Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκονται στο καλύτερο σημείο της ιστορίας τους, καθώς τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί σημαντική ώθηση σε όλους τους επιμέρους τομείς, με ταυτόχρονη εδραίωση της πεποίθησης ότι η Ελλάδα αποτελεί αξιόπιστο σύμμαχο, γεγονός που επιβεβαιώνει τον στρατηγικό και σταθεροποιητικό ρόλο της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή. Εδράζονται σε μακρά περίοδο συνεργασίας και ανατρέχουν στο φιλελληνικό κίνημα που επικρατούσε στην Ευρώπη και στην Αμερική στις αρχές του 19ου αιώνα, ως συμπαράσταση προς τον αγώνα ανεξαρτησίας του ελληνικού έθνους. Οι κοινές αξίες των δύο χωρών για την ελευθερία και τη δημοκρατία (σε αντιδιαστολή με αυταρχικά καθεστώτα με αναθεωρητικούς σκοπούς), η συμπαράταξή τους στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, η συμμετοχή τους στη βορειοατλαντική συμμαχία (ΝΑΤΟ), τον ΟΑΣΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς και πολυμερείς συνθήκες, αποτελούν το ισχυρό υπόβαθρο της ελληνο-αμερικανικής στρατηγικής σχέσης. Οι Έλληνες πολίτες επισκέπτονται τις Η.Π.Α. για τουρισμό ή επαγγελματικές επαφές χωρίς προξενική θεώρηση, ύστερα από την ένταξη της Ελλάδας, τον Μάρτιο 2010, στο αμερικανικό Πρόγραμμα Κατάργησης Θεωρήσεων (Visa Waiver Program). Προβλέπεται μια σύντομη ηλεκτρονική διαδικασία προέγκρισης του ταξιδιού (ESTA). Οι συχνές επαφές, η ανταλλαγή εκατέρωθεν επισκέψεων και το αναπτυγμένο θεσμικό πλαίσιο συμβάλλουν στη θετική εξέλιξη των διμερών σχέσεων και την ενίσχυση της συνεργασίας σε ευρύτατους τομείς πολιτικής, οικονομικής, εμπορικής, επιχειρηματικής, επιστημονικής, εκπαιδευτικής, πολιτιστικής και άλλης δραστηριότητας. Αποκορύφωμα αποτέλεσε η επιτυχής επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτων στις 15-18 Μαΐου 2022, που επιβεβαίωσε τη θετική εξέλιξη των διμερών μας σχέσεων με τις ΗΠΑ και αποτέλεσε ορόσημο στην περαιτέρω αναβάθμισή τους. Η ιστορική ομιλία που πραγματοποίησε ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης στην κοινή συνεδρίαση Γερουσίας και Βουλής (η πρώτη για Έλληνα Πρωθυπουργό), αλλά και το επίπεδο των συναντήσεων του Πρωθυπουργού (Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος Βουλής ΗΠΑ), αντανακλούν μια πολύ ισχυρή εικόνα της Ελλάδα στις ΗΠΑ, αλλά και τις δυνατότητες και προοπτικές που διανοίγονται στο μέλλον για περαιτέρω στρατηγική αναβάθμιση της χώρας μας στις ΗΠΑ. Το άριστο επίπεδο των σχέσεων επιβεβαιώθηκε και κατά την επίσκεψη του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών κ. Anthony Blinken στην Αθήνα στις 21 Φεβρουαρίου 2023. Από αμερικανικής πλευράς, οτότε Πρόεδρος των ΗΠΑ BarackObama συμπεριέλαβε την Ελλάδα στο τελευταίο επίσημο ταξίδι του στο εξωτερικό (15-16 Νοεμβρίου 2016), ως «ιστορική του επίσκεψη στη γενέτειρα της Δημοκρατίας». Ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος επιβεβαίωσε τη στήριξη των ΗΠΑ στις προσπάθειες για την επάνοδο της ελληνικής οικονομίας σε πορεία ευημερίας και εξέφρασε την εκτίμηση της αμερικανικής πλευράς για τη γενναιοδωρία της ελληνικής κυβέρνησης και του ελληνικού λαού προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Στρατηγικός Διάλογος μεταξύ Ελλάδας-ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο 2018 στην Ουάσιγκτων, με πολυμελείς αντιπροσωπείες από διάφορα Υπουργεία, σηματοδοτώντας την αναβάθμιση της διμερούς συνεργασίας. Οι θεματικές ενότητες, οι οποίες συζητήθηκαν ειδικότερα, αφορούν στους τομείς περιφερειακής συνεργασίας, άμυνας και ασφάλειας, επιβολής του νόμου και καταπολέμησης της τρομοκρατίας, εμπορίου και επενδύσεων, ενέργειας και περιβάλλοντος, επαφών μεταξύ Κοινωνίας των Πολιτών, προκλήσεις σε ανθρωπιστικό επίπεδο και ετοιμότητα για αντιμετώπιση καταστροφών. Έκτοτε, έχουν πραγματοποιηθεί τρεις ακόμα Στρατηγικοί Διάλογοι (Β΄ τον Οκτώβριο 2019 στην Αθήνα, Γ΄ τον Οκτώβριο 2021 στην Ουάσιγκτων, Δ΄ τον Φεβρουάριο 2023 στην Αθήνα), σε καθέναν εκ των οποίων αναβαθμίσθηκε σημαντικά η ήδη υφιστάμενη συνεργασία, με αποτέλεσμα ο Στρατηγικός Διάλογος να έχει καταστεί πλέον σύμβολο της στρατηγικής σχέσης μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ. Επίσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν εγκατάσταση (Ευκολία) αεροναυτικής συνεργασίας στη Σούδα των Χανίων. Τέλος, οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις ΗΠΑ στο πλαίσιο του Διατλαντικού Διαλόγου περιλαμβάνουν ευρύ φάσμα πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών θεμάτων και ζητημάτων ασφαλείας, καθώς και αντίστοιχες θεσμοθετημένες επαφές σε πολλά επίπεδα.