Δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, Ν. Δένδια, με το πέρας της συνάντησής του με τον Υπουργό Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Μάλτας Ε. Bartolo (Αθήνα, 07.09.2020)

Έχω τη χαρά να υποδέχομαι σήμερα στην Αθήνα τον αγαπητό μου συνάδελφο, Υπουργό Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Μάλτας, τον κ. Evarist Bartolo. Είναι η πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.

Κατ’ αρχήν, εξετάσαμε το επίπεδο των διμερών μας σχέσεων. Και συμφωνήσαμε στην ανάγκη συντονισμού, προκειμένου να εμβαθύνουμε αυτές μας τις σχέσεις ακόμα περισσότερο.

Μάλιστα, είχα τη χαρά να επισημάνω στο συνομιλητή μου ότι ο ελληνόκτητος στόλος περιλαμβάνει περίπου 700 πλοία, δηλαδή περίπου το 1/5 του δυναμικού του, με σημαία Μάλτας. Και, βέβαια, θεωρούμε ότι η ελληνική ναυτιλία θα συνεχίσει να αποτελεί γέφυρα μεταξύ των δυο χωρών μας.

Είχαμε επίσης τη χαρά, πριν από λίγο, να υπογράψουμε ένα μνημόνιο κατανόησης για τη συνεργασία μας στον τομέα της διπλωματικής εκπαίδευσης.

Όπως, όμως, καταλαβαίνετε και όπως είναι φυσικό, συζητήσαμε, και θα συνεχίσουμε να συζητάμε κατά τη διάρκεια του γεύματος, όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Μάλιστα, ενόψει των κρίσιμων αποφάσεων που θα ληφθούν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συζητήσαμε για την κατάσταση που διαμορφώνεται εξαιτίας των προκλητικών και παράνομων ενεργειών της Τουρκίας στην περιοχή. Από τη Λιβύη, την Κύπρο, το Ιράκ, τη Συρία, η Τουρκία είναι η μοναδική χώρα που ανοίγει παντού πολεμικά μέτωπα. Είναι η μοναδική χώρα που απειλεί γείτονες με πόλεμο, στην περίπτωση που επιλέξουν να ασκήσουν τα νόμιμα δικαιώματά τους.

Κάτι που παραβιάζει, όπως ξέρετε, κατάφωρα το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, η Τουρκία επιδίδεται σε παράνομες και προκλητικές ενέργειες, όπως η έκδοση και ανανέωση NAVTEX για ερευνητικές δραστηριότητες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Προβαίνει σε εμπρηστικές δηλώσεις, σε πρωτοφανείς ευθείες απειλές. Πραγματοποιεί ασκήσεις με πραγματικά πυρά. Παραβιάζει τον ελληνικό εναέριο χώρο. Αλλοιώνει θρησκευτικά μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εργαλειοποιεί τον ανθρώπινο πόνο στο μεταναστευτικό.

Οι ενέργειες αυτές δεν στρέφονται μόνο κατά ενός κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στρέφονται κατά της ίδιας της Ένωσης, όπως φάνηκε το Φεβρουάριο στον Έβρο, όπως φαίνεται στο Αιγαίο, όπως φαίνεται στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παραβιάζουν την ουσία των αρχών της Ένωσης. Την ουσία του Ευρωπαϊκού κοινού κεκτημένου. Και γι’ αυτό, αυτές οι προκλήσεις που είναι κοινές, απαιτούν και απαντήσεις που να είναι κοινές.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι συνασπισμός κρατών. Είναι μια οικογένεια που βασίζεται σε κοινές αξίες, με κυρίαρχη την αλληλεγγύη και το κράτος δικαίου.

Αντιλαμβανόμαστε απόλυτα ότι πολλά μέλη της οικογένειας έχουν συχνά διαφορετικές ανησυχίες. Αντιλαμβανόμαστε απόλυτα τα υπαρξιακά προβλήματα πολλών χωρών και ιδίως των μικρών χωρών. Εγώ ο ίδιος γεννήθηκα σε νησί. Καταλαβαίνω απόλυτα, έχω ζήσει τις νησιωτικές αγωνίες και τις νησιωτικές ιδιαιτερότητες.

Όμως, οφείλουν να μην γίνονται εκπτώσεις στις αξίες μας. Οφείλουν να μην γίνονται εκπτώσεις στο θεμέλιο της ύπαρξης της Ένωσης. Οι εκπτώσεις αυτές ακυρώνουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα και στέλνουν λάθος μηνύματα σε τρίτους που σπιλώνουν αυτά τα μηνύματα, την εικόνα της Ένωσής μας, πρώτα στα μάτια της δικής μας κοινής γνώμης και επίσης στα μάτια της ανθρωπότητας.

