Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Καλημέρα σε όλους. Ζητώ συγνώμη για την καθυστέρηση. Προέκυψε ένα τεχνικό πρόβλημα.
Ξεκινώ απευθείας, κατ’ αρχάς για το πρόγραμμα και μετά θα αναφερθώ σε κάποια ειδικότερα θέματα, αφού έχουν περάσει και τρεις εβδομάδες από την τελευταία φορά που τα είπαμε.
Αρχίζω με το πρόγραμμα του Υπουργού, ο οποίος αυτή τη στιγμή, σήμερα το πρωί, στις 11.00 η ώρα, συναντά τον νέο Ιάπωνα Πρέσβη. Είναι εθιμοτυπική συνάντηση. Αύριο, πλην απροόπτου προβλέπεται, να μεταβεί στη Βουλή για την πρώτη συζήτηση, στην Επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών, του νομοσχεδίου για το νέο Οργανισμό του Υπουργείου Εξωτερικών. Φαντάζομαι ότι έχετε δει και την ανακοίνωση που βγάλαμε χθες ότι κατατέθηκε χθες στη Βουλή. Η συζήτηση θα συνεχιστεί και την επόμενη εβδομάδα και ελπίζουμε προς το τέλος της εβδομάδας να πάει και στην Ολομέλεια.
Τη Δευτέρα ο Υπουργός θα μεταβεί στις Βρυξέλλες για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, όπου τα βασικά θέματα της ημερήσιας διάταξης είναι οι σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ρωσίας, μια τηλεδιάσκεψη με το νέο Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, καθώς και οι εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ και στη Μυανμάρ. Έχει και λήμμα «διάφορα θέματα». Επειδή μπορεί να με ρωτήσετε, θα σας αναφέρω ήδη, ότι στην ημερήσια διάταξη δεν έχει τεθεί θέμα Τουρκίας. Υπάρχει βέβαια το ενδεχόμενο ο κ. Μπορέλ να κάνει μια ενημέρωση για το πού βρίσκεται η προετοιμασία της έκθεσης ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αλλά πέρα από αυτό δεν έχει προγραμματιστεί κάτι άλλο.
Από εκεί και πέρα, όσον αφορά το πρόγραμμα του Υπουργού έχουμε βάλει ενδεικτικά κάποιες άλλες επαφές, τόσο τηλεφωνικές, όσο και μετάβαση του Υπουργού στο εξωτερικό τις επόμενες εβδομάδες. Αυτή τη στιγμή όμως δεν έχω κάτι ανακοινώσιμο, για τον πολύ απλό λόγο ότι όπως φαντάζεστε, λόγω και της κατάστασης με την πανδημία που δυστυχώς επικρατεί, δεν είναι εύκολο να τα επιβεβαιώσουμε. Θα επανέλθω όταν έχουμε κάτι συγκεκριμένο όσον αφορά τις υποχρεώσεις του Υπουργού στο σύντομο μέλλον.
Περνάω στον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών τον κ. Βαρβιτσιώτη. Κατ’ αρχήν σήμερα στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στη Βουλή θα πραγματοποιηθεί ειδική εκδήλωση για τα 40 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου θα συμμετάσχει μεταξύ άλλων και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Σχοινάς.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός προβλέπεται, επίσης, σήμερα να συμμετάσχει σε τηλεδιάσκεψη για το Brexit, την οποία διοργανώνει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εξαγωγέων μαζί με το Ελληνοβρετανικό Επιμελητήριο.
Την επόμενη Τρίτη θα συμμετάσχει μέσω τηλεδιάσκεψης στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, το οποίο θα έχει ως βασικό αντικείμενο την προετοιμασία της τηλεδιάσκεψης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα λάβει χώρα την Πέμπτη και την Παρασκευή. Όπως ξέρετε, η τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα συζητήσει τα θέματα της πανδημίας, θέματα υγείας, θέματα ευρωπαϊκής άμυνας, ενώ θα γίνει και μια σύντομη συζήτηση για την Ευρωπαϊκή πολιτική στη Νότια Γειτονία. Ο κ. Βαρβιτσιώτης θα είναι, επίσης, παρών μαζί με τον Πρωθυπουργό στην τηλεδιάσκεψη αυτή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 25 και 26 Φεβρουαρίου.
Δεν έχω αυτή τη στιγμή κάτι συγκεκριμένο όσον αφορά το πρόγραμμα του κ. Φραγκογιάννη ή του κ. Βλάσση. Θα επανέλθουμε, βεβαίως, εφόσον κάτι προκύψει.
Αυτά όσον αφορά το πρόγραμμα της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ακόμη θα ήθελα να κάνω εν συντομία εισαγωγικά μια ιδιαίτερη αναφορά στην περασμένη εβδομάδα, για την πρώτη συνάντηση του «Forum Philia» που διοργανώθηκε από την Ελλάδα, την περασμένη Πέμπτη, με τη συμμετοχή 7 συνολικά Υπουργών. Έχετε δει και τις σχετικές ανακοινώσεις. Ο Γάλλος Υπουργός συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης, οι άλλοι με φυσική παρουσία. Να τονίσω ότι ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών δεν μπόρεσε να παρευρεθεί με όχι επειδή δεν το ήθελε, αλλά πολύ απλά γιατί υπήρχε εντολή άνωθεν να σταματήσουν οποιεσδήποτε μετακινήσεις των Γάλλων Υπουργών στο εξωτερικό. Εξάλλου, είχε μιλήσει ο Υπουργός, κ. Δένδιας, την προηγούμενη μέρα και ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών του εξήγησε τους λόγους για τους οποίους δεν μπορούσε να βρίσκεται εδώ με φυσική παρουσία. Αλλά παρ’ όλα αυτά συμμετείχε, όπως είπαμε, με τηλεδιάσκεψη.
Από εκεί και πέρα, όπως είδατε, ήταν παρόντες οι Υπουργοί Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, του Μπαχρέιν, η Υπουργός Επικρατείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αρμόδια, μεταξύ άλλων, για την αναπτυξιακή βοήθεια και βεβαίως οι Υπουργοί Εξωτερικών της Αιγύπτου και της Κύπρου, γιατί οφείλω να τονίσω ότι η αρχική βάση του Forum Φιλίας ήταν η τριμερής Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου.
Θα ήθελα να επαναλάβω κάποια σημεία, γιατί θεωρώ ότι είναι σημαντικά. Κατ’ αρχήν, αυτό το Forum, όπως το λέει και η λέξη, είναι Forum Φιλίας. Ήταν μια συνάντηση χωρών, οι οποίες συμμεριζόμαστε τις ίδιες βασικές αξίες, όπως την προσήλωση στο Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, στο Διεθνές Δίκαιο και βεβαίως, όπως αναφέρθηκε στο Κοινό Ανακοινωθέν, στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Οφείλω να τονίσω, επίσης, ότι όλες οι χώρες που συμμετείχαν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και βεβαίως, θεωρούμε όλοι ότι οιαδήποτε ζητήματα πρέπει να λύνονται με βάση αυτό το δίκαιο.
Να υπογραμμίσω, επίσης, ότι το Forum αυτό δεν είναι επ’ ουδενί μια συμμαχία εναντίον οιουδήποτε. Είναι ανοιχτό σε όλους, υπό τον όρο βεβαίως ότι οι χώρες οι οποίες θέλουν να συμμετάσχουν στο μέλλον, θα πρέπει να σέβονται αυτές τις θεμελιώδεις αρχές, οι οποίες, όπως και είχα πει, δεν είναι κάτι το πρωτοφανές. Μιλάμε για το Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και το Διεθνές Δίκαιο.
Όσον αφορά τις συναντήσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν, έγιναν σε δυο φάσεις, πρώτα κατ’ ιδίαν μεταξύ των Υπουργών, μετά διευρυμένες. Δυο ήταν τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν. Το πρώτο ήταν οι προκλήσεις ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή, όπου κάθε Υπουργός αναφέρθηκε στα δικά του ζητήματα. Και το άλλο ήταν βέβαια η προοπτική συνεργασίας σε διάφορους τομείς μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν. Βέβαια, να προσθέσω εδώ ότι πρόκειται για το έναυσμα μιας διαδικασίας. Ευελπιστούμε ότι θα συγκληθεί μια επόμενη συνάντηση στο σύντομο μέλλον, όχι βέβαια στην Ελλάδα, θα δούμε πού. Ενδεχομένως να γίνει σε κάποια αραβική χώρα.
