Ο ρόλος του Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είναι κατά κύριο λόγο εθιμοτυπικός και διαδικαστικός. Κύρια αποστολή του είναι να προεδρεύει των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης. Από τα 13 άρθρα του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών που αναφέρονται στη Γενική Συνέλευση, η μόνη αναφορά στον Πρόεδρό της βρίσκεται στο άρθρο 21: «(η Γενική Συνέλευση) θα εκλέγει τον Πρόεδρό της για κάθε συνεδρίαση».
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ εκλέγει από το 1946 Πρόεδρο με θητεία ενός έτους. Ο εκλεγμένος από τη Γενική Συνέλευση Πρόεδρος προέρχεται κάθε φορά από μία εκ των εναλλασσόμενων γεωγραφικών Ομάδων. Από το 1996 η σειρά εναλλαγής των Ομάδων είναι: Ασίας – Ειρηνικού, Ανατολικών Ευρωπαϊκών Χωρών, Λατινικής Αμερικής, Αφρικανικής και Δυτικοευρωπαϊκών και Άλλων Κρατών. Κατά τη σειρά αυτή, ο Πρόεδρος της 75ης Γενικής Συνέλευσης θα προέρχεται από την Ομάδα Δυτικοευρωπαϊκών και Άλλων Κρατών, η οποία απαρτίζεται από 26 κράτη: Ανδόρα, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Καναδάς, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Ολλανδία, Σαν Μαρίνο, Πορτογαλία, Σουηδία, Τουρκία, Φινλανδία.
Η Τουρκία ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της για τη θέση του Προέδρου της 75ης Γενικής Συνέλευσης στις 14.11.2014, την οποία στις 12.9.2019 συγκεκριμενοποίησε στο πρόσωπο του κ. Volkan Bozkir. Κατά την παρελθούσα πενταετία δεν υπήρξε άλλη υποψηφιότητα κράτους μέλους της Δυτικοευρωπαϊκής Ομάδας και Άλλων Κρατών. Οι υποψηφιότητες ανακοινώνονται αρκετά έτη πριν τιςεκλογές, προκειμένου να αποφεύγονται ανταγωνιστικές ψηφοφορίες που μπορεί να οδηγήσουν σε πολιτικές αντιπαραθέσεις. Χαρακτηριστικά από το 2012 έχουν υπάρξει μόνο δύο ανταγωνιστικές ψηφοφορίες (το 2012 μεταξύ Σέρβου και Λιθουανού υποψηφίου και το 2016 μεταξύ υποψηφίων από Φίτζι και Κύπρο). Στα τέλη Φεβρουαρίου του 2020, η Ομάδα των 26 Δυτικοευρωπαϊκών και Άλλων Κρατών απεδέχθη με το πέρας σιωπηρής διαδικασίας τον κ. Bozkir ως υποψήφιο της Ομάδας. Η υποψηφιότητα ετέθη στη Γενική Συνέλευση σε σιωπηρά διαδικασία.
Ωστόσο, η Ελλάδα διέκοψε την 1η Ιουνίου 2020, με επιστολή της Μονίμου Αντιπροσώπου της Ελλάδος στα Ηνωμένα Έθνη, τη σιωπηρά διαδικασία πανηγυρικής εκλογής του κ. Bozkir και το θέμα παραπέμφθηκε για ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης, η οποία θα αποφασίσει με απλή πλειοψηφία.
Στην απόφαση διακοπής της σιωπηρής διαδικασίας και της παραπομπής σε μυστική ψηφοφορία οδήγησαν σειρά προκλήσεων και επιθετικών ενεργειών που η Τουρκία πραγματοποίησε, υποστηρίζοντας, τέλη Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου 2020, πολίτες τρίτων χωρών να αποπειραθούν παράνομη διάβαση των χερσαίων συνόρων στον Έβρο, διεξάγοντας, παράλληλα, εκστρατεία κατασυκοφάντησης της Ελλάδος, εντείνοντας τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και των χωρικών μας υδάτων από την τουρκική πολεμική αεροπορία και ναυτικό και δημοσιεύοντας στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης, στις 30 Μαΐου 2020, αριθμό αιτήσεων της τουρκικής εταιρίας πετρελαίου (ΤΡΑΟ) για εξερεύνηση για υδρογονάνθρακες σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε μία προσπάθεια σφετερισμού αδιαπραγμάτευτων ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και αποκλεισμού ελληνικών νησιών από τις θαλάσσιες ζώνες τους.
Ο Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης δεν διαθέτει καμία τυπική ή ουσιαστική αρμοδιότητα για τη διαχείριση διακρατικών διαφορών και κατά την άσκηση των καθηκόντων του δεν εκπροσωπεί τη χώρα του.
Η Ελλάδα διέκοψε τη διαδικασία σιωπηρής αποδοχής του υποψηφίου της Τουρκίας και το θέμα παραπέμφθηκε σε μυστική ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης. Η εκλογή του κ. Bozkir ως Προέδρου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ δεν επηρεάζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος στο Αιγαίο.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ
1 Ιουνίου, 2020