Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, στον τ/σ "Euronews" και τη δημ/φο Φαίη Δουλγκέρη (19.06.2019)

Διανύουμε μία περίοδο ιδιαίτερης έντασης και αναφέρομαι στην τουρκική δραστηριότητα εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Ελλάδα και Κύπρος προσέρχονται στην Σύνοδο Κορυφής με συγκεκριμένα αιτήματα. Τι ακριβώς ζητάμε;



Πρώτα-πρώτα να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι γενικά μία ταραγμένη περίοδος σε μία γενικά ταραγμένη περιοχή. Δείτε συνολικά την εικόνα, τι γίνεται στα στενά του Ορμούζ, ότι είμαστε σε μία περίοδο αστάθειας. Και ακριβώς εκεί είναι η δύναμη της Ελλάδας και της Κύπρου. Είμαστε σταθερές δημοκρατίες, που εξάγουν την σταθερότητά τους. Απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, εμείς έχουμε μία πάγια πολιτική. Διεθνές δίκαιο και υπεράσπιση των συμφερόντων μας στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας. Εκεί χάνει η Τουρκία. Γιατί δεν θέλει να εντάξει τον εαυτό της στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας. Για αυτό απομονώνεται και για αυτό χάνει και δεν κερδίζει από τις προκλητικές ενέργειες. Τώρα, για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτή η προκλητικότητα αντιμετωπίζεται όχι με λόγια, αλλά με έργα. Με την εξουσιοδότηση για λήψη μέτρων, όπως έχει ήδη προαναγγελθεί από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, στο Συμβούλιο των αρχηγών την Πέμπτη και την Παρασκευή.



Υπάρχει ομοψυχία στην Ευρώπη απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα; Εννοώ ότι βλέπουμε δραστηριότητα εντός Οικονομικής Ζώνης ενός ευρωπαϊκού κράτους.



Πολύ σωστά το θέτετε. Ομόφωνα ήταν τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, που, όπως ξέρετε, προετοιμάζουν τις αποφάσεις για το Συμβούλιο των ηγετών. Αυτό ακριβώς προσπάθησα κι εγώ να δείξω στην δική μου τοποθέτηση στο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών. Ότι δεν είναι μία διμερής διαφορά ανάμεσα στην Κύπρο και την Τουρκία. Γιατί, όπως τα σύνορα κάθε χώρας της ΕΕ είναι και σύνορα της ίδιας της ΕΕ, έτσι και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη κάθε κράτους, είναι και ΑΟΖ της πολιτικής μας κοινότητας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το μήνυμα νομίζω ότι έγινε αντιληπτό και για αυτό είχαμε και αυτή την πολύ θετική εξέλιξη, την πολύ σημαντική διπλωματική επιτυχία για εμάς και την κυπριακή διπλωματία.



Είστε ικανοποιημένοι λοιπόν από την ευρωπαϊκή αντίδραση; Και αναφέρομαι τόσο στον τόνο, όσο και στον χρόνο της αντίδρασης.



Να θυμίσω ότι από τον Μάρτιο του 2018 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει μία ξεκάθαρη, για πρώτη φορά, απάντηση στις προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας. Τις κατήγγειλε ως παράνομες και ως αντίθετες στην διεθνή νομιμότητα και το Δίκαιο της θάλασσας. Τώρα, από την διαπίστωση αυτή, περνάμε για πρώτη φορά σε συγκεκριμένα, στοχευμένα μέτρα. Νομίζω πως αν πάρουμε υπόψη το πόσο διαφορετικές είναι οι αντιλήψεις που υπάρχουν στην ΕΕ για τις απειλές, δεν μπορούμε παρά να είμαστε ικανοποιημένοι και να θεωρήσουμε διπλωματική επιτυχία αυτό που συνέβη αυτή την εβδομάδα.

Η δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ αξιολογείται ως κάτι σοβαρό από την Αθήνα;



Φυσικά είναι κάτι πολύ σοβαρό. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, να θυμίσω, μίλησε για εισβολή. Εμείς, χωρίς να επαναλάβουμε αυτόν τον χαρακτηρισμό, που δεν είναι λανθασμένος, αντιδράσαμε με τον τρόπο που πρέπει. Θεσμικά. Για αυτόν τον λόγο έγινε και η συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, για αυτόν τον λόγο έχω καλέσει και το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής για την ερχόμενη Τετάρτη. Ακριβώς γιατί τα δημοκρατικά κράτη αντιμετωπίζουν τις κρίσεις, μέσω των θεσμών τους.



