Δ. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Είχα τη χαρά σήμερα να δεχθώ εδώ στην Αθήνα, τον Αντιπρόεδρο του Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργό Εξωτερικών της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, τον καλό μου φίλο κύριο Zlatko Lagumdzija.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, κάναμε μία γενικότερη επισκόπηση των διμερών μας σχέσεων. Συζητήσαμε, επίσης, περιφερειακά και διεθνή ζητήματα.
Επιβεβαιώσαμε το υψηλό επίπεδο των διμερών σχέσεών μας και εξετάσαμε τις προοπτικές που υπάρχουν για την ενίσχυση και προώθηση της συνεργασίας μας σε όλο το φάσμα τους.
Δίδοντας βέβαια έμφαση, πέραν από τις πολιτικές σχέσεις, στην οικονομία, στον τουρισμό, στο εμπόριο. Ο όγκος του διμερούς εμπορίου, μολονότι αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, υπολείπεται αρκετά ώστε να αντανακλά το πολύ καλό επίπεδο των σχέσεων που έχουμε καλλιεργήσει τον τελευταίο καιρό. Πρέπει να εργασθούμε από κοινού, προκειμένου να υπάρξει αμοιβαία επωφελής πρόοδος και στον τομέα αυτό.
Δυνατότητες ανάπτυξης υπάρχουν και στο πεδίο της επιχειρηματικής αλλά και της τουριστικής συνεργασίας.
Συζητήσαμε, επίσης, για την ευρωπαϊκή προοπτική όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Επαναλάβαμε τη σταθερή και έμπρακτη υποστήριξη της Ελλάδος στην ευρωπαϊκή πορεία της Βοσνίας Ερζεγοβίνης. Εκφράσαμε την ετοιμότητά μας να συνδράμουμε την βοσνιακή πλευρά στην προσπάθειά της να πλησιάσει γρηγορότερα την Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό, υπογράψαμε και σχετικό διμερές μνημόνιο συνεργασίας.
Όπως ήταν φυσικό, ανταλλάξαμε απόψεις και για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, η ιστορία των οποίων είναι γνωστή σε όλους. Η περιοχή μας έχει υποφέρει πολύ στο παρελθόν. Ακόμα και πρόσφατα βίωσε τραγικά γεγονότα, τα οποία θα πρέπει να αφήσουμε πίσω μας και να στρέψουμε την προσοχή μας στο μέλλον.
Η πρόσφατη εξέλιξη με την επίτευξη συμφωνίας στο διάλογο Πρίστινας-Βελιγραδίου αποτελεί ένα απτό παράδειγμα ύπαρξης πολιτικής βούλησης και αποφασιστικότητας προς διευθέτηση ζητημάτων που εκκρεμούν. Και τούτο προς όφελος των λαών, οι οποίοι μπορούν πλέον να ατενίζουν την ένταξή τους στη μεγάλη ευρωπαϊκή μας οικογένεια με μεγαλύτερη αισιοδοξία.
Επιβεβαιώσαμε τη στήριξή μας στην ενταξιακή πορεία της Βοσνίας Ερζεγοβίνης προς το ΝΑΤΟ.
Συζητήσαμε, όπως ήταν φυσικό, και για την οικονομική κρίση και τον αντίκτυπό της σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Ελλάδα έχει κάνει μεγάλα βήματα, βήματα προόδου στους κρίσιμους τομείς της δημοσιονομικής προσαρμογής και της ανάκτησης της ανταγωνιστικότητάς της. Ταυτόχρονα, προωθούμε και εφαρμόζουμε σημαντικές βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Μιλήσαμε, επίσης, για τις εξελίξεις στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, για την κατάσταση στη Συρία, την ειρηνευτική διαδικασία και τη γενικότερη κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Καλωσορίζοντας, για μία ακόμα φορά και ευχαριστώντας τον καλό μου φίλο Υπουργό Εξωτερικών της Βοσνίας Ερζεγοβίνης για τις πραγματικά εποικοδομητικές και παραγωγικές συνομιλίες που είχαμε σήμερα, θα ήθελα να τον διαβεβαιώσω ότι η Ελλάδα προσβλέπει στην περαιτέρω ενίσχυση των διμερών σχέσεών μας, η οποία θα ωφελήσει τόσο τις δύο χώρες μας όσο και την ευρύτερη γειτονιά μας. Με αυτές τις σκέψεις τον καλωσορίζω και πάλι και τον παρακαλώ να πάρει το λόγο.
