Οπτικοακουστικό Αρχείο (Κινηματογραφικό και Φωτογραφικό Αρχείο)

Το Κινηματογραφικό Αρχείο του YΠEΞ εγκαινιάσθηκε τον Μάρτιο του 2000 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο με στόχο να συμβάλει στη διάσωση, προβολή και αξιοποίηση της οπτικοακουστικής κληρονομιάς της χώρας –αναγνωρίζοντας την τεράστια σημασία των οπτικοακουστικών τεκμηρίων για την πολιτική, διπλωματική, κοινωνική και πολιτιστική ιστορία του τόπου.

Το υλικό του Κινηματογραφικού Αρχείου περιλαμβάνει περίπου εβδομήντα ώρες κινηματογραφικών επικαίρων από την Ελλάδα και τον κόσμο, προπαγανδιστικές ταινίες, αποσπάσματα από παλιά και σπάνια ντοκιμαντέρ κ.ά. Ενδεικτικά, αναφέρονται ταινίες των αδελφών Lumieres και Μανάκια, ανταποκρίσεις από τους Βαλκανικούς Πολέμους, τη Ρωσική Επανάσταση και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πλούσιο υλικό επικαίρων αναφέρεται στη Μικρασιατική Εκστρατεία και την περίοδο του Μεσοπολέμου σε Ελλάδα και Ευρώπη, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, στη δικτατορία των συνταγματαρχών, στην εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο, μέχρι και στην επάνοδο της Δημοκρατίας και στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα.

Το Κινηματογραφικό Αρχείο YΠEΞ έχει τροφοδοτήσει με υλικό του αρκετές (ελληνικές και ξένες) παραγωγές ντοκιμαντέρ, δημοσιογραφικές εκπομπές αλλά και καλλιτεχνικές παραστάσεις και εκδηλώσεις επετειακού χαρακτήρα, παραχωρώντας οπτικοακουστικά τεκμήρια και στηρίζοντας, ανάλογα με τις δυνατότητές του, το έργο προβολής της ιστορίας του τόπου.

Την περίοδο 2001-2006, λειτούργησε ο θεσμός της ετήσιας ακαδημαϊκής ημερίδας, υπό τον γενικό τίτλο «Η μαρτυρία της κινηματογραφικής εικόνας», με σκοπό τη σε βάθος εξέταση του έργου καταξιωμένων Ελλήνων δημιουργών. Η εναρκτήρια ημερίδα είχε θέμα «Πηγή και σχολιασμός της Ιστορίας στο κινηματογραφικό έργο του Λάκη Παπαστάθη», για να ακολουθήσει το 2002 η «Πραγματικότητα και μύθος στο καλλιτεχνικό έργο του Λευτέρη Ξανθόπουλου», το 2003 η «Μετανάστευση στον κινηματογράφο»,  το 2004 οι «Αναπαραστάσεις του πολέμου στον ελληνικό κινηματογράφο»,  το 2005 «Ιστορία και πολιτική στο έργο του Παντελή Βούλγαρη» και το 2006 «Η κινηματογραφική εικόνα ως τεκμήριο: Διεύρυνση της οπτικοακουστικής καταγραφής της πραγματικότητας».

Σημειώνεται ότι το Κινηματογραφικό Αρχείο έχει συγκεντρώσει το υλικό του αποκλειστικά για ερευνητικούς και σε καμία περίπτωση για εμπορικούς σκοπούς.

Τμήμα του Οπτικοακουστικού Αρχείου συνιστά το Φωτογραφικό Αρχείο ΥΠΕΞ, το οποίο διαθέτει μια πλούσια συλλογή φωτογραφιών, που εκτείνονται χρονικά από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τη δεκαετία του 1980. Η θεματική των φωτογραφιών καλύπτει ευρύ φάσμα γεγονότων της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας πολιτικού, διπλωματικού, κοινωνικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος, εκδηλώσεις του απόδημου ελληνισμού κ.ά. Οι φωτογραφίες της συλλογής ταξινομούνται, ταυτίζονται και περιγράφονται σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων.

Το Οπτικοακουστικό Αρχείο παραμένει κλειστό για το ερευνητικό κοινό από το 2007.