Ειδική Νομική Υπηρεσία

Αρμοδιότητες – Διάρθρωση

Η Ειδική Νομική Υπηρεσία (Ε.Ν.Υ.), η οποία συστάθηκε το 1931 με αρμοδιότητα τη νομική υποστήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών, σήμερα καλύπτει νομικά τη δράση του Υπουργείου σε ζητήματα διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου και είναι αρμόδια για την παροχή γνωμοδοτήσεων, την εκπροσώπηση του Υπουργείου στο εξωτερικό επί νομικών και δικαστικών ζητημάτων και τη διεκπεραίωση συμβατικών ζητημάτων.

Η Ειδική Νομική Υπηρεσία περιλαμβάνει το Τμήμα Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου, το Τμήμα Δικαίου Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Γραφείο Διεθνών Συμβάσεων.

Το Τμήμα Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου είναι αρμόδιο για τη μελέτη και γνωμοδότηση επί  θεμάτων δημοσίου διεθνούς δικαίου, καθώς και για τα θέματα που ανακύπτουν από την ερμηνεία και την εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων που συνάπτει η Ελλάδα.

Ειδικότερα, γνωμοδοτεί για κάθε ζήτημα δημοσίου διεθνούς δικαίου το οποίο παραπέμπεται σε αυτό, μελετά και επεξεργάζεται σχέδια διεθνών συμβάσεων και μετέχει στις διαπραγματεύσεις για τη σύνταξη και τη σύναψη διεθνών νομικών κειμένων.

Χειρίζεται, περαιτέρω, τις αναφυόμενες διεθνείς νομικές διαφορές που αφορούν θέματα δημοσίου διεθνούς δικαίου. Πιο συγκεκριμένα χειρίζεται από νομική άποψη τις διακρατικές διαφορές στις οποίες διάδικο μέρος είναι η Ελλάδα, εφόσον υποβάλλονται σε διεθνή διαδικασία συνδιαλλαγής, διαιτησίας ή δικαστικού διακανονισμού, και στις σχετικές του αρμοδιότητες εμπίπτει η εκπροσώπηση της Ελληνικής Δημοκρατίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου του Ο.Η.Ε με την ιδιότητα του πληρεξουσίου, συνεπικουρεί δε το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους σε υποθέσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, σε ειδικές περιπτώσεις που αφορούν εξειδικευμένα θέματα δημοσίου διεθνούς δικαίου. Γενικότερα, διεκπεραιώνει ζητήματα σχετικά με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το Διαρκές Διαιτητικό Δικαστήριο, και άλλα διεθνή διακρατικά όργανα δικαστικής φύσης καθώς και όργανα διεθνούς διαιτησίας

Τέλος, το Τμήμα Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου παρακολουθεί και συμμετέχει σε διακυβερνητικές επιτροπές και δραστηριότητες σε θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του στο πλαίσιο του ΟΗΕ και άλλων διεθνών και περιφερειακών Οργανισμών και Διασκέψεων, καθώς και στις παρουσιάσεις εθνικών εκθέσεων, ενώπιον, ιδίως, οργάνων προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε.

Το Τμήμα Δικαίου Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΝΥ-ΕΕ) είναι αρμόδιο για τον χειρισμό θεμάτων που αφορούν το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σχετίζονται με τη λειτουργία των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης. Ειδικότερα η αρμοδιότητα του Τμήματος διακρίνεται σε:

(1) Γνωμοδοτική αρμοδιότητα. Το Τμήμα είναι αρμόδιο για μελέτη και γνωμοδοτήσεις επί οποιουδήποτε θέματος που άπτεται ερμηνείας και εφαρμογής κανόνων του Ενωσιακού κεκτημένου, όπως αυτό διαμορφώνεται από την εκάστοτε αναθεώρηση των Συνθηκών. Γνωμοδοτεί για κάθε νομικό θέμα ενδιαφέροντος EE που θα του παραπεμφθεί είτε από την ηγεσία και τις Διευθύνσεις του Υπουργείου, είτε από άλλα Υπουργεία και δημόσιους φορείς. Επίσης, στελέχη του Τμήματος συμμετέχουν σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές όταν γίνεται επεξεργασία νομοθετικής πράξεως που σχετίζεται με το δίκαιο της Ένωσης, κυρίως όταν πρόκειται για ενσωμάτωση Οδηγιών στην ελληνική έννομη τάξη.

