Είχαμε, σήμερα, την ευκαιρία στο πλαίσιο του Άτυπου Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ «Gymnich» να συζητήσουμε θέματα, τα οποία άπτονται της διεθνούς πολιτικής, της παγκόσμιας ασφάλειας και της ειρήνης. Συζητήσαμε τα θέματα του Νίγηρα, στην Αφρική και το θέμα της Ουκρανίας, το οποίο δυστυχώς εξακολουθεί να ταλανίζει την ήπειρό μας και τον κόσμο.
Σε ό,τι αφορά στον Νίγηρα είχαμε την ευκαιρία να επισημάνουμε με τους συναδέλφους Υπουργούς Εξωτερικών το πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί η ειρήνη στην Υποσαχάρια Αφρική και ειδικά στο Σαχέλ. Έχουμε πολλά πραξικοπήματα. Είναι αναγκαίο να υπάρξει αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας και της ειρήνης.
Και αν θεωρούμε ότι είναι μακριά και δεν επηρεαζόμαστε στην Ευρώπη, αυτό δεν είναι καθόλου αληθές. Πέρα από το αυτονόητο ζήτημα της ανθρωπιστικής κρίσης που είναι και το πιο σημαντικό, υπάρχουν θέματα που έχουν να κάνουν με μεταναστευτικές ροές και με την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Η παγκόσμια ειρήνη διακυβεύεται, και η διακύβευση αυτή είναι καθημερινή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι και πρέπει να είναι πάντοτε πρωτοπόρος στα θέματα δημοκρατίας και ειρήνης.
Σε ό,τι αφορά στην Ουκρανία, είχαμε την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε, παρόντος του Υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας, την πίστη μας στη δίκαιη έκβαση του πολέμου που προκάλεσε η αναίτια εισβολή της Ρωσίας. Να επιμείνουμε στο θέμα της κυριαρχίας και της ακεραιότητας της Ουκρανίας και της αποτροπής οποιουδήποτε αναθεωρητισμού στην Ευρώπη και στον ευρύτερο κόσμο.
Από τη δική μου πλευρά, είχα την ευκαιρία να θέσω το ζήτημα της Διάσκεψης των Αθηνών της 21ης Αυγούστου, όπου εκεί είχαμε την ευκαιρία, μετά την πρόσκληση του Πρωθυπουργού, να έχουμε στο τραπέζι τους ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς επίσης και της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. Συζητήσαμε την πορεία που διαγράφεται σε σχέση με την ένταξη των χωρών αυτών στην ΕΕ, που είναι στην πραγματικότητα και η συνθήκη ευημερίας των λαών αυτών και ειρήνης της περιοχής.
Είχα την ευκαιρία να θέσω το ζήτημα της συμμετοχής της Ελλάδας στη διαδικασία της ενίσχυσης της Ουκρανίας, η οποία καλύπτει πολλά κεφάλαια. Όπως, επίσης, και τη θέση της Ελλάδας ότι θα είναι παρούσα και την επόμενη μέρα της λήξης του πολέμου, που όλοι ευελπιστούμε ότι θα έρθει σύντομα. Όχι μόνο στο πλαίσιο της αποκατάστασης των τεράστιων καταστροφών στη χώρα, ιδιαίτερα σε πόλεις με τις οποίες έχουμε πολύ ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς, όπως η Οδησσός, αλλά ακόμη και σε πολλά μέτωπα τα οποία θα προκύψουν την επόμενη μέρα και για τα οποία οπωσδήποτε θα πρέπει η Ελλάδα να είναι στο προσκήνιο.
Επίσης, έθεσα το ζήτημα της κρίσης που έχει προκύψει εξαιτίας της αποχώρησης της Ρωσίας από την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά και αναφέρθηκα στη δυνατότητα της Ελλάδας να μπορέσει να παράσχει εναλλακτικό δρόμο για τη διακίνηση των σιτηρών, ιδίως μέσω των λιμένων της Αλεξανδρούπολης και της Θεσσαλονίκης στη Βόρεια Ελλάδα. Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε ότι η ασφάλεια και η ειρήνη του κόσμου είναι ένα ζήτημα το οποίο αφορά όλους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σκοπεύετε να πάτε σύντομα στην Ουκρανία; Ήδη το είχατε προαναγγείλει τις προηγούμενες ημέρες στο Υπουργείο Εξωτερικών. Και μάλιστα, είχατε κι ένα δείπνο, είχατε παραθέσει στον Ουκρανό ομόλογό σας πριν λίγες μέρες στην Αθήνα.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Με τον Ουκρανό ομόλογό μου είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τα θέματα, τα οποία έχουν να κάνουν με τον πόλεμο της Ουκρανίας. Έχουμε μια άριστη σχέση και αμοιβαία κατανόηση. Έλαβα την πρόσκληση να επισκεφθώ το Κίεβο και την Οδησσό. Είναι στον προγραμματισμό μας, το αμέσως επόμενο διάστημα, να βρεθώ στις μαρτυρικές αυτές πόλεις και να δηλώσω, όχι μόνο συμβολικά αλλά ουσιαστικά, τη συμπαράσταση της Ελλάδας στο χειμαζόμενο ουκρανικό λαό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήδη κάνατε αναφορά για τη θέση της Ρωσίας και την κατάρρευση της Συμφωνίας για τα σιτηρά, καθώς και για τις πρωτοβουλίες της χώρας μας. Υπάρχει κάτι άμεσα που πρόκειται να κάνει η Ελλάδα, να προχωρήσει σε άμεση πρωτοβουλία;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η Ελλάδα συμμετέχει πολλαπλώς. Πέρα από την προσχώρησή της στη Συμφωνία των G7 που αφορά στην ειρήνευση στην Ουκρανία, η Ελλάδα με τη Διακήρυξη των Αθηνών για την ευρωπαϊκή προοπτική και της Ουκρανίας, συμβάλλει καθοριστικά, ως πρωτοπόρος δύναμη, μέσα στην ΕΕ υπέρ της Ουκρανίας. Επιπλέον, όπως ήδη έχουμε ανακοινώσει, θα υπάρχει και ενίσχυση ανθρωπιστική, αλλά και σε υλικό προς την Ουκρανία. Καθώς επίσης, θα προσφέρουμε και την αναγκαία συνδρομή, έτσι ώστε να υπάρξει εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων στα μαχητικά F-16, στα οποία η χώρα μας διαθέτει υψηλή τεχνογνωσία. Όπως και όπου μπορεί, η Ελλάδα θα είναι παρούσα σε αυτόν τον άδικο πόλεμο σε βάρος της Ουκρανίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε σε ένα άλλο θέμα, στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις. Θέσατε το θέμα του Φρέντι Μπελέρη, συζητήθηκε τέτοιο ζήτημα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Το ζήτημα του Φρέντι Μπελέρη, της άδικης προσωρινής κράτησης, η οποία εμποδίζει την ορκωμοσία του ως Δημάρχου της Χειμάρρας, έχει τεθεί ήδη από μέρους του Υπουργείου Εξωτερικών, από μέρους μου, σε όλα τα δυνατά fora. Έχουν ενημερωθεί προσωπικά όλοι οι Υπουργοί των κρατών-μελών της ΕΕ, ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, κ. Stoltenberg. Έχει υπάρξει και πλήρης ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Είχα δε την ευκαιρία να έχω μια εκτενή κατ’ ιδίαν συζήτηση με τον αρμόδιο Επίτροπο για θέματα Διεύρυνσης, Olivér Várhelyi, με τον οποίο θέσαμε τα ζητήματα των Δυτικών Βαλκανίων. Η Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, έχει αναλάβει την πρωτοβουλία, να επιταχυνθεί η πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την ευρωπαϊκή οικογένεια. Και η Ελλάδα θα είναι πάντοτε αρωγός, 20 χρόνια μετά από την ιστορική Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης, των χωρών αυτών σχετικά με την ευρωπαϊκή τους προοπτική.
Ειδικά για το θέμα του κ. Μπελέρη, θα ήθελα να επισημάνω ότι, ανεξάρτητα από το ζήτημα της δικαστικής κρίσης, της ανεξαρτησίας της αλβανικής δικαιοσύνης, εδώ τίθεται το ζήτημα κράτησης που τον εμποδίζει να αναλάβει τα καθήκοντά του. Πρόκειται για μια σαφέστατη παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας, του κράτους δικαίου, των πολιτικών δικαιωμάτων, και του ιδίου και των πολιτών της Χειμάρρας που τον εξέλεξαν. Και θέλω να επισημάνω ότι αυτό το ζήτημα, ειδικώς η ορκωμοσία και ανάληψη καθηκόντων εκ μέρους του κ. Μπελέρη, δεν άπτεται της δικαστικής λειτουργίας στην Αλβανία, αλλά είναι καθαρά ένα ζήτημα πολιτικής βούλησης, εκ μέρους της αλβανικής κυβέρνησης. Και για το λόγο αυτό, η Ελλάδα θα συνεχίσει να εξαντλεί κάθε περιθώριο, έτσι ώστε να καταστεί δυνατό να ορκιστεί Δήμαρχος ο κ. Μπελέρης και να εκφρασθεί έτσι με τον καλύτερο τρόπο η βούληση του λαού της Χειμάρρας, όπως ήλθε μέσα από τις δημοτικές εκλογές της 14ης Μαΐου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό θέμα, είναι η επίσκεψη που θα ξεκινήσετε το απόγευμα της Δευτέρας για την Άγκυρα. Την Τρίτη το πρωί θα συναντηθείτε με τον Τούρκο ομόλογό σας.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είναι η διάθεση της Ελλάδας πάντοτε να έχει σχέσεις καλής γειτονίας. Στηρίζουμε την ειρηνική επίλυση των διαφορών και βεβαίως, εμμένουμε πάντοτε στη θεμελιώδη αρχή μας για το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Πράγματι, επιχειρούμε μια νέα αρχή με τη γείτονα Τουρκία, έτσι ώστε να μπορέσουμε να συζητήσουμε, ως οφείλουμε, τις διαφορές μας. Να δούμε τη δυνατότητα η μόνη διαφορά που είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας.
Προσβλέπουμε, με συγκρατημένη αισιοδοξία, στο ότι μπορούμε να έχουμε ένα βατό και θετικό κανάλι επικοινωνίας, μέσα από θετικές δράσεις, τις οποίες θα αναπτύξουμε. Είναι αυτονόητο ότι δηλώσεις που έχουν ένα εχθροπαθή χαρακτήρα δεν συμβάλλουν σε αυτό το κλίμα ηρεμίας, καλής γειτονίας. Εμείς αυτό το οποίο επιδιώκουμε, και θα το επιδιώξουμε με συνέπεια, με σεβασμό προς του Έλληνες πολίτες, και πάνω απ’ όλα υποστηρίζοντας πάντοτε τα εθνικά μας συμφέροντα και την κυριαρχία μας, θα είναι να έχουμε μια ήρεμη, καλή σχέση με την Τουρκία, η οποία θα είναι σχέση αμοιβαίας κατανόησης των θέσεων της κάθε χώρας, πάντοτε με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.
31 Αυγούστου, 2023