Όσον αφορά την Ελλάδα, κατ’ αρχήν ήταν μια επιτυχία από την άποψη ότι η Ελλάδα αναδεικνύεται πλέον ως μια γέφυρα μεταξύ των χωρών της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου και της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των Βαλκανίων και δημιουργούνται νέες προοπτικές. Το δεύτερο που πρέπει να συγκρατηθεί και που ανέφερα ήδη, ήταν η συμμετοχή, και μάλιστα υπό τις παρούσες συνθήκες, Υπουργών Εξωτερικών από αρκετές χώρες και δη από ορισμένες χώρες, οι Υπουργοί των οποίων είχαν να επισκεφθούν την Ελλάδα αρκετά χρόνια. Εδώ θα τονίσω την παρουσία της Σαουδικής Αραβίας και του Μπαχρέιν, για παράδειγμα.
Στο περιθώριο του Forum Φιλίας έγινε το βράδυ της Πέμπτης και μια τριμερής συνάντησης Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Θα είδατε ασφαλώς ότι βγήκε και ξεχωριστό ανακοινωθέν για αυτή τη συνάντηση. Έγινε μια συνάντηση των τριών Υπουργών, που διήρκεσε μάλιστα αρκετά.
Κλείνοντας ως προς το Forum Φιλίας, ήθελα να προσθέσω, επίσης, ότι εντάσσεται στην ευρύτερη προσέγγιση της Ελλάδας με τον Αραβικό κόσμο. Να συμπληρώσω εδώ ότι την επόμενη αμέσως ημέρα, θα είδατε πως είχαμε και τη διμερή επίσκεψη του Ιρακινού Υπουργού Εξωτερικών, την πρώτη, τουλάχιστον από όσο γνωρίζω, εδώ και αρκετά χρόνια και η οποία έγινε σε ανταπόδοση της επίσκεψης που είχε κάνει ο κ. Δένδιας στο Ιράκ, τον περασμένο Οκτώβριο.
Αναφορικά με το άνοιγμα στον Αραβικό κόσμο, ήθελα να τονίσω κατ’ αρχήν ότι είναι η πρώτη φορά, πιστεύω, από την περίοδο τουλάχιστον της δεκαετίας του ’80, που η Ελλάδα ξανά τα τελευταία χρόνια κάνει ένα σημαντικό άνοιγμα προς αυτή την περιοχή.
Αλλά αυτό το οποίο θέλω να τονίσω εδώ είναι ότι το άνοιγμα σε αυτή την περιοχή γίνεται σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο και γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Κατ’ αρχήν, πλέον αυτή η περιοχή έχει φύγει από το ψυχροπολεμικό κλίμα που επικρατούσε για αρκετές δεκαετίες. Δεύτερον, υπάρχουν σαφείς προκλήσεις ασφαλείας για την περιοχή, αλλά και για την Ελλάδα ευρύτερα, όπως στη Συρία και στη Λιβύη. Κρίσεις οι οποίες βεβαίως πριν 10 χρόνια δεν υπήρχαν. Και τέλος, επίσης ήθελα να τονίσω ότι αλλάζουν πλέον τελείως οι συσχετισμοί. Η σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ αρκετών Αραβικών κρατών και του Ισραήλ δημιουργούν νέα δεδομένα, στα οποία βεβαίως η Ελλάδα θα πρέπει να είναι παρούσα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν συνεχίζει να είναι παρούσα και στις άλλες περιοχές που την ενδιαφέρουν. Θα αναφερθώ εδώ επιγραμματικά στην πρόσφατη επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών στο Σεράγεβο, και να τονίσω ότι ήταν η μοναδική χώρα της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων που δεν είχε ακόμα επισκεφθεί ο Υπουργός κ. Δένδιας, από την ανάληψη των καθηκόντων του. Έτσι κλείσαμε τον κύκλο έχοντας επισκεφθεί όλες τις χώρες της περιοχής.
Να τονίσω επίσης εδώ ότι ήταν η πρώτη επίσκεψη Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στο Σεράγεβο από το 2016, άρα και αυτό έχει τη δική του συμβολική σημασία.
Επίσης, ο Υπουργός Εξωτερικών είχε σειρά επαφών τις περασμένες ημέρες, με παραδοσιακούς εταίρους, φίλους και συμμάχους. Θα αναφερθώ εδώ, επίσης επιγραμματικά, στην επίσκεψη στο Λονδίνο, η οποία ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, κατ' αρχάς γιατί ήταν η πρώτη επίσκεψη Ευρωπαίου Υπουργού Εξωτερικών στο Λονδίνο από τον περασμένο Ιούλιο, το οποίο αυτό και μόνο μιλά, θα έλεγα, από μόνο του.
Ήταν η πρώτη επίσκεψη Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στο Λονδίνο από το 2013 και βεβαίως η πρώτη επίσκεψη στη μετά-Brexit εποχή. Και αναμφίβολα, ένα από τα βασικά ζητήματα, τα οποία εξετάσαμε, είναι η ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας σε όλους τους τομείς.
Θέλω επίσης, να επισημάνω ότι ο Υπουργός Εξωτερικών ενημέρωσε ενδελεχώς για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και μίλησαν για το Κυπριακό. Ο κ. Ράαμπ μετέβη στην Κύπρο, όπως είδατε, λίγες μέρες μετά. Ήθελα να τονίσω, εξάλλου, γιατί το ανέφερε ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών, ότι η Μεγάλη Βρετανία θα φιλοξενήσει τη Συνάντηση Κορυφής για την κλιματική αλλαγή, το COP26 όπως αποκαλείται, στη Γλασκώβη, τον προσεχή Νοέμβριο. Και σ’ αυτό το πλαίσιο, οι Βρετανοί μας ρώτησαν κιόλας ποιά θα μπορούσε να είναι η συνεισφορά της Ελλάδας. Και θα μου πείτε γιατί το αναφέρω ειδικότερα; Το αναφέρω γιατί είναι μια σημαντική διεθνής πρωτοβουλία. Και ο Υπουργός από πλευράς του αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων στην πολιτιστική κληρονομιά, κάτι το οποίο οφείλουμε βεβαίως να αναδείξουμε. Υπάρχει και σχετική ανακοίνωση που βγάλαμε πριν από λίγες μέρες.
Ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας, είχε μια σειρά από τηλεφωνικές συνομιλίες τις περασμένες ημέρες, επιγραμματικά θα σας αναφέρω, τα είδατε, με τον Γερμανό Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Μάας, με τον οποίο υπάρχουν, εννοείται, τακτικές επαφές. Είπαν μάλιστα ότι θα τα πουν κι από κοντά την προσεχή Δευτέρα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων. Ήταν σε πολύ καλό κλίμα η συζήτηση. Επικεντρώθηκε κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη.
Επίσης, έγινε η πρώτη επαφή με το νέο Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Μπλίνκεν. Κράτησε μισή ώρα περίπου η συζήτηση αυτή, σε εξαιρετικό κλίμα.
Θα μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών ήταν ενήμερος για τα ζητήματα τα οποία μας απασχολούν κι έγινε ενδελεχής συζήτηση γι' αυτά. Και επειδή βεβαίως θα με ρωτήσετε, να σας πω ότι δεν έγινε αυτή τη στιγμή κάποια συγκεκριμένη συζήτηση για ενδεχόμενο επίσκεψης του κ. Δένδια στις ΗΠΑ. Να υπενθυμίσω εδώ ότι το State Department, έχει βγάλει μια γενική οδηγία ότι απαγορεύονται όλες οι επισκέψεις ξένων αξιωματούχων στο State Department μέχρι νεωτέρας. Και ακόμα και οι Πρεσβείες στην Ουάσινγκτων, μπορούν να μεταβαίνουν στο State Department μόνον κατόπιν ειδικής αδείας. Αυτά όσο ισχύει η πανδημία. Όσο ισχύουν οι παρούσες συνθήκες, είναι δύσκολο να συζητάμε για προγραμματισμένες επισκέψεις. Όχι μόνον του Υπουργού Εξωτερικών, γενικότερα.
