Διάγγελμα του Πρέσβη της Ελλάδος στην Κυπριακή Δημοκρατία, κ. Θεοχάρη Λαλάκου, με την ευκαιρία της επετείου της 25ης Μαρτίου 1821

Ελληνίδες και Έλληνες της Κύπρου,

Η επανάσταση του 1821 αποτελεί το σημαντικότερο ορόσημο της νεώτερης ιστορίας μας. Μετά από τέσσερις σχεδόν αιώνες υπό ξένη κυριαρχία, οι Έλληνες εξεγέρθηκαν, με στόχο να αποσείσουν τον οθωμανικό ζυγό και να ανακτήσουν την ελευθερία τους. Ως αναπόσπαστο τμήμα του έθνους, ο κυπριακός ελληνισμός, καταβάλλοντας υψηλό τίμημα, συμμετείχε ενεργά στον υπέρ πάντων αγώνα, που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους στα Βαλκάνια. Σήμερα τιμούμε ευλαβικά τη μνήμη όλων εκείνων, που σε πείσμα κάθε λογικής συσχετισμού δυνάμεων, συνέλαβαν και πραγματοποίησαν το όραμα μιας ελεύθερης πατρίδας.

Για όλους εμάς, τους απογόνους των αγωνιστών του 1821, η επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης αποτελεί πηγή δικαιολογημένης υπερηφάνειας για το παρελθόν και έμπνευσης για το μέλλον. Μας δίνει, επίσης, την ευκαιρία να αναστοχαστούμε με νηφαλιότητα τα επιτεύγματα και τις αστοχίες μιας ιστορικής διαδρομής δύο σχεδόν αιώνων και να εξαγάγουμε πολύτιμα διδάγματα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα ο Ελληνισμός, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

Ελληνίδες και Έλληνες της Κύπρου,

Η Ελλάδα ανακάμπτει από μια πολυετή οικονομική, κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση και επουλώνει αποφασιστικά τα τραύματα που αυτή άφησε στην ελληνική κοινωνία. Τούτο βέβαια δεν πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό και σε αδράνεια, ιδίως στην παρούσα συγκυρία. Οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης, καθώς και για την διατήρηση μιας βιώσιμης και υγιούς οικονομικής ανάπτυξης συνεχίζονται μεθοδικά και συστηματικά, προκειμένου να εξασφαλίσουμε την ευημερία όλων των Ελλήνων πολιτών.

Η έγκαιρη και αποφασιστική κινητοποίηση των δύο μας κυβερνήσεων σε σχέση με τον κορωνοϊό κατέδειξε τη σημασία της πειθαρχίας, της ατομικής υπευθυνότητας, της σοβαρότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης για την υπέρβαση κοινών απειλών. Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, οι δύο χώρες μας στέκονται η μια δίπλα στην άλλη, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά τους αδερφικούς τους δεσμούς.

Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο και εργάζονται εποικοδομητικά υπέρ της ειρηνικής συνύπαρξης και της εμβάθυνσης της συνεργασίας των λαών της περιοχής. Ωστόσο, το μεγαλύτερο εθνικό θέμα, το Κυπριακό, εξακολουθεί να παραμένει άλυτο. Το Κυπριακό αποτελεί πρωτίστως ζήτημα εισβολής και  συνεχιζόμενης κατοχής εδάφους ενός κράτους-μέλους των Ηνωμένων Εθνών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πάνω από 45 έτη. Η μη επίλυση οφείλεται στην απροθυμία της Τουρκίας να εμπλακεί ειλικρινώς σε ένα ουσιαστικό διάλογο για την επίτευξη μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης. Μιας λύσης που θα βασίζεται στις Αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και θα εξασφαλίζει ειρήνη και ευημερία για το σύνολο των νομίμων κατοίκων της νήσου. Μιας λύσης που θα προβλέπει την κατάργηση του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων και των  επεμβατικών δικαιωμάτων, καθώς και την αποχώρηση του κατοχικού στρατού από ένα ανεξάρτητο, κυρίαρχο ευρωπαϊκό κράτος. Για την επίτευξή της, η Ελλάδα είναι έτοιμη να πράξει τα δέοντα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και να συμβάλει παραγωγικά στην αποκατάσταση της διεθνούς και ευρωπαϊκής έννομης τάξης στην Κύπρο.

