Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης. Οι καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες όπως τα έξυπνα δίκτυα, το υδρογόνο (ιδίως από ανανεώσιμες πηγές), τα υπεράκτια και χερσαία αιολικά αναμένεται ότι θα συμβάλλουν, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και στην απαλλαγή από τον άνθρακα. Η ανακαίνιση κτηρίων («Κύμα Ανακαίνισης») καθώς και οι τεχνολογίες έξυπνης ολοκλήρωσης, ιδίως το υδρογόνο αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Επιτροπής όπως καταγράφεται στην Στρατηγική Ενοποίησης του Ενεργειακού τομέα και στη Στρατηγική για το Υδρογόνο (8 Ιουλίου 2020). Οι πόροι για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης ανέρχονται στα 7,5 δις ευρώ (σε σταθερές τιμές 2018) από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Πρόσθετοι πόροι προβλέπονται από το Εργαλείο Ανάκαμψης (Next Generation EU ) οι οποίοι ανέρχονται στα 10 δις ευρώ για το σύνολο των κ-μ σύμφωνα με τη Συμφωνία των Αρχηγών κ-μ στις 21 Ιουλίου 2020. Από τα συνολικά 17,5 δις € του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στη χώρα μας αναλογούν 724 εκατομμύρια € (294 εκατομμύρια € από το ΠΔΠ και 430 εκατομμύρια € από το NGEU).
Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 11ης-12ης Δεκεμβρίου 2020 επιτεύχθηκε συμφωνία επί του κλιματικού στόχου, δηλαδή μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% -σε σχέση με το 1990- έως το 2030, με τελικό ζητούμενο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, σύμφωνα και με τη Συμφωνία των Παρισίων. Οι μεταβατικές τεχνολογίες -με ρητή μνεία στο φυσικό αέριο- συμπεριλαμβάνονται ως μέσον για την επίτευξη του στόχου αυτού.
Από πλευράς Πορτογαλικής Προεδρίας, έχει ανακοινωθεί ως πρώτη της προτεραιότητα η ενδυνάμωση του Κοινωνικού Πυλώνα της ΕΕ, ως βάση για την πράσινη και ψηφιακή Ευρώπη. Επίσης, σημαντική προτεραιότητα συνιστούν οι εξελίξεις στον τομέα της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και ο νέος κλιματικός νόμος της ΕΕ.
H χώρα μας συγκαταλέγεται στα κλιματικά «φιλόδοξα» κ-μ, υποστηρίζοντας το στόχο της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% -σε σχέση με το 1990- έως το 2030, με τελικό ζητούμενο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Συμμετέχει δε ενεργά στις σχετικές διενέργειες σε όλα τα επίπεδα, ήτοι, Ομάδες Εργασίας, Συμβούλιο Υπουργών και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο για το Κλίμα και την Ενέργεια και η Εθνική Στρατηγική, (θέσπιση Εθνικού Συμβουλίου και εκπόνηση περιφερειακών σχεδίων προσαρμογής), εναρμονίζονται πλήρως με τις οικολογικές και άλλες προτεραιότητες της ΕΕ (Πράσινη ατζέντα), τις οποίες και προωθεί ενεργά. Επίσης, η Ελλάδα προσβλέπει στον αναπροσανατολισμό των ευρωπαϊκών βιομηχανιών και στην παροχή κινήτρων, προκειμένου να επιτύχουν την ομαλή μετάβασή τους στην κλιματική ουδετερότητα με τη χρήση νέων πράσινων τεχνολογιών (βιοκαύσιμο, υδρογόνο). Προς τούτο, κρίνεται απαραίτητη η λήψη μέτρων για τη βαριά βιομηχανία, ώστε οι τιμές από πλευράς ενεργειακού κόστους να παραμείνουν σε ανταγωνιστικά επίπεδα σε σχέση με τους διεθνείς ανταγωνιστές. Η Ελλάδα υποστηρίζει, επίσης, την προώθηση της Υπεράκτιας Aνανεώσιμης Στρατηγικής και συμφωνεί ότι το προσεχές Κύμα Ανακαίνισης (renovation wave) θα αποτελέσει σημαντικό μοχλό ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το φυσικό αέριο, τέλος, είναι απαραίτητο για χώρες όπως η Ελλάδα, που έχουν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα απαλλαγής του ενεργειακού τους μείγματος από τη χρήση στερεών ορυκτών καυσίμων για την ηλεκτροπαραγωγή και τη θέρμανση, ως μεταβατικό καύσιμο μέχρι την πλήρη και με οικονομικό τρόπο ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό τους σύστημα.
Στις 22.1.2021 ο Αναπληρωτής ΥΠΕΞ κ. Μ. Βαρβιτσιώτης συμμετείχε σε τηλεδιάσκεψη των ΥΠΕΞ των κ-μ με τον Ειδικό Απεσταλμένο των ΗΠΑ John Kerry με θέμα την Κλιματική Αλλαγή, το Περιβάλλον και την Ενέργεια. Η τηλεδιάσκεψη υπήρξε επιτυχής και είχε συμβολικό χαρακτήρα, υπογραμμίζοντας την αναθέρμανση των σχέσεων συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ στον τομέα του κλίματος, σε συνέχεια της απόφασης της νέας διοίκησης των ΗΠΑ για επανένταξη στη Συμφωνία Παρισίων. Στη διάσκεψη συμμετείχε και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδιος για θέματα Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας κ. Timmermans, ο οποίος αναφέρθηκε στη χώρα μας ως παράδειγμα προς μίμηση λόγω της νέας περιβαλλοντικής και κλιματικής της στάσης και της απόφασης τερματισμού λειτουργίας των λιγνιτικών της σταθμών (μέχρι το 2028).
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ
29 Ιανουαρίου, 2021