Τέλος, ο Υπουργός Εξωτερικών είχε χθες μια τηλεφωνική συνομιλία με το Ρώσο ομόλογό του, τον κ. Λαβρόφ. Κυρίως εξετάστηκαν τα ζητήματα διμερών σχέσεων. Να σας υπενθυμίσω ότι είχε υπογραφεί κι ένα μνημόνιο όταν ήταν ο κ. Λαβρόφ εδώ τον περασμένο Οκτώβριο για το Έτος Ιστορίας Ελλάδας – Ρωσίας και συζητήθηκαν διάφορα ζητήματα. Δυστυχώς, λόγω πάλι της πανδημίας, διάφορες εκδηλώσεις δεν μπόρεσαν να λάβουν χώρα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Συζήτησαν, επίσης, για την πορεία των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, για κάποιες συμφωνίες που είχαν συζητήσει τον περασμένο Οκτώβριο. Η συζήτηση για θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ρωσίας ήταν πάρα πολύ σύντομη. Και εδώ, όπως είδατε και στην ανακοίνωση που βγάλαμε, ο Υπουργός τόνισε βεβαίως ότι εμείς θεωρούμε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση –κι εδώ μιλάω για την Ευρωπαϊκή Ένωση των 27- θα πρέπει να διατηρούμε όλους τους διαύλους επικοινωνίας ανοιχτούς με τη Ρωσία, να υπάρχει ένας ειλικρινής διάλογος, γιατί υπάρχουν πολλά ζητήματα, με τα οποία υπάρχει μεγάλο περιθώριο συνεργασίας με τη Ρωσία.
Τέλος, να επανέλθω σ’ αυτό που είπα πριν, ότι κατατέθηκε χθες το νομοσχέδιο του νέου Οργανισμού του Υπουργείου Εξωτερικών. Δεν το έχω διαβάσει όλο, είναι 377 σελίδες. Έχει βγει σχετική ανακοίνωση χθες. Δεν θα ήθελα αυτή τη στιγμή να μπω σε λεπτομέρειες, εκτός αν θέλετε να συζητήσουμε κάτι συγκεκριμένο. Το μόνο που μπορώ να σημειώσω είναι ότι εισάγει αρκετές καινοτομίες - σε μία από αυτές είχα και προσωπική εμπειρία - τη δημιουργία της Διεύθυνσης Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, μια οριζόντια διεύθυνση που θα κάνει το στρατηγικό σχεδιασμό με μια πιο μακροπρόθεσμη επιτέλους προοπτική και είχα την τιμή ν’ αναλάβω τη σύσταση αυτής της Διεύθυνσης πριν αναλάβω την παρούσα μου θέση. Και χαίρομαι ιδιαίτερα που επιτέλους θα δημιουργηθεί αυτή η Διεύθυνση.
Αυτά ως εισαγωγικά σχόλια και είμαι, όπως πάντα, στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.
Γ. ΜΟΥΤΣΟΣ: Καλημέρα. Θέλω να ξεκινήσω από ορισμένα σημεία τα οποία μας τονίσατε. Είπατε προηγουμένως, σε ό,τι αφορά αυτό το Forum Φιλίας, το οποίο έγινε, ότι θα μπορούσαν να συμμετάσχουν οποιεσδήποτε χώρες σέβονται τις βασικές αρχές και έχουν μια ταύτιση, να το πω έτσι, με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Αυτό περιλαμβάνει και την Τουρκία; Και αν ναι, σε ποιοι επίπεδο θα μπορούσε να είναι μια τέτοια συνεργασία, δεδομένου ότι υπάρχουν ήδη αντιδράσεις. Kαι από την άλλη πλευρά υπάρχουν βεβαίως και προκλήσεις, τις οποίες είδαμε να διατυπώνονται από τον κ. Ερντογάν προς τον Πρωθυπουργό και όχι μόνο; Ευχαριστώ πολύ.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Ναι, αυτό που είπα είναι ακριβώς αυτό, ότι ακόμα δεν θα αποκλείαμε επ' ουδενί τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Forum Φιλίας στο μέλλον, υπό τον βασικό όρο, βεβαίως, ότι θα πρέπει να σέβεται κάποιους βασικούς κανόνες, όπως για παράδειγμα, όπως είπαμε, το Δίκαιο της Θάλασσας.
Ως γνωστόν, η Τουρκία είναι μία από τις λίγες χώρες, η οποία δεν θέλει να εφαρμόσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, ούτε καν την έχει υπογράψει. Και να τονίσω ότι ανεξαρτήτως αυτού, οι προβλέψεις της Σύμβασης αυτής, ειδικότερα όσον αφορά το δικαίωμα για την επέκταση στα 12 μίλια, ανεξαρτήτως αν κάποια χώρα την έχει κυρώσει ή όχι, αποτελούν μέρος του εθιμικού δικαίου. Και να προσθέσω ότι η Τουρκία έχει εξάλλου επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα, τόσο στη Μαύρη Θάλασσα, όσο και στη Μεσόγειο στα 12 ναυτικά μίλια.
Υπάρχουν ορισμένοι θεμελιώδεις κανόνες όπως είπα. Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, το άρθρο 2 παρ. 4, προβλέπει ότι κάθε κράτος θα πρέπει στην πολιτική του να απέχει από την απειλή ή τη χρήση βίας. Δηλαδή μιλάμε για πράγματα τελείως θεμελιώδη.
Από κει και πέρα, εφ' όσον υπάρχει ένας σεβασμός σ’ αυτές τις βασικές αρχές, το Forum είναι ανοιχτό. Εξάλλου, το motto ήταν να προωθούμε την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία στην ευρύτερη περιοχή.
Όσον αφορά αυτά που είπατε για τον Τούρκο Πρόεδρο, που έκανε δηλώσεις αναφορικά με τον Πρωθυπουργό, ο Πρωθυπουργός ήδη μίλησε γι' αυτά στη συνέντευξη που έδωσε στον κ. Παπαχελά, την προπερασμένη Τρίτη αν δεν απατώμαι. Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω σ’ αυτό.
ΣΠ. ΣΙΔΕΡΗΣ: Ήθελα να ρωτήσω για το Forum Φιλίας: Γιατί δημιουργήθηκε αυτό το Forum Φιλίας και δεν ενεργοποιήθηκε μια προηγούμενη πρωτοβουλία, που αφορούσε τη διάσκεψη της Ρόδου όπου συμμετείχαν - τουλάχιστον στην τελευταία διάσκεψη - 22 χώρες από τον Αραβικό κόσμο, τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Δεν υπάρχει συνέχεια στην εξωτερική πολιτική και πρέπει να διαφοροποιούμαστε γι' αυτό;
Η άλλη ερώτηση αφορά τις ανακοινώσεις του State Department και του Υπουργείου Εξωτερικών, για την επικοινωνία του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, του Μπλίνκεν και του κ. Δένδια, στην οποία υπήρχαν κάποιες διαφοροποιήσεις όσον αφορά την ανακοίνωση, για την ιστορικής σημασίας συμφωνία των Πρεσπών όπως ανέφερε το State Department και για τα Δυτικά Βαλκάνια, κάτι που δεν αναφέρθηκε από την ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών.
Υπάρχει κάποια διαφοροποίηση, είναι ένα θέμα το οποίο δεν απασχολεί το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, τα Δυτικά Βαλκάνια και η Βόρεια Μακεδονία με τη Συμφωνία των Πρεσπών; Και τελικά πότε θα έρθουν προς κύρωση στο Κοινοβούλιο οι συμφωνίες που εκκρεμούν με τη Βόρεια Μακεδονία; Ευχαριστώ.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Όσον αφορά το Forum Φιλίας, αυτό ήταν, μπορούμε να το πούμε, η μετεξέλιξη της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, στην οποία προστέθηκαν και κάποιες άλλες χώρες. Απλώς δεν το αποκαλούμε «3 συν 4» γιατί δημιουργούμε πλέον ένα νέο πλαίσιο. Και η ιδέα είναι ότι θα συνεχιστεί αυτό το πλαίσιο.
