Συνέντευξη του Πρέσβυ της Ελλάδος την Κύπρο, στην Καθημερινή Κύπρου (Κυριακή, 24-5-2015)

Ο Έλληνας Πρέσβης στην «Κ»

Έχει και λόγο και ρόλο η Ευρωπαϊκή Ένωση

Οικονομική συνδρομή των Βρυξελλών για απεξάρτηση των Τ/Κ από Άγκυρα αντιπροτείνει στον Ερτογάν ο Ηλίας Φωτόπουλος

ΜΟΤΟ 1
Απαραίτητο συστατικό στοιχείο μιας  συνολικής και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα είναι η αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από την Μεγαλόνησο και η κατάργηση του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων του 1960

ΜΟΤΟ 2
Για να εκμεταλλευθούμε την παρούσα ευκαιρία στο κυπριακό πρέπει να αφεθούν οι δύο κοινότητες  απερίσπαστες να εξετάσουν τρόπους διευθέτησης όλων των πτυχών του κυπριακού

ΜΟΤΟ 3
Η ΕΕ και θα μπορούσε να συνδράμει με διάφορους τρόπους είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με άλλους διεθνείς οργανισμούς ώστε να υπάρξει ένα καθεστώς ασφαλείας το οποίο θα καλλιεργεί και κλίμα εμπιστοσύνης στο νησί

ΛΕΖΑΝΤΑ 1
Η Ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει με όλους τους τρόπους και θέλει να συνεχίσει να διευκολύνει τη διαπραγμάτευση που κάνει η κυπριακή Κυβέρνηση δηλώνει στη συνέντευξη του στην «Κ» ο Έλληνας Πρέσβης Ηλίας Φωτόπουλος

ΛΕΖΑΝΤΑ 2
Την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του συνόλου της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής επισημαίνει ο κ. Φωτόπουλος.

Στην πρώτη του συνέντευξη σε κυπριακό έντυπο μέσο από την ανάληψη των καθηκόντων του στη Λευκωσία, ο Έλληνας Πρέσβης Ηλίας Φωτόπουλος, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της διπλωματίας, καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση  να συνδράμει και αυτή για την οικονομική απεξάρτηση των Τ/κ από την Άγκυρα, προκειμένου να ενισχυθούν οι προσπάθειες για εξεύρεση λύσης. Δίδοντας συνέχεια στην πρωτοβουλία της Αθήνας για απαλλαγή της Κύπρου από το καθεστώς των εγγυήσεων, ο κ. Φωτόπουλος δεν παραλείπει να υποδείξει τρόπους εμπλοκής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς αυτή την κατεύθυνση. Στο επίκεντρο της συνέντευξης και μια σειρά κρίσιμων θεμάτων της επικαιρότητας όπως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, η ενεργειακή πολιτική, αλλά και οι περιφερειακές σχέσεις.

Συνέντευξη στην Μέλανη Αντωνίου

-  Η τοποθέτησή σας ως Πρέσβη της Ελληνικής Δημοκρατίας στην Κύπρο συνέπεσε με μια περίοδο έντονης κινητικότητας στο Κυπριακό. Τι να αναμένουμε από αυτό το νέο γύρο συνομιλιών;

- Οπωσδήποτε, τις προηγούμενες εβδομάδες είδαμε ορισμένες ενθαρρυντικές εξελίξεις, οι οποίες οδήγησαν στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στις 15 Μαΐου.  Ευελπιστούμε ότι παρουσιάζεται μία ευκαιρία για την συνολική επίλυση του Κυπριακού, με τρόπο και περιεχόμενο αμοιβαία αποδεκτό, λειτουργικό και βιώσιμο, στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου. Η  επίλυση του κυπριακού προβλήματος,  θα αποκαταστήσει και θα διασφαλίσει τα δικαιώματα όλων των Κυπρίων πολιτών, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Αρμενίων, Λατίνων και Μαρωνιτών, και θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη ανάπτυξη  ισότιμων και φιλικών σχέσεων της ανεξάρτητης και κυρίαρχης Κύπρου, κράτους-μέλους των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕ, με όλες τις χώρες, και πριν απ’ όλες, βεβαίως, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ελληνική Κυβέρνηση στηρίζει με όλους τους τρόπους και θέλει να συνεχίσει να διευκολύνει τη διαπραγμάτευση που κάνει η κυπριακή Κυβέρνηση, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής κοινότητας, Πρέσβυς κ. Μαυρογιάννης.

Για να εκμεταλλευθούμε όμως την παρούσα ευκαιρία, πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να μην επαναληφθούν οι προκλήσεις που είχαν δυναμιτίσει το κλίμα από το περασμένο Φθινόπωρο και είχαν οδηγήσει στην διακοπή των συνομιλιών. Από την άλλη, πρέπει να αφεθούν οι δύο κοινότητες  απερίσπαστες να εξετάσουν τρόπους διευθέτησης όλων των πτυχών του Κυπριακού, χρησιμοποιώντας παράλληλα τις καλές υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.

- Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών έχει θέσει επί τάπητος το θέμα των εγγυήσεων. Η ελληνική Κυβέρνηση, ίσως σε συνεργασία και με την κυπριακή Κυβέρνηση, έχει επεξεργαστεί εναλλακτικές προτάσεις για διαφοροποίηση του υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεων;

- Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς, με επανειλημμένες δηλώσεις του στη Νέα Υόρκη, τη Λευκωσία και πιο πρόσφατα στην Άγκυρα, έχει ξεκαθαρίσει ότι απαραίτητο συστατικό στοιχείο μιας  συνολικής και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα είναι η αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από την Μεγαλόνησο και η κατάργηση του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων του 1960. Πρόκειται για μία σταθερή, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, κοινή θέση Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία ενίσχυσε περαιτέρω η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θέση στην οποία η νέα ελληνική Κυβέρνηση αποδίδει την εξέχουσα σημασία που της αρμόζει και η οποία, βεβαίως, θα εξειδικευθεί και διευκρινισθεί περαιτέρω,  σε συνεννόηση και συντονισμό με την κυπριακή κυβέρνηση, όταν και εφόσον διαπιστωθεί ουσιαστική πρόοδος στην πρώτη ενότητα των αλληλένδετων θεμάτων επί των οποίων έχει συμφωνηθεί να συνεχισθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα οι δικοινοτικές συνομιλίες, ήτοι του εδαφικού, του περιουσιακού και της διακυβέρνησης.

- Η Βρετανία ως η μια εκ των τριών εγγυητριών δυνάμεων έχει βολιδοσκοπηθεί γι αυτό το ζήτημα;

-  Ο Υπουργός Εξωτερικών έχει οριοθετήσει την άποψη της Ελλάδας. Έχω την εντύπωση ότι είναι πάρα πολύ πρόωρο να μιλάμε για βολιδοσκοπήσεις άλλων παραγόντων γιατί το θέμα των εγγυήσεων και πότε αυτό θα τεθεί στο τραπέζι θα εξαρτηθεί από την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.

- Η θέση πάντως που εξέφρασε ο Τούρκος Πρόεδρος στον κ. Κοτζιά δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντική.

- Ο κ. Ερτογάν είπε αυτό που είπε δημοσίως, αλλά αυτό δεν αποκλείει μια διαφοροποίηση θέσεων σε ένα μεταγενέστερο στάδιο. Ξέρετε καμιά φορά αντιδρούμε ακαριαία χωρίς να έχουμε κάνει την ανάλυση που πρέπει να κάνουμε. Η Τουρκία θα πρέπει να επαναπροσδιορίσει το σύνολο της εξωτερικής της πολιτικής, οπότε εκεί θα δούμε και τις πραγματικές της προθέσεις και στο θέμα των εγγυήσεων και σε άλλα ζητήματα.

- Η ΕΕ έχει ρόλο να διαδραματίσει στην ασφάλεια της Κύπρου προς μια μελλοντική αντικατάσταση του συστήματος των εγγυήσεων;

- Πολύ σωστά τίθεται θέμα ασφάλειας. Μη ξεχνάμε ότι η Κύπρος είναι χώρα μέλος της ΕΕ. Άρα λοιπόν φυσικά και έχει λέγειν η ΕΕ και θα μπορούσε να συνδράμει με διάφορους τρόπους είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με άλλους διεθνείς οργανισμούς, όπως για παράδειγμα με τα ΗΕ, ώστε να υπάρξει ένα καθεστώς ασφαλείας το οποίο θα καλλιεργεί και κλίμα εμπιστοσύνης στο νησί.

- Στους διεθνείς οργανισμούς εντάσσετε και το ΝΑΤΟ;

- Εντάσσω διεθνείς οργανισμούς όπως είναι η ΕΕ, τα ΗΕ, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Μέχρι εκεί νομίζω ότι τα καλύπτουμε όλα και αφήνουμε και περιθώρια για ότι άλλο κριθεί κατάλληλο στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, το οποίο βέβαια θα αποτελεί και θέμα συζήτησης.

