Συνέντευξη υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Ν. Χαρδαλιά στη δημοσιογράφο Θεανώ Θειοπούλου στο Φιλελεύθερο της Κυριακής/Philenews, 19/7/2020.

19 Ιουλίου 2020, 11:20 πμ 

Στην Ελλάδα ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκος Χαρδαλιάς δεν χρειάζεται συστάσεις γιατί έχει μπει στην ζωή εκατομμυρίων Ελλήνων. Για την Κύπρο όσοι δεν έχουν ακούσει το όνομά του είναι ο άνθρωπος που έχει την μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα γιατί είναι αυτός που ενημέρωνε μεταξύ άλλων για τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στην εξάπλωση του κορωνοϊού. Στην συνέντευξή στον «Φ», για τον τουρισμό, ένα θέμα που ενδιαφέρει και τις δυο χώρες, αναφέρει «Θέλω πάντως να πιστεύω ότι μέχρι την επόμενη σεζόν θα έχουμε πλέον στη διάθεσή μας τα «όπλα» για να βάλουμε οριστικά τέλος στην πανδημία. Πως η επιστημονική κοινότητα θα έχει δηλαδή ανακαλύψει το εμβόλιο και ο τουρισμός θα βρεθεί ξανά σε ανοδική τροχιά». Σχετικά με τα τεστ που γίνονται επισημαίνει «Προφανώς και τα τεστ είναι χρήσιμα στον εντοπισμό των κρουσμάτων, δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι αποτελούν μία αποτύπωση της στιγμής, καθώς δείχνουν απλά αν κάποιος ήταν φορέας του ιού όταν του έγινε ο έλεγχος, δεν αποτελεί, όμως, σε καμία στιγμή εχέγγυο ότι δεν κόλλησε τον ιό μετά».

Σχετικά με το πόσο ασφαλής χώρα είναι η Ελλάδα για όσους την επισκέπτονται διευκρινίζει «Η Ελλάδα είναι μια υγειονομικά ασφαλής χώρα, ίσως στις κορυφαίες αυτή τη στιγμή στον κόσμο, αναλογικά, αναφορικά και συγκριτικά με το μέγεθός της. Και λαμβάνουμε κάθε απαραίτητο μέτρο για να συνεχίσει να είναι και για τους ταξιδιώτες και για όσους τους υποδεχθούν».

Η καλή επιδημιολογική εικόνα που είχε η χώρα, αρχίζει και επηρεάζεται από τα εισαγόμενα κρούσματα με ελέγχους στις πύλες εισόδου της Ελλάδας στο φυλάκιο του Προμαχώνα. Φοβάστε ότι η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο;

Προφανώς και παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και προσαρμόζουμε τη στρατηγική μας στα νέα καθημερινά δεδομένα. Ήδη από τις 15 Ιουλίου οι τουρίστες περνούν από τον Προμαχώνα μόνο με αρνητικό τεστ, το οποίο πρέπει να έχει διενεργηθεί μέχρι και 72 ώρες πριν. Θα ήθελα πάντως να τονίσω ότι το ποσοστό των θετικών τεστ από όλες τις πύλες εισόδου παραμένει χαμηλό, περίπου 0,5%, ενώ ο επιδημιολογικός δείκτης Rt παραμένει στο 0,4% και πολύ κάτω από το όριο συναγερμού που είναι 1. Αυτό που μας οδήγησε στο να πάρουμε επιπλέον μέτρα για όσους εισέρχονται στην Ελλάδα οδικώς ήταν το γεγονός ότι τα θετικά τεστ στον Προμαχώνα ήταν σχεδόν τετραπλάσια από το Ελ. Βενιζέλος. Για αυτό και η ελληνική Κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα και προληπτικά, προκειμένου να προστατεύσει την υγεία τόσο των τοπικών κοινωνιών όσο και των επισκεπτών.

