Δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, με το πέρας της συνάντησής του με τον Υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη (Λευκωσία, 07.05.2018)

Νικόλα, ευχαριστώ πολύ. Είναι για μένα πάντα μεγάλη τιμή να βρίσκομαι στο Υπουργείο Εξωτερικών της Δημοκρατίας της Κύπρου, της αγαπημένης μου Κύπρου. Είναι χαρά μου και συγκίνηση πάντα να συναντώ τον φίλο μου, τον Νικόλα. Αύριο έχουμε τριμερή με το Ισραήλ, υπάρχει συνάντηση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Θέλω να πω ότι κάναμε πολλές σκέψεις πώς να ανοίξουμε καινούριους δρόμους και να προχωρήσουμε.

Σήμερα δεν είχαμε μια, και ποτέ δεν έχουμε, τυπική συζήτηση. Είχαμε μια συζήτηση για να κάνουμε τολμηρά βήματα. Άκουσα με προσοχή μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρόταση της κυπριακής πλευράς για το πώς να ενεργοποιήσουμε και να ενισχύσουμε τις τριμερείς συνεργασίες στην περιοχή, με δημιουργικό πνεύμα, με την Κυπριακή Δημοκρατία, εμείς είμαστε ανοιχτοί και σύμφωνοι στη βασική σκέψη που υπέδειξε.

Κουβεντιάσαμε για τις τριμερείς στα Βαλκάνια και τις πολλές πρωτοβουλίες που έχουμε και σε αυτή την περιοχή και ανταλλάξαμε σκέψεις για το πώς θα μπορέσουμε να ενσωματώσουμε καλύτερα και την Κύπρο στην άλλη πλευρά των άμεσων γεωγραφικών διασυνδέσεων που έχουμε, δηλαδή πέρα από την Ανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή, την νοτιοανατολική Ευρώπη.

Κάναμε συζήτηση για πολλά περιφερειακά ζητήματα. Έχω δηλώσει στην Αθήνα και θέλω να το επαναλάβω ότι με ανησυχεί το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης Ασάντ που δυσκολεύει την επιστροφή των προσφύγων, διότι τους αμφισβητεί ουσιαστικά το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς σε σπίτια, οικίες, οικόπεδα και επιχειρήσεις και ότι αυτό δεν πρέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση να το αποδεχτεί.

Κουβεντιάσαμε με τον φίλο και ομόλογό μου Υπουργό για τα ενεργειακά ζητήματα. Νομίζω ότι οι περιοχές μας, Ελλάδος εννοώ και Κύπρου, έχουν αναβαθμιστεί και με τις μεγάλες προόδους που έχει κάνει η Κύπρος στον τομέα της ενέργειας.

Κουβεντιάσαμε, επίσης, για τη σταθερότητα στην περιοχή. Και πρέπει να σας πω ότι είναι από τα πιο θεμελιακά ζητήματα που μας απασχολούν και τους δύο, σε μια περιοχή που είναι γεμάτη αστάθεια, πολέμους, με εκατομμύρια ανθρώπων σε αδιέξοδα, το πώς θα μπορέσουμε να συμβάλουμε εμείς οι δύο σταθερές και βαθειά δημοκρατικές χώρες στην σταθερότητα της περιοχής με μοχλό τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές. Να συμβάλουμε, όσο είναι δυνατόν, για πιο ορθή, πιο ανθρώπινη, πιο δημοκρατική προσέγγιση αυτών των προβλημάτων.

