Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή υποδέχομαι σήμερα στο Υπουργείο Εξωτερικών τον Υπουργό Εξωτερικών της Αυστρίας, τον κύριο Schallenberg, τον αγαπητό φίλο Alexander.
Οι χώρες μας συνδέονται με μακραίωνη, ιστορική φιλία, με πολιτιστικούς δεσμούς, οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί στον χρόνο.
Η Βιέννη κατέχει μία πολύ σημαντική θέση στην ιστορία της Ελλάδας ως πνευματική εστία του Ελληνισμού και του Ελληνικού Διαφωτισμού, τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Ήταν ακριβώς στα τυπογραφεία της σημερινής πρωτεύουσας της Αυστρίας, όπου τυπώθηκαν τα έργα σπουδαίων Ελλήνων, όπως του Ρήγα Φεραίου, του Ανθίμου Γαζή, του Νεόφυτου Δούκα. Ή εκεί όπου υπήρξαν οι μεταφράσεις σπουδαίων έργων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, όπως του Ιώσηπου Μοισιόδακα, διακηρύσσοντας τις αρχές οι οποίες οδήγησαν στην Ελληνική Επανάσταση, τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας, της δημοκρατίας.
Τις βασικές αρχές τις οποίες ακόμη και σήμερα εφαρμόζουμε στην εξωτερική μας πολιτική, τόσο η Αυστρία όσο και η Ελλάδα.
Οι σύγχρονες προκλήσεις ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή και παγκοσμίως αποδεικνύουν ότι η σταθερότητα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι είναι εξαιρετικά εύθραυστη και ευμετάβλητη. Και μας φέρνει μπροστά στη μεγάλη ευθύνη να πράξουμε το ορθό, αυτό το οποίο οφείλουμε στην ιστορία, αυτό το οποίο οφείλουμε στις επόμενες γενιές.
Όπως πολύ εύστοχα δήλωσε ο Υπουργός, ο κύριος Schallenberg, με αφορμή τη ρωσική εισβολή, "ο πόλεμος στην Ουκρανία διέκοψε τις διακοπές μας από την ιστορία".
Το ίδιο θα μπορούσε κάποιος να πει και για τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή και ιδίως στη Γάζα, που προφανώς θα πρέπει αμέσως να τερματιστεί. Είναι αναγκαίο να προχωρήσει η διαδικασία ειρήνευσης, να απελευθερωθούν άμεσα και χωρίς όρους οι όμηροι, οι οποίοι ακόμη κρατούνται. Να υπάρξει απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και βεβαίως να προληφθεί περαιτέρω διάχυση της κρίσης.
Φυσικά η σταθερότητα και η ευημερία στην περιοχή μας και στον κόσμο περνάει και μέσα από τη δική μας περιοχή, μία περιοχή κοινού ενδιαφέροντος Ελλάδας και Αυστρίας, που είναι τα Δυτικά Βαλκάνια. Η ευρωπαϊκή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων αναμφίβολα συμβάλλει προς την ενότητα, τη σταθερότητα, την ευημερία στην περιοχή μας.
Μία πορεία που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη το 2003 και συνεχίζεται με αμείωτη προσήλωση έως και σήμερα. Η Ελλάδα αποτελεί μία από τις επισπεύδουσες χώρες για να μπορέσουν τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή οικογένεια και να αποκτήσουν οι λαοί τους ένα καλύτερο μέλλον.
Και στη διαχρονική αυτή προσπάθεια είναι πολύ σημαντική η αυστριακής προέλευσης σπουδαία πρωτοβουλία, για τη σύσταση της «Ομάδας των Φίλων των Δυτικών Βαλκανίων» τον Ιούνιο του 2023. Μία πραγματικά πολύ σημαντική προσπάθεια, η οποία δίνει διαρκή ώθηση στο αίτημα και την προσπάθεια για ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρώπη, την ευρωπαϊκή οικογένεια. Έχει ήδη βοηθήσει σημαντικά στον γόνιμο διάλογο με χειροπιαστά αποτελέσματα.
Και θα ήθελα ιδιαιτέρως να συγχαρώ τον αγαπητό Υπουργό για μία πολύ επιτυχή διοργάνωση στο Göttweig μεταξύ της Ομάδας των Φίλων και των Υπουργών Εξωτερικών των Δυτικών Βαλκανίων.
