Το παράδειγμα της εργαλειοποίησης της ανθρώπινης ζωής μέσω άσκησης μεταναστευτικής πίεσης στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το έδωσε πρώτη η γειτονική Τουρκία, με τις γνωστές σε όλους κακόβουλες ενέργειές της, την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2020, στην περιοχή του Έβρου. Μάλιστα, ως άλλοθι η Άγκυρα είχε επικαλεστεί την αύξηση μεταναστευτικών ροών από τη Συρία και επεισόδια στο Idlib. Ωστόσο, οι μετανάστες, των οποίων τη μετακίνηση στην ελληνο-τουρκική μεθόριο διευκόλυναν οι τουρκικές Αρχές, προέρχονταν πρωτίστως από χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Ήταν σαφές ότι, με την εργαλειοποίηση της μετανάστευσης, η Άγκυρα επεδίωκε να εξυπηρετήσει τους δικούς της πολιτικούς σκοπούς.
Η αντίδραση της χώρας μας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπήρξε άμεση, με τα γνωστά αποτελέσματα αποτροπής των τουρκικών σχεδιασμών. Άμεση υπήρξε και η έκφραση αλληλεγγύης, καθώς και η έμπρακτη υποστήριξη προς τη χώρα μας από πλευράς τόσο των θεσμών της Ε.Ε. όσο και των λοιπών κρατών-μελών. Κατόπιν πρόσκλησης του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, την περιοχή της μεθορίου επισκέφθηκαν, στις 3 Μαρτίου 2020, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Charles Michel, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ursula von der Leyen, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. David Sassoli και ο τότε ασκών την κυλιόμενη Προεδρία του Συμβουλίου Πρωθυπουργός της Κροατίας κ. Andrej Plenkovic. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τόνισαν επανειλημμένως ότι τα ελληνικά σύνορα αποτελούν και ευρωπαϊκά σύνορα και υπογράμμισαν την ανάπτυξη δυνάμεων ταχείας επέμβασης της FRONTEX και την ενεργοποίηση του ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση των κρίσιμων περιστάσεων. Επίσης, με επιστολή μου προς τον Υ.Ε./Α.Ε. Josep Borrell ζήτησα τη σύγκληση εκτάκτου Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., το οποίο πραγματοποιήθηκε, στις 6 Μαρτίου 2020, στο Ζάγκρεμπ. Το Συμβούλιο υιοθέτησε Δήλωση, με την οποία εκφράστηκε η αλληλεγγύη των λοιπών κρατών-μελών προς τη χώρα μας, αλλά και προς τη Βουλγαρία και την Κύπρο, το πρόβλημα αναγνωρίσθηκε ως ευρωπαϊκό και καταδικάσθηκε η εργαλειοποίηση μεταναστών από την Τουρκία για την εξυπηρέτηση πολιτικών της σκοπών.
Το κακό παράδειγμα της Τουρκίας ακολουθεί σήμερα η Λευκορωσία, με τα γνωστά γεγονότα στα σύνορά της με τη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Λεττονία. Η χώρα μας έχει σταθεί ευθύς εξαρχής αλληλέγγυα με τους τρεις μας εταίρους και στηρίζει την επιβολή κυρώσεων στο καθεστώς Λουκασένκο για την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού. Ωστόσο, δεν έχουμε αρκεσθεί σε αυτό. Η Ελλάδα έχει υποβάλει στα λοιπά κράτη μέλη πρόταση για τη σύσταση ενός οριζοντίου καθεστώτος κυρώσεων, το οποίο θα στοχοποιεί φυσικά πρόσωπα και οργανώσεις, κρατικές και ιδιωτικές, που οργανώνουν, διευκολύνουν ή καθ’ οιονδήποτε τρόπο εμπλέκονται στην εργαλειοποίηση μεταναστευτικών ρευμάτων, οπουδήποτε κι αν αυτό συμβαίνει στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Πρόκειται για ένα μέσο το οποίο θα συμβάλει αποφασιστικά στην αποτροπή τέτοιων φαινομένων στο μέλλον και θα δώσει το κατάλληλο μήνυμα σε εκείνες τις τρίτες χώρες που δεν ορρωδούν προ ουδενός, προκειμένου να προωθήσουν τις πολιτικές τους σκοπιμότητες. Η πρόταση εξετάζεται από τους εταίρους μας και αναμένεται να ξεκινήσουν προσεχώς οι διαβουλεύσεις μεταξύ των 27.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ
23 Δεκεμβρίου, 2021