Σε αυτά τα πλαίσια συζητήσαμε και για την Τουρκία. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα πάντα ονειρεύεται και ελπίζει σε μια ευρωπαϊκή Τουρκία, γιατί θα σήμαινε μια Τουρκία χωρίς κατοχή ξένων εδαφών, μια Τουρκία που δεν θα επιζητά να δίνει εγγυήσεις και να έχει παρεμβατικά δικαιώματα σε τρίτες χώρες. Μια Τουρκία που θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό της, που δεν θα επεμβαίνει -όπως στο Αφρίν- σε τρίτες χώρες, άρα μία Τουρκία ευρωπαϊκή, με την οποία θα έχουμε φυσιολογικές σχέσεις και φυσιολογικά σύνορα. Εάν στόχος μας είναι η Κύπρος ως κανονικό κράτος, ο άλλος στόχος -πιο δύσκολος- είναι φυσιολογικές σχέσεις. Σε αυτό πορευόμαστε μαζί και συζητήσαμε για τρόπους και δρόμους για να επηρεάσουμε περισσότερο τους 'παίκτες', με την έννοια των διεθνών σχέσεων, που εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία.

Θέλω για άλλη μια φορά να ευχαριστήσω την Κυπριακή Δημοκρατία για τις στιγμές βαθιού συναισθήματος που μας επιτρέπει, ερχόμενοι σε αυτό τον τόπο, να υποκλιθούμε. Θέλω να ευχαριστήσω το Υπουργείο Εξωτερικών της Κύπρου που πάντα με ανοιχτή αγκαλιά -και ο νέος Υπουργός και φίλος με ακόμα ανοιχτότερη- μας υποδέχεται και μας κάνει να νιώθουμε ότι εδώ είναι το σπίτι μας και ίσως πιο αυθεντικό, πιο ουσιαστικό από κάθε άλλο σπίτι σε όλο τον κόσμο.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα να απευθύνω μια ερώτηση προς τον κ. Κοτζιά. Κύριε Υπουργέ, επιτρέψετε μου να σας κάνω μια ερώτηση, με την ευκαιρία της παρουσίας σας στο Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς ως Υπουργός Εξωτερικών καταθέσατε στο δικαστήριο και έχουμε ενημερωθεί για δικές σας αναφορές απαντώντας σε ερωτήσεις που δεχθήκατε. Θα ήθελα το σχόλιό σας για τα όσα έχουν λάβει χώρα. Έχει προκαλέσει εντύπωση, όπως αντιλαμβάνεσθε, να ακούμε ότι ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών λέει ότι η Ελλάδα διασύρεται με τρόπο που δεν έχει διασυρθεί ούτε επί χούντας, όπως -σύμφωνα με όσα έχουμε ενημερωθεί- αναφέρατε στο δικαστήριο και θα ήθελα να ακούσουμε την τοποθέτησή σας για την υπόθεση αυτή.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Εδώ είμαι για την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία, με ένα κράτος που είναι το σπίτι μου και δε θα απαντήσω σε κάτι που δεν έπρεπε να έχει συμβεί. Το χειρότερο που μπορώ να κάνω είναι να μεταφέρω αυτό που δεν έπρεπε να έχει συμβεί σε γεγονός εδώ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναφέρθηκε ο κ. Χριστοδουλίδης, πριν από εσάς, και επειδή τις τελευταίες μέρες έχει αρχίσει μία συζήτηση από την τοποθέτηση του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα. Ήσασταν παρών στο Crans-Montana. Επιχειρείται μία διαστρέβλωση για το ποιο είναι το πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα, τι προνοεί και κυρίως, σε ό,τι αφορά στις εγγυήσεις, υπάρχει ο ισχυρισμός ότι δεν προνοεί κατάργηση Εγγυήσεων και επεμβατικών «δικαιωμάτων», αλλά γίνεται μία αναφορά στο όνομα «επεμβατικό δικαίωμα» με βάση την ερμηνεία που κάνει η τουρκοκυπριακή πλευρά, χωρίς να κάνει και καμία αναφορά σε εκείνο το άτυπο έγγραφο -το θυμάστε πολύ καλά- για τον μηχανισμό εφαρμογής και παρακολούθησης υλοποίησης της λύσης. Ήσασταν παρών, γνωρίζετε πολύ καλά το πώς εξελίχθηκε η συζήτηση επί του πλαισίου εκείνου, θέλετε να απαντήσετε σε αυτούς τους ισχυρισμούς;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Νομίζω ότι έχουν απαντηθεί και από την ιστορία και από όλες τις πλευρές αυτοί οι ισχυρισμοί. Πράγματι, εκείνο το βράδυ καθόμουν δίπλα στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Άρα, ανταλλάσσαμε και σκέψεις –ας πούμε κατά κάποιον τρόπο- και είμαι αυτός, ο οποίος σχολίασε επί μακρόν, επί τρία τέταρτα, τις προτάσεις του Γενικού Γραμματέα, όπως έκανε και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, πριν τινάξουν τρίτες πλευρές τη συζήτηση στον αέρα. Ο κ. Guterres προσπάθησε να συνοψίσει τη συζήτηση στη βάση και των αρχών του ΟΗΕ: ότι δεν μπορούν τρίτα κράτη να παρεμβαίνουν σε κράτη μέλη του ΟΗΕ, ότι αυτά είναι ξεπερασμένα, αντιδημοκρατικά, ενάντια στο διεθνές δίκαιο «δικαιώματα», ότι πρέπει να αποσυρθούν τα παράνομα στρατεύματα της Τουρκίας, γι αυτό που υπολείπεται από τη συνθήκη Συμμαχίας –ο Θεός να την κάνει Συμμαχία βέβαια, αλλά έτσι λέγεται η Συνθήκη. Θα πρέπει να το δουν οι ηγέτες σε μία κατ’ ιδίαν συζήτηση και όχι οι Υπουργοί Εξωτερικών, δηλαδή ο κ. Αναστασιάδης και οι Πρωθυπουργοί των δύο κρατών, και ο Πρόεδρος της Τουρκίας επίσης ότι η Συνθήκη Εγγυήσεων πρέπει να καταργηθεί. Και νομίζω ήταν ολοφάνερο.