Η ευρωπαϊκή βεβαίως προοπτική περνάει μέσα από τον δρόμο του δικαίου, του ευρωπαϊκού κεκτημένου, της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και βεβαίως, της τήρησης των συμφωνηθέντων, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών συμφωνιών και του Διεθνούς Δικαίου συνολικά.
Δεν μπορεί δε η συμμόρφωση προς το Διεθνές Δίκαιο να είναι επιλεκτική. Ενέργειες που υποδηλώνουν αλυτρωτική διάθεση και που υπονομεύουν, αντί να ενισχύουν, τις σχέσεις καλής γειτονίας και την ευρωπαϊκή προοπτική, δεν είναι αποδεκτές, δεν συμβάλλουν στον δρόμο προς την ευρωπαϊκή οικογένεια.
Με τον Αυστριακό ομόλογό μου συζητήσαμε επίσης τις σημαντικές προκλήσεις που απορρέουν από το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα. Συγκλίνουμε στην ανάγκη να διαφυλάσσουμε τα σύνορά μας, τα ευρωπαϊκά σύνορα, αλλά να δημιουργούμε και νέες νόμιμες οδούς μετανάστευσης για να υπάρχει ελεγχόμενη κινητικότητα των πληθυσμών.
Αγαπητέ Alexander,
υπάρχει πάντοτε ένα περιθώριο βελτίωσης της καλής οικονομικής και εμπορικής μας συνεργασίας. Είμαι δε βέβαιος ότι η απευθείας ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Ελλάδος, Αυστρίας και Γερμανίας, το «Green Aegean Interconnector», θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο για την Ελλάδα και την Αυστρία, όσο και συνολικά για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Είναι βεβαίως ιδιαίτερη χαρά για εμάς να είμαστε διαχρονικά ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς για τους πολίτες της Αυστρίας, τους οποίους και καλωσορίζουμε. Και βεβαίως καλλιεργούμε και τον αντίστροφο δρόμο των Ελλήνων, οι οποίοι ταξιδεύουν προς την Αυστρία για να γνωρίσουν τις ομορφιές του τόπου.
Η συνεργασία μας εντοπίζεται και στο πλαίσιο της πολυμερούς διπλωματίας, στην οποία αποδίδουμε ιδιαίτερη σημασία, όπως και η Αυστρία. Προσβλέπουμε δε, στην ενίσχυση της συνεργασίας μας στο πλαίσιο της συμμετοχής της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας το 2025-2026. Και ευχαριστούμε ιδιαίτερα την Αυστρία για την υποστήριξή της.
Κύριε Υπουργέ,
θα ήθελα να ολοκληρώσω τις σκέψεις μου, αναδεικνύοντας λίγα μόνο από εκείνα τα οποία μας συνδέουν στους τομείς του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Και γνωρίζω την ευαισθησία σας ιδιαίτερα για τα ζητήματα του πολιτισμού.
Η δραστήρια ελληνική ομογένεια στην Αυστρία, το αξιόλογο Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα από το 1898, τα τμήματα Κλασικών, Αρχαίων, Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στα σπουδαία πανεπιστήμια της Αυστρίας αποτελούν απτά παραδείγματα της στέρεας βάσης συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας, επί της οποίας μπορούν να υπάρξουν ακόμα περισσότερες δράσεις.
Όπως ο Αυστριακός λαός είναι ιστορικά προικισμένος για τις «όμορφες τέχνες», όπως αναφέρει και ο εθνικός ύμνος της Αυστρίας, έτσι και η Ελλάδα υπερηφανεύεται για τον αρχαίο και τον σύγχρονο πολιτισμό της.
Και στο πλαίσιο αυτό επαναφέρουμε διαρκώς το οικουμενικό αίτημα της Ελλάδας για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στην εστία τους στην Αθήνα.
Αγαπητέ Alexander,
190 χρόνια από την καθιέρωση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Αυστρίας και Ελλάδας και 209 χρόνια μετά την ίδρυση της Φιλόμουσου Εταιρείας της Βιέννης από τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας, τον Ιωάννη Καποδίστρια, συνεχίζουμε τις διμερείς μας σχέσεις με την ίδια ζέση και με ακόμη μεγαλύτερη προοπτική.