Η δεύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε στην ανατολική Μεσόγειο είναι η επιθετική αμφισβήτηση του διεθνούς δικαίου από την Τουρκία. Η γειτονική χώρα οργανώνει μαζική μετακίνηση πληθυσμών στον Έβρο για την εξυπηρέτηση πολιτικών στόχων, κατά σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Υπογράφει με την Λιβύη ένα άκυρο Μνημόνιο για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών, παραβιάζοντας προκλητικά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και άλλων χωρών, όπως αυτά ορίζονται από το δίκαιο της θάλασσας. Με τις παράνομες γεωτρήσεις της, αμφισβητεί εμπράκτως και κατ’ εξακολούθηση το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών της πηγών. Η Ελλάδα πιστεύει στο διάλογο εντός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου και αντιμετωπίζει με την ενδεδειγμένη σοβαρότητα και ψυχραιμία τις προκλήσεις αυτές. Η στάση μας αυτή, ωστόσο, θα ήταν λανθασμένο να ερμηνευθεί ως έλλειψη ετοιμότητας ή ικανότητας να προασπίσουμε αποτελεσματικά τα δικαιώματά μας, εάν αυτό απαιτηθεί.

Το ερώτημα, επομένως, είναι πώς μπορούμε, Ελλάδα και Κύπρος, να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτή την επιθετική πολιτική που επιδιώκει την υπονόμευση της διεθνούς έννομης τάξης. Η συνέχιση της στενής συνεργασίας, του διαρκούς συντονισμού και της συνεπούς συμπόρευσης της Ελληνικής και της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η πρώτη, κεφαλαιώδους σημασίας, προϋπόθεση. Η θεσμοθετημένη συνεργασία μας με σειρά γειτονικών μας χωρών συμβάλλει επίσης καθοριστικά στην εμπέδωση της περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας, μέσω της ανάληψης πρωτοβουλιών σε πεδία αμοιβαίου συμφέροντος, όπως της ασφάλειας και της ενέργειας. Η αξιοποίηση, τέλος, του πλαισίου της ΕΕ και των δυνατοτήτων που μας παρέχει η άσκηση μιας ενεργητικής διπλωματίας ενισχύει τα διεθνή μας ερείσματα και επιτρέπει την οικοδόμηση μιας πραγματιστικής αρχιτεκτονικής ασφαλείας στη νοτιοανατολική Ευρώπη και την ανατολική Μεσόγειο.

Όπως ανέφερα εισαγωγικώς, ο εορτασμός της επετείου της Επανάστασης του 1821 δίνει μια ευκαιρία αναστοχασμού και εξαγωγής χρήσιμων συμπερασμάτων. Το σημαντικότερο, ίσως, όλων είναι ότι η αρραγής ενότητα ελλαδικού και κυπριακού ελληνισμού δεν συνιστά απλώς μια αδιαμφισβήτητη ιστορική αλήθεια, αλλά και πολλαπλασιαστή ισχύος. Αναλογιζόμενοι την προσφορά των αγωνιστών του 1821, τα πόσα πέτυχαν τόσο λίγοι με ελάχιστα μέσα και υπό αντίξοες συνθήκες, συναισθανόμαστε πλήρως το βάρος της ευθύνης που ο καθένας από εμάς φέρει για την πρόοδο και την ευημερία του Ελληνισμού στο σύνολό του.

Ελπίζοντας να ξεπεράσουμε το συντομότερο την πανδημία του κορωνοϊού, εύχομαι υγεία σε όλους σας Χρόνια Πολλά!