Υπάρχει φόβος από την δική μας πλευρά ότι η τουρκική προκλητικότητα θα μεταφερθεί ενδεχομένως και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα;



Δεν έχουμε φόβο, έχουμε όμως εγρήγορση, έχουμε στείλει κάθε αναγκαίο μήνυμα προς την άλλη πλευρά, ότι ούτε και να το σκεφτεί. Και θεωρώ ότι αυτό το μήνυμα έχει εισπραχθεί από τους φίλους μας.



Φόβος για θερμό επεισόδιο;



Υπάρχει πάντοτε μία ανησυχία για θερμό επεισόδιο, γιατί, μολονότι ούτε η Τουρκία επιδιώκει θερμό επεισόδιο, ούτε η Τουρκία θέλει πόλεμο στο Αιγαίο, από τη συσσώρευση της έντασης, μπορεί να προκύψει ατύχημα. Για αυτό τον λόγο, πέρα από τα μέτρα, που αποτελούν τη μία πλευρά της διπλωματικής μας πολιτικής, προωθούμε και την συζήτηση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Όχι για να λύσουμε τις διαφορές μας. Τα ΜΟΕ έχουν αποκλειστικά ως στόχο την εκτόνωση της έντασης για να μην έχουμε ατύχημα.


Αυτά τα δύο είναι συμβατά;



Φυσικά, γιατί το ένα αφορά την πολιτική, την ουσία της πολιτικής μας διαφοράς, εννοώ τα μέτρα που θα λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι κυρώσεις και στέλνουν ένα μήνυμα στην Τουρκία, ότι χάνει, δεν κερδίζει με αυτή την πολιτική και άρα πρέπει να αναθεωρήσει. Το άλλο ζήτημα, που αφορά τα ΜΟΕ, είναι θέμα τακτικής. Επειδή είμαστε υπεύθυνη δύναμη, επειδή πάντοτε η Ελλάδα λειτουργούσε με αυτό τον τρόπο, με σεβασμό στην νομιμότητα και εμείς ως κυβέρνηση πιστεύουμε ότι θα πρέπει να στείλουμε αυτό το μήνυμα στην κοινότητα, ότι εμείς, όχι απλώς είμαστε σταθεροί, αλλά, όπως ξαναείπα, εξάγουμε την σταθερότητά μας. Θέλουμε και να σταθεροποιήσουμε την κατάσταση αλλά και να προωθήσουμε τα συμφέροντά μας.


Είστε σε θέση να μας μιλήσετε λίγο περισσότερο για τα μέτρα αυτά που πρόκειται να λάβει η ΕΕ;



Είναι μια συζήτηση που διεξάγεται. Επίκειται η συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δεν θέλω να γίνω πιο σαφής. Το σημαντικό είναι ότι τα μέτρα αυτά έχει ήδη προταθεί από το ΣΓΥ να συμπεριληφθούν στην απόφαση του Συμβουλίου και να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή και η Υπηρεσία Εξωτερικών Υποθέσεων, το υπουργείο Εξωτερικών της ΕΕ, να τα εξειδικεύσει. Νομίζω ότι αυτό, όπως προανέφερα, για πρώτη φορά συμβαίνει. Θεωρώ θετικό ότι εξειδικεύονται τα μέτρα από την Επιτροπή και την Υπηρεσία Εξωτερικών Υποθέσεων, γιατί θα επιτρέπει την κλιμάκωσή τους και την προσαρμογή στις συνθήκες.



Να μιλήσουμε για το ζήτημα της Βόρειας Μακεδονίας. Η χώρα υπέγραψε την συνθήκη των Πρεσπών, έκανε συνταγματικές αλλαγές, τήρησε τις δεσμεύσεις που ανέλαβε, ωστόσο δεν έχει λάβει ακόμη ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Θέλω να μου πείτε ποιο ήταν το κλίμα ανάμεσα στους συναδέλφους σας και πώς βλέπετε αυτή την εξέλιξη.



Έχω τονίσει πολλές φορές ότι είναι θέμα αξιοπιστίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανταποκριθεί σε όλα αυτά τα πολύ σημαντικά βήματα που έκανε η Βόρεια Μακεδονία. Γιατί, τι μήνυμα στέλνουμε σε όλες τις χώρες που θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ, επιχειρούν πολύ δύσκολες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις για να προσαρμοστούν στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και από την άλλη προσπαθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να λύσουν και θέματα γειτονίας, όπως έκανε ο Βόρεια Μακεδονία; Θεωρώ ότι, παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι από τον Οκτώβριο θα ξεκινήσει αυτή η συζήτηση είναι ένα πρώτο βήμα. Ίσως όχι το ιδανικότερο που θα περιμέναμε, αλλά ένα θετικό βήμα.