Δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών Ν. Κοτζιά και Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Βελγίου D. Reynders, μετά τη συνάντησή τους

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Καλημέρα σας. Είναι μεγάλη μου χαρά να έχω εδώ τον ομόλογό μου, Υπουργό Εξωτερικών του Βελγίου και Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης. Τον καλωσορίζω στη χώρα μας και στο Υπουργείο. Ανήκουμε στις δέκα πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βέβαια εκείνοι είναι στους ιδρυτές, αλλά είμαστε εμείς που δώσαμε με την «κλοπή» από το Δία της ωραίας γυνής από τη Λιβύη, το όνομα στην Ευρώπη.

Είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στη σχέση μας και στη σχέση κράτους-μέλους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Πιστεύουμε βέβαια ότι πρέπει να υπάρξουν μεγάλες δημοκρατικές αλλαγές στη λειτουργία τους. Είμαστε ενάντια στην έξοδο από οποιαδήποτε θεσμική υπόσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βέβαια είμαστε και ενάντια σε αυτούς που θέλουν να μας βλέπουν μόνο υποταγμένους στους δανειστές.

Είμαστε μια χώρα που πάντα, σε όλες τις διαπραγματεύσεις, σε όλες τις συνθήκες παλέψαμε και προτείναμε καλύτερες δημοκρατικές δομές. Πιστεύουμε ότι η θέση μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια θέση προτάσεων και υπεράσπισης της Δημοκρατίας, γι΄ αυτό και είχαμε προτείνει στο σχέδιο Συντάγματος της Ευρώπης, όπως και στη Συνθήκη της Λισσαβόνας την εισαγωγή του θεσμού του δημοψηφίσματος στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και βέβαια γνωρίζουμε ότι όλες οι διαδικασίες δημοψηφισμάτων που έγιναν στο παρελθόν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν δημοκρατικά και πάντα η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδεικνύοντας τη δημοκρατική της αντίληψη δέχτηκε τα αποτελέσματα αυτών των δημοψηφισμάτων και προχώρησε σε νέες διαδικασίες διαπραγμάτευσης.
Όπως είπα ήδη από τη Δευτέρα, στη συνάντηση με τους Πρεσβευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων ισχυρών κρατών ανά τον κόσμο παραμένουμε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, πρέπει να αποκαταστήσουμε τη σχέση εμπιστοσύνης, πρέπει να βαδίσουμε στη βάση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αναγκών του λαού μας, σε μια βιώσιμη λύση.

Θέλω να ευχαριστήσω το Βέλγιο και από εδώ γιατί πάντα επέδειξε βαθειά ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε κάθε χώρα που την είχε ανάγκη και θέλω να ευχαριστήσω και το συνάδελφό μου που από την πρώτη  μέρα που βρέθηκα στο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών με υποδέχθηκε φιλικά και μου έδωσε πάντα τη σκέψη του που έχει βαθειά σοφία. Γιατί είναι ένας άνθρωπος που έχει κάνει και Πρόεδρος του Eurogroup, έχει κάνει Υπουργός Οικονομικών, έχει δει πολλά περισσότερα από μένα στην Ευρώπη και γι΄ αυτό τον ακούω πάντα προσεκτικά.

Χαίρομαι που είναι εδώ ο Υπουργός του Βελγίου, μία χώρα που έχει κάνει επενδύσεις στη χώρα μας και μπορούμε να αναπτύξουμε κι άλλο τις εμπορικές μας και οικονομικές μας σχέσεις και η ελληνική Κυβέρνηση με ικανοποίηση έχει καταγράψει σειρά από προτάσεις που υπάρχουν ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα.
Αυτός ο θεσμός που λέγεται ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών παρά τις δυσκολίες που έχουμε εντός της κρίσης που διαβιούμε είναι αποφασισμένο να συνεχίσει να κάνει σταθερά και να ανταποκρίνεται σταθερά στα καθήκοντά του. Η εξωτερική πολιτική οφείλει να συμβάλλει στη σταθερότητα της χώρας και της περιοχής, να είναι συνεκτική και να είναι ενεργητική. Να διασφαλίζει φίλους και συμμάχους.

Μιλήσαμε με το συνάδελφό μου για τα Βαλκάνια, για τη Ρωσία και την Ουκρανία, έχουμε κοινές ανησυχίες για τα ζητήματα της μετανάστευσης και θέλω να τον ευχαριστήσω και για τις σκέψεις που εξέφρασε σε αυτά τα ζητήματα.