- Ο κ. Ερτογάν πρόσφατα υπενθύμισε στον κ. Ακιντζί, κατ’ επέκταση και στους τουρκοκύπριους, ότι η Τουρκία πληρώνει πέραν του ενός δις τον χρόνο στα κατεχόμενα. Θα μπορούσε η ΕΕ να αναλάβει άμεσα αυτό το κόστος, προκειμένου να σταματήσει ή να περιορίσει έστω την εξάρτηση των τουρκοκυπρίων από την Τουρκία;

- Αν θέλεις πράγματι να συνδράμεις ουσιαστικά σε μια διαδικασία πρέπει να ψάξεις να βρεις πολλές λύσεις. Υπάρχουν τρόποι μέσα από διάλογο να βρεθούν διεθνείς φορείς, οι οποίοι να διευκολύνουν την κατάσταση και να βοηθήσουν ουσιαστικά στη βελτίωση του κλίματος μεταξύ των συνομιλητών και στην εξεύρεση της τελικής λύσης. Θα μπορούσε και η ΕΕ να συνδράμει και να ενισχύσει τη διαδικασία. Θα μπορούσε και μια διάσκεψη δωρητών.

- Πώς προχωρεί το έργο των ομάδων εμπειρογνωμόνων που έχουν συσταθεί στο ελληνικό υπουργείο εξωτερικών προς συνδρομή των προσπαθειών της κυπριακής Κυβέρνησης στις συνομιλίες για το κυπριακό;

-  Στο πλαίσιο της διαδικασίας επιλύσεως του Κυπριακού, η Αθήνα υποστηρίζει τη Λευκωσία με διαφόρους τρόπους, ένας εκ των οποίων είναι και οι ομάδες που προαναφέρατε. Επιτρέψτε μου όμως να μην υπεισέλθω σε λεπτομέρειες όσον αφορά τις περαιτέρω επαφές ή τους χειρισμούς που πρόκειται να γίνουν στην συνέχεια, οι οποίοι συνήθως αποδίδουν καλύτερα όταν υλοποιούνται συστηματικά και αθόρυβα.

- Στη βάση και μιας ρητορικής που αναπτύσσεται θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι η Κυβέρνηση Τσίπρα εισάγει νέα στοιχεία στο κυπριακό.

- Όπως γνωρίζετε, η επίλυση του Κυπριακού με συνολικό, βιώσιμο και λειτουργικό τρόπο, στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και του κοινοτικού κεκτημένου, αποτελεί απαρέγκλιτο στόχο όλων των ελληνικών κυβερνήσεων. Από αυτή την άποψη, οι θεμελιώδεις αρχές, επί των οποίων κινείται η ελληνική εξωτερική πολιτική στο συγκεκριμένο ζήτημα δεν αλλάζουν. Από εκεί και πέρα, στο σημερινό πολιτικό πλαίσιο και στη συγκεκριμένη συγκυρία, είναι επόμενο να γίνουν και οι αντίστοιχοι χειρισμοί, σε συνεργασία με την κυπριακή πολιτική ηγεσία.

Οριοθέτηση των ΑΟΖ στους στόχους της τριμερούς με Αίγυπτο

ΜΟΤΟ

Η μεταφορά Φυσικού Αερίου – είτε ρωσικού, είτε αζερικού - προς τη Δυτική Ευρώπη καθιστά εκ των πραγμάτων αναγκαία τη συνεργασία Ελλάδας - Τουρκίας

-  Μετά και την πρόσφατη νέα συνάντηση κορυφής της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου, Ελλάδας, Αιγύπτου, ποια τα επόμενα βήματα που μπορούμε να αναμένουμε αναφορικά με την οριοθέτηση των αποκλειστικών ζωνών των τριών χωρών μεταξύ τους;

- Η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου και της Αιγύπτου αποτελεί πράγματι έναν από τους στόχους της συνεργασίας των τριών χωρών μας, όπως έχει καταγραφεί και στο κείμενο της διακήρυξης της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής στη Λευκωσία. Επιτρέψτε μου εδώ να επαναλάβω ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία δεν στρέφεται εναντίον καμίας άλλης χώρας, αλλά αντίθετα μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου να προχωρήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ τους στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.

-  Η ανάδειξη της γεωστρατηγικής σημασίας της Ελλάδας εμφανίζεται ως μια από τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προώθηση περιφερειακών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο με τη συμμετοχή και της Κύπρου;

-  Θα έλεγα ότι η σχέση μεταξύ της γεωστρατηγικής θέσης Ελλάδας και Κύπρου αφ’ ενός και των περιφερειακών συνεργασιών αφ’ ετέρου, είναι αμφίδρομη: από τη μία πλευρά, η  κομβική θέση των δύο κρατών μας στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί την βάση για την ανάπτυξη ενός πολυεπίπεδου και πολυμερούς δικτύου συνεργασίας τους με χώρες που ενδιαφέρονται για την επικράτηση της ειρήνης και της σταθερότητας σε αυτή την περιοχή. Και από την άλλη, με την ενεργοποίηση αυτών των σχημάτων συνεργασίας αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο ο ρόλος της Αθήνας και της Λευκωσίας ως πυλώνων σταθερότητας σε μία πολυτάραχη, αλλά και γεωπολιτικά σημαντική περιφέρεια. Και αυτός ο παράγοντας με τη σειρά του φέρνει πιο κοντά τους εταίρους μας, αλλά και ενισχύει το διπλωματικό κεφάλαιο που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας, με κυριότερη το Κυπριακό πρόβλημα.

