1. Eίναι γεγονός ότι η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923 καθόρισε οριστικά τα σύνορα του νεοσύστατου τότε Τουρκικού Κράτους, όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και με την Βουλγαρία, το Ιράκ και τη Συρία (πλην Αλεξανδρέττας), ενώ η Τουρκία παραιτήθηκε όλων των τίτλων και δικαιωμάτων πάσης φύσεως, πέραν αυτών που ρητά ορίζονται στη Συνθήκη. Επίσης, με τη Συνθήκη αυτή επικυρώθηκε η ελληνική κυριαρχία επί των νήσων της Ανατολικής Μεσογείου (άρθρο 12), πλην των Δωδεκανήσων που παραχωρήθηκαν στην Ιταλία (άρθρο 15), τα οποία στη συνέχεια με τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947 περιήλθαν στη κυριαρχία της Ελλάδας. Δικαίως, επομένως, χαρακτηρίζεται η Συνθήκη αυτή ως ο ακρογωνιαίος λίθος για την ειρήνη και την ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.
2. Είναι επίσης γνωστό ότι οι Συνθήκες Ειρήνης που καθορίζουν σύνορα και περιέχουν εδαφικές διευθετήσεις, όπως εν προκειμένω η Συνθήκη της Λωζάννης, δημιουργούν ένα αντικειμενικό εδαφικό καθεστώς.
3. Τα ανωτέρω επιβεβαιώνονται τόσο από τις διατάξεις που διέπουν το δίκαιο των συνθηκών, αλλά και τη διεθνή νομολογία που αποκλείουν την αμφισβήτηση εδαφικών καθεστώτων που θεσπίζουν συνθήκες αυτής της κατηγορίας.
4. Επιπλέον, η τυχόν αμφισβήτηση της Συνθήκης Λωζάννης θα παραβίαζε και το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, που αδιαμφισβήτητα κατοχυρώνει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των όλων των Κρατών (άρθρο 2, παρα.4), περιλαμβανομένης και της αρχής του απαραβιάστου των συνόρων.
5. Ωστόσο, κανένα από τα παραπάνω ετέθη ως ζήτημα ούτε ως αμφισβήτηση κατά την πρόσφατη συνάντηση στη Ν. Υόρκη του κ. Π/Θ με τον Τούρκο Πρόεδρο, παρουσία εμού και του Τούρκου ομολόγου μου.
6. Στο βαθμό, όμως, που οι δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου σε ομιλία του σε φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Τουρκίας (29.9.2016) υποδηλώνουν αναθεωρητική πρόθεση, τότε παραβιάζεται η θεμελιώδης αρχή του δικαίου των συνθηκών «pacta sunt servanda».
7. Το ΥΠΕΞ έχει ήδη προβεί σε κατάλληλη ενημέρωση Κρατών και Διεθνών Οργανισμών, τονίζοντας την σημασία προσήλωσης στο Διεθνές Δίκαιο και στην Αρχή της Καλής Γειτονίας από πλευράς Τουρκίας, με πλήρη εκ μέρους της συμμόρφωση στις προβλέψεις των Διεθνών Συνθηκών, ιδίως εκείνων που καθόρισαν τα σύνορα της με τις γειτονικές χώρες, όπως κατ’ εξοχήν η Συνθήκη της Λωζάννης.
8. Η πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων απετέλεσε κύριο θέμα που εξετάσθηκε σε βάθος κατά την πλέον πρόσφατη συνάντηση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (Απρίλιος 2016).
29 Δεκεμβρίου, 2016