Διακήρυξη της 4ης Τριμερούς Συνόδου Κορυφής Αιγύπτου, Ελλάδας και Κύπρου (Κάιρο, 11 Οκτωβρίου 2016)

Ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, Αλέξης Τσίπρας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, και ο Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, αφού συναντήθηκαν στο Κάιρο, στις 11 Οκτωβρίου 2016, συμφώνησαν ως προς την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των τριών χωρών, προκειμένου να προωθηθεί μια τριμερής εταιρική σχέση σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος και να εργασθούν από κοινού για την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην περιοχή της Μεσογείου.

Με δεδομένη τη ρευστή και ασταθή κατάσταση στην περιοχή, οι τρεις χώρες, που μοιράζονται κοινές αξίες και συμφέροντα, έχουν, για το σκοπό αυτό, συμφωνήσει ως προς τη σημασία της εγγύτερης συνεργασίας και του υψηλού επιπέδου συντονισμού πολιτικών ενεργειών.

Ο τέταρτος γύρος της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής μεταξύ Κύπρου, Αιγύπτου και Ελλάδος ολοκληρώθηκε στο Κάιρο με την παρούσα Διακήρυξη, με την οποία οι τρεις χώρες συμφώνησαν να εργαστούν για την υλοποίηση σχεδιασμένων έργων στους τομείς της ενέργειας, των θαλάσσιων μεταφορών, του τουρισμού και της γεωργίας. Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων χαιρέτισαν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα σε αυτούς τους τομείς και αναγνώρισαν ότι ακόμη πολλά απομένουν να γίνουν για να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη των κοινοτήτων τους.

Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων συμφώνησαν ότι οι κατευθυντήριες αρχές της τριμερούς εταιρικής σχέσης είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και των σκοπών και αρχών που ενσωματώνονται στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης για φιλικές σχέσεις, διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, σεβασμό της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών.

Η σημερινή τριμερής συνεργασία χρησιμεύει ως πρότυπο για την επέκταση του διαλόγου και την προώθηση των σχέσεων μεταξύ των χωρών της ΕΕ και των χωρών της περιοχής.

Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων επανεξέτασαν τη σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Αιγύπτου, τονίζοντας το αμοιβαίο όφελος από διάφορους τομείς συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών. Σε αυτό το πλαίσιο, επανέλαβαν τη ζωτική σημασία που έχει μια ισχυρή και σταθερή σχέση Αιγύπτου-ΕΕ για την ειρήνη και τη σταθερότητα τόσο στην Μέση Ανατολή όσο και στην Ευρώπη.

Συμφώνησαν ότι μια στρατηγικού επιπέδου εταιρική σχέση μεταξύ της Αιγύπτου και της ΕΕ αποτελεί απαραίτητο πλαίσιο για την αντιμετώπιση πιεστικών κοινών προκλήσεων, όπως η τρομοκρατία και οι εξτρεμιστικές ιδεολογίες, η μετανάστευση, η βιώσιμη ανάπτυξη και η επίτευξη οικονομικής ευημερίας. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να συνεργαστούν στενά για την περαιτέρω ανάπτυξη διαφόρων πτυχών της ευρω-αιγυπτιακής συνεργασίας, με βάση τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της συνιδιοκτησίας, τα κοινά συμφέροντα και τις αμοιβαίες δεσμεύσεις.

Εξέφρασαν τη λύπη τους για τις πρόσφατες επιθέσεις εις βάρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μέσης Ανατολής και την οργανωμένη λεηλασία και παράνομη διακίνηση αντικειμένων με πολιτιστική αξία. Στο ίδιο πνεύμα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ζήτησαν περαιτέρω βήματα για την πρόληψη και την απαγόρευση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών από τη Μέση Ανατολή, ενθαρρύνοντας, μάλιστα, τις προσπάθειες της UNESCO να συνδράμει στην εφαρμογή καθεστώτος απαγόρευσης των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων και να υποστηρίξει την ανάκτηση των εν λόγω αντικειμένων. Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων επιβεβαίωσαν τη βούλησή τους για αμοιβαία υποστήριξη των υποψηφιοτήτων των χωρών τους σε διεθνείς οργανισμούς και φόρα.