Αυτή είναι η βασική ιδέα πίσω από αυτό και πώς θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της περιοχής. Αλλά, όπως είπα και πριν, αυτό θ’ αποτελέσει και μια γέφυρα, των χωρών της περιοχής της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου, του Μασρέκ, με την υπόλοιπη Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων και των Βαλκανίων.
ΣΠ. ΣΙΔΕΡΗΣ: Συγνώμη, αλλά μιλάμε για μια διάσκεψη όπου συμμετείχαν 22 χώρες. Μιλάμε ότι υπήρχε η Αραβική Λίγκα. Το θεωρώ λιγάκι σαν μια ασυνέχεια ή σαν μη σεβασμό στην εξωτερική πολιτική. Προσωπική εκτίμηση. Γι' αυτό το λόγο ρωτάω. Δηλαδή είναι διαφορετικό 22 χώρες να συμμετέχουν και διαφορετικό 7.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η συνάντηση του Forum Φιλίας και θα ήθελα επίσης να τονίσω, γιατί το είπα και πριν, υπό τις παρούσες συνθήκες, το γεγονός ότι είχαμε 7 Υπουργούς, 6 Υπουργούς Εξωτερικών, μία Υπουργό Επικρατείας και έγινε αυτή η συζήτηση, ήταν από μόνο του μια επιτυχία.
Επίσης, να τονίσω ότι ήταν παρούσες εδώ πολύ σημαίνουσες αραβικές χώρες, όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, αλλά και η συμμετοχή και άλλων χωρών, των φίλων μας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της Κύπρου, της Γαλλίας και βεβαίως, για πρώτη φορά τουλάχιστον απ’ όσο θυμάμαι, σ’ αυτό το πολυμερές πλαίσιο υπήρχε συμμετοχή και του Μπαχρέιν. Θεωρώ ότι ήταν μια ιδιαίτερη επιτυχία για την ελληνική εξωτερική πολιτική.
Θα περάσω στη δεύτερη ερώτησή σας, όσον αφορά τη συνομιλία του κ. Δένδια με τον κ. Μπλίνκεν. Βγάλαμε tweets σχετικά με το τί συζητήθηκε. Συζητήθηκαν, όπως αναφέραμε κιόλας, οι εξελίξεις και ο σταθεροποιητικός ρόλος της Ελλάδας στα Δυτικά Βαλκάνια.
Πιστεύω ότι αυτό τα λέει όλα. Δεν θα υπεισέλθω εδώ σε άλλες λεπτομέρειες.
Και όσον αφορά τις τρεις συμφωνίες που έχουν κατατεθεί στη Βουλή και θα πάνε κάποια στιγμή προς ψήφιση. Δεν έχω κάτι νεώτερο επί τούτου.
Κ. ΤΣΑΜΟΥΡΗ: Θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: από σήμερα τίθεται σε ισχύ η NAVTEX για το πλοίο «Τσεσμέ» που βγάζουν οι Τούρκοι στο Αιγαίο. Αν και δεσμεύεται περιοχή σε διεθνή ύδατα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι έρχεται τώρα σε ένα κακό timing, δεδομένου ότι βρισκόμαστε εν αναμονή του 62ου γύρου των διερευνητικών επαφών.
Η ελληνική πλευρά πως απαντά; Πως αξιολογεί αυτή την κίνηση της Τουρκίας και αν υπάρχει περίπτωση να έχουμε και κάποια εξέλιξη στο κομμάτι των διερευνητικών επαφών. Ευχαριστώ.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Εγώ σας ευχαριστώ. Θα σας απαντήσω στο δεύτερο σκέλος πρώτα.
Δεν έχω αυτή τη στιγμή κάτι νεώτερο. Έχουμε όπως ξέρετε υποβάλει κάποιες προτάσεις για ημερομηνίες για τον επόμενο γύρο διερευνητικών επαφών που θα λάβουν χώρα στην Αθήνα.
Μιλάμε για αρχές Μαρτίου, το τοποθετούμε την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου. Έχουν υποβληθεί, άρα έχουμε κάποιο περιθώριο ακόμη μέχρι η τουρκική πλευρά να μας απαντήσει. Και περιμένουμε να μας απαντήσει η τουρκική πλευρά στις προτάσεις που έχουμε υποβάλλει. Εννοείται ότι μόλις έχουμε μια απάντηση θα υπάρξει ανακοίνωση με την ημερομηνία του επόμενου γύρου. Αυτά όσον αφορά τις διερευνητικές.
Όσον αφορά το «Τσεσμέ», να σας ενημερώσω ότι έχει γίνει ήδη προφορικό διάβημα από την Ελληνική Πρεσβεία μας στην Άγκυρα σχετικά με αυτό το ζήτημα και αναλόγως των εξελίξεων θα σταλεί και ρηματική διακοίνωση, δηλαδή θα γίνει και εγγράφως.
Αλλά οι πληροφορίες μου είναι ότι ήδη έγινε προφορικό διάβημα. Λόγω των συνθηκών κιόλας, από ό,τι ξέρω, έγινε τηλεφωνικά. Αλλά έχει γίνει. Αυτά, ως αντίδραση του Υπουργείου Εξωτερικών. Εγώ μιλάω ως Υπουργείο Εξωτερικών για το «Τσεσμέ», να το τονίσω αυτό.
G. MELNIK: Καλημέρα σας, όσον αφορά τις προοπτικές των σχέσεων της Ένωσης και Ρωσίας υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων. Ποιά είναι η θέση της Ελλάδας σχετικά με την πρόταση επιβολής κυρώσεων έναντι του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2;
Θα υποστηρίξει η Αθήνα τις κυρώσεις ή όχι;
Και η δεύτερη ερώτηση σχετικά με το Κυπριακό. Έχει οριστεί ημερομηνία για την άτυπη πενταμερή συνάντηση ή όχι; Ευχαριστώ.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Εγώ σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Να αρχίσω από την πρώτη ερώτησή σας για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ρωσίας και κατ' αρχήν, να τονίσω εδώ ότι μιλάμε για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Ρωσίας. Εννοώ ότι αυτά που θα πω, αφορούν τη θέση της Ελλάδας, όσον αφορά τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ρωσίας, γιατί για τις διμερείς σχέσεις αναφέρθηκα ήδη πριν.
Η Ελλάδα, όπως είπα και πριν, θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διατηρήσει ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας και τον διάλογο με τη Ρωσία, γιατί όπως προανέφερα υπάρχουν πολλά ζητήματα, οι δύο πλευρές έχουν κοινό ενδιαφέρον και θα πρέπει να υπάρχει πάντα ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας και μια «dual track approach». Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω επί τούτου.
G. MELNIK: Για το Κυπριακό;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Με συγχωρείτε, έχετε απόλυτο δίκιο, συγνώμη. Για την άτυπη πενταμερή δεν έχει οριστεί η ημερομηνία σύγκλησής της αυτή τη στιγμή, εξ όσων γνωρίζω τουλάχιστον. Σύμφωνα με την τελευταία δηλαδή ενημέρωση που είχα, μέχρι και χτες βράδυ.
Το μόνο, το οποίο μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητας, όσο μπορεί κανείς γι' αυτά τα πράγματα να είναι βέβαιος, είναι ότι τοποθετείται χρονικά για μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου. Άρα μιλάμε πλέον για Απρίλιο, όπως δείχνουν όλες οι ενδείξεις. Αλλά κι αυτό σας το μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη, γιατί στο κάτω - κάτω ο Γενικός Γραμματέας του Ο.Η.Ε. είναι αυτός ο οποίος θα ανακοινώσει τις ημερομηνίες για την πενταμερή.
