Ομιλία Υφυπουργού Εξωτερικών, Γ. Αμανατίδη στην Ειδική Συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές, αξιότιμοι καλεσμένοι,

Φέτος συμπληρώνονται 97 χρόνια από την γενοκτονία των Ποντίων, τη δεύτερη σε χρονολογική σειρά γενοκτονία του 20ου αιώνα, η οποία έλαβε χώρα μετά την αρμενική. Η ποντιακή γενοκτονία συνιστά μια από τις πιο θλιβερές στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας, καθώς οδήγησε στον ξεριζωμό από τις πατρογονικές του εστίες ενός τμήματος του Ελληνισμού που πάλευε για την επιβίωση του για χιλιάδες χρόνια και το οποίο πραγματοποίησε τη δική του αξιόλογη πορεία παράλληλη με αυτή των υπολοίπων Ελλήνων.

Η συντήρηση της ιστορικής μνήμης της ποντιακής γενοκτονίας και το προσκύνημα στο μαρτυρικό παρελθόν μέσα από τη σημερινή επέτειο δεν αποτελεί επ’ ουδενί παραχώρηση στη μισαλλοδοξία και το φανατισμό, αλλά συνιστά ευλαβικό κερί στα θύματα αυτής της επαίσχυντης πράξης και συμβολή στη διαμόρφωση της πορείας προς το μέλλον, η οποία θα διασφαλίσει ότι το ανθρώπινο γένος δεν πρέπει και δεν πρόκειται να βιώσει ξανά ανάλογες τραγικές εμπειρίες.

Δύσκολα ανθρώπινος νους μπορεί να συλλάβει τις μεθόδους και τα μέσα που οδήγησαν σε 353.000 Πόντιους θύματα: βιασμοί, αρπαγές περιουσιών, λεηλασίες, πυρπολήσεις, εξορίες, καταναγκαστικά τάγματα εργασίας, βασανισμοί, λιμοκτονία, απαγχονισμοί, ομαδικές σφαγές.

Όταν η γενοκτονία πλέον συντελέστηκε, ο υπαρκτός και ορατός φόβος ολοκληρωτικού αφανισμού του Ποντιακού ελληνισμού προκάλεσε τη βίαιη μετακίνηση των ποντιακών χριστιανικών πληθυσμών προς την Ελλάδα, τη Σοβιετική Ένωση και αλλού.

Το Φεβρουάριο του 1994, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο μικρασιατικό Πόντο την περίοδο 1916-1923. Η αναγνώριση αυτή, παρόλη την εβδομηκονταετή καθυστέρηση, δικαίωσε ηθικά τον ποντιακό ελληνισμό και συνέδεσε το σύγχρονο ελληνισμό με την ιστορική του μνήμη.

Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει ότι το πολιτιστικό αποτύπωμα χιλιάδων ετών των Ελλήνων του Πόντου ουδέποτε ξεθώριασε, ακόμη και μετά το βίαιο εκτοπισμό τους στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Οι Πόντιοι, με την εθνική μας συνείδηση, την πλούσια πολιτιστική, εθνική και θρησκευτική κληρονομιά και τα έθιμά μας κατορθώσαμε, με την πάροδο του χρόνου, να ενσωματωθούμε στην ελλαδική κοινωνία και συμβάλαμε τα μέγιστα στην ανάπτυξη και την πρόοδο της Ελλάδας σε οικονομικό, πολιτιστικό και κοινωνικό επίπεδο.

Άλλωστε, δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι σημαντικές προσωπικότητες του Πόντου από το χώρο της Εκκλησίας, της επιστήμης και του εμπορίου, ενδυνάμωσαν την οικονομική, πνευματική και θρησκευτική ζωή της Ελλάδας, διατηρώντας παράλληλα τις παραδόσεις και τα έθιμα τους, αλλά και τις μνήμες των αλησμόνητων πατρίδων του Πόντου και της Μαύρης Θάλασσας.

“Και άροντες επ’ ώμων, μαζί με τον Σταυρόν του μαρτυρίου, τα ποντιακά λάβαρα και αποκομίσαντες μεθ’ ημών όλον τον πλούτον των αναμνήσεων εις δράμα, εις τραγωδίαν, εις έπος και εις μεμουσωμένην λύραν, εφθάσαμεν εις την κοινήν των Πανελλήνων Μητέρα- την Ελλάδα με την σταθεράν απόφασιν, όπως συμβάλωμεν εις την ανοικοδόμησιν των τειχών”, όπως χαρακτηριστικά έγραψε πριν από πολλά χρόνια ο Λεωνίδας Ιασωνίδης, ένας γνήσιος εκφραστής της ποντιακής ψυχής.

Μπορούν να γίνουν και άλλα βήματα; Αναμφισβήτητα ναι, ώστε να γίνει περισσότερο γνωστή στους νέους η «Οδύσσεια» του Ποντιακού Ελληνισμού, για το πώς οι Πόντιοι κράτησαν άσβεστο το πανάρχαιο λυχνάρι του ελληνισμού, θησαυρίζοντάς το με το λάδι των Ποντιακών Αγώνων, για το πώς διατήρησαν τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, για το πώς οι Πόντιοι είχαμε και έχουμε στο αίμα μας την αυτοθυσία.

Το δύσκολο έργο του τερματισμού της μη αποδοχής της ιστορικής αλήθειας από τη γείτονα χώρα, η οποία θα πρέπει αναμφισβήτητα να συμπορευτεί με τη συγχώρεση, θα πρέπει να αναλάβουν οι ίδιες οι κοινωνίες σε απευθείας γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο, ώστε μια τέτοια ειλικρινής προσέγγιση να αποκλείσει το ενδεχόμενο να επαναληφθούν παρόμοιες αποτρόπαιες πράξεις, οπουδήποτε στον κόσμο. Ο διάλογος αυτός, σε συνδυασμό με την αναγνώριση και εξάλειψη του ταμπού για την ποντιακή γενοκτονία, θα οδηγήσει στην αυγή μιας νέας εποχής.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως παρά το γεγονός ότι τότε η ανθρωπότητα δεν μπόρεσε να αποτρέψει το συγκεκριμένο έγκλημα, σήμερα, εν έτει 2016, και ενώ διαμορφώνεται ένα δυσμενές, ασφυκτικό πλαίσιο, μεταξύ άλλων και για το ορθόδοξο χριστιανικό στοιχείο της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, οφείλουμε, περισσότερο από ποτέ, τόσο στα θύματα της γενοκτονίας και τους συγγενείς τους όσο και στους σύγχρονους Ποντίους, να διαφυλάξουμε στη μνήμη μας το ιστορικό αυτό γεγονός στις πραγματικές του διαστάσεις και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν στη δικαίωση των αιτημάτων των Ποντίων και στην ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία των λαών.

Σας ευχαριστώ πολύ.