Συμφώνησαν ότι η σημερινή δεινή κατάσταση χιλιάδων μεταναστών, που θέτει τις ζωές τους σε κίνδυνο, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε περιφερειακό επίπεδο και διεξοδικά. Πρώτον, με τη μείωση των κινήτρων της παράνομης μετανάστευσης, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω μιας ισορροπημένης και ολιστικής προσέγγισης, που θα επικεντρωθεί στις αναπτυξιακές επενδύσεις και την εξάλειψη της φτώχειας, ιδίως μέσω της ενίσχυσης της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας ευκαιριών, καθώς επίσης μέσω της παρακολούθησης, της εξάρθρωσης και της δίωξης δικτύων διακινητών, μέσω της οικοδόμησης ισχυρότερων εταιρικών σχέσεων μεταξύ χωρών της βόρειας και της νότιας Μεσογείου, μέσω της προώθησης πρωτοβουλιών, στη Βόρεια Αφρική, ούτως ώστε η συγκεκριμένη περιοχή να ενδυναμώσει τις υφιστάμενες δυνατότητες για διενέργεια επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, μέσω της ανάληψης άμεσης δράσης για την πρόληψη περαιτέρω απωλειών ζωών των μεταναστών και μέσω της επανεξέτασης των δυνατοτήτων ασφαλούς και νόμιμης επανεγκατάστασής τους.

Οι τρεις ηγέτες χαιρέτισαν τα αποτελέσματα της «Διάσκεψης της Ρόδου για τη Σταθερότητα και την Ασφάλεια», η οποία πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου 2016 ως μέσο για την ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας σε θέματα που αφορούν την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.

Ακολουθώντας την ίδια γραμμή, επιβεβαίωσαν τη σημασία της προώθησης, το συντομότερο δυνατό, ζητημάτων σχετικών με την προστασία του περιβάλλοντος αναγνωρίζοντας το σύνθετο χαρακτήρα των περιβαλλοντικών προβλημάτων, δεδομένων των πιθανών επιπτώσεων έργων διασυνοριακού χαρακτήρα.

Συμφώνησαν για την προώθηση της συνεργασίας ως προς την ετοιμότητα αντιμετώπισης της ρύπανσης που προκαλείται από την παράκτια έρευνα, εξερεύνηση και εξόρυξη υδρογονανθράκων ή/και τη ρύπανση πετρελαίου. Συμφώνησαν επίσης να εργαστούν για την προστασία του περιβάλλοντος και την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης και συζήτησαν για την απορρύπανση της Μεσογείου από την οικιακή και τη βιομηχανική μόλυνση και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Συμφώνησαν να συνεχίσουν να διερευνούν τρόπους για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω της προώθησης της μπλε και πράσινης οικονομίας και της βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης. Η κοινή τριμερής διακήρυξη προθέσεων για τη συνεργασία στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος καταδεικνύει την ετοιμότητα των μερών να συνεργαστούν στον τομέα αυτό.

Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι ένα προνομιακό πεδίο της συνεργασίας, λαμβάνοντας υπόψη τη γεωστρατηγική θέση και το τουριστικό δυναμικό των τριών χωρών, όπως αναφέρεται στην κοινή τριμερή δήλωση προθέσεων για τη συνεργασία στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών και της λιμενικής ανάπτυξης.

Οι κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στον τομέα της ενέργειας, η διαφοροποίηση των ενεργειακών πόρων και των οδών, η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη νέων ενεργειακών υποδομών, εμπλουτίζουν τις προοπτικές για την περαιτέρω προώθηση της τριμερούς συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, ιδίως στα πεδία των υδρογονανθράκων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για το σκοπό αυτό, συμφώνησαν να ενισχύσουν την ενεργειακή συνεργασία με τακτικές συναντήσεις των αρμοδίων Υπουργών, καθώς και των φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που ασχολούνται με θέματα ενέργειας.

Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων εξέφρασαν την επιθυμία τους να ενισχύσουν τη συνεργασία τους μέσα από μια σειρά συμφωνιών σχετικών με την εκμετάλλευση και τη μεταφορά του φυσικού αερίου, ούτως ώστε η ανακάλυψη των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων να χρησιμεύσει ως καταλύτης για την περιφερειακή σταθερότητα και ευημερία. Τόνισαν ότι αυτή η συνεργασία βασίζεται στις καθιερωμένες αρχές του διεθνούς δικαίου, ιδίως τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και επανέλαβαν τη βούλησή τους να συνεχίσουν τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση των κοινών θαλάσσιων συνόρων τους.