G. MELNIK: Θα ήθελα να διευκρινίσω σχετικά με τις κυρώσεις, η Ελλάδα θα τις υποστηρίξει στη διάρκεια της συζήτησης έναντι του Nord Stream 2 ή όχι; Ποια είναι η θέση σας;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Δεν γνωρίζω αυτή τη στιγμή αν υπάρχει τέτοια συζήτηση. Θα γίνει μια ευρύτερη συζήτηση για τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ρωσίας και σε αυτό το πλαίσιο, όπως σας προανέφερα, εμείς είμαστε μεταξύ των χωρών, οι οποίες τονίζουμε ότι πρέπει να διατηρούμε τους διαύλους επικοινωνίας και τον ανοιχτό και ειλικρινή διάλογο με την Ρωσία, σε αυτό το πλαίσιο.
Θ. ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ: Καλημέρα. Αν συγκράτησα καλά στην εισαγωγή σας, αρχικά είπατε ότι στο Forum Φιλίας κάθε Υπουργός από τους συμμετέχοντες, ανέφερε τις προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει η χώρα του στην περιοχή της.
Αν μπορείτε, αν γίνεται, συνοπτικά να μας αναφέρετε τι προβλήματα προσδιόρισαν και ενδεχομένως τι είδους συνδρομή ζήτησαν από την Ελληνική Κυβέρνηση στην αντιμετώπισή τους.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Κατ' αρχήν, δεν τέθηκε ζήτημα συνδρομής της Ελληνικής Κυβέρνησης. Έγινε μια ανταλλαγή απόψεων μεταξύ όλων των Υπουργών, δεν ήταν ο σκοπός να ζητήσουν κάτι από την Ελλάδα. Η Ελλάδα ήταν η φιλοξενούσα χώρα. Πιστεύω ότι είναι αυτονόητο ότι κάθε χώρα μίλησε για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Εμείς μιλήσαμε για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η Κύπρος μίλησε βεβαίως για το Κυπριακό και όπως φαντάζεστε, τα άλλα θέματα που τέθηκαν στο τραπέζι ήταν οι εξελίξεις στη Συρία, στη Λιβύη, στην Υεμένη, ενώ κάποιες χώρες έθεσαν το ζήτημα του Ιράν.
Αυτό εννοούσα όταν αναφέρθηκα σε προκλήσεις ασφαλείας. Ο καθένας είπε από τη δική του οπτική γωνία και από τη δική του περιοχή πως τα βλέπει, ποιες είναι οι προκλήσεις. Αλλά δεν ζητήθηκε από την Ελλάδα κάτι συγκεκριμένο. Έγινε μια ευρύτερη ανταλλαγή απόψεων όσον αφορά το κομμάτι «ασφάλεια». Και μετά έγινε μια συζήτηση για το πως μπορούμε να αναπτύξουμε την πολυμερή συνεργασία μεταξύ των χωρών αυτών σε διάφορους τομείς.
Α. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ: Γεια σας. Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν υπάρχει κάποιο σχόλιο από το Υπουργείο Εξωτερικών σχετικά με ένα τουρκικό δημοσίευμα του CNN Türk, ότι ο κ. Δένδιας μπλόκαρε μια κοινή δήλωση Ελλάδας και Τουρκίας μετά τις διερευνητικές.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Όχι, δεν έχω κανένα απολύτως σχόλιο. Το έχω δει το δημοσίευμα, δεν έχουμε κανένα απολύτως σχόλιο να κάνουμε γι' αυτό.
Α. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ: Δεν το επιβεβαιώνετε δηλαδή.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Δεν το σχολιάζω.
Α. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ: Ωραία, ευχαριστώ.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Και εγώ.
Γ. ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Καλημέρα και από εμένα. Υπάρχει από τον προηγούμενο Οκτώβριο η περιβόητη πρόταση της κας Μέρκελ για μια συνδιάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο. Έχει πάρει θέση η ελληνική πλευρά γι' αυτήν; Είναι κάτι που προτείνεται και από την Τουρκία, βέβαια.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Αυτό είναι κάτι το οποίο υπάρχει στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου, δεν θα έλεγα ότι είναι πρόταση της κας Μέρκελ ή της Γερμανίας. Είναι πρόταση η οποία υπάρχει στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου και μετά υπάρχει και στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου ότι θα έπρεπε ο Ύπατος Εκπρόσωπος, ο κ. Μπορέλ, να εξετάσει το ενδεχόμενο σύγκλησης μιας Διάσκεψης για τη Μεσόγειο.
Δεν γνωρίζω κάτι περισσότερο. Πιστεύω ότι δεν έχει γίνει κάποια συγκεκριμένη πρόοδος επί αυτού του ζητήματος, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη προοπτική σύγκλησης αυτής της διάσκεψης.
Ως προς τις θέσεις μας, κατ' αρχάς, αν μου επιτρέπετε, κι εμείς ως Ελλάδα έχουμε υιοθετήσει τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τόσο του Οκτωβρίου, όσο και του Δεκεμβρίου. Άρα, εκ των πραγμάτων δεν είναι ότι είμαστε αρνητικοί στην προοπτική αυτή. Έχουμε βέβαια θέσει στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης ορισμένα κριτήρια σχετικά με το πλαίσιο στο οποίο θα γίνει και τις αρχές τις οποίες θα πρέπει να έχει μια τέτοια διάσκεψη.
Αλλά από ό,τι γνωρίζω, δεν έχει υπάρξει κάποια συγκεκριμένη πρόοδος, ούτε κάποια προοπτική για σύγκλησή της στο σύντομο μέλλον.
Γ. ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Και σχετικό θέμα είναι με αυτό, η έκθεση του κ. Μπορέλ που πρέπει να δοθεί για το επόμενο Συμβούλιο, θα δημοσιοποιηθεί ή θα είναι απόρρητη;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Με συγχωρείτε, αναφέρεστε στην έκθεση του κ. Μπορέλ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την κοινή έκθεση.…
Γ. ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Για την Τουρκία.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Που θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 25-26 Μαρτίου.
Γ. ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ακριβώς.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Από ό,τι γνωρίζω, δεν θα είναι δημόσια αυτή η έκθεση. Αλλά αυτό, αν μου επιτρέπετε, εναπόκειται σε αυτούς οι οποίοι τη συντάσσουν να αποφασίσουν πώς θα τη διαχειριστούν, όσον αφορά το θέμα της δημοσιοποίησης ή όχι, ή κατά πόσον θα κάνουν κάποιο ανακοινωθέν. Αλλά δεν θέλω να προκαταλάβω πώς θα το αντιμετωπίσουν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Λ. ΜΠΛΑΒΕΡΗΣ: Καλημέρα σας, όπως και στους συναδέλφους. Θα ήθελα να ρωτήσω το εξής: στο παρελθόν, πριν μερικά χρόνια, η Ελλάδα είχε αποφασίσει να στείλει προσωπικό για να στελεχωθεί μια πυροβολαρχία Patriot στη Σαουδική Αραβία, υπό Αμερικανική διοίκηση. Τελευταία ακούστηκε ότι αυτή η κίνηση ακυρώθηκε και δεν θα γίνει. Τι ισχύει, μπορείτε να μας ενημερώσετε υπεύθυνα για να ξέρουμε;
Και ένα δεύτερο άσχετο ερώτημα. Γίνονται ενέργειες από την Πρεσβεία μας στην Άγκυρα για να επιστραφούν τα όπλα και οι ασύρματοι των δύο Ελλήνων στρατιωτών; Ευχαριστώ.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Εγώ ευχαριστώ. Όσον αφορά το πρώτο θέμα, κατ' αρχάς δεν ξέρω για Αμερικανική διοίκηση. Δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες αυτές. Ίσως το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας να μπορεί να δώσει κάποια απάντηση, δεν έχω ακούσει κάτι τέτοιο εγώ.
