Καλημέρα σας. Ευχαριστώ πάρα πολύ που για άλλη μια φορά δεχθήκατε την πρόσκλησή μας για τη Θεσσαλονίκη. Είναι πια ένας θεσμός που στηρίζεται στην κοινή μας δράση και στη φιλία ανάμεσα στα 4 κράτη μας. Ευχαριστώ ιδιαίτερα την Ekaterina Zaharieva που βρήκε χρόνο, μέσα στο πλαίσιο των καθηκόντων της για την Προεδρία, να είναι μαζί μας. Ευχαριστώ, Κατερίνα.
Ευχαριστώ τον Nikola Dimitrov που πάντα μας αρέσει να βρισκόμαστε εδώ στην Θεσσαλονίκη και να έχουμε δημιουργικές συζητήσεις και ‘last but not least’, ο καλός μου φίλος, ο παλαιότερος από τους παρόντες και τις παρούσες, ο Ditmir Bushati, με τον οποίον καταφέραμε να βρούμε τον δρόμο για να λύσουμε τα προβλήματα δεκαετιών ανάμεσα στις χώρες μας.
Ελπίζω να καταφέρουμε να λύσουμε όλα τα ζητήματα της περιοχής και να πορευτούμε μαζί σε έναν δημιουργικό Ευρωπαϊκό δρόμο. Χαιρετίζω, κατά συνέπεια, τη 3η διάσκεψη των κρατών της διασυνοριακής συνεργασίας και ήθελα να πω ορισμένες σκέψεις σε σχέση, πολύ σύντομα, με τις γεωστρατηγικές αλλαγές και τη σημασία που έχουν για τη συνεργασία μας.
Είμαστε η περιοχή από όλη την Ευρώπη που βρίσκεται πλησιέστερα προς την ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, αλλά και την Ανατολική Βόρειο Αφρική. Είμαστε αυτοί που αισθανόμαστε πρώτοι τις αλλαγές που συμβαίνουν σε αυτές τις περιοχές, που έχουμε συναίσθηση των προβλημάτων, των κινδύνων, αλλά και των ευκαιριών για την ειρήνη και για την ανάπτυξη που υπάρχει στην περιοχή μας. Θα έλεγα ότι οι αλλαγές, ιδιαίτερα στη Βόρειο Αφρική, Λιβύη, Μέση Ανατολή, Συρία, Ιράκ και Ανατολική Μεσόγειο, είναι αλλαγές που επιτείνουν τις τεκτονικές αλλαγές που γίνονται στον πλανήτη μας.
Οι αλλαγές που γίνονται στον πλανήτη μας έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά, που τα ξέρετε, που είναι ότι ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει, όπου ο ρόλος της Δύσης δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ο ίδιος με τον 19ο και 20ο αιώνα, όπου νέες δυνάμεις αναδύονται, όπου ο ρόλος της Δύσης, που σχετικά μειώνεται, έχει ως συνέπεια αυτήν την εποχή οι ισχυρές δυνάμεις της Δύσης να ασχολούνται περισσότερο με άλλες περιοχές, παρά με τη Νοτιανατολική Ευρώπη. Ιδιαίτερα έχουμε μια μεγάλη παγκόσμια μετατόπιση ενδιαφερόντων από αυτό που ονομάζω «Λίμνη του Ατλαντικού» στη «Λίμνη του Ειρηνικού». Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα είναι όλο και περισσότερο απασχολούμενες με αυτήν τη μεγάλη αλλαγή και λιγότερο με τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη και κατά συνέπεια στην περιοχή μας.
Θα έλεγα, επίσης, ότι οι αλλαγές δείχνουν ότι η Ρωσία, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, επανακάμπτει και ξαναδείχνει να έχει ενδιαφέρον για την περιοχή όπου ζούμε εμείς. Και βέβαια, αν κάτι είναι ολότελα καινούριο απ’ ότι συνέβαινε πριν 20 και 30 χρόνια, είναι η εμφάνιση της Κίνας ως μεγάλης οικονομικής δύναμης με μεγάλες δυνατότητες για έργα και συνεργασίες επίσης στην περιοχή μας.
Όταν ο κόσμος αλλάζει και έχει επιπτώσεις στην περιοχή μας, νομίζω ότι το συμπέρασμα είναι ένα για εμάς τους Έλληνες και νομίζω για όλους μας, ότι πρέπει να επιτείνουμε και να εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας στην περιοχή.
Έχουμε αλλαγές και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλαγές για τις οποίες θα συζητήσουμε σε λιγότερο από μία εβδομάδα στη διεθνή διάσκεψη του Σουνίου, όπου θα είναι όλες οι υποψήφιες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τα άλλα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων. Θα είναι οι χώρες του Βίζεγκραντ και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Βαλκάνια. Νομίζω ότι είναι αναγκαίο σε επόμενες εβδομάδες να προχωρήσουμε σε μια συνεργασία, όχι μόνο στο επίπεδο των υπουργών, αλλά και ανάμεσα στις Διευθύνσεις μας που ασχολούνται με τα ευρωπαϊκά ζητήματα, ώστε να μπορέσουμε πιο συστηματικά και με συνεργασία να καταγράψουμε, και στο βαθμό που μπορούμε να επηρεάσουμε, τις αλλαγές που συμβαίνουν στην Ευρώπη. Η χώρα μου, όπως και η προεδρία, είμαστε ανοιχτοί για κάθε είδους βοήθεια προς τις άλλες δυο χώρες, όποτε και εφόσον χρειαστεί. Και για εμπειρογνωμοσύνη και για άλλα ζητήματα.
