Έχω τη χαρά να βρίσκομαι σήμερα στη Βουδαπέστη, ανταποδίδοντας την πρόσφατη επίσκεψη του Ούγγρου συναδέλφου μου, Peter Szijjarto, στην Αθήνα. Είναι η πρώτη πράγματι επίσκεψη στην Ουγγαρία και θα ήθελα να μου επιτρέψετε να πω να μην είναι η τελευταία.
Είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε μία γρήγορη επισκόπηση των διμερών μας σχέσεων. Οι διμερείς μας σχέσεις είναι σε εξαιρετικό επίπεδο, δεν νομίζω ότι υπάρχουν διμερή προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Ουγγαρίας. Αυτός, όμως, δεν είναι λόγος να μην τις εμβαθύνουμε και να μην τις διευρύνουμε, να μην κάνουμε περισσότερα μαζί.
Συζητήσαμε το ζήτημα των μεγάλων ενεργειακών έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Είχα την ευκαιρία -και ευχαριστώ τον Peter για το ενδιαφέρον του- να του πω αναλυτικά τι είναι αυτό που κάνουμε στην Ελλάδα, στην Αλεξανδρούπολη. Τους αγωγούς τους οποίους δημιουργούμε για υγροποιημένο αέριο και πώς θα μπορούσε να ενδιαφέρει την ουγγρική πλευρά να συνδεθεί με αυτό το σύστημα, το οποίο θα εξυπηρετήσει τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Βόρεια Μακεδονία και μπορεί να εξυπηρετήσει και χώρες βορειότερα όπως την Ουγγαρία, αν η Ουγγαρία δείξει ενδιαφέρον γι’ αυτό και αν για την Ουγγαρία έχει οικονομική λογική. Εμείς είμαστε απολύτως στη διάθεση της Ουγγαρίας.
Συζητήσαμε, επίσης, τα ζητήματα της μετανάστευσης. Η Ελλάδα είναι μία χώρα της περιφέρειας. Δέχεται πολύ μεγάλες πιέσεις από το μεταναστευτικό. Η Ελλάδα επίσης είναι μια χώρα η οποία υπερασπίζει τα ευρωπαϊκά σύνορα. Γιατί, αγαπητέ Peter, σ’ ευχαριστώ που το είπες ξεκάθαρα, τα σύνορα της Ελλάδας είναι τα σύνορα της Ευρώπης. Κατά συνέπεια εκτιμούμε κάθε βοήθεια στην προσπάθεια αυτή. Εκτιμούμε το γεγονός ότι στελέχη των ουγγρικών σωμάτων βρίσκονται και υπερασπίζονται στον Έβρο τα σύνορα της Ευρώπης και εκτιμούμε και το γεγονός ότι η Ουγγαρία ήταν έτοιμη να βοηθήσει αμέσως μετά την καταστροφή στον καταυλισμό της Μόριας. Επίσης, καταλαβαίνουμε όλοι και πρέπει να εργαστούμε μαζί γι’ αυτό, ότι η μετανάστευση είναι ένα τεράστιο πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και πρέπει να εργαστούμε με συνέπεια και συνέχεια και να δούμε τις λύσεις αυτές που θα μας επιτρέψουν να το αντιμετωπίσουμε. Είναι απολύτως προφανές ότι είναι ένα πρόβλημα το οποίο χρειάζεται διαρκή διαβούλευση μεταξύ μας και διαρκή συνεννόηση.
Είχαμε την ευκαιρία επίσης να συζητήσουμε για τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Μου δόθηκε η ευκαιρία να ενημερώσω τον Ούγγρο συνάδελφο μου για το τί συμβαίνει στο Αιγαίο, τί συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο, ποιες είναι οι ελληνικές απόψεις, πώς υφίσταται η τουρκική παραβατικότητα και πώς η παραβατικότητα αυτή δεν βοηθά στην επίλυση των διαφορών και δεν μπορεί να γίνει ανεκτή.
Ζήτησα επίσης τη στήριξη της Ουγγαρίας- οι παραβιάσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές από την Ευρωπαϊκή οικογένεια. Ζήτησα να γίνει σαφές ότι η Τουρκία πρέπει να αντιληφθεί πλήρως ότι τέτοιες συμπεριφορές πρέπει να έχουν επιπτώσεις και γι’ αυτό είχαμε ζητήσει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπως υπάρξουν μέτρα έτοιμα για εφαρμογή, στην περίπτωση που η Τουρκία επιλέξει το δρόμο της έντασης. Και με χαρά πρέπει να σας πω ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στην ουσία, υιοθέτησε αυτή τη θέση.