Ξέρω ότι υπάρχει στα σκαριά η προοπτική σύναψης μιας διμερούς συμφωνίας με τη Σαουδική Αραβία για θέματα τα οποία άπτονται της αμυντικής συνεργασίας. Αλλά από ότι ξέρω αυτό προχωράει. Δεν έχω ακούσει κάτι αντίθετο.
Όσον αφορά το άλλο θέμα που είπατε πριν, να πω απλώς ότι έχουν γίνει και γίνονται οι δέουσες ενέργειες όσον αφορά αυτό το ζήτημα.
Γ. ΚΟΥΤΣΟΜΥΤΗΣ: Καλημέρα σας και από εμένα. Ήθελα να ρωτήσω, υπάρχει ένα ζήτημα με τις αυθαίρετες φυλακίσεις αντιφρονούντων στην Τουρκία και έχουν εκδοθεί αποφάσεις και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και υπήρχε και παρέμβαση πρόσφατα του State Department στο ζήτημα του ακτιβιστή Οσμάν Καβάλα, ο οποίος τυγχάνει να είναι και επίτιμος δημότης της πόλης της Καβάλας. Υπάρχει κάποια σκέψη από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών για κάποια παρέμβαση γι’ αυτούς τους ανθρώπους και γενικά για το καθεστώς των παράτυπων φυλακίσεων στην Τουρκία και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Σε αυτό το θέμα, όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα συντάσσεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία έχει τοποθετηθεί. Για αυτό το θέμα έχει εκφραστεί ήδη ο κ. Μπορέλ. Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω αυτή τη στιγμή.
Κ. ΜΠΑΛΗ: Καλημέρα σε όλες και σε όλους. Μια που μιλάμε για τον κ. Μπορέλ, ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει η πλήρης εμπιστοσύνη αυτή τη στιγμή εκ μέρους της ελληνικής πλευράς προς τον κ. Μπορέλ μετά και το πολύ ξύλο που έφαγε την τελευταία εβδομάδα και από το Ευρωκοινοβούλιο και από τον Ευρωπαϊκό Τύπο για τον τρόπο που επισκέφτηκε τη Ρωσία.
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Ο κ. Μπορέλ επελέγη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τον Σεπτέμβριο του 2019 αν θυμάμαι καλά, στη θέση του Υψηλού Εκπροσώπου και Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στη συνέχεια επικυρώθηκε αυτή η επιλογή, μαζί με τις άλλες τοποθετήσεις, μαζί με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεσμεύεται με αυτή τη θέση. Δεν έχει αλλάξει κάτι.
ΧΡ. ΚΡΑΤΣΗ: Τι ακριβώς επισημαίνετε στο διάβημα στην Άγκυρα σχετικά με το «Τσεσμέ», δεδομένου ότι τυπικά το ερευνητικό πλοίο θα βρίσκεται σε διεθνή ύδατα;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Κατ’ αρχήν δυο πράγματα. Το ένα είναι ότι δεν μπορώ να κοινοποιήσω τι αναφέρεται σε ένα διάβημα. Δεν είναι όλα δημοσιοποιήσιμα. Αυτά αποτελούν υπηρεσιακή αλληλογραφία μεταξύ Υπουργείων Εξωτερικών, στην προκειμένη περίπτωση μεταξύ της Ελληνικής Πρεσβείας στην Άγκυρα και του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Αυτό είναι το ένα. Το άλλο είναι πως σωστό είναι αυτό που αναφέρετε, ότι για το πλοίο υπάρχει NAVTEX που έχει εκδώσει ο σταθμός της Σμύρνης και αφορά διεθνή ύδατα. Αλλά να επισημάνω ότι η NAVTEX είναι αφ’ εαυτής παράτυπη, γιατί πολύ απλά ο σταθμός της Σμύρνης δεν είναι αρμόδιος για να εκδίδει NAVTEX για αυτή την περιοχή.
Γ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Ήθελα να ρωτήσω κάτι για το Κυπριακό ενόψει και της Πενταμερούς.
Επειδή βλέπουμε τον κ. Ερντογάν με τον κ. Τατάρ να μιλάνε επισταμένως για λύση δυο κρατών και μάλιστα και τον κ. Ιμπραήμ Καλίν ότι δυο κράτη ή τίποτα, θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρξει πλάνο δεύτερο της ελληνικής πλευράς σε περίπτωση που και ο ΟΗΕ - θεωρητική η ερώτηση, αλλά δυστυχώς θεωρητικό είναι και το σχήμα - στην ανελαστική αυτή τακτική της Άγκυρας αν πει δεχτείτε συνομοσπονδία με δυο συνιστώντα states. Θα μπορούσε η Ελλάδα να συζητήσει κάτι τέτοιο ποτέ ως εγγυήτρια δύναμη χωρίς την αποχώρηση του Αττίλα και των συναφών δικαιωμάτων απόφασης και εγγυήσεων της Τουρκίας; Ένα ερώτημα είναι αυτό.
Και το δεύτερο, για τη Βόρεια Μακεδονία βλέπουμε στο ρεπορτάζ ότι υπάρχει πολύ μεγάλη κινητικότητα σε σχέση με το ζήτημα της απογραφής τον άλλο μήνα και υπάρχει και η θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για το ζήτημα των νέων καρτών ταυτότητας, για το εάν θα πρέπει να γράφεται το North Macedonia στο επίσημο κρατικό έγγραφο πιστοποίησης στην ταυτότητα ενός πολίτη.
Εάν, σε περίπτωση που ο κ. Ζάεφ δεχτεί, ύστερα από την πίεση της αντιπολίτευσης, να μην υπάρχει σε κρατικό έγγραφο το North Macedonia που αποτελεί μια ευθεία παραβίαση, ποια θα είναι η αντίδραση της ελληνικής πλευράς;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Όσον αφορά το Κυπριακό, η απάντηση είναι πολύ απλή και είναι όχι.
Δεν υπάρχει και δεν μπορεί να γίνει καμία συζήτηση για άλλο πλαίσιο, πέρα από το πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι οποίες μιλάνε ξεκάθαρα για δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία. Και αυτό δεν είναι μόνο θέση της Ελλάδας και της Κύπρου, είναι και θέση όλων των κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και γενικά της διεθνούς κοινότητας.
Η μόνη, η οποία δεν δέχεται αυτό, είναι η Τουρκία. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει οποιαδήποτε συζήτηση. Και οποιαδήποτε λύση θα πρέπει να βρεθεί μέσα σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο. Αυτό είναι εκ των ων ουκ άνευ. Δεν υπάρχει καμία απολύτως άλλη σκέψη.
Όσον αφορά το δεύτερο ζήτημα, κατ’ αρχήν δεν θα ήθελα να σχολιάσω τί λέει η αξιωματική αντιπολίτευση στη Βόρεια Μακεδονία. Αυτό είναι το ένα.
Αυτό που επίσης θέλω να πω είναι ότι αυτό που είπε ο κ. Δένδιας, όταν ήταν εδώ ο κ. Οσμάνι, είναι πως βεβαίως προσβλέπουμε στην πιστή τήρηση των προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών, το οποίο να υπενθυμίσω κιόλας ότι είναι και ένα από τα κριτήρια που αφορούν την ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.
Αυτό ως γενικό σχόλιο. Και πάλι σας λέω ότι δεν θέλω να σχολιάσω τί λέει το VMRO στην προκειμένη περίπτωση.
Θ. ΑΡΓΥΡΑΚΗΣ: Ήθελα να θέσω τα εξής ερωτήματα:
Στις ανακοινώσεις για την τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Δένδια αναφέρθηκε και για αμυντική συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών. Τόσο ο κ. Δένδιας, όσο και ο κ. Παναγιωτόπουλος, έχουν κάνει λόγο για ανανέωση, για καινούργια συμφωνία για τις αμερικανικές βάσεις. Προβλέπεται αναθεώρηση σε 5ετή βάση; Η μία ερώτηση.
