Το άρθρο 1, παράγραφος 8 της Διμερούς Διακρατικής Συμφωνίας Συνεργασίας Ελλάδας-Αλβανίας σχετικά με «την αναζήτηση, την εκταφή, τον προσδιορισμό της ταυτότητας και τον ενταφιασμό των Ελλήνων Πεσόντων Στρατιωτικών σε πολεμικές επιχειρήσεις στην Αλβανία κατά τη διάρκεια του Ελληνο-ιταλικού πολέμου του 1940-1941 και την κατασκευή κοιμητηρίων στο έδαφος της Αλβανίας για τον ενταφιασμό τους», η οποία υπεγράφη το 2009 και τέθηκε επισήμως σε ισχύ την 6η.5.2010, προβλέπει σαφώς ότι επίσημες τελετές σε ανάμνηση των πεσόντων σε πολεμικές επιχειρήσεις διοργανώνονται από εκπροσώπους της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατίας της Αλβανίας, την 28η Οκτωβρίου κάθε έτους. Αποτελεί, ως εκ τούτου, αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι Αλβανικές Αρχές αναγνωρίζουν την επέτειο του ΟΧΙ και συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται στην Αλβανία για την απότιση φόρου τιμής στους ηρωικά πεσόντες Έλληνες Στρατιώτες κατά τον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο.
Η ανωτέρω διακρατική συμφωνία, αν και παρέμεινε ανενεργή από το 2010 έως τον Ιανουάριο 2018 – με αλβανική υπαιτιότητα – εφαρμόζεται πλέον πλήρως, ως αποτέλεσμα εντατικών διαβουλεύσεων των δύο πλευρών σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, που έλαβαν χώρα από το Νοέμβριο του 2017. Ήδη έχουν ανευρεθεί περί τις 700 σοροί εκ των 8000 περίπου Ελλήνων πεσόντων, για τις οποίες έχει ολοκληρωθεί και η διαδικασία λήψης γενετικού υλικού για την ταυτοποίησή τους, που αναμένεται να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα, δεδομένου ότι, μετά την πάροδο τόσων δεκαεταιών, πρόκειται για απαιτητικό εγχείρημα από επιστημονικής και τεχνικής απόψεως. Ζητήματα αναφορικά με την υλοποίηση της Συμφωνίας, τα οποία τυχόν ανακύπτουν, εξετάζονται στο πλαίσιο των τακτικών συνεδριάσεων της 5ης Μικτής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, απαρτιζομένης από στελέχη των Υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών των δύο χωρών (προσεχής συνεδρίαση προγραμματίζεται για Ιανουάριο 2019).
Από πλευράς Υπουργείου Εξωτερικών, παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς και συστηματικώς τις εξελίξεις ως προς την πορεία εφαρμογής της Συμφωνίας, η οποία εντάσσεται ανελλιπώς στην ατζέντα των διμερών ελληνο-αλβανικών σχέσεων, με την αναγκαία αποφασιστικότητα, αλλά και νηφαλιότητα που προσιδιάζει στην εξωτερική πολιτική.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός
Γιώργος Κατρούγκαλος
4 Ιανουαρίου, 2019