Επαναλαμβάνω, ευχόμαστε να μην χρειαστεί να εφαρμόσουμε αυτά τα μέτρα. Όμως αυτό εξαρτάται από τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Πάντως, όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός, ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με τον κ. Orban στις Βρυξέλλες -και από ότι ξέρω η συνάντηση πήγε πολύ καλά- η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν ένα σαφές μήνυμα ενότητας, αλληλεγγύης και αποφασιστικότητας.
Από εκεί και πέρα, βέβαια, πρέπει να θυμόμαστε -δεν μπορούμε να το ξεχνάμε αυτό- ότι η Τουρκία εξακολουθεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και η Ένωση έχει υποχρέωση να επιδεικνύει την απαραίτητη αλληλεγγύη και απέναντι στην Κύπρο. Ελπίζω, πάντως, διατυπώνω αυτή την ελπίδα, η Τουρκία να ακολουθήσει το πρώτο βήμα που ήταν θετικό βήμα, την απόσυρση του “Oruc Reis”, με άλλα θετικά βήματα και ελπίζω ότι οι διερευνητικές μας συνομιλίες με την Τουρκία να ξεκινήσουν γρήγορα.
Από εκεί και πέρα, ξαναλέω, ότι έχουμε να συζητήσουμε πάρα πολλά θέματα με την ουγγρική πλευρά. Το θέμα της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Δυτικά Βαλκάνια, Peter, είναι ένα θέμα που θέλω να το δούμε μαζί. Είναι σημαντικό η Ευρώπη να έχει πολιτική ενότητα για χώρες όπως η Σερβία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βόρεια Μακεδονία, η Αλβανία αλλά και το Κόσοβο. Πρέπει να έχουμε κοινή αντίληψη για αυτές τις χώρες, ιδίως για την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία που η ενταξιακή τους πορεία έχει ήδη ξεκινήσει. Βεβαίως, με τον απαραίτητο όρο της εφαρμογής της αιρεσιμότητας, της αποδοχής του ευρωπαϊκού κεκτημένου
Νομίζω, αγαπητέ Peter -και τελειώνω με αυτό- ότι έχουμε πολλά να κάνουμε μαζί. Μπορούμε πολλά να κάνουμε μαζί. Θα ήθελα, λοιπόν, να σε ευχαριστήσω για τη θέρμη της υποδοχής και της φιλοξενίας και να σε καλέσω να προχωρήσουμε μαζί τα επόμενα βήματα στην Ευρώπη. Νομίζω, ξαναλέω, ότι μπορούμε να βρούμε κοινές αντιλήψεις σε πολλά θέματα. Και σε αυτά τα οποία δεν έχουμε απολύτως την ίδια αντίληψη, να τα συζητήσουμε πάντα με ευθύτητα και με ειλικρίνεια και να βρούμε τους κοινούς τόπους μας.
Σε ευχαριστώ θερμά για την υποδοχή και τη φιλοξενία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: [εκτός μικροφώνου]
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, μια ερώτηση που αφορά στα ενεργειακά θέματα: είναι βεβαίως εύκολο να παρατηρήσει κανείς, ότι το βόρειο τμήμα της της Ελλάδας αναπτύσσεται ταχέως σε ενεργειακό κόμβο, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού Υπ. Εξωτερικών, M. Pompeo. στη Β. Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη. Άλλωστε και εσείς κατά την επίσκεψή σας κ. Szijjarto στην Αθήνα τον Ιούλιο είχατε μιλήσει για έναν ενεργειακό διάδρομο που θα συνδέει τη Βόρεια Ελλάδα με τις βόρειες χώρες, αλλά ενδεχομένως και με τη Βουλγαρία και είχατε επωφεληθεί, ώστε, λέγοντας ότι, μέχρι το 2023 οι σταθμοί επαφής ενδεχομένως να έχουν κατασκευαστεί. Επομένως θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε πως έχει προχωρήσει αυτό το project και σε ποιο σημείο βρισκόμαστε τώρα. Ευχαριστώ πολύ.
[…]
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ευχαριστώ πολύ για τις ερωτήσεις. Ως προς το πρώτο θέμα το οποίο μου θέσατε, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι εδώ βρίσκομαι ως Υπουργός και όχι ως μέλος κόμματος. Κατά συνέπεια, υπό αυτή την έννοια και σε οτιδήποτε έχει να κάνει με την κομματική μου ιδιότητα ή το κόμμα μου, δεν απαντώ όταν ασκώ τα καθήκοντα του Υπουργού Εξωτερικών. Πάντως, σας είπα και προηγουμένως ότι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, ο κ. Μητσοτάκης, συναντήθηκε με τον ΠΘ κ. Orban από ότι ξέρω στις Βρυξέλλες, και η συνάντηση από ότι πληροφορούμαι -και νομίζω είμαι καλά πληροφορημένος- πήγε πολύ καλά.