- Πρόσφατα ένας πολύ γνωστός διπλωμάτης στον ελληνικό χώρο, ο κ. Βλαντιμίρ Τσιζόφ, έχει αναφερθεί σε ευκαιρία βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων από την ενδεχόμενη υλοποίηση του προτεινόμενου έργου μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Έχοντας και την εμπειρία από τη συμφωνία για τον αγωγό ΤΑΝΑΡ, πώς θα μπορούσε η «ενεργειακή φιλία» να συμβάλει στη συνεννόηση Αθήνας – Άγκυρας;

- Η μεταφορά Φυσικού Αερίου – είτε ρωσικού, είτε αζερικού - προς τη Δυτική Ευρώπη καθιστά εκ των πραγμάτων αναγκαία τη συνεργασία ως προς την διασύνδεση του ελληνικού και του τουρκικού ενεργειακού δικτύου. Από αυτή την άποψη, υπάρχει ήδη η βάση για την ανάπτυξη μίας συνεργασίας, η οποία μπορεί να παράγει τεράστια οικονομικά οφέλη. Το γεγονός αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί κίνητρα για την επίτευξη προσέγγισης και συνεννόησης.

- Διαπιστώνετε αυτές οι προοπτικές να αντανακλούν και στον υπό εξέλιξη ελληνοτουρκικό διάλογο για τα ζητήματα του Αιγαίου;

- Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Υπουργός κ. Κοτζιάς συμφώνησε με τον Τούρκο ομόλογό του για το θέμα  της εφαρμογής μίας σειράς Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης για τη θαλάσσια ασφάλεια, καθώς και το θέμα των διερευνητικών επαφών σχετικά με την υφαλοκρηπίδα. Τούτο αποδεικνύει  την βούλησή μας να εργασθούμε για την πλήρη αποκατάσταση  της σταθερότητας και της ηρεμίας στο Αιγαίο, αλλά και ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, δεν ξεχνούμε ότι προϋπόθεση για την πλήρη εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων αποτελεί η πλήρης εφαρμογή των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, η άρση του casus-belli και η επίλυση του Κυπριακού. Αυτή είναι η κατευθυντήρια αρχή, η οποία συνεχίζει να καθοδηγεί τις επαφές μας με την Άγκυρα.

-  Αν μεταφερθούμε βορειότερα, πρόσφατα δημοσιεύματα φέρουν την Αλβανία να αμφισβητεί τα σύνορα με την Ελλάδα.

- Δεν θα ήθελα να σχολιάσω δημοσιεύματα. Σε κάθε περίπτωση δεν υφίσταται θέμα συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Αυτά επιλύθηκαν στον παρελθόν και αναμφίβολα ίσως τα γεγονότα στο Κουμάνοβο να δημιουργούν σε κάποιους συνειρμούς για εστίες και αμφισβητήσεις στα Βαλκάνια.

ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ

Η Κύπρος είναι τόσο κοντά στη ψυχή μου

-   Για πρώτη φορά υπηρεσιακά βρίσκεστε στην Κύπρο. Η πρώτη αίσθηση του Ηλία Φωτόπουλου από το νησί;

-    Αν και έχω ξανάρθει στο παρελθόν στην Κύπρο, η πρώτη αίσθηση που έχω είναι αυτή που έχει κάθε έλληνας διπλωμάτης γι αυτό τον τόπο. Ξέρετε εμείς σε όλη τη διάρκεια της καριέρας μας και ανεξάρτητα σε ποια χώρα υπηρετούμε πάντα ασχολούμαστε με το κυπριακό με στόχο την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης. Για εμάς το κυπριακό είναι θέμα εθνικής σημασίας. ‘Όμως όταν έρχεσαι εδώ η συγκίνηση είναι αναπόφευκτη βλέποντας αυτόν τον κόσμο, ακούγοντας την ίδια γλώσσα που έχει στην Ελλάδα, ακούγοντας το πρωί τις καμπάνες της εκκλησίας. Ποια νομίζετε ότι είναι η εντύπωση ενός έλληνα διπλωμάτη που βρίσκεται σε μια χώρα που είναι τόσο κοντά στη ψυχή του; Ακόμη και να θέλεις να δεις τα πράγματα ψυχρά όπως επιβάλλεται για ένα διπλωμάτη, σε τέτοιες περιπτώσεις λειτουργείς και συναισθηματικά.