Z. LAGUMDZIJA: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον αγαπητό φίλο μου και Υπουργό Εξωτερικών, κ. Αβραμόπουλο για τις εξαιρετικές παρατηρήσεις του σχετικά με τα όσα είπαμε και συμφωνήσαμε. Θα ήθελα επίσης να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δώσατε να επισκεφθώ την Αθήνα καθώς και για τη θερμή υποδοχή που μου επιφυλάξατε.
Είχαμε και στο παρελθόν συναντήσεις σε πολυμερές επίπεδο, σε διάφορες περιστάσεις. Δεν είναι η πρώτη φορά που συναντιόμαστε, αλλά είναι η πρώτη φορά που έχουμε επίσημη διμερή συνάντηση και πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη που πραγματοποιώ υπό την ιδιότητά μου ως Υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα. Το Μνημόνιο κατανόησης που υπογράψαμε, είναι μια επιπλέον ενθάρρυνση για εμάς και αποτελεί απόδειξη της ελληνικής φιλίας σήμερα. Το 2014, κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ελπίζουμε ότι θα είναι η χρονιά κατά την οποία η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προόδου. Και το Μνημόνιο από μόνο του συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας μας όσον αφορά την ευρωατλαντική μας πορεία.
Είχα την τιμή να συναντηθώ με τον φίλο και συνάδελφο μου, τον Υπουργό Εξωτερικών, κ. Αβραμόπουλο στο κοινοβούλιο σήμερα όπου κατά την εκεί επίσκεψή μου συναντήθηκα και με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου και κατόπιν με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Θα ήθελα πραγματικά να ευχαριστήσω όλους εκείνους με τους οποίους είχα την τιμή να συνομιλήσω σήμερα.
Εκμεταλλευτήκαμε αυτή την ευκαιρία για να συζητήσουμε διάφορα ζητήματα, ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που αφορούν τη διμερή μας ατζέντα καθώς και διεθνή και περιφερειακά ζητήματα που έχουν ήδη αναφερθεί. Το υφιστάμενο επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών μας είναι τόσο καλό που το μόνο μέλημά μας είναι να βρούμε τρόπο να επιταχύνουμε αυτές τις σχέσεις και τις δραστηριότητες μας καθώς είναι ολοφάνερο ότι βαδίζουμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Και βέβαια, όπως είπα σήμερα κατά τη συνάντησή μας, έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα. Κάθε φορά που ένας υπουργός εξωτερικών επισκέπτεται μια χώρα, μιλάει για προβλήματα. Κατά την προετοιμασία αυτών των συναντήσεων προσπάθησα να εντοπίσω τα προβλήματα που έχουμε με την Ελλάδα και τελικά ανακαλύψαμε ότι δεν έχουμε κανένα πρόβλημα.
Εκφράσαμε τη βούλησή μας για τη μελλοντική ενίσχυση της γενικότερης διμερούς συνεργασίας μας και του μεταξύ μας διαλόγου σε όλα τα επίπεδα. Ειδικότερα, εκφράσαμε την πρόθεσή μας να ενδυναμώσουμε την οικονομική μας συνεργασία και να αναζητήσουμε τρόπους ενίσχυσης της συνεργασίας μας σε σημαντικούς τομείς όπως ο τουρισμός και οι μεταφορές, καθώς και σε άλλους τομείς της οικονομίας, μέσω επιπλέον της υλοποίησης σχεδίων που στοχεύουν στην ανάπτυξη των οικονομιών των χωρών μας.
Τον επόμενο χρόνο η Ελληνική Δημοκρατία θα αναλάβει εκ νέου την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ελπίζουμε ότι θα αποτελέσουμε μέρος των σχεδίων σας σε αυτό το πλαίσιο και είμαι απόλυτα σίγουρος ότι εμείς, οι χώρες της περιοχής, που βρισκόμαστε σε διάφορα στάδια της ενταξιακής διαδικασίας ανυπομονούμε να ενταχθούμε στην ΕΕ. Η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των κύριων χωρών της ΕΕ που επιθυμούν να μας συνδράμουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η Ευρώπη δεν θα είναι ολοκληρωμένη εάν οι χώρες της περιοχής μας δεν ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συζητήσαμε για το 2014, όχι μόνο για τη συμβολική του σημασία και για το σημαντικό γεγονός της ανάληψης από την Ελλάδα της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επόμενη χρονιά έχει συμβολική σημασία για το παρελθόν και το μέλλον της Ευρώπης. Το 2014 θα είναι η χρονιά που θα σηματοδοτήσει τη συμπλήρωση 100 ετών από την απαρχή των διχασμών στην Ευρώπη, διχασμών σύγχρονων που δεν ήταν στην πραγματικότητα τίποτε άλλο παρά σκληροί πόλεμοι. Και οι διαμάχες άρχισαν το 1914 στο Σαράγιεβο. Ελπίζουμε λοιπόν ότι του χρόνου θα εργαστούμε από κοινού και θα δείξουμε στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο ότι η Νοτιοανατολική Ευρώπη και η Ευρώπη εισέρχονται στον 21ο αιώνα, γιατί δεν θα μπορέσουμε ποτέ να περάσουμε πραγματικά το κατώφλι του 21ου αιώνα εάν δεν βάλουμε τέλος στους φόβους του παρελθόντος και τις διαμάχες σε κάθε γωνιά της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αυτός είναι ο λόγος που ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε μαζί αυτά τα ζητήματα και να βρούμε μια λύση.
Ελπίζω την επόμενη φορά ο αγαπητός φίλος μου, ο Υπουργός κ. Αβραμόπουλος, να επισκεφθεί το Σαράγεβο προκειμένου να συζητήσουμε και άλλα θέματα της διμερούς ατζέντας μας καθώς και θέματα μιας νέας ατζέντας, της ατζέντας Θεσσαλονίκη ΙΙ ίσως και ελπίζουμε ότι θα είμαστε στην ατζέντα σας προκειμένου να υπάρξει αμοιβαίο όφελος.
Τέλος, θα ήθελα να πω ότι θαυμάζουμε πάρα πολύ τα όσα κάνατε για εμάς, η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός, κατά την τελευταία περίοδο των 20 και πλέον ετών. Σήμερα το πρωί ξύπνησα στην Αθήνα και κοιτάζοντας από το παράθυρο είδα την Ακρόπολη και κατάλαβα ότι βρισκόμουν στην Ελλάδα, στην Αθήνα. Αλλά κάθε πρωί όταν πηγαίνω στο κοινοβούλιο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όταν παρίσταμαι στις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις, στις συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου, θυμάμαι την Ελλάδα καθώς το πενταώροφο κτήριο του κοινοβουλίου είναι στο κέντρο της πόλης εκεί που βρίσκεται και ένα εικοσαώροφο κτήριο που φαντάζει ακόμη πιο εντυπωσιακό και από την εποχή που χτίστηκε πριν 40 χρόνια. Ονομάζεται κτήριο «Φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης». Δεν μπορούμε να βελτιώσουμε το παρελθόν μας, δεν μπορούμε να το αλλάξουμε. Βέβαια, κατά την ανοικοδόμηση μετά από καταστροφές και πολέμους, δεν μπορούμε να επαναφέρουμε τα κτήρια στην αρχική τους μορφή, αλλά μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα ομορφότερο περιβάλλον Και πιστέψτε με, αυτό το κτήριο σήμερα είναι πολύ πιο ωραίο σε σύγκριση με 30 χρόνια πριν. Και είμαι σίγουρος ότι αυτό το κτήριο, στην καρδιά του Σαράγεβο δεν αποτελεί το μόνο σύμβολο των δεσμών φιλίας που ενώνουν την Ελλάδα και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Θα ήθελα λοιπόν να σας ευχαριστήσω ακόμη μια φορά και προσμένω στη μεταξύ μας συνεργασία ώστε κάποια ημέρα η σημαία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να κυματίσει μαζί με τις σημαίες των άλλων κρατών μελών της ΕΕ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είπατε ότι συζητήσατε τις εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στη Συρία, εάν έχουμε κάποια νεότερη είδηση σχετικά με την απαγωγή των δύο Μητροπολιτών.
Δ. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Δυστυχώς, οι πληροφορίες που κυκλοφόρησαν χθες, δεν επιβεβαιώθηκαν. Εμείς θα συνεχίσουμε να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια. Γνωρίζετε ότι το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεως στο Υπουργείο Εξωτερικών ενεργοποιήθηκε από την πρώτη κιόλας στιγμή, είμαστε σε επαφή με πάρα πολλές χώρες, ενημερώσαμε κυβερνήσεις, και θέλουμε να πιστεύουμε ότι το δραματικό και τραγικό αυτό γεγονός, το οποίο ήδη έχει στοιχίσει δύο ζωές, θα κλείσει με την απελευθέρωση των δύο θρησκευτικών ηγετών.
Η κατάσταση στη Συρία δυστυχώς επιδεινώνεται. Όλα δείχνουν ότι η χώρα αυτή έχει μπει βαθιά στον εμφύλιο πόλεμο. Η Ευρώπη ανησυχεί, ο κόσμος ολόκληρος παρακολουθεί με ενδιαφέρον και θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν θα αργήσει η ημέρα που θα ανοίξει μία καινούργια εποχή για τον συριακό λαό. Σε ό,τι αφορά το δράμα για το οποίο μιλήσαμε πρωτύτερα και το οποίο παρακολουθούμε, όπως είναι φυσικό, με εύλογο ενδιαφέρον, δυστυχώς είναι ακόμα σε εξέλιξη. Δεν υπάρχει ωστόσο κάποια νεότερη πληροφορία. Παρόλα αυτά, εμείς συνεχίζουμε τις συντονισμένες προσπάθειές μας και ευχόμαστε να οδηγηθούμε σε ένα θετικό αποτέλεσμα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, το ένα σκέλος της ερώτησης απευθύνεται σε εσάς και το άλλο είναι κοινό. Θα πάτε την άλλη εβδομάδα νομίζω, ή τη μεθεπόμενη στο Μπακού...
Δ. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Τη Δευτέρα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωραία. Έχετε λόγους να αισθάνεστε ότι οι συνθήκες που θα συναντήσετε εκεί είναι καλύτερες από την τελευταία φορά που είχατε συνομιλήσει με τους Αζέρους, για τον ΤΑΡ εννοώ, σε αυτόν αναφέρομαι. Να κάνω και την κοινή ερώτηση, εάν στο πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας που είπατε ότι πρέπει να ενταχθεί, θίξατε και θέματα ενεργειακής συνεργασίας και ακόμη ειδικότερα εάν θίξατε και το θέμα του ΤΑΡ εν όψει και της επίσκεψής σας στο Μπακού.
Δ. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Πρώτα απ’ όλα, τόσο οι προηγούμενες συναντήσεις όσο και αυτή που πρόκειται να γίνει τη Δευτέρα στο Μπακού θα είναι στο ίδιο εγκάρδιο, φιλικό και θετικό κλίμα. Σας θυμίζω ότι έχω συναντηθεί ήδη με τον ομόλογό μου, Υπουργό Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν και έχουμε αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα για τις διμερείς μας σχέσεις. Και βεβαίως αναφερόμαστε και στον αγωγό ΤΑΡ. Είναι σε εξέλιξη όλες οι διαδικασίες. Έχει ενισχυθεί το project, το οποίο στηρίζει και η Ελλάδα και διευρύνεται ο κύκλος των χωρών που θέλουν, που έχουν εκφράσει την επιθυμία να συμμετάσχουν σε αυτό το πρόγραμμα συνεργασίας.
Με τον καλό μου φίλο, τον Υπουργό Εξωτερικών της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, βεβαίως, και συζητήσαμε θέματα που έχουν να κάνουν με την ενέργεια, διότι πλέον μιλάμε για την ευρύτερη γειτονιά μας. Η Βοσνία Ερζεγοβίνη είναι μία γειτονική χώρα και όλα αυτά που οραματιζόμαστε για το μέλλον, πραγματικά, θα μετατρέψουν την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο καλύτερο παράδειγμα συνεργασίας, φιλίας, σταθερότητας και συνεννόησης.
Συζητήσαμε και για την ενεργειακή μας συνεργασία. Ενημέρωσα τον Υπουργό για το project TAP, του έδωσα μία πλήρη περιγραφή για το πώς έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, το ιστορικό αυτής της διαδρομής, το πού βρισκόμαστε τώρα και είναι βέβαιον ότι και ο ίδιος με τη σειρά του, αφού μελετήσει περισσότερο αυτήν την πρόταση, θα μας δώσει τις ιδέες και τις απόψεις του. Είχαμε λοιπόν μία ενημερωτική συζήτηση και εκφράζω δημόσια την επιθυμία και την ευχή να καλωσορίσουμε σύντομα σε αυτήν την ομάδα των χωρών της περιοχής που στηρίζουμε τον ΤΑΡ και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Εμείς το θέλουμε, διότι πιστεύουμε ότι θα είναι ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας για την προώθηση αυτού του προγράμματος.
Z. LAGUMDZIJA: Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον αγαπητό μου φίλο, τον Υπουργό κ. Αβραμόπουλο για την εξαιρετική ενημέρωση που μου παρείχε σχετικά με όλες τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά το έργο του αγωγού ΤΑΡ. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα ήθελε πολύ να συμμετάσχει σε όλες τις περιφερειακές πρωτοβουλίες που αφορούν την οικονομική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας γενικότερα και ειδικότερα όσον αφορά το έργο του αγωγού ΤΑΡ. Ήταν πολύ ενθαρρυντικά όσα άκουσα σήμερα στο πλαίσιο της ενημέρωσης που είχα από τον Υπουργό και ελπίζω ότι τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα μπορέσουμε να εξετάσουμε καλύτερα όλες τις επιλογές και είμαι σίγουρος ότι θα μπορέσουμε εντοπίσουμε στοιχεία αμοιβαίου συμφέροντος.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όταν ήταν τμήμα της πρώην Γιουγκοσλαβίας, απλά για να σας το θυμίσω, δεν διέθετε πολλές υποδομές αλλά ένα από τα λίγα πράγματα που διέθετε ήταν η δυνατότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το τελευταίο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατασκευάστηκε όταν ο Τίτο βρισκόταν ακόμη εν ζωή. Συνεχίζουμε μέχρι σήμερα να εξάγουμε ηλεκτρική ενέργεια και ταυτόχρονα έχουμε ανάγκη και άλλες πηγές ενέργειας που σχετίζονται επίσης με το φυσικό αέριο. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη συγκαταλέγεται μεταξύ των καταναλωτριών χωρών φυσικού αερίου. Ως εκ τούτου, ελπίζω ότι αυτό το έργο, όπως είπα και πριν, δεν θα είναι επωφελές μόνο από οικονομικής άποψης αλλά θα συμβάλλει στην μεταξύ μας προσέγγιση και στο τέλος όλοι θα επωφεληθούμε από αυτό καθώς μέσα από τη συμφιλίωση η περιοχή μας θα γνωρίσει την ευημερία. Είναι παράξενο, αλλά η ενέργεια και η συμφιλίωση είναι στενά διασυνδεδεμένες και πραγματικά θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ενημέρωση που μου παρείχατε. Είμαι σίγουρος ότι στο μέλλον θα εργαστούμε από κοινού για την υλοποίησή του.
Δ. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστούμε πολύ.
24 Απριλίου, 2013