Ευρώπη: η κοινή μας αναζήτηση

Η 5η Ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ολοκλήρωσε την αποστολή της και παρέδωσε την σκυτάλη στην Ιταλία. Η Ελλάδα παρέλαβε το τιμόνι της Ε.Ε. σε μια περίοδο φορτισμένη από την σοβούσα οικονομική κρίση και τις οδυνηρές συνέπειές της στο κοινωνικό πεδίο, μία περίοδο κατά την οποία η συζήτηση περιστρεφόταν γύρω από την κριτική για την Ένωση και τον τρόπο λειτουργίας της. Η κριτική, άλλωστε, αυτή, καθώς και η απογοήτευση των ευρωπαίων πολιτών αποτυπώθηκαν με τον πλέον σαφή τρόπο και κατά τις πρόσφατες εκλογές για την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωκοινοβουλίου. Το αίτημα της κοινωνίας για μια καλύτερη Ευρώπη υπήρξε ιδιαίτερα ηχηρό.
Κατά το εξάμηνο της Προεδρίας μας, εργαστήκαμε ώστε να οδηγήσουμε την Ένωση προς ένα αίσιο και αισιόδοξο μέλλον, το μέλλον που αξίζουν οι λαοί και οι πολίτες της Ευρώπης. Επιδιώξαμε να καταστήσουμε την ΕΕ τον ώριμο και ισχυρό εκείνο πολιτικό φορέα, ο οποίος, έχοντας διδαχθεί από τις αστοχίες και τις αναβλητικότητες του παρελθόντος, διαχειρίζεται πλέον αποτελεσματικά τις εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Εργαστήκαμε εξαρχής με γνώμονα την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων για την καθημερινότητα του Ευρωπαίου πολίτη. Μολονότι υπό συνθήκες ιδιαιτέρως δύσκολες, πρωταρχικός μας στόχος υπήρξε η εξεύρεση ρεαλιστικών λύσεων σε πραγματικά προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας ολοκληρώθηκαν 71 νομοθετήματα. Οι εργασίες συνεχίστηκαν ακόμη και μετά τη διακοπή της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επιτεύχθηκε συμφωνία με το Συμβούλιο σε περισσότερες από 15 νομοθετικές πράξεις.
Σε αυτό το διάστημα, η συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και με όλους τους θεσμούς της Ε.Ε., υπήρξε υποδειγματική.
Οι προτεραιότητες που έθεσε η Ελληνική Προεδρίας αποσκοπούσαν στο να καλύψουν όλα τα φλέγοντα ζητήματα που ενδιαφέρουν και επηρεάζουν τον Ευρωπαίο πολίτη:

Εμβάθυνση της ΕΕ και της Ευρωζώνης
Αντιμετώπιση των αρχιτεκτονικών ελλειμμάτων του ευρώ, που αναδείχθηκαν από την κρίση, στο πλαίσιο της επιδίωξης για εμβάθυνση της ΕΕ, με προτεραιότητα στην εμβάθυνση της ΟΝΕ. Εμβληματική στο πεδίο αυτό υπήρξε η προώθηση της Τραπεζικής Ένωσης. Η Ελληνική Προεδρία ολοκλήρωσε πολιτικά τον Κανονισμό για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRM). Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με τη Διακυβερνητική Συμφωνία για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (SRF), αποτελούν ένα καταλυτικό βήμα προς την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Παράλληλα, η Ελληνική Προεδρία ολοκλήρωσε έναν σημαντικό αριθμό φακέλων στον τομέα της αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, οι οποίοι αποσκοπούν στην ενίσχυση της ασφάλειας και διαφάνειας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της υπευθυνότητας και νηφαλιότητας των εμπλεκομένων σε αυτό, καθώς και στην θωράκιση της σταθερότητας των χρηματοπιστωτικών αγορών και στην προστασία των δικαιωμάτων των ιδιωτών επενδυτών και των καταναλωτών.

Ανάπτυξη – Απασχόληση – Συνοχή
Ανάσχεση της ύφεσης και αντιμετώπιση της ανεργίας, που έπληξαν επικίνδυνα την κοινωνική συνοχή, μέσω της προώθησης και ολοκλήρωσης εκείνων των δράσεων και νομοθετημάτων που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Οι καρποί της προσπάθειάς μας αυτής περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: (i) την ομόφωνη έγκριση του νομοθετικού πακέτου ιδίων πόρων, το οποίο θα διασφαλίσει την έγκαιρη και σταθερή χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών στο πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου, (ii) την συμφωνία για την χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας, γεγονός που διασφαλίζει την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της Ένωσης, (iii) την υιοθέτηση νομοθετικών πράξεων στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης της Πρώτης και Δεύτερης Πράξης της Ενιαίας Αγοράς, οι οποίες θα συνεισφέρουν στην επίτευξη των κοινών στόχων της Ένωσης, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και στην παροχή των αναγκαίων διευκολύνσεων αλλά και διασφαλίσεων στους ευρωπαίους πολίτες και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Παράλληλα, επετεύχθη συμφωνία επί της Απόφασης για συμμετοχή της ΕΕ στην αύξηση του κεφαλαίου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, γεγονός που θα ενισχύσει τη χρηματοδοτική δυνατότητα του Ταμείου, με απώτερο στόχο την βελτίωση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην χρηματοδότηση. Σημαντικοί φάκελοι ολοκληρώθηκαν και στο πεδίο των επενδύσεων, όπως το πακέτο επενδύσεων στην καινοτομία, το οποίο εισάγει μια νέα γενιά συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για την εκπόνηση μακροπρόθεσμων και μεγάλης κλίμακας έργων καινοτομίας και το οποίο αναμένεται να αναζωογονήσει την ανάπτυξη και την αγορά εργασίας της Ένωσης. Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και των υποδομών, υιοθετήθηκαν δύο πολύ σημαντικές Οδηγίες για την μείωση του κόστους εγκατάστασης υψίρρυθμων δικτύων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων.