Θέλω να σας πω ένα επεισόδιο, έξω από την ερώτησή σας αλλά κοντά, ότι όταν κάποια στιγμή έλεγε ο ομόλογός μου από την Τουρκία: «Μα πρέπει να εφαρμόζεται η Συνθήκη Συμμαχίας» του έβγαλα μία φωτογραφία που έδειχνε τι; Το κοινό επιτελείο ανάμεσα στα διαφορετικά κράτη και την Κυπριακή Δημοκρατία που υπήρχε με βάση τη Συνθήκη Συμμαχίας. Και ότι υπήρχε μία εκ περιτροπής προεδρία, όπου ερωτήθηκε αν θα δεχόταν να είναι Κύπριος ο πρώτος διοικητής και Έλλην ο δεύτερος. Αφού τη θέλει, και βέβαια περιττό να σας πω ότι κάτι τέτοιο δεν άρεσε, και φάνηκε ότι μάλλον δεν είχαν ξαναδεί και μελετήσει αυτές τις συνθήκες. Αλλά ο Γενικός Γραμματέας τα είχε δει και με την ευθύνη του Γενικού Γραμματέα και διαμεσολαβητή πρότεινε αυτά που μόλις σας είπα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, υπάρχουν Μέσα [Ενημέρωσης] στην Ελλάδα που γράφουν ότι η Τουρκία κατέθεσε στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης χάρτες, στους οποίους ορίζει την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα της, αγνοώντας τόσο το Καστελόριζο, ως νησιωτικό σύμπλεγμα, όσο και ολόκληρες θαλάσσιες περιοχές που ανήκουν στην Ελλάδα και την Κύπρο. Κατά πόσο ισχύει αυτό; Και, αν ισχύει, τι σκοπεύετε να κάνετε;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ξέρω ότι η Τουρκία έχει καταθέσει προς τον ΟΗΕ μία απάντηση σε εμάς, την οποία την περιφέρει οπουδήποτε. Είναι λανθασμένες τοποθετήσεις, αλλά η Τουρκία προσπαθεί με όλους τους τρόπους να νομιμοποιήσει τα παράνομα αιτήματά της. Γιατί, όπως έχω πει, προσπαθεί πάντα να κάνει νομιμοφανείς τις κινήσεις της. Αλλά, το Διεθνές Δίκαιο δεν μπορεί να εγκλωβιστεί σε τέτοια σχέδια.