Ενιαία Αγορά - Τομεακές Πολιτικές

Παιδεία – Κατάρτιση – Πολυγλωσσία - Νεολαία

Οι πολιτικές της ΕΕ στους τομείς της Παιδείας και Κατάρτισης, της Πολυγλωσσίας και της Νεολαίας, έχουν σημαντικότατη δυναμική στην οικονομική ανάπτυξη, στην απασχόληση και στην κοινωνική συνοχή, γεγονός που αναγνωρίζεται στη Στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την Ανάπτυξη. Επίσης, οι ανωτέρω πολιτικές έχουν σημαντικότατη συνεισφορά στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης και των συνεπακόλουθων κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων που η κρίση έχει προκαλέσει στις χώρες της ΕΕ.

Παιδεία - Κατάρτιση

Η ΕΕ αναγνωρίζει ότι, αν και τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την εκπαιδευτική τους πολιτική, αντιμετωπίζουν παρόμοιες οικονομικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές προκλήσεις και θα ήταν προς όφελος όλων η συνεργασία μεταξύ τους. Το στρατηγικό πλαίσιο «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2020» υποστηρίζει την αναβάθμιση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, με στόχο τη μείωση των ποσοστών σχολικής αποτυχίας, την αποτελεσματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, την αύξηση του αριθμού των αποφοιτησάντων από τα πανεπιστήμια, την απόκτηση δεξιοτήτων για την κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας, την επαγγελματική εξασφάλιση, τη μείωση της ανεργίας και την κοινωνική συνοχή (Για την έκθεση παρακολούθησης της ελληνικής εκπαίδευσης και κατάρτισης 2016 βλ. https://ec.europa.eu/education/sites/education/files/monitor2016-el_el.pdf).

Η Διαδικασία της Μπολόνια, στην οποία η Ελλάδα είναι μέλος, είναι μια συλλογική προσπάθεια δημοσίων αρχών, πανεπιστημίων, διδασκόντων και φοιτητών, καθώς και ενώσεων ενδιαφερομένων και οργάνων, περιλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στόχοι της είναι η καθιέρωση του συστήματος τριών κύκλων σπουδών (πτυχίο /μεταπτυχιακό/ διδακτορικό), η ενίσχυση της διασφάλισης της ποιότητας και η ευκολότερη αναγνώριση των τίτλων και των περιόδων σπουδών. Δίνεται έμφαση στο θέμα της ισότιμης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και στη διεθνοποίησή της, με στόχο τη δημιουργία συμπράξεων μεταξύ πανεπιστημιακών και λοιπών ερευνητικών φορέων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, ενώ ενισχύονται πρωτοβουλίες για τη συνεργασία μεταξύ τριτοβάθμιων ιδρυμάτων και επιχειρηματικού κόσμου για την προώθηση της έρευνας και τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας (Πληροφορίες για την ελληνική συμμετοχή, βλ. http://www.ehea.info/country-details.aspx?countryId=20).

Η ΕΕ υποστηρίζει τη διασφάλιση της ποιότητας στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, μέσω της δημιουργίας Εθνικών Πλαισίων Επαγγελματικών Προσόντων, τα οποία θα συνδέονται με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων, με στόχο τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των προσόντων, την ενίσχυση της κινητικότητας και την αντιμετώπιση της ανεργίας (πληροφορίες σχετικά με το ελληνικό Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, βλ. http://www.eoppep.gr/images/European/ETHNIKO_PLAISIO_PROSONTON_NOVEMBER_2016.pdf).

Το Πρόγραμμα Erasmus+ 2014-2020 θέτει υπό την αιγίδα του όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούν στην εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Έχει ως στόχο την ενίσχυση των δεξιοτήτων και της απασχόλησης, καθώς και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και των πολιτικών για τη νεολαία και προσφέρει ευκαιρίες σπουδών, κατάρτισης και εργασιακής εμπειρίας και εθελοντισμού στο εξωτερικό σε τουλάχιστον 4 εκατομμύρια Ευρωπαίους. Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών είναι η Εθνική Μονάδα διαχείρισης του προγράμματος Erasmus+ στον τομέα της Παιδείας (http://www.iky.gr/erasmusplus).

Για την αντιμετώπιση του προσφυγικού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ένταξη των μεταναστών και χρηματοδοτεί σχετικές δράσεις στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης (βλ. http://ec.europa.eu/education/policy/migration_en).

Σε ό, τι αφορά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο επιβεβαιώνει ότι τα δικαιώματα και τα οφέλη των 10.000 Ελλήνων φοιτητών που σπουδάζουν σε Βρετανικά πανεπιστήμια, καθώς και εκείνων των οποίων οι σπουδές αρχίζουν το ακαδημαϊκό έτος 17/18 είναι ασφαλή μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών τους.