(2) Χειρισμό υποθέσεων εφαρμογής του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Τμήμα είναι αρμόδιο για τον χειρισμό υποθέσεων που αφορούν αιτιάσεις εκ μέρους της Επιτροπής για παράβαση δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή για μη ενσωμάτωση, πλημμελή ενσωμάτωση και εν γένει εφαρμογή, σε συνεργασία με τους καθ’ύλην αρμόδιους φορείς της Διοίκησης. Προκειμένου να επιλυθούν παρόμοια ζητήματα και να αποφευχθεί η παραπομπή τους στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το Τμήμα διοργανώνει κατά τακτά χρονικά διαστήματα συναντήσεις με εκπροσώπους των Γενικών Διευθύνσεων της Ε. Επιτροπής.

(3) Εκπροσώπηση ενώπιον των δικαιοδοτικών οργάνων της Ένωσης. Το Τμήμα εκπροσωπεί την Ελληνική Δημοκρατία ενώπιον του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου και άλλων δικαιοδοτικών ή διαιτητικών οργάνων στο πλαίσιο της Ένωσης ή για την εφαρμογή του δικαίου της, κατόπιν πληρεξουσιότητας από τον Υπουργό Εξωτερικών. Ειδικότερα, εκπροσωπεί την Ελληνική Δημοκρατία: α) σε προσφυγές επί παραβάσει της Επιτροπής, β) σε προσφυγές ακυρώσεως και κατά παραλείψεως, γ) σε υποθέσεις που αφορούν άλλα κράτη μέλη ή κοινοτικά όργανα ή αιτήσεις για γνωμοδότηση, δ) σε προδικαστικές παραπομπές δικαστηρίων των κρατών μελών. Επίσης, το Τμήμα είναι επιφορτισμένο και με την περιαφή του εκτελεστηρίου τύπου ορισμένων αποφάσεων των οργάνων της ΕΕ, προκειμένου να κατασταθούν οι αποφάσεις αυτές εκτελεστές στη χώρα μας.

(4) Συμμετοχή σε ομάδες και δίκτυα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στελέχη του Τμήματος συμμετέχουν σε επιτροπές και ομάδες εργασίας του Συμβουλίου και της Επιτροπής, οι οποίες συνεδριάζουν κατά τακτά χρονικά διαστήματα με στόχο την προώθηση του ενωσιακού δικαίου σε συγκεκριμένους τομείς. Στις ομάδες αυτές, εκφράζουν τις ελληνικές θέσεις και απόψεις και διαπραγματεύονται σχέδια νομοθετικών πράξεων της Ένωσης. Κατά την άσκηση των υπό 1 έως 3 ανωτέρω αρμοδιοτήτων, τα στελέχη του Τμήματος συμμετέχουν σε συναντήσεις και δίκτυα προς ανταλλαγή απόψεων και συντονισμό με τους ομολόγους τους από τα άλλα κράτη μέλη της Ένωσης.

Στην αρμοδιότητα του Γραφείου Διεθνών Συμβάσεων ανήκει η μέριμνα για την έγκριση, κύρωση και επικύρωση από τα αρμόδια όργανα διεθνών συμβατικών πράξεων που υπεγράφησαν από την Ελλάδα καθώς και η πρωτοκόλλησή τους στη Γενική Γραμματεία του Ο.Η.Ε . Επίσης, το Γραφείο Διεθνών Συμβάσεων φυλάσσει τα πρωτότυπα των διεθνών συμβατικών κειμένων στα οποία συμβάλλεται η χώρα και παρακολουθεί τις διεθνείς πολυμερείς συνθήκες στις οποίες μετέχει η Ελλάδα σε ό,τι αφορά τα συμβαλλόμενα μέρη και τις τυχόν κατατιθέμενες επιφυλάξεις τους.