Αλίμονο εάν αμβλυνθεί η αυτονόητη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Και θέλω να πω ότι είμαι βέβαιος ότι, η Μάλτα, ένα νησιωτικό κράτος, δεν μπορεί παρά να συμπορεύεται στις βασικές ανησυχίες και απόψεις με το άλλο νησιωτικό κράτος της Ένωσής μας, την Κύπρο.

Είναι, λοιπόν, ανάγκη η Ευρώπη να σταθεί συνολικά στο ύψος των περιστάσεων. Είναι ανάγκη η Ευρώπη να απαντήσει με στιβαρότητα, αλλά χωρίς δισταγμούς, στις τουρκικές προκλήσεις. Στα θέματα της ασφάλειας, αλλά και στο μεταναστευτικό.

Η Ευρώπη έχει τη δυνατότητα να το πράξει απολύτως αποτελεσματικά. Η επιλογή είναι απλή και εναπόκειται στην ίδια την Τουρκία να επιλέξει: διάλογο χωρίς απειλές ή εκβιασμούς, ή κυρώσεις.

Η Ελλάδα -το έχουμε πει επανειλημμένως, το έχει πει ο Πρωθυπουργός, το έχω πει κι εγώ- είναι πάντοτε έτοιμη για διάλογο με την Τουρκία. Όμως, διάλογο στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, διάλογο επί τη βάση της επίλυσης της μοναδικής πραγματικής μας διαφοράς με την Τουρκία. Της μίας και μόνης: της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών.

Και βεβαίως, διάλογος υπό το κράτος εκβιασμού και απειλών δεν νοείται.

Και βεβαίως διάλογος με την παρουσία τουρκικών ερευνητικών και πολεμικών σκαφών πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα δεν νοείται.

Η Ελλάδα είναι ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δικαίου που σέβεται το διεθνές δίκαιο. Με αυτό πορεύεται. Δεν απειλεί και δεν εκβιάζει, αλλά επίσης δεν απειλείται και δεν εκβιάζεται.

Με το συνάδελφό μου είχαμε, επίσης, την ευκαιρία να συνομιλήσουμε για την κατάσταση στη Λιβύη, όπου η Μάλτα έχει μια πλήρη αντίληψη. Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την επιχείρηση «IRINI», είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για τις δυνατότητες επιβολής του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη. Είχαμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε για το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τελικά τη δημιουργία μιας βιώσιμης ειρήνης.

Όμως, θα ήθελα να πω ξεκάθαρα και πάλι ότι, η Ελλάδα επιδιώκει σταθερά να διαδραματίσει ένα θετικό ρόλο στη Λιβύη, μέσω της συμμετοχής στη Διαδικασία του Βερολίνου, αλλά και με όποιο τρόπο αυτό καταστεί δυνατόν.

Και βέβαια, η Ελλάδα αντιλαμβάνεται απόλυτα πως η κατάσταση στη Λιβύη είναι για τη Μάλτα ένα τεράστιο ζήτημα. Πως η κατάσταση στη Λιβύη επηρεάζει τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών που μπορεί να φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τη νησιωτική κοινωνία της Μάλτας.

Πάντως, τόνισα στο συνάδελφό μου, γενικά, ότι οι εξελίξεις στο μεταναστευτικό και η εμπειρία που έχουμε από την εργαλειοποίησή του από την Τουρκία, επιβάλουν τη στενή συνεργασία των κρατών μας, εν όψει των διεργασιών για την αναθεώρηση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Όπως επίσης, την ανάγκη απαρέγκλιτης εφαρμογής από την πλευρά της Τουρκίας των προνοιών της Κοινής Δήλωσης του 2016.

Τέλος, είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε απόψεις για τα σχήματα συνεργασίας MED 7 -που θα συνέλθει σε λίγες μέρες στην Κορσική- και της Ένωσης για τη Μεσόγειο. Σχήματα, που αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για την προώθηση της συνεργασίας μας και της κοινής μας αντίληψης, ώστε η κοινή μας θάλασσα να καταστεί ένας χώρος ειρήνης και σταθερότητας, προς όφελος των λαών μας.

Αγαπητέ Evarist, σε ευχαριστώ πάρα πολύ που ήρθες στην Αθήνα. Είναι μεγάλη μας χαρά που σε είχαμε σήμερα μαζί μας.