Η δεύτερη ερώτηση είναι: χθες έγινε γνωστό μια – ας την πούμε σε εισαγωγικά – εισβολή τούρκικη στον Έβρο και κλοπή μιας βάρκας ψαράδων. Υπάρχει εικόνα γι’ αυτό το ζήτημα και αν σκοπεύουμε να κάνουμε κάτι;
Τρίτον, όσον αφορά τις τηλεφωνικές επικοινωνίες Δένδια – Λαβρόφ, συζητήθηκε το θέμα του Κυπριακού; Και αν συζητήθηκε, τι ζήτησε η ελληνική πλευρά, δεδομένου ότι η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας;
Επίσης, έχει γραφτεί ότι συζητήθηκε το θέμα του εορτασμού των 200 χρόνων. Υποβλήθηκε κάποια πρόταση εκ μέρους της ελληνικής πλευράς, όσον αφορά δηλαδή θέματα πρόσκλησης του Ρώσου Προέδρου Πούτιν στις εκδηλώσεις;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Να τα πάρουμε με τη σειρά. Όσον αφορά το θέμα της αμυντικής συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας, της MDCA και την τροποποίησή της, αυτό είναι ένα θέμα το οποίο συζητιέται με την αμερικανική πλευρά. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και συζητήθηκε όντως μεταξύ των δυο Υπουργών Εξωτερικών.
Ελπίζουμε ότι θα ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις στο σύντομο μέλλον, ούτως ώστε να υπογραφεί η εν λόγω συμφωνία, ει δυνατόν με φυσική παρουσία, ελπίζουμε μέσα στο φθινόπωρο. Δεν θα υπεισέλθω στις λεπτομέρειες του τί συζητείται σε αυτό το πλαίσιο.
Αυτό αφορά τις δυο πλευρές. Δεν είναι κάτι δημοσιοποιήσιμο.
Εννοείται ότι η συμφωνία αυτή θα πάει μετά στη Βουλή προφανώς. Αλλά να τονίσω και πάλι ότι όσον αφορά την ορολογία, όταν μιλάμε για αμερικανικές βάσεις, δεν υφίστανται αμερικανικές βάσεις όπως ήταν την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Δεν είναι θέμα βάσεων εδώ. Άλλο είναι το πλαίσιο. Έχουμε περάσει πλέον σε τελείως διαφορετική τροχιά όσον αφορά τη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες στον αμυντικό τομέα.
Όσον αφορά το περιστατικό, το οποίο αναφέρατε στον Έβρο, το είδα σε κάποια δημοσιεύματα. Δεν έχω όμως κάποια επίσημη ενημέρωση από τα αρμόδια υπουργεία γι’ αυτό, οπότε θα μου επιτρέψετε να μην το σχολιάσω καθόλου.
Όσον αφορά την τηλεφωνική συνομιλία με τον κ. Λαβρόφ, να σας πω ότι όχι, για το Κυπριακό δεν έγινε συζήτηση. Βεβαίως είχε συζητηθεί όταν ο κ. Λαβρόφ ήταν εδώ τον περασμένο Οκτώβριο. Είχε μετά έρθει και ο κ. Γκρουσκό. Έχουμε επαφές με τη ρωσική πλευρά και όντως είναι ένα από τα θέματα, τα οποία πάντα βρίσκονται στο τραπέζι αυτών των επαφών, δεδομένου ακριβώς ότι η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και υποστηρίζει - και το έχει πει και δημόσια - τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Να μην το ξεχνάμε αυτό.
Όσον αφορά τα 200 χρόνια, ναι έγινε συζήτηση για το έτος ιστορίας, για τα 200 χρόνια και βεβαίως αναγνωρίζουμε εννοείται, όπως το γράψαμε και στην ανακοίνωση, τη συμβολή της Ρωσίας στην ελληνική ανεξαρτησία. Και σε αυτό το πλαίσιο έγινε μια ανταλλαγή απόψεων.
Θ. ΑΡΓΥΡΑΚΗΣ: Θα προσκληθεί εκ μέρους της Ρωσίας ποιός; Υπάρχει διαμορφωμένο κάτι;
Α. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Δεν έχω κάτι ανακοινώσιμο. Έγινε συζήτηση γενικότερα για τις σχέσεις Ελλάδος – Ρωσίας και σας είπα ότι σε αυτό το πλαίσιο τονίστηκε και το ζήτημα του εορτασμού για το έτος Ελλάδας - Ρωσίας για την Ιστορία, οι εκδηλώσεις που θα γίνουν. Δεν έχω κάτι περαιτέρω να πω αυτή τη στιγμή.
ΣΠ. ΣΙΔΕΡΗΣ: Ήθελα να ρωτήσω κάτι. Η τουρκική πλευρά επιθυμεί να ανανεώσει την Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας όσον αφορά το προσφυγικό. Ήδη οι πληροφορίες μου λένε ότι έχουν καταθέσει την πρότασή τους και υπάρχει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν υπάρχει κάποια αντίδραση, ή κάποια δράση από τη μεριά της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Εμείς έχουμε προετοιμαστεί για μια ενδεχόμενη ανανέωση της Κοινής Δήλωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας; Γιατί είναι ένα θέμα το οποίο μας ενδιαφέρει άμεσα.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Κοιτάξτε, η θέση μας είναι σαφής σ’ αυτό το θέμα. Κατ' αρχάς, δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για ανανέωση ή για τροποποίηση ή αλλαγή, αν δεν εφαρμοστούν οι προβλέψεις της Κοινής Δήλωσης της 18/3/2016.
Όπως έχω αναφέρει και στο παρελθόν, η Τουρκία έχει αναλάβει ορισμένες συγκεκριμένες υποχρεώσεις, όπως να αποδέχεται επιστροφές, να περιφρουρεί τα σύνορά της και να μην επιτρέπει να ανοίγονται νέες μεταναστευτικές οδοί. Αφορά και την Κύπρο αυτή η υποχρέωση, γιατί δυστυχώς φτάνουν λαθρομετανάστες και στην Κύπρο και μάλιστα είτε αεροπορικώς είτε δια θαλάσσης και η Τουρκία έχει, δυστυχώς, ένα ρόλο σ’ αυτό, αρνητικό εννοείται.
Η Τουρκία έχει ακόμα μεγάλο περιθώριο να βελτιώσει την κατάσταση όσον αφορά αυτές τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει και γι' αυτό θεωρούμε ότι δεν υπάρχει ζήτημα αυτή τη στιγμή συζήτησης, αναθεώρησης της Κοινής Δήλωσης του ’16.
ΣΠ. ΣΙΔΕΡΗΣ: Συγνώμη, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις απέναντι στην Κοινή Δήλωση;
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει και τις εκπληρώνει και μάλιστα να αναφέρω εδώ πέρα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη έχει εκταμιεύσει 6 δισεκατομμύρια Ευρώ όσον αφορά τους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη καταβάλλει πάρα πολλά όσον αφορά τις υποχρεώσεις της έναντι της Τουρκίας και αναμένει από την Τουρκία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο αυτής της Κοινής Δήλωσης.
Για να μην αναφερθώ και σε άλλα ζητήματα. Για παράδειγμα, η Τουρκία έχει πάψει να τηρεί τη Συμφωνία Επανεισδοχής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας από το 2018 και έπειτα. Υπάρχουν πάρα πολλά ανοιχτά ζητήματα.
Α. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ: Ήθελα να σας ρωτήσω αν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του κ. Δένδια στο Λονδίνο, παρουσιάστηκαν από τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών κάποιες προτάσεις των Βρετανών για το Κυπριακό για να απεμπλακεί η διαδικασία. Μια πρόταση που έχουν καταθέσει οι Βρετανοί σε σχέση με το πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία μετά την πενταμερή.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Από τη βρετανική πλευρά, τουλάχιστον ο κ. Ράαμπ δεν παρουσίασε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις όσον αφορά αυτό. Εξάλλου, είπε ότι θα ταξίδευε στην Κύπρο την επόμενη ακριβώς εβδομάδα μετά τη συνάντηση με τον Έλληνα Υπουργό, οπότε προφανώς θα συζητούσε εκεί τις θέσεις της Βρετανίας. Αυτό το οποίο τόνισε - και ήταν ξεκάθαρος σε αυτό - ήταν ότι η Βρετανία υποστηρίζει τη λύση στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Σε αυτό ήταν ξεκάθαρος ο κ. Ράαμπ στη συνομιλία του με τον Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Δένδια.