Στο εσωτερικό της χώρας στα καφέ, εστιατόρια, παραλίες δεν φαίνεται να τηρούνται τα μέτρα ασφαλείας. Η υπέρμετρη αίσθηση ασφάλειας μεταξύ των πολιτών δημιουργεί κινδύνους; Μέχρι τώρα πόσοι έλεγχοι έχουν γίνει και τι πρόστιμα έχουν επιβληθεί;

Θα ήθελα αρχικά να διευκρινίσω ότι οι περιπτώσεις μη τήρησης των μέτρων αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Δεν παύει, όμως, αυτές οι λίγες εξαιρέσεις να μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την προσπάθεια της συντριπτικής πλειοψηφίας. Προφανώς και η υπέρμετρη αίσθηση ασφαλείας ενέχει κινδύνους, καθώς είναι πιο πιθανό να χαλαρώσουμε τις άμυνές μας και να κάνουμε κάποιο λάθος, να μην προσέξουμε όσο πρέπει. Για αυτό και δίνεται έμφαση στους ελέγχους, οι οποίοι από εδώ και πέρα θα είναι ακόμα πιο εντατικοί. Μέχρι σήμερα έχουν βεβαιωθεί 155 παραβάσεις και έχουν γίνει 116 συλλήψεις σχετικές με τη λειτουργία καταστημάτων, ενώ 1.516 περιπτώσεις επιβλήθηκε πρόστιμο για μη χρήση μάσκας. Μόνο στις 14 Ιουλίου ελέγχθηκαν 569 σημεία και σε 39 από αυτά διαπιστώθηκαν 51 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα αρκετών χιλιάδων ευρώ. Πάντως θα ήθελα να επισημάνω ότι στόχος για εμάς δεν είναι η επιβολή προστίμων, δεν υπάρχει η όποια τιμωρητική διάθεση, θέλουμε απλά στους ελέγχους να διαπιστώνεται ότι τα μέτρα τηρούνται.   

Ανησυχείτε για την πιθανότητα δεύτερου κύματος πανδημίας ή είναι υπερβολές όσα ακούγονται; Στο ενδεχόμενο να υπάρξει αύξηση του επιδημιολογικού δεικτη, τα μέτρα της Πολιτικής Προστασίας που εξετάζονται είναι να υπάρχουν μέτρα τοπικού χαρακτήρα (απομόνωση πόλεων, χωριών);

Το αν θα υπάρξει δεύτερο κύμα, αναζωπύρωση δηλαδή του ιού, και το τι διαστάσεις θα έχει αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υπευθυνότητα και την προσήλωση που θα επιδείξουμε στην τήρηση των μέτρων. Γιατί μέχρι να ανακαλυφθεί το εμβόλιο ή να βρεθεί ένα θεραπευτικό πρωτόκολλο εγνωσμένης αποτελεσματικότητας, αυτή είναι η καλύτερη, η πιο αποτελεσματική ασπίδα προστασίας που διαθέτουμε ενάντια στην πανδημία. Όσον αφορά στο σχεδιασμό μας σε περίπτωση αύξησης του επιδημιολογικού δείκτη δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη λήψη στοχευμένων μέτρων τοπικού χαρακτήρα, που μας επιτρέπουν να στεγανοποιούμε τις όποιες εστίες, αποτρέποντας μία περαιτέρω εξάπλωση της νόσου. Πρόκειται εξάλλου για μέτρα που έχουν δοκιμαστεί στην πράξη και έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους στον περιορισμό της πανδημίας. Τα δε μέτρα που έχουμε στη φαρέτρα μας δεν αφορούν μόνο στην απομόνωση συγκεκριμένων περιοχών, αλλά και σε αυξημένα μέτρα ατομικής προστασίας, όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε κάθε δημόσιο χώρο, σε πόλεις ή χωριά. Στόχος μας είναι να λαμβάνονται σε κάθε περίπτωση τα απολύτως αναγκαία μέτρα και μόνο, προκειμένου και οι όποιες επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες να είναι όσο πιο περιορισμένες γίνεται.