Οι αλλαγές της Μέσης Ανατολής, κατά τη γνώμη μας, απαιτούν επίσης να συντονιστούμε καλύτερα. Εχθές το βράδυ κάναμε μια συζήτηση πάνω σε αυτό. Οι αλλαγές που γίνονται και οι πόλεμοι που διεξάγονται έχουν προσθέσει δίπλα στη γραμμή -σε εισαγωγικά ή χωρίς εισαγωγικά- σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης, έχουν προσθέσει τρεις πολέμους Συρίας, Ιράκ, Λιβύης.
Είμαστε επίσης της γνώμης ότι οι αρμόδιες διευθύνσεις μας για τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο μπορούν, και θα ήταν παραγωγικό, να συναντιούνται για να ανταλλάσσουν γνώμες και για να βρίσκουμε τον τρόπο να αυξάνουμε την κοινή μας δράση στη Μέση Ανατολή. Σε αυτό θα βοηθήσει και η συνάντηση που έχουμε, και είμαστε όλοι καλεσμένοι, στη Ρόδο, τον Ιούνιο φέτος, όπου θα συναντήσουμε και όλα τα αραβικά κράτη και τον Αραβικό Σύνδεσμο και το Συμβούλιο Συνεργασίας Χωρών του Κόλπου για να συζητήσουμε την περαιτέρω ανάπτυξη μιας θετικής ατζέντας ανάμεσα στη νοτιοανατολική Ευρώπη και στον αραβικό κόσμο.
Εκεί, συζητώντας για τη Μέση Ανατολή, ίσως αξίζει να αξιολογήσουμε ορισμένα νέα δείγματα. Είναι το γεγονός ότι το Ιράν με τις συνεργασίες που έχει και στο Ιράκ και στη Συρία και με τη Χεζμπολάχ, κατά κάποιο τρόπο έχει βρει μια διέξοδο από την περιοχή τη δική του μέχρι τη Μεσόγειο. Έχει γίνει ένας παίκτης που δρα και έχει παρουσία ισχυρή πια στη Μέση Ανατολή.
Επίσης, καταγράφουμε την ατέλειωτη σύγκρουση στη Συρία. Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν κατ΄ επίφαση εμφύλιο πόλεμο που εμπλέκονται 9 άλλες δυνάμεις. Έναν εμφύλιο πόλεμο που δεν έχει τελειωμό, γιατί εισρέουν άνθρωποι και πολεμικό υλικό από διαφορετικές χώρες, παρά την κούραση και τις καταστροφές που έχει η ίδια η συριακή κοινωνία. Αυτό συνεπάγεται όμως ότι πάντα θα είναι ανοιχτό και θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε από κοινού οι 4 χώρες μας τα ζητήματα της μετανάστευσης και των μεταναστευτικών ροών και των προσφύγων.
Και θα ήθελα να πω και να επαναλάβω κάτι που είπα δημόσια προχθές, ότι οι νέοι κανονισμοί και νόμοι της Κυβέρνησης της Συρίας προκαλούν, τουλάχιστον στην Ελλάδα, ανησυχία διότι, κατά κάποιον τρόπο, δεν διασφαλίζουν τις ιδιοκτησίες, τυπικές ή άτυπες, 14.000.000 Σύρων που έχουν μετακινηθεί είτε εντός της χώρας είτε στο εξωτερικό, με τους όρους και τους κανονισμούς που βάζουν. Που σημαίνει ότι η επιστροφή εκατομμυρίων Σύρων στις πάτριες εστίες τους θα είναι πιο δύσκολη από ότι θα ήταν χωρίς αυτή τη νομοθεσία.
Και επίσης έχουμε και την παρουσία της γείτονός μας Τουρκίας στο Αφρίν, η οποία κατά τη γνώμη μας θέτει υπό αμφισβήτηση τη Συνθήκη της Λωζάννης στην ανατολική της πλευρά, αλλά είναι μια συνθήκη που αφορά και πολλές άλλες χώρες και ανάμεσα σε αυτές και εμάς.
Νομίζουμε ότι η συνέχιση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή θέτει ως επιτακτικό καθήκον τη συνεχή συνεργασία ανάμεσα στα υπουργεία μας που ασχολούνται με τους πρόσφυγες, τη μετανάστευση, την ασφάλεια στις συνοριακές μας περιοχές. Και θα έχουμε μια διεξοδική συζήτηση, είναι εδώ και ο Υπουργός, ο κ. Τόσκας. Η στενή μας συνεργασία δεν πρέπει να αφορά μόνο αυτό που ονομάζω αρνητική ατζέντα, αλλά σίγουρα πρέπει να αφορά την ανάπτυξη μας και την συνεργασία μας στον τομέα της ενέργειας και των μεγάλων υποδομών.
