1. Η υπαγωγή της αρμοδιότητας της Διεθνούς Στρατηγικής Επικοινωνίας και Ενημέρωσης της χώρας, η συνακόλουθη ένταξη του Κλάδου Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας στο Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς και η κατάρτιση, ψήφιση και θέση σε εφαρμογή του νέου Οργανισμού του ΥΠΕΞ με το Ν. 4781/2021, αποτελούν κομβικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης προς την κατεύθυνση της σοβαρότερης μέχρι στιγμής μεταρρυθμιστικής τομής στον τομέα της Δημόσιας Διπλωματίας.
Στο πλαίσιο της χάραξης και εφαρμογής μιας ολιστικής στρατηγικής για τον εκσυγχρονισμό των δομών, της διαχείρισης των πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού, των μεθόδων και των εργαλείων άσκησης της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, οι εν λόγω παρεμβάσεις έχουν ως στόχο την ορθολογικότερη οργάνωση και συντονισμό του συνολικού φάσματος προβολής και δημοσιότητας των εθνικών δράσεων στο πλαίσιο της ενάσκησης της εξωτερικής αρμοδιότητας του κράτους, της ενοποίησης και της συνάρθρωσης του βασικού εθνικού μηνύματος με τους γενικότερους στόχους της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και των επιμέρους τομέων δημόσιας πολιτικής και της βελτιστοποίησης των αποτελεσμάτων με σκοπό την προώθηση της διεθνούς εικόνας στα ποικίλα διεθνή ακροατήρια.
Είναι δεδομένη η πεποίθηση της κυβέρνησης ότι η ανάπτυξη της Δημόσιας Διπλωματίας συνιστά πλέον μια διακριτή προσπάθεια προώθησης της έννοιας της «ήπιας ισχύος» (soft power) και της συνακόλουθης αντίληψης περί «ευφυούς ισχύος» (smart power) των σύγχρονων δημοκρατικών κρατών και της προβολής της θέσης τους στο διεθνές στερέωμα. Ταυτόχρονα με σειρά ενεργειών και πρωτοβουλιών και τη χρήση νέων εργαλείων, το Υπουργείο Εξωτερικών στηρίζει την παρουσία του στην εποχή της «νέας δημόσιας διπλωματίας» (New Public Diplomacy), δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη του ψηφιακού αποτυπώματος της χώρας, την προώθηση των θέσεων της στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, και την άσκηση της λεγόμενης “on line diplomacy».
Σειρά άλλων παρεμβάσεων, όπως η αναδιοργάνωση των αρχών εξωτερικού (με υπό επεξεργασία ΠΔ) και ο διακριτός ρόλος των Γραφείων Δημόσιας Διπλωματίας εντός των διπλωματικών αποστολών, καθώς και η εφαρμογή του Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδιασμού σε επίπεδο Υπουργείου, υποστηρίζουν περαιτέρω την εν λόγω μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
2. Σύμφωνα με το Ενοποιημένο Σχέδιο Κυβερνητικής Πολιτικής 2022 και ειδικότερα το εγκεκριμένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης του ΥΠΕΞ για το 2022 , βρίσκεται σε εξέλιξη η επεξεργασία ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου για τη Δημόσια Διπλωματία.
3. Με το Π.Δ. 81/2019 μεταφέρθηκαν στο Υπουργείο Εξωτερικών, ως σύνολο αρμοδιοτήτων, η Διεύθυνση Διεθνούς Επικοινωνίας, η Διεύθυνση Διπλωματίας Μέσων Ενημέρωσης και τα Γραφεία Τύπου και Επικοινωνίας Εξωτερικού της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας του καταργηθέντος Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης. Μεταφέρθηκαν, επίσης, οι θέσεις και το προσωπικό του Κλάδου Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας.