Η Κύπρος είναι η χώρα με τις περισσότερες διαγνωστικές εξετάσεις στις περιπτώσεις COVID 19 ανά 100.000 κατοίκους και η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση. Γιατί δεν έγινε κάτι ανάλογο για μεγαλύτερη ασφάλεια;

Όπως σας ανέφερα ήδη, ο μοναδικός τρόπος αποτελεσματικής προστασίας είναι η τήρηση των μέτρων. Προφανώς και τα τεστ είναι χρήσιμα στον εντοπισμό των κρουσμάτων, δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι αποτελούν μία αποτύπωση της στιγμής, καθώς δείχνουν απλά αν κάποιος ήταν φορέας του ιού όταν του έγινε ο έλεγχος, δεν αποτελεί, όμως, σε καμία στιγμή εχέγγυο ότι δεν κόλλησε τον ιό μετά. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε πως τα τεστ είναι ενδεικτικά και αποτυπώνουν τη στιγμή και όχι την πορεία. Άρα η ουσιαστική ασφάλεια επιτυγχάνεται με την τήρηση αποστάσεων, το συχνό πλύσιμο των χεριών και τη χρήση μάσκας, όπου χρειάζεται. Όταν συμπεριφερόμαστε όλοι μας σαν να είμαστε φορείς του ιού και να προσπαθούμε να προστατεύσουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα, τότε και μόνο τότε είμαστε ασφαλείς.

Πόσα δειγματοληπτικά τεστ γίνονται κάθε μέρα στα αεροδρόμια σε τουρίστες που προέρχονται από χώρες χαμηλού κινδύνου; Από ποιες χώρες η Ελλάδα έχει ως υποχρεωτικό το τεστ κορωνοϊού (να το έχουν κάνει στην χώρα τους) και μετά να εισέλθουν;

Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα εφαρμόζεται στοχευμένος δειγματοληπτικός έλεγχος. Για να περάσει κάποιος τα σύνορα της χώρας πρέπει να έχει συμπληρώσει 24 ώρες πριν τη φόρμα PLF. Τα στοιχεία που δίνει κάθε επιβάτης αξιολογούνται από ειδικό αλγόριθμο με στόχο να εντοπιστούν και να υποβληθούν σε έλεγχο όσοι έχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι εν αγνοία τους φορείς του ιού. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατό να εντοπίσουμε μεγαλύτερο ποσοστό φορέων από ότι με δειγματοληπτικό έλεγχο, συμβάλλοντας κατ’ αυτό τον τρόπο στη διατήρηση του χαμηλού επιδημιολογικού φορτίου που παρατηρείται στη χώρα. Σε καθημερινή βάση πραγματοποιούνται στα αεροδρόμια της χώρας περίπου 6.000 έλεγχοι. Όσον αφορά στην υποχρέωση υποβολής σε τεστ, αυτή υφίσταται, όπως ήδη σας ανέφερα, μόνο για τους τουρίστες που μπαίνουν στη χώρα από τα χερσαία σύνορα, δηλαδή τον Προμαχώνα, καθώς εκεί έχουν εντοπιστεί ο μεγαλύτερος αριθμός εισαγόμενων κρουσμάτων.

Πότε υπολογίζεται ότι η χώρα θα έχει μηδενικά κρούσματα;

Αυτό κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει με βεβαιότητα, καθώς εξαρτάται από όλους μας, από τον καθένα από εμάς και το πόσο πιστά τηρούμε τα μέτρα, όπως έχουμε ήδη αναφέρει. Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη διάδοση του ιού, όπως πιθανές διαφοροποιήσεις στη συμπεριφορά του, αλλά και η ανακάλυψη και μαζική διάθεση του εμβολίου. Όπως αντιλαμβάνεστε πρόκειται για εξίσωση με πολλαπλούς άγνωστους συντελεστές, την οποία καμία χώρα δεν έχει καταφέρει να λύσει αυτή τη στιγμή. Για εμένα το πιο σημαντικό είναι ότι έχουμε καταφέρει να υπάρχει μία καλή επιδημιολογική εικόνα και η ελληνική Κυβέρνηση λαμβάνει κάθε απαραίτητο μέτρο για να τη διατηρήσει και να την ενισχύσει. Εξακολουθούμε να παρακολουθούμε στενά κάθε εξέλιξη στα δεδομένα και να προχωράμε γρήγορα σε αναπροσαρμογή του σχεδιασμού μας όταν χρειάζεται. Γιατί η ταχύτητα και η προσαρμοστικότητα είναι εκ των ων ουκ άνευ στην αντιμετώπιση της πανδημίας. 