Didier, σε καλωσορίζω εδώ στην Αθήνα και είμαι περισσότερο κι από χαρούμενος που σε έχουμε εδώ μαζί μας.

Ευχαριστώ πολύ.

D. REYNDERS: Πρώτα απ΄ όλα θέλω να ευχαριστήσω το Νίκο για τη θερμή υποδοχή. Είναι η πρώτη μου επίσκεψη στην Ελλάδα με τέτοιο καιρό που κάνει πιο πολύ κρύο από τις Βρυξέλες.

Θέλω να πω δυο λόγια για κάποια διεθνή ζητήματα τα οποία συζητήσαμε, κατ΄ αρχάς τα Βαλκάνια. Μετά χαράς άκουσα από το Νίκο τις προτάσεις για κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που προτείνονται προς τα Σκόπια, με σκοπό να ξεκινήσει η διαδικασία εξόδου από το δύσκολο θέμα με τη FYROM. Και πρέπει να πω ότι συμφωνώ με τη διαδικασία αυτή, των προτάσεων προς τα Σκόπια, για να βρεθεί μια πραγματική λύση, όπως επίσης και με προτάσεις προς την Τουρκία για να αντιμετωπισθεί το δύσκολο θέμα της Κύπρου.

Θα ήθελα να επιβεβαιώσω ότι δεν έχουμε μεγάλη απόσταση μεταξύ μας στο θέμα της Ρωσίας. Βεβαίως, χρειάζονται κάποια άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση του θέματος της Ουκρανίας, ταυτόχρονα όμως χρειάζονται μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα. Ξέρω τη σημασία που έχουν αυτά τα μέτρα για την Ελλάδα σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση, είμαστε όμως στην ίδια γραμμή όσον αφορά το να σταματήσουν οι επιθέσεις στην Ανατολική Ουκρανία.

Πρέπει όμως να έχουμε επαφές με τη Ρωσία για να συζητήσουμε τα σοβαρά θέματα της Συρίας, του Ιράκ, επίσης το θέμα των πυρηνικών στο Ιράν και το σοβαρό ζήτημα της ενέργειας. Όσον αφορά την ενέργεια, χαίρομαι ιδιαίτερα που οι προτάσεις από βελγικές επιχειρήσεις είναι ευπρόσδεκτες και υπάρχουν δυνατότητες να συμμετέχουμε σε κάποιες ιδιωτικοποιήσεις.

Θα υποστηρίξουμε την άποψη προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάγκη κάθετων αξόνων, δεδομένου ότι είναι σημαντικό να προμηθευτεί ενέργεια η περιοχή.
Δυο λόγια για τη μετανάστευση δεδομένου ότι χτες το βράδυ μου δόθηκε η ευκαιρία να δειπνήσω με τη συνάδελφο που είναι υπεύθυνη για τα θέματα μετανάστευσης. Βεβαίως γνωρίζουμε τη δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα με την άφιξη τόσων πολλών μεταναστών και κυρίως προσφύγων από τη Συρία.

Κατ' αρχήν είναι πρόβλημα ασύλου. Είμαστε διατεθειμένοι να παίξουμε το ρόλο μας, να προσφέρουμε περισσότερα από αυτά που έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά επίσης, είπα ότι πρέπει να λυθεί το θέμα με μια υποχρεωτική διάταξη ούτως ώστε να βελτιωθούν τα πράγματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και βεβαίως θα προσπαθήσουμε να πείσουμε και τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για το θέμα των μεταναστών. Δεν είναι μόνο θέμα προσφύγων, είναι μια ευρύτερη προσέγγιση.

Φυσικά συζητήσαμε για την τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα και τη σχέση με όλους τους εταίρους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Να υπενθυμίσω ότι πρόκειται για μια εσωτερική υπόθεση της Ευρώπης, δεδομένου ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης.

Ως Υπουργός Οικονομικών στο παρελθόν είχα ήδη πει ότι στην Ελλάδα μπορούμε να δώσουμε περισσότερο χρόνο και άλλα ζητήματα που έχουν σχέση με τα επιτόκια, ούτως ώστε να υπάρξει πραγματική πρόοδος, εφ' όσον όμως δούμε βελτίωση στα θέματα της ανταγωνιστικότητας και στο δημοσιονομικό τομέα.

Από το ξεκίνημα της κρίσης ζητήσαμε από τον πληθυσμό του Βελγίου να προσφέρει υποστήριξη στην Ελλάδα και πράγματι αυτό συνέβη με τις αποφάσεις που ελήφθησαν. Επίσης έχουμε προσφέρει τεχνική βοήθεια, π.χ. αυτή τη στιγμή προσφέρουμε τεχνική βοήθεια στο θέμα των τελωνείων, στο θέμα του ΦΠΑ και ενδεχομένως και στη συγκέντρωση και είσπραξη των φόρων.
Προχθές, συζήτησα από την αρμόδια Επιτροπή του Βελγικού Κοινοβουλίου να αποφασίσει υπέρ της ανταλλαγής των πολύ σημαντικών τραπεζικών πληροφοριών που έχουν σχέση με φορολογικά ζητήματα. Και έτσι είμαστε διατεθειμένοι, αν χρειαστεί, να ανταλλάξουμε κάποια στοιχεία με την Ελλάδα για κάποιες αποταμιεύσεις στις τράπεζές μας.

Φυσικά δε θέλω να αναφερθώ στο δημοψήφισμα. Είμαι Υπουργός του Βελγίου και δε θέλω να εμπλακώ σε μια υπόθεση της Ελλάδας. Δυο λόγια θέλω να πω για την επόμενη μέρα: Μια βεβαιότητα υπάρχει, ότι μετά την Κυριακή θα ακολουθήσει η Δευτέρα. Και βέβαια το άλλο είναι ότι θα πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας, να προωθήσουμε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης όπως λέγονται, για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Θα πρέπει να ξεκινήσουν πάλι οι διαπραγματεύσεις οι οποίες θα έχουν διάρκεια και θα είναι σε ένα νέο πεδίο.

Παρ' όλα αυτά χαίρομαι πολύ που είχαμε αυτή την ειλικρινή συζήτηση με τον συνάδελφό  μου και το λέω πέρα των όσων λέγονται συνήθως στο διπλωματικό πεδίο. Είμαι βέβαιος ότι τα πράγματα θα προχωρήσουν καλά, η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να είναι κομμάτι των ευρωπαϊκών θεσμών.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, θα ήθελα να σας ρωτήσω, είδαμε αυτές τις τελευταίες μέρες πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες να παίρνουν όχι μόνο αρνητική θέση απέναντι στο δημοψήφισμα, αλλά να παίρνουν θέση ανοιχτά υπέρ του ΝΑΙ και βεβαίως εναντίον στο ΟΧΙ και με πολύ δυσμενείς χαρακτηρισμούς. Ποια είναι η άποψή σας γι' αυτό;

D. REYNDERS: Θέλω να σας πω ότι μέχρι πρόσφατα ήμουν Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών του Συμβουλίου της Ευρώπης και θα ακούσατε χτες ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης διατύπωσε την άποψη ότι είναι δύσκολο να συμφωνήσει με τη διαδικασία αυτή, ενός δημοψηφίσματος που οργανώνεται μέσα σε οκτώ μέρες και όπου το διακύβευμα, μάλλον η απόφαση που καλούνται να λάβουν οι πολίτες είναι δύσκολο. Δηλαδή το διάστημα είναι σύντομο και το θέμα είναι δύσκολο και εγώ αυτή την άποψη έχω.

Όσον αφορά το δεύτερο θέμα, όπως σας είπα είμαι ο Υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου δεν μπορώ να δώσω συμβουλές σε σχέση με το θέμα αυτό. Αλλά το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι με κάποιες επιφυλάξεις πιστεύουμε ότι θα υποστηριχθεί το αποτέλεσμα, ότι με την επομένη θα ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις οι οποίες θα έχουν μεγάλη διάρκεια και θα είναι δύσκολες. Δεδομένου ότι πρώτα πρέπει να υπάρξουν κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και κατόπιν να γίνει μια συζήτηση πάνω σε ένα νέο σχέδιο. Το σχέδιο θα είναι καινούργιο.

Αυτά έχω να πω, δεν έχω συμβουλές να δώσω στον ελληνικό λαό. Είμαι φιλελεύθερος άνθρωπος και είμαι υπέρ της διατύπωσης της ελεύθερης έκφρασης της γνώμης των ανθρώπων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα να σας ρωτήσω κύριε Υπουργέ, εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι υπέρ του ΝΑΙ τι θα γίνει με την Κυβέρνηση την επομένη; Διότι ο κύριος Τσίπρας έχει δηλώσει ότι θα παραιτηθεί, ο κύριος Βαρουφάκης το ίδιο, εσείς θα συνεχίσετε; Θα παραιτηθείτε; Μήπως θα πρέπει να αλλάξει η Κυβέρνηση;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Κατ' αρχάς να πω για το Συμβούλιο της Ευρώπης που θεωρεί σύντομο το χρονικό διάστημα της μιας εβδομάδας, φανταστείτε να ήταν περισσότερος χρόνος με αυτή την κατάσταση των Τραπεζών. Αλλά το κυριότερο είναι ότι κατανοώ τους εκπρόσωπους του Συμβουλίου της Ευρώπης γιατί δεν έζησαν πέντε χρόνια εδώ. Μπορεί να μην ξέρει ο κάθε καθημερινός άνθρωπος την κάθε λεπτομέρεια των προτάσεων πράγματι, αλλά πέντε χρόνια το έχει γνωρίσει πάνω στην πλάτη του.
Τώρα όσον αφορά την Κυβέρνηση. Δεν προλάβατε να με γνωρίσετε και θέλετε να φύγω; Ο κ. Τσίπρας δεν είπε ότι θα παραιτηθεί, ο κ. Τσίπρας είπε ότι «δεν θα εφαρμόσω κάθε είδους πολιτικής». Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περιμένουμε το αποτέλεσμα που ελπίζουμε εμείς ότι θα είναι ΟΧΙ και επίσης να δει κανείς και τα πραγματικά ποσοστά.

Νομίζω ότι καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να επηρεαστεί η γνώμη του ελληνικού λαού. Εδώ έφτασε Πρωθυπουργός χώρας κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανακοινώνει ότι θα διαπραγματευτεί με άλλη Κυβέρνηση τη Δευτέρα, απαντήσαμε ως Υπουργείο Εξωτερικών.

Υπάρχουν ορισμένα κράτη-μέλη που δε συμπεριφέρονται ως κράτη-μέλη  της κοινής τύχης που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει να υπάρχει σεβασμός στα εσωτερικά της χώρας και γι΄ αυτό ευχαριστώ πάρα πολύ το συνάδελφό μου, τον Didier, διότι η απάντησή του είναι απόδειξη του ευρωπαϊσμού του Βελγίου.

Νομίζω ότι πρέπει να κατανοηθεί ότι η χώρα μας βρίσκεται σε αδύνατη κατάσταση στα οικονομικά της, αλλά δεν έχει χάσει ούτε μια σπιθαμή από τα δικαιώματά της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όσοι σήμερα παραβιάζουν τους κανόνες λειτουργίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης τους εύχομαι δύο πράγματα:

Πρώτον να μη βρεθούν στην αδύνατη οικονομική κατάσταση όπως εμείς και δεύτερον όλα τα άλλα κράτη-μέλη να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που συμπεριφέρεται το Βέλγιο, όταν θα βρεθούν εκείνοι σε αδύναμη θέση. Και θέλω να πω κάτι έτσι μέσα από την ψυχή μου, δεν πρέπει να δραματοποιείται η κατάσταση, εννοώ από την άποψη των σχέσεων και των θεσμών, όχι της οικονομικής κατάστασης, αυτή είναι δραματική.

Και τη Δευτέρα θα είμαστε μαζί και θα πρέπει να ζήσουμε μαζί και να κουβεντιάσουμε μαζί. Και την Κυριακή δε θα γίνει σεισμός, θα γίνει ένα δημοκρατικό δημοψήφισμα, κάτι που είναι φυσιολογικό στην Ευρώπη και με βάση και τις ίδιες τις Συνθήκες της Ευρώπης.

Εγώ από την πρώτη στιγμή είπα πάμε να χρησιμοποιήσουμε ένα φυσιολογικό εργαλείο δημοκρατικό και όλοι πρέπει να εγγυηθούμε τη δημοκρατική συνέχεια, όλοι. Και το δημοκρατικό διάλογο διαπραγμάτευσης με τους εταίρους μας. Εγώ λέω από μικρό παιδί ότι "η Ελλάδα δεν είναι ποτέ βαρετή στην πολιτική της".

Ευχαριστώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ προς εσάς είναι η ερώτησή μου, θα ρωτήσω εγώ για το ενδεχόμενο που θα κερδίσει το όχι, όπως κι εσείς πιστεύετε ότι θα είναι ένα βροντερό όχι, μπορεί η Κυβέρνηση μετά τα όσα έχουν γίνει τις τελευταίες ημέρες, που έχει καταγγείλει την Ευρωζώνη και την ΕΚΤ, ότι εκβιάζουν τον ελληνικό λαό με το κλείσιμο των τραπεζών, να αποτελέσει τον συνομιλητή γι΄ αυτά τα Μ.Ο.Ε. τα οποία είπε ο Βέλγος Υπουργός προηγουμένως και σε αυτή τη διαδικασία κι όπως είπε ο κ. Υπουργός που θα κρατήσει χρόνια και θα έχει διάρκεια πιστεύετε ότι θα μπορεί να αντέξει η χώρα και η οικονομία με κλειστές τις τράπεζες; Ευχαριστώ.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Κατ΄ αρχάς ξέρετε και στα 20 χρόνια που ήμουνα υπάλληλος σε αυτό το Υπουργείο δούλεψα για τη δημιουργία μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης σε όσους τομείς χρειαζόταν, είμαι οπαδός των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και της εμπιστοσύνης.

Θα έχει δυσκολίες η Ελλάδα; Και με ναι και με όχι θα έχει δυσκολίες, διότι έχουμε ένα δράμα πέντε ετών, απλώς τώρα γίνεται η διαπίστωσή του. Νομίζω ότι αυτό που πρέπει να αποφύγουμε δεν είναι να κερδίσει το ναι ή το όχι, αλλά να κερδίσει ο φόβος.

Χρειαζόμαστε νηφαλιότητα, χρειαζόμαστε ηρεμία, να σκεφτούμε με καθαρό κεφάλι, εάν θέλουμε να συνεχίσει ο αργός θάνατος που ισχύει εδώ και πέντε χρόνια. Η δικιά μου η γνώμη είναι ότι η Ευρώπη έχει τη δημοκρατική ικανότητα να αντιληφθεί τη θέληση ενός λαού μετά από ένα δημοψήφισμα.

Ασφαλώς θα χρειαστούν σκληρές διαπραγματεύσεις οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν μέσα σε ένα 24ωρο, αλλά χωρίς κατηγορίες και στερεότυπα στη διάρκειά τους. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί η ρευστότητα στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Δε νομίζω ότι συμφέρει κανέναν στην Ευρώπη και στον κόσμο να υπάρξει αποσταθεροποίηση στην Ελλάδα και να προστεθεί στην αποσταθεροποίηση της περιοχής. Γι΄ αυτό πιστεύω ότι θα βρούμε άμεση λύση για τη ρευστότητα και θα συμφωνήσουμε μετά από διαπραγμάτευση στις νέες προγραμματικές θέσεις ανάμεσα στις δυο πλευρές.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήρθατε εδώ και μιλήσατε για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ρωσίας και την εξέλιξή τους. Είστε στην Ελλάδα, σε μια χώρα που η Κυβέρνηση έχει καλές σχέσεις με την Κυβέρνηση της Ρωσίας. Γιατί κάνατε τη δήλωση αυτή εδώ; Πιστεύετε ότι η Ελληνική Κυβέρνηση μπορεί να βοηθήσει στη διπλωματική εξέλιξη των σχέσεων με τη Ρωσία;  Μπορεί να βοηθήσει την θετική εξέλιξή τους;

Και σε σχέση με το δημοψήφισμα. Στην περίπτωση που η ψήφος είναι ΟΧΙ, πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να έχει θέση στην Ευρωζώνη, δεδομένων των δηλώσεων πολλών Ευρωπαίων αξιωματούχων για το αντίθετο;

D. REYNDERS: Σχετικά με το δημοψήφισμα θέλω να επαναλάβω ότι το ΝΑΙ ή το ΟΧΙ είναι υπόθεση του ελληνικού λαού. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι μετά το αποτέλεσμα αυτό, ελπίζω ότι θα υπάρξουν μακρές διαπραγματεύσεις για ένα νέο σχέδιο.

Και όσον αφορά τη Ρωσία πρέπει να πω ότι έχω την ίδια προσέγγιση κι εγώ. Έχω συναντηθεί με τον κ. Λαβρόφ επανειλημμένα δυο φορές στη Μόσχα και στις Βρυξέλλες, όπως σας είπα υπάρχει ανάγκη για μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα, αλλά όσον αφορά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα πρέπει να ληφθούν όπως οι πιέσεις και οι κυρώσεις, για να σταματήσει η τωρινή κατάσταση.

Και όπως είπα, πρέπει όλοι από κοινού να πιέσουμε για την τήρηση της Συμφωνίας του Μινσκ και επίσης πρέπει να κινηθούμε μέσα στις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν όλοι το κάνουμε  αυτό, δεν υπάρχει πρόβλημα.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστούμε.