Αγαπητοί συμμετέχοντες,
Κυρίες και κύριοι,
Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι έστω και διαδικτυακά μαζί σας ως Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Υπουργός της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση για το Μέλλον της Ευρώπης. Μια εκδήλωση που αφορά το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον της Ελλάδας και της Κύπρου.
Και θα μου επιτρέψετε να πω ότι πρωτοβουλίες, όπως η σημερινή, αποδίδουν τιμή στη μνήμη του μεγάλου ευρωπαϊστή Γλαύκου Κληρίδη.
Οφείλω να επισημάνω ότι ο Γλαύκος Κληρίδης υπήρξε από τους πρωτεργάτες της Ευρωπαϊκής πορείας της Κυπριακής Δημοκρατίας μαζί με άλλες σημαντικές προσωπικότητες του Κυπριακού και του Ελλαδικού ελληνισμού, όπως ο Γιώργος Βασιλείου και ο Γιάννος Κρανιδιώτης.
Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας του Γλαύκου Κληρίδη, ξεκίνησαν και ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν θα ήθελα, επίσης, να παραλείψω την αναφορά στον αγαπητό συνάδελφο μου, τον προλαλήσαντα Υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου, Ιωάννη Κασουλίδη.
Τον οποίο θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά για την πρόσκληση να απευθυνθώ σήμερα στο Συνέδριο.
Κυρίες και κύριοι,
Η ένταξη της Κύπρου στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, όπως και η ένταξη της Ελλάδας πριν από δεκαετίες, αποτέλεσε επίτευξη μέγιστου στρατηγικού στόχου του ελληνισμού.
Ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν υπέβαλε την αίτηση για την ένταξη της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, δεν αποσκοπούσε μόνο στην ένταξη σε μια κοινή αγορά. Επρόκειτο για ένα πολύ σημαντικό πολιτικό εγχείρημα για την ένταξη σε ένα σύστημα κοινών αξιών.
Και το εγχείρημα αυτό της δημιουργίας ενός χώρου κοινών αξιών εξελίσσεται, δεν έχει ολοκληρωθεί.
Αλλά, παρά τα πολλά του προβλήματα – τα πάρα πολλά του προβλήματα - αποτελεί μία μοναδική προσπάθεια στην ιστορία του ανθρώπινου γένους. Ίσως, τολμώ να πω τη πιο φιλόδοξη.
Θεμελιώδες στοιχείο αυτής της προσπάθειας είναι η εδραίωση μίας Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής, καθώς και μίας Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.
Δεν ξεχνώ ποτέ να αναφέρομαι στο Άρθρο 42, παράγραφος 7 της Συνθήκης.
Οι πολιτικές αυτές εδράζονται σε κοινές αξίες. Αρχής γενομένης από τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο. Τον σεβασμό στην κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία των κρατών. Την απαγόρευση της απειλής ή της χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις. Και βεβαίως, τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Και λέω πάντα ότι ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό, αλλά η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η γνωστή μας UNCLOS, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου. Την έχει υπογράψει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση ως οντότητα μαζί με άλλα 167, δηλαδή συνολικά 168 μέρη.
Τις αρχές αυτές του Διεθνούς Δικαίου πρεσβεύει τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος στην Ανατολική Μεσόγειο. Και ο κοινός μας στόχος είναι να γίνουν κτήμα όλων των κρατών, όλων των λαών της περιοχής. Και να καταγραφούν με αξιοπιστία, με ρεαλισμό και με απεικόνιση της πραγματικότητας στην Κοινή Στρατηγική Πυξίδα, την οποία συζητάμε για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και θα ήθελα να σας πω ότι πιστεύω ακράδαντα ότι η επίλυση όλων των προβλημάτων στην ευρύτερη περιοχή μας είναι εφικτή, είναι δυνατή. Αλλά πρέπει, για να επιτευχθεί αυτό, να ασπαζόμαστε όλοι τις κοινές αξίες, τους κοινούς κανόνες.
Κανένα ζήτημα, καμία διαφορά δεν είναι εκτός δυνατοτήτων επίλυσης, αρκεί όλες οι πλευρές που μάχονται για αυτή την επίλυση να έχουν κοινό σημείο εκκίνησης, κοινό πλαίσιο κανόνων και πλαίσιο αναφοράς.
Άλλωστε, με αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν επιλύσει, με αρκετούς γείτονες μας, διμερή ζητήματα, όπως η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Παράλληλα, προωθούν την πολυμερή συνεργασία με άλλες χώρες, που αποδέχονται αυτό το κοινό πλαίσιο αναφοράς.
Λυπάμαι που το λέω ότι μια χώρα της περιοχής, αρνείται πεισματικά να ενστερνιστεί αυτές τις αξίες.
Η Τουρκία προωθεί μια τελείως διαφορετική αποκλίνουσα ατζέντα, μια νέο-οθωμανική ατζέντα. Προσπαθεί να μετατρέψει την ευρύτερη περιοχή σε μια ζώνη επιρροής.
Δυστυχώς, με αυτές τις ενέργειες, η Τουρκία απομακρύνεται από την Ευρώπη όχι γεωγραφικά, αλλά από την Ευρώπη ως σύνολο αρχών και αξιών και η ενταξιακή της διαδικασία, την οποία η Ελλάδα με γενναιότητα υποστήριξε, έχει ουσιαστικά τελματώσει.
Και θέλω να επισημάνω ότι για εμάς δεν είναι αυτή η επιθυμητή κατάσταση.
Πιστεύω προσωπικά ακράδαντα ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινωνίας προσβλέπει σε ένα Ευρωπαϊκό μέλλον. Προσβλέπει σε προσέγγιση με τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτό θα είναι προς όφελος της τουρκικής κοινωνίας, προς όφελος όλων των κοινωνιών και των κρατών της περιοχής.
Και μέσα σε αυτό πλαίσιο αξιών, επαναλαμβάνω την απόλυτη πεποίθησή μου, ότι η διαφορά μας με την Τουρκία μπορεί να επιλυθεί.
Βεβαίως, δεν στερούμαι ρεαλισμού. Δεν διαβλέπω σήμερα να υπάρχει αυτή η προοπτική. Δυστυχώς, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει.
Αλλά επιμένω να πιστεύω ότι η εμπέδωση βασικών αρχών, όπως ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί τη μόνη πορεία, το μόνο δρόμο των κρατών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.
Με αυτό το όραμα, με αυτή την αξιακή αντίληψη θα συνεχίσει να πορεύεται τόσο η Ελλάδα, όσο και η Κυπριακή Δημοκρατία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σας ευχαριστώ θερμά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πιστεύετε ότι μετά το NATO Summit της Βαρσοβίας του 2016 και των Joint Declarations μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ έχει γίνει σημαντική πρόοδος και η οποία θα μπορέσει τώρα να αποδώσει καρπούς, δεδομένου τώρα ότι αυτό που είπε ο κ. Alli ότι ο Putin έχει κάνει θαύματα ενώνοντάς μας. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να ακούσουμε την άποψή σας.
Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα ήθελα να είμαι ειλικρινής, ανήκω εκ πεποιθήσεως στην παράταξη των αισιόδοξων. Γυρνώντας χθες από τη Μόσχα έφερα μαζί μου την ευθεία τοποθέτηση του συναδέλφου μου, κ. Sergey Lavrov, ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να εισβάλει στην Ουκρανία.
Και νομίζω ότι θα ήθελα να κρατήσω αυτή την ευθεία τοποθέτηση της Ρωσικής πλευράς, διότι ο,τιδήποτε συνιστά άλλη αντιμετώπιση θα δημιουργήσει ένα τεράστιο χάος. Όπως εξαιρετικά είπε ο Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, θα βγούμε όλοι χαμένοι.
Δεν μπορώ να διανοηθώ πως στον 21ο αιώνα ότι μια μεγάλη χώρα, όπως η Ρωσία, η οποία εξ αντικειμένου πρέπει να αποτελέσει τμήμα της Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Ασφάλειας, δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε όχι μόνο γιατί φτάνει στα Ουράλια, δεν μπορώ να πιστέψω, λοιπόν, ότι θα αντιδράσει με αυτό τον τρόπο.
Διατηρώ, λοιπόν, την εδραία πεποίθηση ότι το ομογενοποιημένο μέτωπο των Συμμάχων των χωρών του ΝΑΤΟ, αλλά και πολλών άλλων χωρών, οι οποίες τάσσονται με την άποψη του Διεθνούς Δικαίου, της εδαφικής ακεραιότητας, της ανεξαρτησίας των κρατών θα ασκήσει με ακριβώς αυτή την ενότητα, η οποία είναι προφανής πλέον, την πειθώ που απαιτείται στη ρωσική πλευρά, γιατί εάν σκεφτόταν κάτι τέτοιο να το αποφύγει.
Θα μου επιτρέψετε, τελειώνοντας, αφού ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δόθηκε, να κάνω άλλη μια μικρή παρατήρηση σχετικά με την τοποθέτηση του προηγούμενου ομιλητή. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό που λέει για την Αφρική και την Ινδία. Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει σαφέστατα δει αυτή την ώθηση, έχω επισκεφθεί ήδη έξι χώρες, αν θυμάμαι καλά, της Αφρικάνικής Ηπείρου τους προηγούμενους μήνες, φεύγω πάλι για την Αφρική την Τρίτη μετά το Παρίσι για να επισκεφθώ άλλες δύο χώρες. Και στις αρχές Μαρτίου θα επισκεφθώ την Ινδία, μετά από τουλάχιστον τρεις συναντήσεις με τον εξαιρετικό Ινδό Υπουργό Εξωτερικών Dr S. Jaishankar.
Ανοίγεται μπροστά μας ένας καινούργιος κόσμος προκλήσεων και ο ελληνισμός δεν μπορεί να απέχει από αυτόν και να μείνει περιορισμένος σε ένα στερεότυπο, το οποίο μας κράτησε προσηλωμένους μόνο στα προβλήματα της περιοχής μας τα τελευταία χρόνια.
Και πάλι σας ευχαριστώ θερμά για την εξαιρετική ευκαιρία. Εύχομαι κάθε επιτυχία και ελπίζω ότι θα συναντήσω τον κ. Κασουλίδη στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα.
Ευχαριστώ θερμά.
19 Φεβρουαρίου, 2022