Κοινή Συνέντευξη Τύπου ΑΝΥΠΕΞ, Ν. Ξυδάκη και ΥΠΕΞ Ολλανδίας, B. Koenders κατά την επίσκεψη έξι Υπουργών ΚΜ ΕΕ στην Αθήνα (ΥΠΕΞ, 09.04.2016)

Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Καλό μεσημέρι. Ευχαριστώ πάρα πολύ που κάνατε τον κόπο να έρθετε εδώ να ακούσετε τα λίγα, αλλά πιστεύω ουσιαστικά, λόγια που έχουμε να σας πούμε οι Υπουργοί Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων από έξι χώρες της Ευρώπης. Αυτή η επίσκεψη και η εργασία που έγινε έχει μια ιδιαιτερότητα, μια πρωτοτυπία και μια αξία που ελπίζω να αποδειχθεί στο μέλλον. Πρώτον, διότι, όπως ελπίζαμε –και πήγε αρκετά καλύτερα–, δείχνει τι σημαίνει έμπρακτη αλληλεγγύη, τι σημαίνει να κάνεις πολιτική επί του πεδίου, εκεί που συμβαίνει το πρόβλημα και εκεί που ψάχνεις να βρεις λύσεις. Όπως είχε πει αναγγέλλοντας την πρώτη συμφωνία στα μέσα Μαρτίου ο Υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας και προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο κ. Bert Koenders, «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες». Νομίζω ότι αυτό ακριβώς ήρθαν να βρουν οι Υπουργοί: τις λεπτομέρειες, να τις δουν, να βάλουν τα χέρια τους πάνω στο ζεστό σώμα της ιστορίας που συμβαίνει εδώ και να δούμε όλοι μαζί τι κάνουμε σωστά, τι κάνουμε λάθος, τι μένει ακόμη να γίνει.

Αυτή η μη τυπική επίσκεψη νομίζω ότι είναι από τα πιο ουσιαστικά πράγματα που έχουν συμβεί σε διευρωπαϊκό επίπεδο στην ανατολική Μεσόγειο από την αρχή της προσφυγικής κρίσης. Διότι έχει ταυτόχρονα την πολιτική κάλυψη από Υπουργούς και εκλεγμένους πολιτικούς και, ταυτόχρονα, μια αυξημένη τεχνογνωσία, καθώς και –κυρίως– μια πολύ εστιασμένη πολιτική βούληση.

Νομίζω ότι είναι ένας τρόπος που μας μαθαίνει να δουλεύουμε, να παίρνουμε πολιτικά μαθήματα in vivo, μέσα στη ζωή, και όχι in vitro, μέσω του σχεδιασμού σε έναν σωλήνα. Όσο και καλό να είναι ένα think tank ή ένα επιτελικό γραφείο, παραμένει ένα γραφείο με χαρτιά. Εδώ, άνθρωποι συναντούν ανθρώπους, δέχονται σκληρές ερωτήσεις, αναγκάζονται να δώσουν δύσκολες απαντήσεις. Από εχθές το βράδυ έως σήμερα γίνεται αυτό το πράγμα ακατάπαυστα. Σκληρές ερωτήσεις, σκληρές απαντήσεις, ειλικρίνεια, γνώση και μάθηση, βούληση και μάθηση. Θα μπορούσα να βγάλω δύο μικρά συμπεράσματα από όλη αυτή τη μικρή, αλλά τόσο πυκνή εμπειρία: πρώτον, καταλαβαίνουμε –με αφορμή αυτό το εξαιρετικά φιλόδοξο, ριζοσπαστικό και δύσκολο, αμφίρροπο σχέδιο, το κοινό σχέδιο δράσης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας– ότι η ίδια η ιστορία, η ιστορική αναγκαιότητα και οι πρακτικές ανάγκες μας επιβάλλουν να οδηγηθούμε στην πράξη σε κάποιες μορφές πολιτικής ένωσης. Αυτές τις μορφές πολιτικής ένωσης, που συζητούνται για πάρα πολλά χρόνια στα χαρτιά, στα Συμβούλια, στις Βρυξέλλες και στις εθνικές πρωτεύουσες, και πολύ λίγο προχωρούν.  Εδώ, είμαστε αναγκασμένοι να εφαρμόσουμε μια κοινή πολιτική ασύλου και χωρίς να έχουμε ακόμη θεσμοθετήσει τίποτε για ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, αρχίζουμε και δουλεύουμε για να είμαστε σύμφωνοι με τις ευρωπαϊκές αξίες, σύμφωνοι με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, σύμφωνοι με το διεθνές Δίκαιο για τους πρόσφυγες και ταυτόχρονα να είμαστε πρακτικοί και αποτελεσματικοί. Αυτό είναι ένα πρώτο μάθημα, το οποίο με μεγάλη χαρά αντιλήφθηκα ότι και οι συνάδελφοί μου Υπουργοί αμέσως το εντόπισαν και με ιδιαίτερη ικανοποίηση το είδαν να ξεφυτρώνει μπροστά τους. Υπάρχει και ένα δεύτερο πολιτικό μάθημα που λαμβάνουμε από αυτή την πρωτοφανή και φιλόδοξη επιχείρηση που διεξάγεται. Αντιμετωπίζουμε ένα καινούριο πρόβλημα, που μας βάζει να σκεφτούμε πολιτικά, πώς θα βρούμε έναν νέο τρόπο δημιουργικής και εποικοδομητικής συμβίωσης μεταξύ των κρατών μελών της υπερεθνικής Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμών της και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, δηλαδή της Κοινωνίας των Πολιτών. Αυτό είναι επίσης μια πρόκληση που μας βάζει η ίδια η ιστορία και νομίζω ότι είμαστε πολύ ευαισθητοποιημένοι πια, δεν είμαστε ανυποψίαστοι και είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση, να τη σκεφτούμε και να αρχίσουμε να δίνουμε λύσεις. Δεν υπάρχει μόνο μία απάντηση, δεν υπάρχει μόνο μία λύση, ωστόσο είμαστε έτοιμοι πια, γνωρίζουμε, δεν έχουμε καμία δικαιολογία να πούμε ότι δεν το ξέραμε ή δεν το έχουμε αντιμετωπίσει και εδώ είναι πάλι αυτές οι λεπτομέρειες, ο διάβολος που κρύβεται στις λεπτομέρειες. Η ίδια η ιστορική αναγκαιότητα μας θέτει ενώπιον των προβλημάτων και μας αναγκάζει να δώσουμε τις πιο εποικοδομητικές λύσεις.

Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα της γεωπολιτικής αστάθειας που συμβαίνει στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, οι Ευρωπαίοι πρέπει να μάθουμε όχι μόνο να στεκόμαστε μαζί, αλλά να σκεφτόμαστε μαζί, να αλλάζουμε τις σκέψεις μας μαζί, να σπάμε τα στερεότυπα και να μεταλλασσόμαστε προς κάτι πιο ουσιώδες, πιο αποτελεσματικό και με πολύ βαθύτερη αμοιβαία κατανόηση. Νομίζω ότι είπα αρκετά. Σε αυτό το σημείο θέλω να δώσω τον λόγο στον συνάδελφο Bert Koenders, που μαζί με τον Harlem Désir είχαν την πρωτοβουλία, την πρώτη σκέψη, που με μεγάλη χαρά αγκαλιάστηκε και από εμάς και από τους παριστάμενους Υπουργούς, την κα Margarida Marques, Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Πορτογαλίας, η οποία πριν από μερικές εβδομάδες μας υποδέχτηκε με μεγάλη θέρμη –και με μεγάλη ουσία σε όσα ειπώθηκαν– στη Λισαβόνα, τον Miroslav Lajčák, που είναι ο Υπουργός Εξωτερικών της Σλοβακίας, χώρας θα που θα έχει την επόμενη Προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση – ήδη αναλαμβάνει ευθύνες και εκπαιδεύεται από τον Bert Koenders. Ο Bert Koenders είναι ο Υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας, ο άνθρωπος που πήρε την πρωτοβουλία και αυτός που περισσότερο μαθαίνει από αυτό το οποίο ο ίδιος στήνει. Ο Harlem Désir είναι η πέμπτη φορά που έρχεται στην Αθήνα. Είναι ένας παλιός γνώριμος, συνεπής εργάτης αυτής της κοινής υπόθεσης και πολύ καλός μαθητής επίσης των ευρωπαϊκών. Και ο Sandro Gozi επίσης έχει έρθει αρκετές φορές στην Αθήνα, γνωρίζει τα ελληνικά πράγματα και είναι ένας πολύτιμος και σταθερός συμπαραστάτης και φίλος της Ελλάδας.

Ο λόγος στον Bert.

B. KOENDERS: Ευχαριστώ πολύ, Νίκο. Χαίρομαι που βρίσκομαι εδώ με επτά Υπουργούς Ευρωπαϊκών και Εξωτερικών Υποθέσεων, έξι εκτός Ελλάδας και έναν από την Ελλάδα βεβαίως, για να αντιμετωπίσουμε την κοινή πρόκληση. Χτες, σήμερα και αύριο βρισκόμαστε στην περιοχή για να συζητήσουμε λύσεις του προσφυγικού. Χτες, μας υποδέχθηκαν θερμά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Αναπληρωτή Υπουργό κ. Ξυδάκη για τη διοργάνωση των συζητήσεων, περί του πώς θα υποστηρίξουμε ο ένας τον άλλον στην αντιμετώπιση της κοινής κρίσης. Εξ ονόματος και των συναδέλφων, θέλω να πω ότι η Ελλάδα διαδραματίζει ρόλο-κλειδί στην αντιμετώπιση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης, καθώς πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες έρχονται κατά πρώτον στην Ελλάδα. Είναι άνθρωποι οι οποίοι έρχονται όλο και περισσότεροι κάθε μέρα εδώ – και ο ελληνικός λαός δείχνει φιλοξενία, αντιμετωπίζοντας και σοβαρές προκλήσεις. Θέλω όχι μόνο να ευχαριστήσω τις ελληνικές αρχές, αλλά να εκφράσω και την ευγνωμοσύνη μου προς τον ελληνικό λαό.

Ευτυχώς, όμως, όλοι αυτοί δεν είναι μόνοι τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στο πλάι τους και τείνει χείρα βοηθείας. Δεν πρόκειται για πρόβλημα το οποίο θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα μόνη της. Είναι κοινή ευρωπαϊκή υπόθεση και εν προκειμένω η αλληλεγγύη μας πρέπει να εκφραστεί όχι μόνο θεωρητικά αλλά και στην πράξη. Αυτό συζητήσαμε σήμερα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το θέμα από κοινού, δεν πρόκειται μόνο για τα ελληνικά σύνορα, πρόκειται για τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι’ αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση δραστηριοποιείται και βοηθά επί τόπου, όπου μπορεί, όπου χρειάζεται. Εμείς, ως Ολλανδική Προεδρία, θα διευκολύνουμε και θα ενθαρρύνουμε περαιτέρω τις προσπάθειες αυτές. Έχουμε θέματα ανάπτυξης επιχειρησιακών μέσων, έχουμε νομικά ζητήματα και άλλα τα οποία πρέπει να επιλύσουμε. Διάφορες χώρες συνεργάζονται με την Ελλάδα για να τα επιλύσουν όλα αυτά από κοινού. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο, πολυσχιδές θέμα. Εμείς έχουμε στείλει στη Λέσβο και τη Χίο ανθρώπους από την Ολλανδία, οι οποίοι βοηθούν στην καταγραφή των εισερχομένων στην Ελλάδα. Συμβάλλουμε επίσης στην εξασφάλιση ανθρωπιστικής βοήθειας. Είναι, όμως, κοινή ευθύνη όλων να δείξουμε, επαναλαμβάνω, αλληλεγγύη. Και το πράττουμε. Γι’ αυτό είμαστε και εδώ, εχθές και σήμερα, ασχολούμαστε πλέον με τις λεπτομέρειες, όχι μόνο γενικώς και θεωρητικώς. Πρόκειται για ζητήματα ανθρωπιστικά, και αυτά αντιμετωπίζουμε, όπως συμφωνήσαμε άλλωστε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπό την καθοδήγηση της ελληνικής κυβέρνησης.

Η Ελλάδα χρειάζεται εμπειρογνώμονες, διερμηνείς, νομικούς εμπειρογνώμονες. Χρειάζεται επίσης δεσμεύσεις από τις άλλες χώρες στο θέμα της μετεγκατάστασης.  Επισκεφθήκαμε κέντρα φιλοξενίας, είδαμε περί τίνος πρόκειται, ας επιταχύνουμε την προσπάθεια. Επίσης, παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην Τουρκία, ορισμένοι από εμάς θα μεταβούμε στην Τουρκία αργότερα απόψε. Είμαι εδώ με συναδέλφους λοιπόν, στην Ελλάδα για να αξιολογήσουμε την κατάσταση, να δούμε πώς αντιμετωπίζονται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, πώς γίνονται οι επιστροφές σε ορισμένες περιπτώσεις. Ακούσαμε πολύ προσεκτικά τις ελληνικές ανησυχίες και γνωρίζουμε το τιτάνιο έργο το οποίο έχουν να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές Αρχές.

Τους τελευταίους δυο μήνες, αντικρίσαμε σπαρακτικές εικόνες στις ελληνικές ακτές. Άνθρωποι συνεχίζουν να διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να έρθουν στην Ευρώπη, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης διακινητών. Οι άνθρωποι προσπαθούν να περάσουν από φράχτες για να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  Θέλω να πω ότι δεν θέλουμε να ξαναδούμε αυτές τις εικόνες, ποτέ ξανά. Γιατί δεν συνάδουν με τις ευρωπαϊκές αξίες αλλά και τις συνθήκες και τις συμβάσεις που έχουμε υπογράψει. Θέλουμε οι άνθρωποι οι οποίοι φεύγουν από εμπόλεμες ζώνες να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Και αυτό είναι η ουσία της συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκίας, να δώσουμε τέλος στην εκμετάλλευση, στα δίκτυα των διακινητών, να σταματήσουν οι άνθρωποι να κινδυνεύουν και να δώσουμε εν τέλει μια λύση στην υποδοχή των προσφύγων. Αυτή την εβδομάδα, 320 παράτυποι μετανάστες επεστράφησαν στην Τουρκία σε δυο δόσεις. Αυτό είναι μια αξιόπιστη, μια καλή αρχή, θα έλεγα, στην εφαρμογή της συμφωνίας. Στη χώρα μου ήδη υποδεχθήκαμε από την Τουρκία απευθείας 34 πρόσφυγες, κυρίως οικογένειες. Το ίδιο κάνει η Φινλανδία και η Γερμανία και αυτό ακριβώς είναι και η προσπάθεια μετεγκατάστασης, απευθείας από την Τουρκία, προσφύγων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.  Ελπίζω ότι τα δύσκολα πέρασαν, έχουμε θετικές πλέον εξελίξεις μπροστά μας, η συμφωνία δεν επετεύχθη εύκολα, ας συνεχίσουμε τις προσπάθειες, πρέπει να διασφαλίσουμε ανθρώπινη, αξιοπρεπή μεταχείριση σε πρόσφυγες και μετανάστες. Από εκεί και πέρα κάθε αίτηση θα εξετάζεται ατομικά με βάση τα πρότυπα που ισχύουν διεθνώς.  Δυο πράγματα θέλω να τονίσω πριν κλείσω, τα οποία συζητήσαμε σήμερα. Πρώτον, την κατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων. Είναι ένα θέμα απόλυτης προτεραιότητας και απαιτεί άμεση δράση. Όπως άλλωστε ανέφερε και ο κ. Ξυδάκης, μιλήσαμε για συνεργασία με Διεθνείς Οργανισμούς και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, πιστεύω ότι εν προκειμένω έχει μεγάλη σημασία όλοι μας από κοινού, οι Διεθνείς Οργανισμοί, οι ελληνικές Αρχές, η διεθνής κοινότητα και η Κοινωνία των Πολιτών πρέπει να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε, από κοινού, την κρίση. Γνωρίζουμε όλοι ότι η συμφωνία δε λύνει εν γένει το προσφυγικό. Θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι που θα θέλουν να μεταναστεύσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά η συμφωνία είναι μια καλή αρχή. Έχει μεγάλη σημασία. Επίσης, πρέπει να εξαλείψουμε τη ρίζα του φαινομένου, τις αιτίες της μετανάστευσης, να κάνουμε κάτι για τους ανθρώπους που εκτοπίζονται, να αντιμετωπίσουμε τις εμπόλεμες συρράξεις στο Μάλι, στη Συρία, να δημιουργήσουμε καλύτερες προοπτικές για τους ανθρώπους αυτούς και τις οικογένειές τους. Χώρες όπως η Λιβύη χρειάζονται βοήθεια για να ξανασταθούν στα πόδια τους, να αντιμετωπίσουν τις εγκληματικές οργανώσεις και τους διακινητές. Πρέπει επίσης να χαρίσουμε καλύτερες οικονομικές προοπτικές σε αυτούς τους ανθρώπους. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά εξ ονόματος όλης της αντιπροσωπείας τον Υπουργό κ. Ξυδάκη.

Είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις. Ευχαριστώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μια ερώτηση για τον Ολλανδό Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Koenders: Θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν είστε ικανοποιημένοι, ως χώρα που ασκεί την εξάμηνη Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από το πώς εφαρμόζεται το σχέδιο της μετεγκατάστασης. Αναφερθήκατε στους πρόσφυγες που μετέβησαν στη χώρα σας απευθείας από την Τουρκία, αλλά δεν αναφέρομαι μόνο στη χώρα σας, αναφέρομαι σε όλα τα κράτη μέλη που θα πρέπει να μετάσχουν στο σχέδιο αυτό.

Ποιο είναι το μήνυμα που μεταφέρετε από εδώ στην Τουρκία ενόψει της επίσκεψης που θα πραγματοποιήσετε σήμερα εκεί;

Και μια τελευταία ερώτηση που έχει να κάνει με το δημοψήφισμα στη χώρα σας, αν πιστεύετε ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις του δημοψηφίσματος στην Ολλανδία σε σχέση με το μέλλον της Ευρώπης, ιδιαίτερα σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο λόγω και του προσφυγικού ζητήματος. Ευχαριστώ πολύ.

B. KOENDERS: Πρώτα από όλα, να πω ότι ως προς τη μετεγκατάσταση κι επανεγκατάσταση –θα λάβουν το λόγο, φαντάζομαι, και οι συνάδελφοι–  γνωρίζω ότι αρκετές χώρες ήδη συμμετέχουν στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης και είμαι σίγουρος ότι το σύστημα θα αποδώσει. Είμαστε μια ομάδα, η οποία συμπεριλαμβάνει την Προεδρία, περιμένουμε δεσμεύσεις από όλες τις χώρες για μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τους διακινητές είναι να εφαρμόσουμε αυτά που συμφωνήσαμε οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, την αναλογία 1 προς 1 όπως γνωρίζετε, εννοώ το θέμα της μετεγκατάστασης απευθείας από την Τουρκία. Συγκεκριμένα, για το αν είμαστε ικανοποιημένοι από την υλοποίηση, κοιτάξτε, είναι μια καλή αρχή. Με το που υπογράψαμε. οργανώσαμε πτήσεις προς διάφορες χώρες, Γερμανία, Φινλανδία, μεταξύ άλλων, για την απευθείας επανεγκατάσταση αιτούντων άσυλο στην Τουρκία με βάση την αναλογία 1 προς 1.

Όσον αφορά το δημοψήφισμα στη χώρα μου, θα αξιολογήσουμε, εννοώ η Ολλανδική Κυβέρνηση, το αποτέλεσμα. Πρόκειται για ένα δημοκρατικό εργαλείο που έχουμε, απαιτείται βεβαίως τουλάχιστον 30% των ψηφοφόρων να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα. Πολλοί δεν ψήφισαν, ήμαστε στο 32% τελικώς που ψήφισε και καταψήφισε τη συμφωνία σύνδεσης με την Ουκρανία. Μελετούμε λοιπόν το αποτέλεσμα, θα συζητήσουμε με τους Ευρωπαίους συναδέλφους, εννοείται και με την Ουκρανία σχετικά με το ποια θα είναι τα επόμενα βήματα. Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω πάντως από την πλευρά μου ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για έλλειψη αλληλεγγύης προς τον ουκρανικό λαό. Αλλά πρέπει να συζητήσουμε τα θέματα με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και το πώς θα βρούμε μια λογική λύση. Ευχαριστώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Την περασμένη εβδομάδα, στο δίκτυο CNN δημοσιεύθηκε ένα άρθρο, επειδή μιλήσατε για τη Λιβύη, σύμφωνα με το οποίο χιλιάδες τζιχαντιστές στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική περιμένουν να μπουν στην Ευρώπη και ότι ήδη 400 εξ αυτών πέρασαν χάρη σε κάποια δίκτυα στην Ευρώπη. Πιστεύετε ότι η Ευρώπη κάνει αρκετά για την ευρωπαϊκή ασφάλεια; Γιατί, ναι, να αντιμετωπίσουμε τους πρόσφυγες με ανθρώπινο τρόπο αλλά υπάρχει και η πτυχή της ασφάλειας. Δεν πρέπει να προστατεύσουμε την Ευρώπη ιδιαίτερα μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες και το Παρίσι;

B. KOENDERS: Πρώτον, δεν θέλω να κάνω μονόλογο στη συνέντευξη αυτή, αλλά από την πλευρά μου –έχουμε και την επόμενη Προεδρία εδώ– να πω εν τάχει ότι, πρώτον, πρέπει να υπογραμμίσουμε πως όχι μόνο για την Ολλανδική Προεδρία, αλλά και για τους Υπουργούς Εσωτερικών και Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το θέμα αυτό είναι υψηλής προτεραιότητας. Σε όλες τις συναντήσεις το έχουμε αναδείξει ως προτεραιότητα. Και εμείς ως Ευρωπαϊκή Προεδρία, ως Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως ας μην συγχέουμε την τρομοκρατία με τους πρόσφυγες. Στη συντριπτική τους πλειονότητα αυτοί οι άνθρωποι προσπαθούν να ξεφύγουν ακριβώς από την τρομοκρατία. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχουν διαφορές μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά είναι επίσης υψηλή μας προτεραιότητα η εξέταση, η ταυτοποίηση και η καταγραφή των εισερχομένων να γίνεται στα εξωτερικά μας σύνορα στην Ελλάδα και αλλού. Οι κοινές προτάσεις για τη νέα μεταναστευτική πολιτική στην Ευρώπη συνίστανται σε αυτό ακριβώς: ελεύθερη κυκλοφορία στα εσωτερικά σύνορα, αλλά ενδελεχής έλεγχος στα εξωτερικά σύνορα.