Με το νέο Οργανισμό του Υπουργείου Εξωτερικών (Ν. 4781/2021), τα Γραφεία Τύπου και Επικοινωνίας μετονομάστηκαν σε Γραφεία Δημόσιας Διπλωματίας και αποτελούν τμήματα των Αρχών Εξωτερικής Υπηρεσίας στο πλαίσιο των οποίων λειτουργούν. Σήμερα λειτουργούν είκοσι εννέα (29) Γραφεία Δημόσιας Διπλωματίας, όσα δηλαδή λειτουργούσαν κατά τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους στο Υπουργείο Εξωτερικών από τον προηγούμενο φορέα στον οποίο υπάγονταν. Η μεγάλη πλειοψηφία των εν λόγω Γραφείων συγκεντρώνεται στην ευρωπαϊκή ήπειρο, ήτοι, σε πρωτεύουσες κρατών μελών ΕΕ (Βερολίνο, Βιέννη, Βουκουρέστι, Βρυξέλλες, Λευκωσία, Λισσαβώνα, Λουξεμβούργο, Μαδρίτη, Παρίσι, Ρώμη, Σόφια, Στοκχόλμη) και στο Βελιγράδι, τη Γενεύη, το Λονδίνο, το Στρασβούργο, τα Σκόπια και τα Τίρανα. Εκτός Ευρώπης, ΓΔΔ λειτουργούν στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη, το Τελ Αβίβ, το Κάιρο, τις ΗΠΑ (Ουάσιγκτων, Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες), τη Μόσχα, την Κίνα (Πεκίνο, Σαγκάη) και το Σίδνεϋ.
Επιπρόσθετα, με τον προαναφερθέντα νόμο, ο Κλάδος Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας εντάχθηκε στους υφιστάμενους Κλάδους προσωπικού του Υπουργείου Εξωτερικών, με βαθμολογική αντιστοίχιση με τους υπαλλήλους του Κλάδου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων. Σήμερα ο Κλάδος αριθμεί 174 υπαλλήλους, 51 εκ των οποίων υπηρετούν στο εξωτερικό και 123 στην Κεντρική Υπηρεσία.
Η αναδιάρθρωση των αρχών εξωτερικού και ο διακριτός ρόλος των Γραφείων Δημόσιας Διπλωματίας αναμένεται να οριστικοποιηθούν με υπό επεξεργασία Προεδρικό Διάταγμα.
4. Λόγω της θέσεως σε ισχύ του νέου Οργανισμού του Υπουργείου Εξωτερικών το Φεβρουάριο 2021, ο ετήσιος τακτικός προγραμματισμός μεταθέσεων των υπαλλήλων του Υπουργείου μας για το έτος 2021, που ως είθισται ξεκινάει με την προκήρυξη θέσεων στις 15 Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους, δεν συμπεριέλαβε τον Κλάδο Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας. Για το λόγο αυτό, ο κύριος όγκος των μεταθέσεών τους πραγματοποιήθηκε μετά από συμπληρωματική προκήρυξη της 10.06.21 και γνωμοδότηση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου της 16.07.21. Ως αποτέλεσμα, καλύφθηκαν πέρυσι οι περισσότερες από τις εκκενωθείσες θέσεις Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας στο εξωτερικό.
Ως εκ τούτου, για το τρέχον έτος οι κενούμενες προς κάλυψη θέσεις υπήρξαν περιορισμένες. Συγκεκριμένα, τον Νοέμβριο 2021 προκηρύχθηκαν εννέα (9) θέσεις σε Άγκυρα, Βουκουρέστι, Λουξεμβούργο, Μόσχα, Πεκίνο, Ρώμη, Σκόπια, Σαγκάη και Σίδνεϋ. Προτεραιότητα την τρέχουσα χρονική περίοδο αποτελεί η κάλυψη θέσης Συμβούλου Επικοινωνίας στο Πεκίνο και, σε μεταγενέστερο χρόνο, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, θέσης Συμβούλου ή Γραμματέα Επικοινωνίας στη Μόσχα, προς αντικατάσταση υπαλλήλων που υπηρετούν εκεί σήμερα. Στη συνέχεια και μέσω της αναδιάρθρωσης των αρχών εξωτερικού θα υπάρξει διεύρυνση των προς πλήρωση θέσεων.