Πέρσι, συζητήσαμε για την συνεργασία μας στην ενέργεια, για τους νέους αγωγούς, που ήταν μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα και παραγωγική συζήτηση. Φέτος έχουμε μαζί μας τον κ. Σπίρτζη, για να συζητήσουμε τι μπορούμε να κάνουμε για να αναπτύξουμε την συνδεσιμότητα, την “connectivity”, της περιοχής.
Νομίζω ότι εμείς, ως μικρά και μεσαία κράτη για την Ευρώπη, είναι απαραίτητο, όχι μόνο να αναπτύξουμε την συνδεσιμότητα μας, αλλά και την συνολική μας συνεργασία με δυο στόχους: τόσο για να βοηθηθούν τα δυο κράτη που δεν είναι ακόμα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενταχθούν σε αυτήν, όσο και για να προετοιμάσουμε με την σημερινή μας συνεργασία την μελλοντική μας συνεργασία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ασφαλώς, αυτή η συνεργασία δεν μπορεί να περιορίζεται στα υπουργεία μόνο και στις διευθύνσεις τους. Πρέπει να επεκτείνεται σε όλη την κοινωνία. Σκέψη μας είναι να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μια συνεργασία ανάμεσα στα πανεπιστήμια μας και τα ερευνητικά κέντρα. Να κάνουμε διεθνή συνέδρια και συμπόσια για αυτά τα ζητήματα. Να κάνουμε διεθνείς συνδιασκέψεις για τα ζητήματα της συνδεσιμότητας. Τους σιδηροδρόμους, τους δρόμους, τα αεροδρόμια. Αλλά και για τα υδροπλάνα, όπως μας είπε χτες το βράδυ ο κύριος Σπίρτζης. Και να μπορέσουμε να συνδέσουμε τις χώρες μας και στην ενέργεια, με πλοία, με αγωγούς, με καλώδια. Με κάθε τρόπο που μπορούμε. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ανάπτυξη της συνεργασίας μας σε όλους τους τομείς. Από την εκπαίδευση μέχρι τον πολιτισμό και ίσως να δούμε και κοινές παρουσίες, είτε δια εγγράφων, είτε μέσω ταξιδιών σε χώρες που έχουμε κοινά ενδιαφέροντα και που μας απασχολούν τόσο για την ανάπτυξη μας όσο και για την ειρήνη σε όλο τον κόσμο.
Θέλω για άλλη μια φορά να σας καλωσορίσω. Είμαι ένας άνθρωπος πάρα πολύ χαρούμενος και ικανοποιημένος που η πρωτοβουλία που λάβαμε πριν από δυόμισι χρόνια έχει γίνει ένας κοινός τόπος συνύπαρξης μας, ανταλλαγής γνωμών, με ευθύτητα, με αμεσότητα και με ειλικρίνεια, όπως πάντα κάνουμε, και με ένα τρόπο που καλά είναι να τον υιοθετήσει και ένα άλλο τμήμα της Ευρώπης που πιο πολύ συζητάμε γραφειοκρατικά παρά δημιουργικά και με ειλικρίνεια.
Έχουμε προβλήματα. Το να τα σκεπάζουμε δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας. Αυτό που κάνουμε εδώ και χρόνια, που τα συζητάμε, ανταλλάσσουμε σκέψεις, κριτικές, παρατηρήσεις, βοηθάει στην λύση των προβλημάτων και στο να προχωράμε. Βέβαια, η ζωή, ξέρετε πως είναι. Μόλις λύσεις ένα πρόβλημα εμφανίζονται και άλλα. Είναι γνωστό από την Λερναία Ύδρα, τον μύθο του Ηρακλή, ότι το να λύνεις προβλήματα δεν σημαίνει ότι δεν θα έχεις προβλήματα. Αλλά είναι προβλήματα ανάπτυξης. Είναι προβλήματα που θα ανοίγουνε δρόμο στο μέλλον και όχι προβλήματα από το παρελθόν.
Σας ευχαριστώ πολύ και θα παρακαλούσα τον φίλο μου και σύντροφο μου, τον κύριο Τόσκα, όπως και πέρσι, να διευθύνει εκείνος την συζήτηση την αρχική των ανταλλαγών μας. Πρέπει να σας πω ότι θεωρώ ένα είδος κατάκτησης το ότι έχουμε χώρες που συναντώνται οι κυβερνήσεις τους, το “G2G” που λέμε και όχι μια τετραμερή κάποιων υπουργών, αλλά έχουμε μια σύνθετη τετραμερή που είναι μια μορφοποίηση, πολύ ισχυρή και σαν εικόνα και σαν ουσία.
Ευχαριστώ πολύ.
4 Μαΐου, 2018