Οι Υπουργοί Εσωτερικών και Δικαιοσύνης να ξέρετε ότι έχουν αναγάγει σε ύψιστη προτεραιότητα την ανάγκη πολύ στενής συνεργασίας στην Ευρώπη. μεταξύ άλλων. των Υπηρεσιών Πληροφοριών, των Αστυνομιών και των Σωμάτων Ασφαλείας για πολύ αποτελεσματικούς ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα. Τρίτον, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες συνεργαζόμαστε με τρίτες χώρες στην προσπάθειά μας να περιορίσουμε τον κίνδυνο με μέσα καταστολής και πρόληψης, να ξέρουμε ποιος μπαίνει πού, μιλώ για την ταυτοποίηση των εισερχομένων, υπάρχει συνεργασία εκεί, οι συνάδελφοι το γνωρίζουν ίσως καλύτερα και, δεύτερον, δρούμε και προληπτικά.

Με την Ιταλία, αλλά και άλλες χώρες, συνεργαζόμαστε για τη Λιβύη. Ήδη η συνεργασία έχει κάποια θετικά αποτελέσματα, βλέπουμε ότι εμφανίζεται στο προσκήνιο μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, αλλά το δικό μας σύστημα πρέπει να το υλοποιήσουμε στην πράξη, πρέπει να είμαστε ένα βήμα μπροστά, να μην αντιδρούμε απλώς εκ των υστέρων αλλά να προλαμβάνουμε και να είμαστε και προετοιμασμένοι. Θα υποστηρίξουμε τη νέα λιβυκή κυβέρνηση, το λέω αυτό για να τονίσω για άλλη μια φορά ότι το θέμα της ασφαλείας είναι πολύ σημαντικό για κάθε χώρα και εννοείται και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θέλει να προστατεύσει τους πολίτες της από τρομοκρατικές επιθέσεις.

Δ. ΜΑΝΩΛΗΣ («ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ»): Θα ήθελα να απευθύνω μια ερώτηση στον Υπουργό Εξωτερικών της Σλοβακίας. Είναι η δεύτερη επίσκεψή σας μέσα σε τρεις ημέρες. Τι σημαίνει αυτό για το επίπεδο των σχέσεων των δυο χωρών; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για βελτίωσή τους; Επίσης με αφορμή την ανάληψη της Προεδρίας, της Ευρωπαϊκής Προεδρίας από τη χώρα σας το δεύτερο εξάμηνο του έτους, το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα θα είναι ψηλά στην ατζέντα σας;

M. LAJCAK: Όντως, είναι η δεύτερη επίσκεψή μου κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, ήμουν στην Αθήνα πριν από λίγες μέρες, είναι η πρώτη επίσκεψη μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου ως Υπουργού Εξωτερικών. Ήρθα λοιπόν στην Αθήνα για συμβολικούς, αλλά και για πρακτικούς λόγους, για να τονίσω τη σημασία των διμερών σχέσεων και για να διαβεβαιώσω τους Έλληνες συναδέλφους για τη φιλία μας και για το γεγονός ότι η Σλοβακία προσβλέπει σε καλή συνεργασία με την Ελλάδα, μια χώρα με την οποία έχει παραδοσιακά πολύ καλές σχέσεις. Θέλω να ευχαριστήσω για τη θερμή υποδοχή τους Έλληνες ομολόγους μου. Είμαι εδώ, λοιπόν, αυτή τη φορά ως μέλος αυτής της πολύ σημαντικής ομάδας, σε ένδειξη αλληλεγγύης. Ταυτόχρονα, όμως, ήρθα για να μάθω για την πραγματική κατάσταση αναφορικά με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Όντως θα αναλάβουμε σύντομα την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι, ναι, το θέμα που μας απασχολεί είναι ύψιστη προτεραιότητα και θα κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να δώσουμε συνέχεια στις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντιμετωπίσει τη σοβαρή αυτή κρίση. Όλοι επηρεαζόμαστε από αυτή την κρίση, επαναλαμβάνω ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, είναι ευρωπαϊκό και μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω μιας κοινής ευρωπαϊκής προσπάθειας. Ο χρόνος πιέζει, πρέπει να αφιερώσουμε όλη την ενέργειά μας προς την κατεύθυνση αυτή. Από την άποψη αυτή οι συναντήσεις που είχα και στις δύο επισκέψεις ήταν εξαιρετικά χρήσιμες, μάθαμε πολλά, από σήμερα μπορώ να πω ότι ξέρουμε πού ακριβώς πατάμε όσον αφορά την υλοποίηση της συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας, μιας συμφωνίας πολύ σημαντικής. Αυτά που έμαθα μας προετοιμάζουν ακόμη καλύτερα για την επερχόμενη Προεδρία.

Μ. ΚΟΥΡΜΠΕΛΑ: Θα ήθελα καταρχάς να επισημάνω ότι είναι η πρώτη φορά που τέτοια ευρωπαϊκή διάσταση δίδεται στην πράξη από εκπροσώπους κρατών μελών και σε αυτό το επίπεδο, το υπουργικό. Είναι κάτι πάρα πολύ θετικό που ελπίζω να επεκταθεί και να επαναληφθεί. Η ερώτησή μου είναι για τον κ. Désir: Είστε αισιόδοξος ότι θα εφαρμόσει η Γαλλία την επανεγκατάσταση; Γιατί παρόλο που είχε γίνει νόμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλές φορές διστάζουν να το εφαρμόσουν. Ευχαριστώ.

H. DESIR: Ευχαριστώ πολύ. Χαίρομαι που βρίσκομαι εδώ με τους συναδέλφους μου. Υπογραμμίζω και εγώ ότι πρόκειται για εξαιρετική συγκυρία, μια ιδιαίτερη προσπάθεια που απαιτεί σοβαρή κινητοποίηση όλων μας. Δεν πρόκειται βεβαίως για μια ελληνική κρίση. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις μιας διεθνούς κρίσης, του πολέμου στη Συρία, της αστάθειας στην περιοχή και σε πολλά άλλα σημεία του κόσμου. Πολλοί λοιπόν άνθρωποι προσπαθούν να μπουν στην Ελλάδα για να μεταβούν στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουμε πλέον μια συμφωνία με την Τουρκία, έχουμε μια συμφωνία όσον αφορά την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών για να στηρίξουμε την Ελλάδα, να τη βοηθήσουμε να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση και να βρούμε νομικούς τρόπους να υποδεχθούμε πρόσφυγες, να σταματήσουμε τα δίκτυα, να δώσουμε ένα τέλος στην εκμετάλλευση των ανθρώπων. Αυτό το οποίο προέκυψε σαφώς από τις συναντήσεις που είχαμε με τους συναδέλφους, καθώς και από τις συναντήσεις με τον Πρωθυπουργό κ. Τσίπρα, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τον κ. Γιάννη Μουζάλα και με φορείς όπως η FRONTEX και η ΕΑSO, είναι ότι πρέπει να εντείνουμε και να επιταχύνουμε την υλοποίηση αυτού του εγχειρήματος από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουμε αναλάβει δεσμεύσεις και πρέπει να εντείνουμε, όπως είπα, την υλοποίηση.  Κάθε κράτος μέλος καλείται να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις του, αυτό είναι σαφές, όσον αφορά τους ανθρώπους που θα συνεισφέρουν στην FRONTEX, στην EASO ή μέσω της EASO για να διασφαλίσουμε ότι όλα τα μέσα είναι εδώ, επιτόπου και στη διάθεση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Αυτό είναι μια πτυχή του εγχειρήματος για να εξασφαλίσουμε χώρους φιλοξενίας, μεταξύ άλλων. Πρέπει, επίσης, να τηρήσουμε τις υποχρεώσεις μας όσον αφορά την επανεγκατάσταση. Είναι μια πάρα πολύ σημαντική πτυχή των αποφάσεων που λάβαμε. Οι άνθρωποι που φτάνουν στην Ελλάδα και αυτοί που έφτασαν ειδικότερα πριν την 28η Μαρτίου μπορούν να υποβάλουν αίτηση χορήγησης ασύλου και τους καλωσορίζουμε στις χώρες μας. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τους καλωσορίσουμε, επαναλαμβάνω, στις χώρες μας, αρχίζουμε να το κάνουμε, δείχνουμε ότι αυτό είναι δυνατό, γιατί αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται προστασία, τηρουμένων φυσικά των κανόνων περί ασφαλείας, να έχουμε διασφάλιση ότι δεν πρόκειται για στοιχεία κακοποιά και μέλη εγκληματικών οργανώσεων. Από εκεί και πέρα είμαστε ανοιχτοί, υπάρχει μηχανισμός για την εξέταση αυτών των αιτήσεων. Αποφασίσαμε όμως επιπλέον ότι άνθρωποι στην Τουρκία που είναι πρόσφυγες μπορούν να μεταβούν στις ευρωπαϊκές χώρες μέσω του μηχανισμού επανεγκατάστασης. Και αυτό θα γίνει τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες. Ήδη ένα πρώτο κύμα 200 προσφύγων θα μεταφερθούν από την Τουρκία απευθείας στη Γερμανία και αυτό αποδεικνύει ότι όλοι μας θέλουμε πραγματικά να υλοποιήσουμε έναν μηχανισμό, ο οποίος θα λειτουργεί και ο οποίος βασίζεται σε συγκεκριμένους, σαφείς νομικούς κανόνες, έτσι ώστε εν τέλει να μην χρειάζεται οι άνθρωποι αυτοί να διακινδυνεύουν τη ζωή τους μέσα σε βάρκες, τις οποίες θέτουν στη διάθεσή τους οι διακινητές.

Στο πλαίσιο της επανεγκατάστασης η Γαλλία δίνει το παράδειγμα. Νομίζω είμαστε από τους πρωτοπόρους μαζί με την Ιταλία και θα υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις μας. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να δείξουμε ότι η Ευρώπη προστατεύει και ελέγχει τα σύνορά της, ταυτόχρονα όμως, στο πλαίσιο της Σύμβασης της Γενεύης, τηρεί τις υποχρεώσεις της έναντι όσων χρειάζονται προστασία. Έτσι θα σταματήσουμε, επαναλαμβάνω, τα δίκτυα των διακινητών και όσοι έρχονται στην Ευρώπη, θα έρχονται με ασφάλεια.

Γ. ΑΛΕΞΑΚΗΣ («reporter.gr»): Θα ήθελα να ρωτήσω την Υπουργό από την Πορτογαλία ποια είναι η συνεισφορά της χώρας της στο πρόγραμμα επανεγκαταστάσεων και σε ποιο βαθμό υπάρχει συνεργασία με την ελληνική πλευρά για το συγκεκριμένο relocation program. Και μια δεύτερη ερώτηση στον Ιταλό Υπουργό, ποιος είναι ο σχεδιασμός της Ιταλίας για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σε περίπτωση που ανοίξει το μέτωπο της Λιβύης και αν η κίνηση να αναπτυχθούν δυνάμεις ασφαλείας στην αλβανική μεθόριο ήταν ενταγμένη σε ένα πλαίσιο καλής συνεργασίας με τις ελληνικές αρχές και αν αυτό συνάδει με το κλίμα που πρέπει να επικρατήσει στην Ευρώπη για τη διαχείριση του μεγάλου αυτού προβλήματος.

M. MARQUES: Ευχαριστώ πολύ για την ερώτησή σας. Θα ήθελα κατά πρώτον να πω κάτι για τον συνάδελφο που επισκέπτεται για δεύτερη φορά την Ελλάδα σε μια εβδομάδα. Ο Πρωθυπουργός μας θα έρθει στην Αθήνα αύριο, αν το ξέρετε. Μην σπεύσετε να συναγάγετε συμπεράσματα γιατί ξαναρχόμαστε, γιατί η Πορτογαλία επισκέπτεται ξανά την Ελλάδα. Όχι, είμαστε εδώ γιατί πρόκειται για μια πολύ σημαντική υπόθεση. Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, γι' αυτό και απαιτείται μια ευρωπαϊκή απάντηση. Γι' αυτό είμαστε εδώ. Η Προεδρία έκρινε ότι θα ήταν πολύ χρήσιμο να έρθουμε εδώ από κοινού, να συζητήσουμε όλοι μαζί και να δούμε τι συμβαίνει πραγματικά στην Ελλάδα. Ήρθαμε για να μάθουμε, για να συζητήσουμε, για να οργανώσουμε, να μιλήσουμε με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Καταλήγουμε σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, μάλιστα θα πάμε και στην Τουρκία για να εκτιμήσουμε την κατάσταση. Και αμέσως μετά θα συζητήσουμε τι πρέπει να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την κρίση.

Η Πορτογαλία –για να απαντήσω στην ερώτησή σας– θεωρεί το θέμα υψίστης προτεραιότητας. Ο Πορτογάλος Πρωθυπουργός στις αρχές Φεβρουαρίου έστειλε επιστολή στους Πρωθυπουργούς της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Γερμανίας, μεταξύ άλλων χωρών, ανακοινώνοντας ότι είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε περισσότερους πρόσφυγες. Η πρόθεσή μας είναι να υποδεχτούμε 5.000 πρόσφυγες πέραν της ποσόστωσης που συμφωνήσαμε στην αρχή, να έρθουν συνολικά 10.000 πρόσφυγες στη χώρα μας, στην Πορτογαλία στο πλαίσιο της μετεγκατάστασης. Η χώρα μου είναι ανοιχτή. Θα δεχτεί και θα υποδεχτεί πρόσφυγες στο πλαίσιο επίδειξης αλληλεγγύης, αλλά και επειδή γνωρίζουμε πολύ καλά την κατάσταση, έχουμε εμπειρία από τη δεκαετία του ’70 και του ’80, σήμερα όμως πιστεύουμε ότι πρόκειται για ένα διαφορετικό πρόβλημα, ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, το οποίο απαιτεί ευρωπαϊκή απάντηση. Αυτό αποτελεί μια πάρα πολύ σημαντική πρόκληση για την Ευρώπη συνολικά σήμερα.

κ. S. GOZI: Ευχαριστώ. Θέλω να ευχαριστήσω όσους ανέλαβαν την πρωτοβουλία αυτής της συνάντησης στην Ελλάδα. Και το λέω αυτό, γιατί γνωρίζουμε την κατάσταση και νιώθουμε τι σημαίνει αυτό που συμβαίνει εδώ στην Ελλάδα. Το γνωρίζουμε εμείς στην Ιταλία, γιατί έχουμε κι εμείς θαλάσσια σύνορα, χρειαστήκαμε και εμείς την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, γιατί μόνοι μας δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Αυτό είναι το σημαντικότερο. Γι' αυτό είμαστε και εδώ. Συναντηθήκαμε με την κυβέρνηση, με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, με διεθνείς και ευρωπαϊκούς θεσμούς, διότι, επαναλαμβάνω, πρόκειται για συλλογική προσπάθεια. Είμαστε πολλοί και πρέπει όλοι να συνεργαστούμε για τη διάσωση, την καταγραφή, την ενσωμάτωση, τη φιλοξενία. Από το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προκύπτει σαφώς πως –και καταλήξαμε σε μια επαρκή, νομίζω, διατύπωση– ό,τι κάνουμε σήμερα, εδώ στην Ελλάδα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κάτι το οποίο κάνουμε υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα το κάνουμε και αλλού, αν χρειαστεί, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.Πρόκειται για αλληλεγγύη, πρόκειται για δέσμευση των εταίρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Μεσόγειο αλλά και όπου αλλού προκύψει μια τέτοια κρίση. Στην Ελλάδα παρατηρήσαμε μια τρομακτική αύξηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Εμείς στην Ιταλία δεν είχαμε αντίστοιχο φαινόμενο, αλλά και εκεί βλέπουμε τις ροές να εντείνονται, προετοιμαζόμαστε και για hot spots και για εξέταση αιτήσεων ασύλου και ούτω καθ’ εξής. Αυτός είναι και ο άριστος τρόπος. Δρούμε προληπτικά, μαζί και με τους Αλβανούς φίλους. Δεν παρατηρήσαμε συγκεκριμένη αύξηση των ροών μέσω της Αλβανίας, αλλά πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό που έχουμε εντείνει και τη συνεργασία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας, παρέχοντας και πόρους για την επιτήρηση των συνόρων της Αλβανίας. Γι' αυτό και πήγα στα Τίρανα πριν από λίγες εβδομάδες, έγινε μια συνάντηση σε επίπεδο Υπουργών Εσωτερικών Ιταλίας και Αλβανίας, υπάρχει στενή συνεργασία για να μην καταληφθούμε εξαπίνης, επαναλαμβάνω, διότι γνωρίζουμε ότι υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης, εκδήλωσης ροών σε διαφορετικά σημεία.

Η Ιταλία επίσης αποστέλλει στην Ελλάδα 20 εμπειρογνώμονες επί θεμάτων ασύλου, οι οποίοι θα βοηθήσουν την Ελλάδα για να ενισχυθεί, όπως προείπαμε, η διαδικασία καταγραφής και διεκπεραίωσης αιτήσεων χορήγησης ασύλου. Έχει μεγάλη σημασία το θέμα των εμπειρογνωμόνων, στείλαμε 20, όπως είπα, η Ιταλία ήταν και είναι παρούσα στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Έχουμε στείλει ένα ελικόπτερο και δύο σκάφη επιφανείας, λάβαμε μέρος στη διάσωση πάνω από 1.000 ανθρώπων με τα δυο πλωτά μέσα και θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται στο μέλλον, από εδώ και πέρα για την εφαρμογή της συμφωνίας στην πράξη. Ευχαριστώ.

Ε. ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΥ («ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ»): Δυο ερωτήσεις για όλους τους Υπουργούς και μια ερώτηση προς τον κ. Ξυδάκη: Πώς εξηγείτε την καθυστέρηση αποστολής Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου; Και, κ. Ξυδάκη, έχουμε ενημέρωση ως προς τους αριθμούς αφίξεων στην Ελλάδα; Δεύτερη ερώτηση: Πότε θα γίνει η επόμενη επιστροφή μεταναστών στην Τουρκία;

Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Η καθυστέρηση των αξιωματούχων υπάρχει, αλλά δεν είναι τέτοια που να ανατρέπει τον όλο σχεδιασμό. Και είναι μια καθυστέρηση που την περιμέναμε. Ήταν υπερφιλόδοξη η κήρυξη της έναρξης μιας γιγάντιας επιχείρησης με πολύ μικρή ή ελάχιστη προετοιμασία. Όλοι ήξεραν ότι θα υπάρξει μια χρονοκαθυστέρηση σε αυτή την επιχείρηση, η οποία, εξάλλου, συγκροτείται και διεξάγεται για πρώτη φορά. Αυτή τη στιγμή έχει αρχίσει μια ροή, έρχονται αξιωματικοί και υπάλληλοι για να βοηθήσουν τις Ελληνικές Αρχές, η Frontex είναι περίπου σε αυτό που χρειάζεται, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου είναι αυτή η οποία έχει καλέσει για περισσότερες συμμετοχές από τα κράτη μέλη κι έχει αρχίσει και εκεί μια ροή.

Νομίζω ότι η πολύ μεγάλη πίεση θα πέσει τις επόμενες εβδομάδες στην Υπηρεσία Ασύλου την ελληνική μαζί με τις βοήθειες που πρέπει εσπευσμένα να λάβει από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου και τα κράτη μέλη. Ως προς τις αφίξεις για τις οποίες ρωτήσατε, υπάρχει μια αισθητή μείωση, είναι τριψήφιοι οι αριθμοί που παρατηρούμε κάθε μέρα, καμιά φορά φτάνουν και σε πολύ μικρό τριψήφιο νούμερο, λίγο πάνω από 100 ή από 200 άτομα. Αυτό είναι μια μικρή ανακούφιση, διότι εν τω μεταξύ οι ανάγκες ταυτοποίησης και φιλοξενίας μόνο στα νησιά μετά την 20ή Μαρτίου και οι τεράστιες, οι εκρηκτικές ανάγκες εξέτασης αιτήσεων ασύλου είναι αυτές που θα μας βάλουν σε μια χρονική καθυστέρηση, άρα κάπως πρέπει να μπούμε σε μια σειρά. Και για τις αναχωρήσεις όπου παρατηρείται κάποια καθυστέρηση, ήταν και αυτή αναμενόμενη, υπάρχει αυτό το μεταβατικό διάστημα στο οποίο θα πρέπει όλο το σύστημα, το ελληνικό και το ευρωπαϊκό, να μετασχηματιστεί και να προσαρμοστεί σε μια εντελώς καινούρια κατάσταση, για να μπορέσει να ανταποκριθεί και να εξασφαλιστεί μια ροή. Πιστεύουμε ότι μετά από μια ή δύο εβδομάδες τουλάχιστον θα αρχίσουμε να έχουμε μια πιο καλή εικόνα του νέου προγράμματος.

Υπενθυμίζω πάλι ότι είναι μια υπερφιλόδοξη και καινοφανής επιχείρηση, δεν έχει ξαναγίνει πουθενά στον κόσμο. Γι’ αυτό είπα από την αρχή ότι εδώ είναι ένας τόπος, ένα σημείο, ένα πεδίο στο οποίο αντλούμε όλοι διδάγματα. Μαθαίνουμε και θέτουμε καινούργια ερωτήματα στους εαυτούς μας. Δεν είναι κάτι που το έχουμε ξανακάνει και δοκιμάζουμε αν το κάνουμε καλά. Δοκιμάζουμε τις διανοητικές και υλικές δυνάμεις μας, καθώς και τις πολιτικές μας αντοχές. Και νομίζω ότι σαν μια κατακλείδα αυτών των συζητήσεων –και αυτών που γίνονται εδώ– είναι ότι αυτή τη στιγμή αντιδρούμε στην ιστορική πραγματικότητα, μαθαίνουμε από αυτήν. Επίσης, ένα πολιτικό μήνυμα είναι ότι επί πολλούς μήνες ακούμε για τις φυγόκεντρες δυνάμεις στην Ευρώπη και για την επέλαση του ακροδεξιού λαϊκισμού. Αυτή τη στιγμή δίνουμε ένα άλλο μήνυμα, μπορεί να μην είναι το πιο ισχυρό, μπορεί να μην είναι το καθοριστικό, αλλά είναι αποφασιστικό, διότι συμβαίνει, γίνεται. Υπάρχει η Ευρώπη των κεντρομόλων δυνάμεων, η Ευρώπη που σκέφτεται και νοιάζεται ακόμη για τη συνοχή, υπάρχει η Ευρώπη των προοδευτικών δυνάμεων, των κεντροαριστερών, των αριστερών, των ανθρώπων που υπερασπίζονται τις αξίες της Γαλλικής Επανάστασης, τον πυρήνα των ευρωπαϊκών συνθηκών, τον πυρήνα των ευρωπαϊκών αξιών. Αν κάτι ενώνει τα κράτη μέλη της Ευρώπης είναι αυτός ο κοινός διαφωτιστικός, δημοκρατικός και ανθρωπιστικός πυρήνας. Και αυτόν επαναβεβαιώνουμε τώρα, λέγοντας ότι είμαστε μαθητές και υπηρέτες της ιστορικής πραγματικότητας και των λαών μας και όχι διαφόρων στερεοτύπων και δοξασιών. Θα μπορούσαμε να το πούμε συνοπτικά και λίγο δημοσιογραφικά, ότι είναι μία άτυπη, πλην σαφής εμφάνιση μιας συμμαχίας των προθύμων. Αυτοί που είναι πρόθυμοι για μια δημοκρατική, ανοιχτή Ευρώπη, σήμερα είναι εδώ.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για τη συμμετοχή σας.