Μετανάστευση – Σύνορα – Κινητικότητα
Αναδείξαμε την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων και την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σε ευρωπαϊκό ζήτημα ασφαλείας για το σύνολο της Ευρώπης.
Στο πεδίο της διαχείρισης των συνόρων και της μετανάστευσης, το οποίο παρουσιάζει μεγάλες προκλήσεις όχι μόνο για το Νότο, αλλά και για όλη την Ε.Ε., κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας υπήρξαν οι εξής εξελίξεις: (α) αναθεωρήθηκε η λίστα των χωρών, για τους υπηκόους των οποίων υπάρχει υποχρέωση θεώρησης προκειμένου να εισέλθουν στην Ε.Ε. Με τον τρόπο αυτό, επιτράπηκε σε πολίτες περίπου 20 χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Μολδαβίας, να ταξιδέψουν στην Ε.Ε. χωρίς θεώρηση. Σημαντικό επίτευγμα ήταν (β) η Οδηγία για τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στο πλαίσιο ενδοεπιχειρησιακών μεταθέσεων και (γ) ο Κανονισμός για τη FRONTEX.
Η κορυφαία επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας στον τομέα αυτό ήταν η διαμόρφωση του κειμένου, που υιοθετήθηκε ομόφωνα από τους Υπουργούς Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων προκειμένου να χρησιμεύσει ως η βάση για τις προτάσεις του Προέδρου του Ευρ. Συμβουλίου για τον καθορισμό των Στρατηγικών Κατευθυντήριων Γραμμών για τον νομοθετικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό στον τομέα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (Post-Stockholm). Το νέο κείμενο επανατοποθετεί στο επίκεντρο την αρχή της αλληλεγγύης και την εξειδικεύει πρακτικά στους τομείς του ασύλου, της διαχείρισης συνόρων και μεταναστευτικών ροών. Εντάσσει, επίσης, την μετανάστευση στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης, διασυνδέοντάς την με την αναπτυξιακή συνεργασία και την συνεργασία με τρίτες χώρες. Εισάγει την αρχή της θετικής αιρεσιμότητας στην συνεργασία της ΕΕ με τρίτες χώρες, ενώ περιλαμβάνει την ανάπτυξη αποτελεσματικών πολιτικών επιστροφής, σε συνδυασμό με την πολιτική θεωρήσεων και επανεισδοχής. Η εξέλιξη αυτή είναι κομβικής σημασίας για τον τρόπο θεώρησης και αντιμετώπισης του μεταναστευτικού. Αποδεικνύει ότι η διαχείριση του μεταναστευτικού δεν αποτελεί πρόβλημα των χωρών του νότου της Ευρώπης και μόνο, αλλά ευρωπαϊκό πρόβλημα ασφάλειας συνόρων με επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή των ευρωπαϊκών κρατών.

Θαλάσσιες Πολιτικές – Οριζόντια Θεματική
Με την οριζόντια θεματική η Ελληνική προεδρία είχε στόχο τον επανακαθορισμό και την επανέναρξη των Θαλασσίων πολιτικών της ΕΕ, με κάλυψη όλων των πτυχών τους, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυξιακών, ενεργειακών και εκείνων της ασφάλειας. Βασικό επίτευγμα στον τομέα αυτό αποτελεί η υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Θαλάσσιας Ασφάλειας από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων Ιουνίου 2014, η οποία χαιρετίσθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του ίδιου μήνα. Είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ αναπτύσσει μία ολοκληρωμένη, διατομεακή στρατηγική με σκοπό την καλύτερη προστασία της ασφάλειας και την προώθηση των οικονομικών συμφερόντων κ-μ και ΕΕ στην Θάλασσα. Η Στρατηγική αποδεικνύει ότι όταν υφίσταται πολιτική βούληση, είναι δυνατή η παράκαμψη γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση της μοναδικής ικανότητας της Ένωσης να συνθέτει απόψεις, πολιτικές και μέσα, ώστε να προάγει καλύτερα την ασφάλεια και την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών.