Συνέντευξη του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, στη βουλγαρική εφημερίδα «24 Chasa» και στον δημοσιογράφο Georgi Milkov (1.6.2016)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιες είναι οι προοπτικές ανάπτυξης δικτύων συνεργασίας (για παράδειγμα, στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, κ.ά.) μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας και ποια επίδραση θα έχουν αυτά σε διμερές και σε ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Πεποίθησή μου είναι ότι τα δίκτυα διευκολύνουν την ανάπτυξη σταθερών σχέσεων ανάμεσα σε κράτη και σε επίπεδο ολόκληρων περιφερειών. Τονίζω, διευκολύνουν, δεν διασφαλίζουν. Χρειάζεται να υπάρχει και ισχυρή πολιτική βούληση.

Σήμερα εργαζόμαστε, Βουλγαρία και Ελλάδα, για την ανάπτυξη τέτοιων δικτύων σε σειρά τομέων, όπως στην ενέργεια με τον κάθετο άξονα, ελπίζω προοπτικά και με την αξιοποίηση υγροποιημένου αερίου. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η δημιουργία αξόνων αυτοκινητοδρόμων και σιδηροδρόμων ανάμεσα στις δύο χώρες, που θα διευκολύνουν όχι μόνο την από κοινού ανάπτυξή μας, αλλά και την ενσωμάτωση όλης της περιοχής σε δίκτυα που θα συνδέουν τη Βορειοανατολική Αφρική και περιοχές της Ασίας με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Χρειαζόμαστε, ταυτόχρονα, η προώθηση μεγάλων έργων να συνδυάζεται με την υλοποίηση τοπικών κοινών έργων ανάμεσα στις χώρες μας.

Οι δύο χώρες προσβλέπουμε στη συμπερίληψη της Ρουμανίας, καθώς και άλλων κρατών μελών της ΕΕ που γεωγραφικά βρίσκονται στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποιος θα μπορούσε να είναι ο ρόλος των χωρών της ΝΑ Ευρώπης που ταυτόχρονα είναι και μέλη της ΕΕ; Θα μπορούσαν να συντονίσουν τις ενέργειές τους εντός της ΕΕ έτσι ώστε να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με τα θέματα που ενδιαφέρουν τα ίδια τα κράτη και την ευρύτερη περιοχή;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Στη δεκαετία του ενενήντα η περιοχή ανέπτυσσε την εσωτερική της δικτύωση, ιδιαίτερα στο τραπεζικό σύστημα και στις επενδύσεις. Από τις αρχές του 21ου αιώνα όλα τα κράτη της Βαλκανικής στράφηκαν στην ευρωπαϊκή πορεία τους, για την οποία καταβάλλουν πολλαπλές προσπάθειες. Βουλγαρία και Ελλάδα στηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική όλων όσων την επιθυμούν, αρκεί και εκείνοι να θέλουν να υπερβούν όλα αυτά που τους κρατούν «φυλακισμένους της ιστορίας».

Σήμερα επιδιώκουμε να προωθήσουμε πολιτικές που να συνδυάζουν τις θετικές πλευρές αυτών των δύο διαφορετικών δεκαετιών. Να συνδυαστεί, δηλαδή, η ευρωπαϊκή πορεία της περιοχής με την ενδυνάμωση πολύπλευρων πολιτικών ανάμεσα στα κράτη-γείτονες. Στόχος είναι να ενταχθούν στην ΕΕ όλα τα Βαλκάνια και ταυτόχρονα η παρουσία τους να είναι ισχυρή ως σύνολο. Αυτό να συμβεί στη βάση μιας πολιτικής που θα συμβάλλει στην ενδυνάμωση της ίδιας της ΕΕ, της οικονομίας, της κοινωνικής της πολιτικής, της δημοκρατικής της λειτουργίας καθώς και του παγκόσμιου ρόλου της.

Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε ορισμένες περιοχές στο εσωτερικό της ΕΕ εμείς επιθυμούμε η περιφερειακή συνεργασία να συμβάλλει στην ευρωπαϊκή ενοποίηση και όχι στην ενδυνάμωση τάσεων επανεθνικοποίησης και κατακερματισμού.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Ελλάδα και η Βουλγαρία είναι δύο χώρες που πολέμησαν η μία την άλλη στο παρελθόν, τώρα ωστόσο έχουν επιτύχει να είναι σύμμαχοι, εταίροι και φίλοι. Θα μπορούσε η φιλία μεταξύ των δύο χωρών να δημιουργήσει ένα νέο αφήγημα για την περιοχή των Βαλκανίων, η οποία στο παρελθόν ήταν γνωστή ως η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Στα ιστορικά βιβλία για την Ευρώπη προβάλλεται η γαλλογερμανική φιλία ως το υπόδειγμα υπέρβασης ιστορικών προκαταλήψεων και αντιθέσεων. Ορθά, καθότι οι δύο χώρες είναι και οι ισχυρότερες εντός της ΕΕ. Αλλά, από τη σκοπιά της ιστορίας, η σημασία της υπέρβασης των αντιθέσεων ανάμεσα στη Βουλγαρία και την Ελλάδα είναι πολύ πιο σημαντική - και αυτό διότι αυτές πρωτοεμφανίστηκαν τουλάχιστον 1.200 χρόνια πριν από τις γαλλογερμανικές. Οι σχέσεις μας είχαν φτάσει στο σημείο οι βασιλιάδες και οι αυτοκράτορες των δύο πλευρών να προσδιορίζονται, ακόμα και να ονομάζονται, από το εάν μαχόντουσαν νικηφόρα ή όχι έναντι της άλλης πλευράς.

Βουλγαρία και Ελλάδα είναι κατά τη γνώμη μου το καλύτερο παράδειγμα πώς μπορούν δύο λαοί να γίνουν -παρά τις δυσκολίες, τις εντάσεις και τα πάθη της ιστορίας- φίλοι, εταίροι και σύμμαχοι. Και θέλω δημόσια να ευχαριστήσω τον Ντάνιελ Μίτωφ για τη συνεργασία μας προκειμένου να κάνουμε τις χώρες μας άγκυρες σταθεροποίησης όλης της περιοχής. Επιθυμούμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία και στην Ανατολική Μεσόγειο, περιοχή για την οποία η Ελλάδα διαθέτει μεγάλη πείρα και αυθεντικές φιλίες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και τι άλλο επιδιώκετε;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Μαζί με τον Ντάνιελ επιδιώκουμε, επιπλέον, την ανάπτυξη ειδικών και πιο συστηματικών σχέσεων με τα κράτη της περιοχής μας που είναι ενταγμένα στην ΕΕ. Μην ξεχνάτε ότι δεν είναι άλλος παρά η Ελλάδα που δούλεψε για την ένταξη όλων τους στην ΕΕ.

Όλες οι πιο πάνω συνεργασίες δεν αποσκοπούν στην αποκλειστική εξυπηρέτηση των συμφερόντων των δύο κρατών. Πολύ λιγότερο στρέφονται ενάντια σε τρίτους. Κάθε άλλο. Αποσκοπούν σε πολιτικές και πρακτικές από τις οποίες θα κερδίζουν όλα τα κράτη της περιοχής.
Με άλλα λόγια, ακολουθούμε πολιτική ενσωμάτωσης όλων και όχι αποκλεισμού οποιουδήποτε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς σκοπεύει να προχωρήσει η Ελλάδα στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω ότι οι κύριες αιτίες των νέων μεγάλων προσφυγικών ρευμάτων δεν έγκεινται σε εμάς, αλλά στους πολέμους και τη φτώχεια, την τρομοκρατία και τον φανατισμό, στην απώλεια ελπίδας και προοπτικής εκατομμυρίων έντιμων ανθρώπων. Εμείς, η περιοχή μας, πληρώνουμε τις συνέπειες αποφάσεων και πρακτικών τρίτων.

Ο βασικός μας προσανατολισμός, ως Ελλάδα, είναι ότι το πρόβλημα της νέας μετανάστευσης και της προσφυγιάς είναι διεθνές και ευρωπαϊκό και ότι χρειάζονται ανάλογα μέτρα καθώς και λύσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση συνεργαζόμαστε Βουλγαρία και Ελλάδα, στηρίζουμε τη συμφωνία ΕΕ και Τουρκίας, ελπίζουμε και συμβάλλουμε ώστε να τερματιστούν οι πόλεμοι. Χρειάζεται ασφαλώς, επιπλέον, ορθολογική συνεργασία ανάμεσα και στα υπόλοιπα κράτη της περιοχής μας. Ουδείς επιτρέπεται να ξεχνά ότι μετά από κάθε κρίση θα παραμείνουμε όλοι μας σε αυτή την περιοχή και δεν θα πρέπει να έχουμε αφήσει τρίτους να διαταράσσουν τις σχέσεις μας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι ικανοποιητική η συνεργασία με την Τουρκία και τη Βουλγαρία σε αυτόν τον τομέα;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Για τη Βουλγαρία σας μίλησα ήδη. Υπάρχει καλή συνεργασία ανάμεσα στα υπουργεία Εξωτερικών, αλλά και ανάμεσα σε άλλα υπουργεία. Με την Τουρκία επιδιώκουμε να έχουμε την πιο αποτελεσματική και ουσιαστικά δυνατή συνεργασία. Βέβαια, τίποτα δεν γίνεται αυτόματα και σε κάθε ταγκό χρειάζονται δύο προσεκτικοί χορευτές. Τέλος, νομίζω ότι μεγάλη βοήθεια στις σχέσεις μας είναι και η τριμερής συνεργασία που έχουμε καθιερώσει ανάμεσα στις χώρες μας στο τρίγωνο των συνόρων μας.