Σε περιφερειακά ζητήματα, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους για την κλιμάκωση της βίας και την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Συρία, κυρίως στο Χαλέπι, καλώντας όλα τα μέρη στη Συρία να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για την αποκατάσταση της κατάπαυσης των εχθροπραξιών με στόχο να εξασφαλισθεί η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλες τις υπό πολιορκία ή/και δύσβατες περιοχές. Για το σκοπό αυτό, ζητούν την άμεση και πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας της 9ης Σεπτεμβρίου του 2016, μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, καθώς και τη συνέχιση της στήριξης των προσπαθειών του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Steaffan de Mistura, προκειμένου να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης μέσω πολιτικής μετάβασης με βάση το ψήφισμα του Συμβουλίου ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 2254 (2015) και το ανακοινωθέν της Γενεύης του 2012, κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις νόμιμες προσδοκίες του συριακού λαού.

Όσον αφορά τη Λιβύη, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων εξέφρασαν την υποστήριξή τους για τις προσπάθειες που έχουν αναληφθεί από τον ειδικό εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Martin Kobler, προς διευκόλυνση μιας υπό λιβυκή ηγεσία πολιτικής λύσης και τόνισαν τη σημασία της εφαρμογής της Λιβυκής πολιτικής συμφωνίας της Skhirat.

Επαίνεσαν, επίσης, τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Αιγύπτου για την επίλυση των διαφορών και την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπλεκόμενων λιβυκών παρατάξεων, ενθαρρύνοντας την εποικοδομητική δραστηριοποίηση για την πλήρη εφαρμογή της Λιβυκής Πολιτικής Συμφωνίας (LPA) της Skhirat. Επιβεβαίωσαν τη θέση τους να υποστηρίζουν τη διατήρηση των νόμιμων λιβυκών κρατικών φορέων, καθώς και την εφαρμογή μιας συνολικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Όσον αφορά την Υεμένη, εξέφρασαν την έντονη υποστήριξή τους προς τη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας και τον πρόεδρο Hadi, καθώς και προς τη διατήρηση της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητάς της.

Στο Παλαιστινιακό ζήτημα, έκαναν έκκληση για μια δίκαιη και συνολική ειρηνική διευθέτηση στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του ΟΗΕ, η οποία θα προβλέπει την ίδρυση ενός κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσά του, που θα συμβιώνει ειρηνικά με όλους τους γείτονές του. Εξέφρασαν προβληματισμό αναφορικά με τις τρέχουσες τάσεις επί του εδάφους. Χαιρέτισαν τις προσπάθειες που καταβάλλονται από όλους τους περιφερειακούς και διεθνείς φορείς και επαίνεσαν το ρόλο της Αιγύπτου επί του προκειμένου.

Τόνισαν τη σημασία της ευρω-μεσογειακής συνεργασίας για τις χώρες της περιοχής και υπογράμμισαν το σημαντικό ρόλο που δύναται να διαδραματίσει η Ένωση για τη Μεσόγειο, για την επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού.

Επιβεβαίωσαν την αμέριστη υποστήριξή τους στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για μια λύση στο πρόβλημα της Κύπρου που θα οδηγήσει στην επανένωση του νησιού, επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου και των σχετικών Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Επεσήμαναν ότι η λύση του κυπριακού προβλήματος πρέπει να είναι σε αντιστοιχία με τις ανησυχίες και τις προσδοκίες των ίδιων των Κυπρίων, χωρίς αναχρονιστικές και παρωχημένες ρυθμίσεις ασφαλείας, όπως είναι το καθεστώς των εγγυήσεων με δικαίωμα στρατιωτικής επέμβασης χωρίς τη ρητή έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων έχοντας ενθαρρυνθεί από τα μέχρι στιγμής θετικά αποτελέσματα και όντας πεπεισμένοι ως προς την στρατηγική σημασία της τριμερούς συνεργασίας, θα συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά επί θεμάτων αμοιβαίων συμφερόντων, με ευεργετική επίδραση τόσο για τις χώρες τους, όσο και για την ευρύτερη περιοχή.