S. RISTOVSKA: Καλημέρα σας. Για το Forum Φιλίας είπατε ότι είναι ανοιχτό για συμμετοχή και άλλων χωρών. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποια στιγμή στο μέλλον να συμμετέχουν και οι χώρες της γειτονιάς, οι Bαλκανικές χώρες;
Και μια δεύτερη ερώτηση, που αφορά τη Συμφωνία των Πρεσπών για την ελληνική πλευρά, για την εφαρμογή: Έχουν βγει διάφορα δημοσιεύματα, το Δεκέμβριο νομίζω, εδώ στα ελληνικά μέσα, ότι αλλάζουν τα ελληνικά βιβλία. Δεν ξέρω αν είναι στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Παιδείας, αν συνεχίζεται αυτή η διαδικασία, δηλαδή εκεί που λέει ΠΓΔΜ στους χάρτες κτλ., να μπει το καινούργιο όνομα. Ευχαριστώ.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Κοιτάξτε, το Forum Φιλίας, όπως είπα και πριν, είναι ανοιχτό γενικότερα. Δεν έχουμε κάνει συζήτηση για ποιες συγκεκριμένες χώρες. Να τονίσω, βέβαια, εδώ ότι η Ελλάδα προσβλέπει στην ενίσχυση των διμερών και των πολυμερών σχέσεων με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και υπάρχουν ήδη αρκετά πολυμερή fora, στα οποία η Ελλάδα συμμετέχει μαζί τους. Και σε αυτό το πλαίσιο επιτρέψτε μου, επίσης, να αναφέρω ότι από 1ης Ιουλίου του 2021, θα αναλάβει η Ελλάδα την Προεδρία της Διαβαλκανικής Πρωτοβουλίας, το South-East European Cooperation Process (SEECP).
Να επανέλθω σε αυτό, το οποίο είπα και πριν, ότι η Ελλάδα μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες προσπαθεί να εμπεδώσει το ρόλο της ως μια γέφυρα, έναν διάδρομο - πείτε το όπως θέλετε - συνεργασίας και φιλίας και ανταλλαγής μεταξύ αφ’ ενός των χωρών της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου και από την άλλη της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων και των χωρών των Βαλκανίων.
Ως προς το άλλο ζήτημα, δεν γνωρίζω κάτι συγκεκριμένο. Θα ήταν σκόπιμο να απευθυνθείτε και στο Υπουργείο Παιδείας. Δεν θα σχολιάσω τα δημοσιεύματα και δεν έχω κάποια επίσημη ενημέρωση.
Γ. ΜΟΥΤΣΟΣ: Δεδομένου ότι πληροφορούμαστε μόλις τώρα ότι το «Τσεσμέ» ήδη βρίσκεται καθ’ οδόν για την περιοχή στην οποία αναφέρεται η NAVTEX, πέρα από τη ρηματική διακοίνωση την οποία προτίθεται το Υπουργείο Εξωτερικών να κάνει, έχετε κάποια άλλη πληροφόρηση αν θα υπάρξει κάποια άλλη κίνηση από πλευράς Ελλάδας, είτε από πλευράς εποπτείας με κάποιες δυνάμεις του Στόλου είτε με κάποιον άλλο τρόπο γι' αυτό το λόγο; Ίσως να μην εμπίπτει στη δική σας αρμοδιότητα, αλλά πρέπει να το ρωτήσω όπως καταλαβαίνετε.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Δυστυχώς, δεν μπορώ να σας απαντήσω, πολύ απλά γιατί δεν εμπίπτει στη δική μου αρμοδιότητα. Ως Υπουργείο Εξωτερικών μπορώ να μιλήσω και κάναμε αυτά που προανέφερα. Κάναμε προφορικό διάβημα και θα ακολουθήσει και γραπτή ρηματική διακοίνωση, αν δεν έχει ήδη γίνει.
Από εκεί και πέρα δεν μπορώ να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες, όσον αφορά το τί θα γίνει επιπρόσθετα από το Υπουργείο Εξωτερικών.
Θ. ΑΡΓΥΡΑΚΗΣ: Δηλαδή, σε περίπτωση που βγει το Τσεσμέ έξω και συνεχίσει, οι διερευνητικές θα γίνουν κανονικά;
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Όπως είπα και πριν, εμείς έχουμε υποβάλλει κάποιες προτάσεις, ημερομηνίες για τον επόμενο γύρο των διερευνητικών στην Αθήνα, τον 62ο και περιμένουμε την τουρκική απάντηση. Δεν έχω κάτι να προσθέσω σε αυτό.
Γ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Πάνω σε αυτή τη θέση που είπατε, για το θέμα της αρμοδιότητας σε σχέση με το Τσεσμέ, η αρμοδιότητα των διερευνητικών είναι του Υπουργείου Εξωτερικών. Εάν, σε περίπτωση που και το Τσεσμέ ή οποιαδήποτε άλλη πρόκληση από πλευράς της Τουρκίας, πιστεύετε ότι θέλει η Τουρκία να αποφύγει τις διερευνητικές; Είναι κάτι το οποίο δεν θέλει, να έχει ένα διάλογο επί των πραγματικών δεδομένων, αυτά που όρισε η ελληνική κυβέρνηση δηλαδή μόνο για τις θαλάσσιες ζώνες και θέλει να προκαλεί με τέτοιες παράνομες ως NAVTEX;
Ποιο είναι τελικά το κόκκινο σημείο, στο οποίο η Ελλάδα δεν θα προσέλθει στις διερευνητικές; Γιατί θα πρέπει να τους υποδεχθούμε στην Αθήνα, δεν ξέρω πότε, αρχές Μαρτίου. Ποιό είναι το σημείο καμπής που θα πούμε «όχι, δεν πάμε σε διερευνητικές»;
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Εμείς έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες ημερομηνίες για διερευνητικές και περιμένουμε την τουρκική απάντηση. Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω αυτή τη στιγμή. Είναι πασιφανές ποια είναι η θέση μας. Αυτή τη στιγμή, να μου επιτρέψετε, δεν έχω πραγματικά τίποτε άλλο να προσθέσω.
Α. ΒΙΤΑΛΗΣ: Ήθελα το εξής: Σε συνέχεια των ερωτήσεων των συναδέλφων, επειδή είναι κι ένα θέμα, το οποίο απασχολεί και την κοινή γνώμη, αν θυμάμαι καλά, ο κ. Πρωθυπουργός ο ίδιος είχε πει «σταματάνε οι προκλήσεις, ξεκινά ο διάλογος και η συζήτηση». Αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός, αναφερόμενος στο Oruc Reis, ισχύει στην προκειμένη περίπτωση με το Τσεσμέ;
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Δεν θέλω να μπω σε διαδικασία αναλύσεων. Θέλω να είμαι πολύ ξεκάθαρος ποια είναι η θέση μας στο Υπουργείο Εξωτερικών αυτή τη στιγμή και με συγχωρείτε που γίνομαι κουραστικός, αλλά θέλω να το επαναλάβω. Έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες ημερομηνίες και περιμένουμε από την τουρκική πλευρά να απαντήσει.
Ευελπιστούμε ότι η τουρκική πλευρά θα μας απαντήσει στο σύντομο μέλλον.
Από εκεί και πέρα, όσον αφορά το Τσεσμέ, σας ανέφερα ήδη ποιες ήταν οι ενέργειες που κάναμε. Το μόνο που έχω να προσθέσω αυτή τη στιγμή, αν μου επιτρέπετε, ως σχόλιο, είναι ότι θεωρούμε πως αυτή η κίνηση είναι αχρείαστη, να το πω έτσι απλά.
Α. ΒΙΤΑΛΗΣ: Είστε σαφής.
A. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: Αυτά όσον αφορά αυτό το ζήτημα.
Αν δεν υπάρχει άλλη ερώτηση, να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ.
19 Φεβρουαρίου, 2021