της πρακτικής του ΥΠΕΞ για άμεση ανταπόκριση σε καταγγελίες παράνομης χρήσης ελληνικών ονομασιών ΠΟΠ-ΠΓΕ, σε συνεργασία με τους ελληνικούς επιχειρηματικούς φορείς, συγκλήθηκε στις, 13 Ιουνίου τ.ε., σύσκεψη, με τον ΣΕΟ και τις συναρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΞ και του ΥΠΑΑΤ, με σκοπό την αναλυτική παρουσίαση των περιπτώσεων και την εξεύρεση αποτελεσματικών τρόπων αντιμετώπισης του προβλήματος. Στη σύσκεψη συμφωνήθηκε να γίνει πρωταρχικώς αποτύπωση της κατάστασης στις ξένες αγορές και στις 25 Ιουνίου τρ.ε απεστάλη έγγραφο προς όλες τις διπλωματικές μας αρχές με το οποίο ζητήσαμε τη διεξαγωγή μιας, κατά το δυνατόν, εκτεταμένης έρευνας της επιτόπιας αγοράς για τον εντοπισμό προϊόντων απομίμησης κατοχυρωμένων ελληνικών οινικών προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης.
9. Για τις ενέργειές αυτές ο ΣΕΟ ευχαρίστησε τις Υπηρεσίες του ΥΠΕΞ σε δύο επιστολές του (με ημερομηνία 10.07.208 και 19.07.2018). Συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τον ΣΕΟ για την παρακολούθηση και αντιμετώπιση της παράνομης χρήσης και των απομιμήσεων των ελληνικών ονομασιών ΠΟΠ-ΠΓΕ.
10. Ως προς τις εμπορικές επωνυμίες και τα εμπορικά σήματα, παρατηρούμε τα εξής: Έως τώρα, το σύνολο των οίνων της πΓΔΜ φέρει την ένδειξη «Republic of Macedonia» ως προς τον τόπο προέλευσης. Με τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας των Πρεσπών, όσα προϊόντα φέρουν σήμερα την ένδειξη «Μade in/produced in/product of Republic of Macedonia» θα πρέπει, βάσει της Συμφωνίας αυτής, υποχρεωτικά να μετατραπούν σε «Μade in/produced in/product of Republic of North Macedonia», καθιστώντας έτσι προς όλους απόλυτη τη διάκριση του τόπου προέλευσης των προϊόντων αυτής και της Μακεδονίας μας. Επιπρόσθετα, στη Συμφωνία περιλαμβάνονται σαφείς διατάξεις περί των ευνοϊκών για την χώρα μας προβλέψεων της ΕΕ στο θέμα των εμπορικών επωνυμιών και σημάτων, και συγκεκριμένα: Στο άρθρο 1 παρ. 3 εδάφιο θ ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης διεθνής ομάδα ειδικών για την υλοποίηση των διευθετήσεων μεταξύ των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δυο χωρών στα συγκεκριμένα θέματα. Τέλος, στις τελικές διατάξεις της Συμφωνίας (άρθρο 20 παρ. 8) ορίζεται ότι η εφαρμογή της από τα δυο μέρη θα γίνεται σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο. Τα οφέλη στο εμπορικό πεδίο, σε σχέση με τη σημερινή κατάσταση, ιδιαίτερα στον οινοπαραγωγικό τομέα, καθίστανται συνεπώς προφανή.
Το αιτηθέν, υπ’ Α.Π.36984 από 25 Ιουνίου 2018, έγγραφο της Β’ Γενικής Δ/νσης Οικονομικών Σχέσεων του Υπουργείου επισυνάπτεται στην παρούσα.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός
Γιώργος Κατρούγκαλος
26 Ιουλίου, 2018