Η τουριστική χρονιά φέτος έχει χαθεί. Ανησυχείτε πώς θα είναι η κατάσταση το 2021 και αν συνεχίσει η υγειονομική κρίση;

Η υγειονομική κρίση έχει σίγουρα ισχυρό αντίκτυπο στον τομέα του τουρισμού, όπως δείχνουν και οι προβλέψεις για τη φετινή σεζόν. Οπότε το ενδεχόμενο παράτασής της και την επόμενη χρονιά είναι εύλογο να δημιουργεί ανησυχίες. Θέλω πάντως να πιστεύω ότι μέχρι την επόμενη σεζόν θα έχουμε πλέον στη διάθεσή μας τα «όπλα» για να βάλουμε οριστικά τέλος στην πανδημία. Πως η επιστημονική κοινότητα θα έχει δηλαδή ανακαλύψει το εμβόλιο και ο τουρισμός θα βρεθεί ξανά σε ανοδική τροχιά. Μέχρι τότε εργαζόμαστε σκληρά και καθημερινά για να περιορίσουμε κάθε επιδημιολογικό παράγοντα που μπορεί να λειτουργήσει ανασχετικά στην προσπάθειά μας να ανοίξουμε τον τουρισμό και την οικονομία μας, πάντα με όρους δημόσιας υγείας και χωρίς εκπτώσεις στην ασφάλεια των πολιτών.

Πότε υπολογίζεται να έρθουν οι πρώτοι Ρώσοι τουρίστες στην Ελλάδα;

Μέχρι το τέλος του μήνα, δεν επιτρέπεται η είσοδος Ρώσων τουριστών στη χώρα. Το τι θα συμβεί στη συνέχεια θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των ιικών φορτίων στη Ρωσία. Γιατί τα επιδημιολογικά φορτία καθοδηγούν τις αποφάσεις μας και στον τουρισμό. Και σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε το άνοιγμα των συνόρων να θέσει σε κίνδυνο την καλή επιδημιολογική εικόνα που έχει η χώρα.

Οι Βρετανοί τουρίστες θα έρχονται στην χώρα με το τεστ κορωνοϊού ή θα γίνεται δειγματοληπτικός έλεγχος (η Κύπρος υποχρεώνει να κάνουν το τεστ στην χώρα τους 72 ώρες πριν και μετά να ταξιδέψουν);

Οι απευθείας πτήσεις από Βρετανία ξεκίνησαν στις 15 Ιουλίου και οι επιβάτες συμπληρώνουν τη φόρμα PLF και υποβάλλονται σε στοχευμένο δειγματοληπτικό έλεγχο. Στόχος μας να υποβληθούν σε τεστ όσοι έχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι φορείς του ιού ώστε να διατηρήσουμε την καλή επιδημιολογική εικόνα της χώρας και να προστατεύσουμε τόσο τους επισκέπτες όσο και τις τοπικές κοινωνίες.

Εντείνονται οι ανησυχίες των Kύπριων επιδημιολόγων από την αύξηση τις τελευταίες μέρες των κρουσμάτων κορωνοϊού στην Ελλάδα, καθώς χιλιάδες Kύπριοι που θα ταξιδεύσουν τις επόμενες βδομάδες θα επιστρέψουν στην Κύπρο χωρίς να χρειάζονται τεστ. Τι απαντάτε σ’ αυτές τις ανησυχίες; Υπάρχει ο φόβος η Κύπρος να την υποβιβαστεί στην κατηγορία Β για να μην υπάρξει μετάδοση του κορωνοϊού.

Η Ελλάδα είναι μια υγειονομικά ασφαλής χώρα, ίσως στις κορυφαίες αυτή τη στιγμή στον κόσμο, αναλογικά, αναφορικά και συγκριτικά με το μέγεθός της. Και λαμβάνουμε κάθε απαραίτητο μέτρο για να συνεχίσει να είναι και για τους ταξιδιώτες και για όσους τους υποδεχθούν. Για αυτό και δεν εφησυχάζουμε και προχωρήσαμε σε εντατικοποίηση στοχευμένων ελέγχων σε κάθε επίπεδο, ενώ αναπροσαρμόζουμε διαρκώς και τη στρατηγική μας στο επίπεδο του τουρισμού, μην επιτρέποντας την είσοδο σε επισκέπτες από χώρες που το επιδημιολογικό τους φορτίο βρίσκεται σε έξαρση.

Καλή επιδημιολογική εικόνα  προσελκύει τουρίστες

Υπάρχει το θέμα της υγείας, αλλά υπάρχει και το θέμα της ανεργίας, των μειωμένων εισοδημάτων εργαζόμενων και επιχειρήσεων, των οφειλών που δεν μπορούν να πληρωθούν σε τράπεζες και δημόσιο. Στο τέλος θα υπάρχει μεγάλος πληθυσμός κάτω από το όριο της φτώχειας. Πόσο επηρεάζει η επιδημιολογική κατάσταση την οικονομική εικόνα;

Είναι γεγονός και σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις η υγειονομική κρίση αναμένεται να προκαλέσει παγκόσμια οικονομική ύφεση. Αυτό που δεν γνωρίζουμε ακόμα είναι το πόσο ακριβώς θα επηρεαστεί η οικονομία, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Η ελληνική Κυβέρνηση έχει λάβει σημαντικά μέτρα στήριξης της οικονομίας, τα οποία κινούνται τόσο στην κατεύθυνση ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων όσο και της στήριξης των εργαζομένων. Και εκεί πιστεύω ότι η επιδημιολογική εικόνα μιας χώρας μπορεί να επηρεάσει θετικά την οικονομία της. Ιδιαίτερα για χώρες όπου ο τουρισμός συνεισφέρει σημαντικά στο ΑΕΠ, μια καλή επιδημιολογική εικόνα αποτελεί σαφώς πλεονέκτημα στην προσέλκυση τουριστών. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι ρόλο στην οικονομία παίζει και η ψυχολογία, η οποία σαφώς και επηρεάζεται αρνητικά από το αίσθημα φόβου.

Και οι δύο χώρες επιτυγχάνουν το στόχο

Τι έκανε η Κύπρος καλύτερα στη διαχείριση της κατάστασης που θα θέλατε να το εφαρμόζατε στην Ελλάδα;

Κοιτάξτε, μέχρι τώρα οι δύο χώρες είχαν παρόμοιο σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας και πέτυχαν παρεμφερή αποτελέσματα, όπως αποδεικνύει και το γεγονός ότι ο αριθμός θανάτων ανά 1.000.000 κατοίκους δεν διαφέρει πολύ ανάμεσα στις δύο χώρες. Για να μπορέσω, λοιπόν, να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση θα πρέπει πρώτα να αξιολογηθεί πώς και σε τι βαθμό επηρέασε κάθε ενέργεια, κάθε μέτρο το τελικό αποτέλεσμα. Στοιχεία που δεν έχουμε, τουλάχιστον σήμερα. Για εμένα το πιο σημαντικό είναι ότι και οι δύο χώρες επιτυγχάνουν το στόχο που δεν είναι άλλος από την προάσπιση της δημόσιας υγείας και πως παραμένει εξαιρετικά υψηλός ο βαθμός αντανακλαστικών των μηχανισμών και των δύο χωρών μας.