5. Στο πλαίσιο της επίτευξης της στρατηγικής επιλογής του Κυβερνητικού Προγραμματισμού για την «Ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας στον κόσμο» και ειδικότερα του συνδεδεμένου με την εν λόγω στρατηγική επιλογή στόχου που καλείται να ικανοποιήσει το ΥΠΕΞ και αφορά στην «Προβολή της εικόνας της Ελλάδας στο εξωτερικό και αξιοποίηση δυνατοτήτων της Διασποράς», η Δημόσια Διπλωματία με τη χρήση σύγχρονων επικοινωνιακών στρατηγικών και ψηφιακών εργαλείων αναπτύσσει τις δράσεις της στα ακόλουθα πεδία:
• Στρατηγική δημόσιας διπλωματίας
Κατάρτιση στρατηγικής και στοχοθεσίας για τη δημόσια διπλωματία σε βάθος τριετίας
• Εξοικείωση φορέων Κυβέρνησης με θέματα δημόσιας διπλωματίας
Διϋπουργικός συντονισμός για την ανάδειξη εξωστρεφών δράσεων, διοργάνωση συνεδρίων και σεμιναρίων για θέματα δημόσιας διπλωματίας.
• Καλλιέργεια και ενίσχυση σχέσεων με τα ΜΜΕ (media relations)
Διεύρυνση δικτύου ενημέρωσης δημοσιογράφων σε χώρες διαπίστευσης και ξένων ανταποκριτών στην Ελλάδα με σκοπό την ενδελεχή ενημέρωσή τους για τις προτεραιότητες της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής, τήρηση μητρώου ομογενειακών ΜΜΕ, πρόσκληση στοχευμένων ομάδων δημοσιογράφων στην Ελλάδα για την καλλιέργεια σχέσεων και την προβολή των θέσεών μας διεθνώς (familiarity trips).
• Ανάδειξη της Πολιτιστικής Διπλωματίας, με προβολή του Αρχαίου, του Βυζαντινού αλλά και του Σύγχρονου Ελληνικού Πολιτισμού μέσω σχετικών εκδηλώσεων. Αξιοποίηση και προβολή της τεχνογνωσίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας. Διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων και πραγματοποίηση εκθέσεων σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και άλλους φορείς στο εξωτερικό.
• Προβολή της Ελληνικής γλώσσας
Προώθηση της εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας σε Πανεπιστήμια, όπου υπάρχει έδρα Ελληνικών Σπουδών - Προώθηση της εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας, της Ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού στην ομογένεια και τους φιλέλληνες με έμφαση στις σύγχρονες μεθόδους και εργαλεία. Προώθηση εκδηλώσεων για τον εορτασμό της ημέρας της Ελληνικής γλώσσας
• Ενίσχυση διεθνούς παρουσίας Ελληνικών πανεπιστημίων
Προβολή παροχής αγγλόφωνης εκπαίδευσης στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, υποστήριξη και ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ Ελληνικών και Ξένων Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.
• Ανάπτυξη Θρησκευτικής Διπλωματίας
Διατήρηση και ενδυνάμωση δεσμών με εκπροσώπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας ανά τον κόσμο, ενδυνάμωση σχέσεων με το Βατικανό, προώθηση διαθρησκευτικού διαλόγου στην Ανατολική Μεσόγειο.
6. Τα στελέχη του κλάδου Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας υπηρετούν στην Ε’ Γενική Διεύθυνση Δημόσιας Διπλωματίας, ενώ δραστηριοποιούνται σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών του ΥΠΕΞ και στα Γραφεία Δημόσιας Διπλωματίας στις αρχές της χώρας στο εξωτερικό. Αναμένεται περαιτέρω αξιοποίηση του Κλάδου με βάση τις αναθεωρημένες κατευθύνσεις του στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού του Υπουργείου.
Το ζήτημα των μισθολογικών αποδοχών του Κλάδου Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας τελεί υπό εξέταση, στο πλαίσιο της γενικότερης δημοσιονομικής πολιτικής και των προβλέψεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ
30 Μαρτίου, 2022