Το Άρθρο IV της Συνθήκης ΝΡΤ παρέχει το δικαίωμα σε κάθε συμβαλλόμενο κράτος, όπως η Τουρκία, να εκμεταλλευθεί, εφόσον το επιθυμεί, την πυρηνική ενέργεια για ειρηνικούς σκοπούς. Εντός των επόμενων ετών (αρχικός σχεδιασμός ήταν το έτος 2023) η Rosatom θα ολοκληρώσει και θα θέσει σε λειτουργία τις πρώτες πυρηνικές μονάδες της στην Τουρκία («πυρηνικό σύμπλεγμα Ακούγιου») για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας για ειρηνική χρήση. Ωστόσο, η Τουρκία δεν θα έχει πρόσβαση σε θέματα τεχνογνωσίας του πυρηνικού συμπλέγματος.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), με τον Γενικό Διευθυντή του οποίου είχα συναντηθεί στις 8 Μαρτίου 2022, υποβοηθεί τη βελτίωση των όρων προστασίας των πυρηνικών εγκαταστάσεων, με επιτόπου αποστολές, αξιολογήσεις, συστάσεις και προγράμματα Τεχνικής Συνεργασίας που παρέχει, μετά από αίτημα των κρατών-μελών. Επίσης συμβάλλει ώστε η χώρα να ανταποκρίνεται στις διεθνείς υποχρεώσεις της.
Προκειμένου μία χώρα να εγκαταστήσει πυρηνικό εργοστάσιο, ακολουθεί ένα μακροχρόνιο σχεδιασμό προετοιμασίας, που διαχωρίζεται σε 3 στάδια:
(α) Μελέτες πριν τη λήψη απόφασης για έναρξη προγράμματος πυρηνικής ενέργειας,
(β) Εργασίες προετοιμασίας κατασκευής πυρηνικού εργοστασίου μετά τη σχετική απόφαση,
(γ) Δράσεις υλοποίησης του πυρηνικού σταθμού έως την τελική κατασκευή του.
Μέχρι σήμερα έχουν τηρηθεί όλες οι προδιαγραφές για την κατασκευή του συμπλέγματος, υπό το αυστηρό αυτό πλαίσιο του ΔΟΑΕ. Εκκρεμεί η (σε οικειοθελή βάση, υπό τον ΔΟΑΕ) δημοσιοποίηση ορισμένων τεχνικών στοιχείων.
Η χώρα μας συμμετέχει ενεργά σε κάθε σχετική Περιοδική Συνάντηση (στο τεχνικό πλαίσιο του ΔΟΑΕ), αξιοποιώντας έτσι τη δυνατότητα, σε συνεργασία και με άλλες ενδιαφερόμενες χώρες, να ελέγχει την Τουρκία αλλά και να της «υποβάλλει» τυχόν συστάσεις σχετικά με τον πυρηνικό σταθμό στο Ακούγιου.
Η Ελλάδα παγίως εφιστά στους εταίρους της την προσοχή, ως προς τους κινδύνους που ελλοχεύουν, σε περιβαλλοντικό επίπεδο, από τη λειτουργία του πυρηνικού συμπλέγματος Ακούγιου, λόγω της αυξημένης σεισμικότητας της περιοχής όπου έχει ανεγερθεί.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ
22 Φεβρουαρίου, 2023