Όσον αφορά τα ενεργειακά, νομίζω ότι στην περιοχή μας, κυρίως στο βόρειο κομμάτι της Ελλάδας υπάρχει μια κοσμογονία. Κατ’ αρχήν, έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του Trans Adriatic Pipeline, δηλαδή ενός αγωγού που περνά από τη Μακεδονία και φτάνει μέχρι την Αδριατική, και ήδη βρισκόμαστε στο στάδιο όπου θα φτιαχτούν κάθετες συνδέσεις με τον αγωγό αυτό.
Ο αγωγός αυτός έχει τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει το σύνολο της Βαλκανικής, και -στο βαθμό που αυτό ενδιαφέρει την Ουγγαρία - θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και την Ουγγαρία. Θα τροφοδοτείται με υγροποιημένο αέριο μέσω του σταθμού που κατασκευάζεται στην Αλεξανδρούπολη. Και ένα κομμάτι αυτού του υγροποιημένου αέριου θα προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι μία εναλλακτική πηγή, η οποία δημιουργεί δυνατότητα να λειτουργήσουν οι νόμοι της αγοράς και στην παροχή ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή. Και βέβαια για την Ελλάδα είναι ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο και ένα έργο το οποίο νομίζω βοηθάει και τις κοινωνίες μας και τους λαούς μας.
Όσον αφορά την Μεσόγειο, εκεί έχω να πω ότι το ζήτημα που απασχολεί την Ελλάδα είναι ένα ζήτημα Διεθνούς Δικαίου, Δικαίου της Θάλασσας. Η Ελλάδα είναι μία χώρα που σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Έχει επανειλημμένα καλέσει την Τουρκία – γιατί φαντάζομαι ότι η ερώτηση απευθύνεται κυρίως όσον αφορά τα ζητήματα της Τουρκίας – να λύσουμε τις διαφορές μας μέσα στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, και αν παρ’ ελπίδα δε συμφωνήσουμε μεταξύ μας, η διαφορά μας να λυθεί από το Δικαστήριο της Χάγης. Αυτή είναι η θέση μας, νομίζω είναι μία θέση μίας σύγχρονης ευρωπαϊκής χώρας. Το ότι μπορούμε να λύνουμε τις διαφορές μας το αποδείξαμε: υπογράψαμε μία συμφωνία με την Ιταλία, την οποία διαπραγματευόμασταν πενήντα χρόνια, και υπογράψαμε και μία συμφωνία με την Αίγυπτο, ζήτημα που διαπραγματευόμασταν 15 χρόνια. Μπορούμε να λύνουμε προβλήματα.
Peter, εδώ στην Ουγγαρία είστε τυχεροί, δεν έχετε θάλασσα και έτσι δεν έχετε τέτοια προβλήματα. Αλλά εμείς που έχουμε, θα πρέπει να τα λύσουμε, και νομίζω ότι ο κανόνας για να λύσεις αυτά τα προβλήματα είναι το Διεθνές Δίκαιο.
Τώρα, εάν η Τουρκία θέλει να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, και τελικά κάποια στιγμή να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέλω να είμαι ειλικρινής: η Ελλάδα είναι θετική σε αυτό, απολύτως θετική. Είναι υποστηρικτική στο να γίνει η Τουρκία μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μία προϋπόθεση όμως. Την προϋπόθεση αυτή την είπα προηγουμένως, αναφερόμενος στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων: την πλήρη αποδοχή του ευρωπαϊκού κεκτημένου και την απόλυτη συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, όπως αυτό σήμερα εκφράζεται. Η Τουρκία, λοιπόν, δεν είναι μία διαφορετική περίπτωση, είναι μία χώρα που αν θέλει να μετέχει στην κοινή ευρωπαϊκή μας πορεία πρέπει να αποδεχθεί το κοινό μας ευρωπαϊκό κεκτημένο. Εάν το θέλει, τότε η Ελλάδα είναι έτοιμη να βοηθήσει και φαντάζομαι ότι και η Ουγγαρία θα ήταν πολύ σοβαρά διατεθειμένη - αλλά δεν είμαι εγώ που θα μιλήσω για την Ουγγαρία σε αυτό.
Το κακό είναι η Τουρκία θέλει τη σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς τις υποχρεώσεις που δημιουργεί η σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και η συμμετοχή σε αυτήν. Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Εύχομαι πραγματικά η Τουρκία να αγκαλιάσει το Διεθνές Δίκαιο, να αγκαλιάσει το Δίκαιο της Θάλασσας, να αγκαλιάσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο και να επανέλθει σε μία συγκλίνουσα πορεία με την Ευρώπη.
Σας ευχαριστώ πολύ
2 Οκτωβρίου, 2020