Πολυγλωσσία

Η πολιτική πολυγλωσσίας της ΕΕ έχει ως στόχο την προστασία της πλούσιας γλωσσικής πολυμορφίας της Ευρώπης και την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών. Εκτός από τις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, στην Ευρώπη ομιλούνται πάνω από 60 περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες. Η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες να προστατεύσει αυτή τη γλωσσική πολυμορφία και να προωθήσει την εκμάθηση ξένων γλωσσών στα κράτη μέλη, με στόχο την κοινωνική ενσωμάτωση των μειονοτήτων και τη διασφάλιση της πολιτισμικής ποικιλίας στην Ευρώπη. Στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας 2014 υιοθετήθηκαν Συμπεράσματα του Συμβουλίου για «την πολυγλωσσία και την ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων». Το Πρόγραμμα «Erasmus+» αποτελεί πηγή χρηματοδότησης πρωτοβουλιών για την προστασία και την προώθηση της διδασκαλίας και της εκμάθησης των μειονοτικών γλωσσών.

Μία νέα πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η ΕΕ στον τομέα της πολυγλωσσίας αφορά τη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Η αγγλική, η οποία αποτελεί τη γλώσσα της Συνθήκης Ε.Ε. και την κύρια γλώσσα των ευρωπαϊκών θεσμών, έχει ορισθεί ως επίσημη γλώσσα στην Ε.Ε. από το Η.Β. Η αποχώρηση του Η.Β. από την ΕΕ ενδέχεται να οδηγήσει στην απώλεια του καθεστώτος επίσημης ευρωπαϊκής γλώσσας για την αγγλική αφού, από τις άλλες δύο αγγλόφωνες χώρες, η Ιρλανδία έχει δηλώσει την ιρλανδική (gaelic) ως επίσημη γλώσσα και η Μάλτα την μαλτεζική.

Νεολαία

Η ΕΕ αναγνωρίζει τη συνολική ευθύνη των κρατών μελών στην πολιτική για τη νεολαία. Η ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Νεολαία (2010-2018) υιοθετήθηκε για να βοηθήσει τα κράτη μέλη στη δημιουργία ίσων ευκαιριών για τους νέους στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας και στην ενθάρρυνση της συμμετοχής των νέων, ως ενεργών πολιτών, στην κοινωνία. Δίνεται έμφαση σε οκτώ τομείς δράσης: εκπαίδευση και κατάρτιση, εργασία και επιχειρηματικότητα, υγεία και ευζωία, κοινωνική ένταξη, συμμετοχή στα κοινά, εθελοντισμός, πολιτισμός και δημιουργικότητα, νεολαία και κόσμος. Στα πλαίσια του προγράμματος «Νέα Γενιά σε Δράση», η ΕΕ έχει υιοθετήσει την κάρτα Youthpass (https://www.youthpass.eu/el/youthpass/) για την αναγνώριση της μη τυπικής και άτυπης μάθησης. Το ενδιαφέρον στην ΕΕ εστιάζεται στην διατομεακή συνεργασία για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων των νέων, στην ενίσχυση των κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για τους νέους με στόχο την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και την προώθηση της «Εγγύησης για τους νέους» για την προσφορά σε άνεργους έως 25 ετών μιας ευκαιρίας δια βίου μάθησης, κατάρτισης ή εργασίας (πληροφορίες για το πρόγραμμα αυτό, βλ. ιστοσελίδα του ΟΑΕΔ http://www.oaed.gr/youthguarantee).

Το Πρόγραμμα «Erasmus+» στον τομέα της Νεολαίας, αναμένεται να βοηθήσει τους νέους, μέσω των ανταλλαγών και του εθελοντισμού, να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και τις προοπτικές απασχόλησης ενισχύοντας την ιδιότητα του ευρωπαίου πολίτη. Το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης διαχειρίζεται το Πρόγραμμα στον τομέα της Νεολαίας (https://www.inedivim.gr/%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/erasmus%CE%BD%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%B1%CE%AF%CE%B1). Το Συμβούλιο έχει υιοθετήσει Συμπεράσματα για «την ενθάρρυνση της πολιτικής συμμετοχής των νέων στην δημοκρατική ζωή της Ευρώπης» μέσω της αγωγή του πολίτη, της εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και της διαπολιτισμικής και διαθρησκειακής εκπαίδευσης, με στόχο την κοινωνική ενσωμάτωση των νέων και την αντιμετώπιση των εξτρεμιστικών τάσεων και της ριζοσπαστικοποίησης. Επίσης, υιοθετήθηκε η Κοινή Έκθεση του Συμβουλίου και της Επιτροπής για την εφαρμογή του ανανεωμένου πλαισίου της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018). Η Επιτροπή έχει προσφάτως εγκαινιάζει την Πρωτοβουλία για την «Επένδυση στη Νεολαία της Ευρώπης», με μέτρα για την ενίσχυση της απασχόλησης των νέων, την βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, την αύξηση των επενδύσεων στις δεξιότητες των νέων και την ενίσχυση της κινητικότητας, της αλληλεγγύης και της συμμετοχής στα κοινά.

Για την περίοδο 2016-2018 προτείνονται δράσεις για την αντιμετώπιση της περιθωριοποίησης, των προβλημάτων των νέων που βρίσκονται εκτός εκπαιδευτικού συστήματος και των νέων μεταναστών και προσφύγων (http://ec.europa.eu/youth/policy/implementation/migration_en).