Και θέλω ιδιαιτέρως να εξάρω την προσωπική σας συμβολή σε όλα τα θέματα που αφορούν το μέλλον της Ευρώπης. Είστε ένας άνθρωπος με ιδιαίτερη εμπειρία και γνώση, με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη, που συμβάλλετε διαρκώς στο να αμβλυνθούν οι διαφορές και να βρίσκονται οι αναγκαίες ευρωπαϊκές συναιρέσεις.
Με αυτές τις σκέψεις σας καλωσορίζω και πάλι στην Αθήνα και σας εύχομαι καλή παραμονή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτηση σχετικά με το μεταναστευτικό και την Τουρκία.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Θα ήθελα κατ’ αρχάς να επισημάνω ότι σύμφωνα με την πρακτική την οποία υφίσταται σήμερα, λόγω και της βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, οι ροές παράτυπων μεταναστών έχουν μειωθεί.
Άρα δεν καταγράφεται και δεν βεβαιώνεται από τα αντικειμενικά δεδομένα η αύξηση στην οποία αναφέρεστε.
Θα μου επιτρέψετε να πω ότι ισχύει το αντίθετο. Επειδή υπάρχει μία καλή συνεργασία μεταξύ των ελληνικών και των τουρκικών Αρχών, το τελευταίο διάστημα έχουμε καταγράψει πολλές περιπτώσεις σύλληψης διακινητών.
Και η πραγματικότητα είναι ότι εκεί που πρέπει να στοχεύσουμε στην περίπτωση της παράτυπης μετανάστευσης, είναι ακριβώς να χτυπήσουμε στη ρίζα του κακού, που είναι εκείνοι, οι οποίοι εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο για να μπορέσουν να βγάλουν χρήματα. Χάρη λοιπόν στην καλή αυτή συνεργασία, έχουμε αναπτύξει τις διόδους εκείνες για να μπορέσουμε να χτυπήσουμε το κακό στη ρίζα του.
Αναφερθήκατε στις επιστροφές. Πράγματι, δεν υπάρχει σημαντικός αριθμός επιστροφών. Δουλεύουμε προς την κατεύθυνση αυτή και ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε στο μέλλον να έχουμε έναν μεγαλύτερο αριθμό. Για την ώρα διατηρούμε τη συνεργασία. Αντιλαμβανόμαστε ότι το μεταναστευτικό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα.
Θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ελλάδα δέχεται πιέσεις όχι μόνο από την Τουρκία. Δέχεται πιέσεις από τη Μέση Ανατολή και από τη Βόρεια Αφρική, ιδίως από την περιοχή της Λιβύης. Άρα είναι μία συνδυασμένη, αν θέλετε, αναφορά. Δεν υπάρχει μόνο ένας διάδρομος μεταναστευτικός και για τον λόγο αυτό το Ελληνικό Λιμενικό, πάντοτε με σεβασμό στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, φροντίζει, έτσι ώστε να υπάρχει η νόμιμη επιτήρηση των ελληνικών συνόρων που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα.
Σε ό,τι δε αφορά το κομμάτι της μετακίνησης πληθυσμών, υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι κανόνες, οι οποίοι διέπουν τα ζητήματα αυτά. Η Ελλάδα είναι πάρα πολύ αυστηρή στους κανόνες αυτούς. Είμαστε σε διαρκή συνεργασία και με τις αυστριακές αρχές. Και θα είμαστε πάντοτε στη διάθεση του οποιουδήποτε για να παρέχουμε τη σχετική βοήθεια, για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε ένα μεγάλο πρόβλημα. Πρέπει όμως να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τα ζητήματα που ανακύπτουν σε σχέση με την κινητικότητα των πληθυσμών στη ρίζα τους.
Αν κάποιος δει τι συμβαίνει σήμερα στην Υποσαχάρια Αφρική, όπου υπάρχουν χώρες όπου με μεγάλο ζήτημα σε ό,τι αφορά την ανθρωπιστική κρίση, την υποχρεωτική μετακίνηση πληθυσμών και την ασιτία, αντιλαμβανόμαστε ότι στο μέλλον μπορεί πράγματι να έχουμε μεγάλη αύξηση των μεταναστευτικών ροών.
Και γι’ αυτό τον λόγο αποδίδω ιδιαίτερα μεγάλη σημασία στην πλήρη, έγκαιρη εφαρμογή του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο ολοκληρώθηκε στην προηγούμενη θητεία των ευρωπαϊκών οργάνων. Και τα επόμενα ευρωπαϊκά όργανα θα πρέπει να μεριμνήσουν, όπως και τα κράτη μέλη, για την πλήρη υλοποίησή του.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ερώτηση σχετικά με τις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η ερώτηση αυτή θα απαιτούσε ώρες ανάλυσης, όπως καταλαβαίνετε. Θα μου επιτρέψετε να αφήσω ένα μέρος της απάντησης και για τον αγαπητό και σοφό μου φίλο, τον Αλεξάντερ, να απαντήσει. Εγώ θα πω από τη δική μας πλευρά το ακόλουθο.
Η Ελλάδα ήταν και θα παραμείνει πιστή στη βασική αρχή ότι τα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Και θα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια ώστε αυτό να συντελεστεί. Μολονότι έχουν περάσει 21 χρόνια ήδη από την Ατζέντα της Θεσσαλονίκης, που έθεσε ακριβώς αυτή την αναγκαία προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων προς την ευρωπαϊκή οικογένεια, η ομολογούμενη αλήθεια είναι ότι δεν έχει υπάρξει μεγάλη πρόοδος, παρά την προσπάθεια, την οποία καταβάλλουμε όλοι και ιδιαιτέρως, ο αγαπητός Υπουργός.
Θα ήθελα να πω ότι είναι επιθυμία της Ελλάδας και είναι κοινή μας επιθυμία με την Αυστρία, να δούμε στο μέλλον να πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις, έτσι ώστε τα κράτη αυτά να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Θα είναι προς το συμφέρον της σταθερότητας και της ευημερίας των Βαλκανίων, αλλά επίσης θα είναι προς το συμφέρον και της ίδιας της Ευρώπης.
Βεβαίως, καταλαβαίνουμε όλοι ότι η πορεία αυτή θα πρέπει να συνδέεται και με την εκπλήρωση των σαφών υποχρεώσεων που τίθενται για τα κράτη μέλη.
Αναφέρθηκα σαφώς σε τρία ζητούμενα, τα οποία είναι η πλήρης εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου, η τήρηση των αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και η πιστή και χωρίς όρους εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών και γενικότερα του Διεθνούς Δικαίου.
Δυστυχώς βιώσαμε το τελευταίο διάστημα εκ μέρους της πολιτικής και της πολιτειακής ηγεσίας της Βόρειας Μακεδονίας σαφείς παραβιάσεις σε ό,τι αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ιδίως δε σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο της ονομασίας της χώρας που προβλέπεται χωρίς καμία απολύτως παρέκκλιση και χωρίς καμία δυνατότητα τροποποίησης, να είναι η Βόρεια Μακεδονία έναντι πάντων, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Και δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφισημία σε ό,τι αφορά το ζήτημα αυτό. Ένα πρόσωπο το οποίο κατέχει θεσμικό ρόλο δεν νοείται σε δημόσια παρουσία του να αναφέρεται σε ονομασία άλλη από εκείνην που προβλέπεται στα συμφωνηθέντα.
Για δε την Αλβανία γνωρίζουμε όλοι πώς έχει η κατάσταση. Η Ελλάδα είχε τοποθετηθεί εγκαίρως στο ζήτημα της κράτησης του εκλεγμένου δημάρχου Φρέντη Μπελέρη. Αναμένουμε από την Αλβανία να κάνει το αυτονόητο. Να σεβαστεί το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, το οποίο επιβάλλει τη δυνατότητα του, πλέον εκλεγμένου αιρετού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να αναλάβει τα καθήκοντά του και να συμμετέχει πλήρως.
Βεβαίως, στο πλαίσιο αυτό να εκφράσω και τις επιφυλάξεις του Υπουργείου Εξωτερικών σε σχέση με την ακεραιότητα της απογραφής, η οποία έχει γίνει στην Αλβανία. Τα πρώτα αποτελέσματα αναδεικνύουν σοβαρά ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη διαδικασία της απογραφής, που θέτουν εν αμφιβόλω και τα ίδια τα αποτελέσματα. Τα μέλη της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας έχουν ήδη καταθέσει και αναφερθεί σε αυτά. Υπάρχουν θέματα, τα οποία έχουν να κάνουν με τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη η απογραφή αυτή.
Πρόκειται σαφέστατα για ένα προαπαιτούμενο σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή πορεία κάθε χώρας το να σέβεται την ακρίβεια των δεδομένων. Και απαιτούμε από όλες τις χώρες να υπάρχει απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων αυτών.
3 Ιουλίου, 2024