Καλωσορίζω στην Ελλάδα τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, τον κύριο Fidan.
Μετά τη συνάντηση των ηγετών των χωρών μας στο Βίλνιους το περασμένο έτος, όπου καθορίστηκε το πλαίσιο του διαλόγου μας, επισκέφθηκα την Άγκυρα και αναφέρθηκα στις 3 βασικές μας επιδιώξεις:
• Να επιλύουμε θέματα αιχμής και να αποσυμπιέζουμε εντάσεις, ώστε να προλαμβάνουμε επικίνδυνες καταστάσεις
• Να οργανώνουμε τις συζητήσεις μας στη βάση 3 πυλώνων, δηλαδή τον Πολιτικό Διάλογο, τη Θετική Ατζέντα και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και, τέλος,
• Να προετοιμάζουμε τις επαφές των δύο ηγετών, ώστε να προκύπτει διαρκής ισχυρή πολιτική εντολή στο υψηλότερο επίπεδο.
Στους 16 μήνες που μεσολάβησαν έχουν παραχθεί απτά αποτελέσματα.
Οι ηγέτες των δύο χωρών μας έχουν συναντηθεί ήδη 6 φορές. Έλαβε χώρα το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Αθήνα, όπου υπεγράφη και η Διακήρυξη των Αθηνών, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δύο γύροι Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας και 3 συναντήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η τελευταία μόλις προχθές.
Συμφωνήσαμε ότι ο επόμενος γύρος Πολιτικού Διαλόγου και Θετικής Ατζέντας θα γίνει στην Αθήνα τον επόμενο μήνα, στις 2 και 3 Δεκεμβρίου.
Δεν ισχυρίζομαι ότι μέσω του διαλόγου που έχουμε αναπτύξει λύθηκαν με έναν μαγικό τρόπο τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών. Υπήρξαν πράγματι και δύσκολες στιγμές κατά τη τελευταία χρονιά. Όμως σε όλες τις περιπτώσεις υπήρξε άμεσος και ειλικρινής δίαυλος που απέτρεψε την κλιμάκωση.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι οι επαφές μας αποκτούν πλέον μία κανονικότητα, την κανονικότητα που πρέπει να έχουν οι επαφές μεταξύ δύο γειτόνων που συνυπάρχουν σε μια εξαιρετικά περίπλοκη γειτονιά. Η απευθείας επικοινωνία των δύο λαών, όπως αυτή που καλλιεργήσαμε με την ιδιαίτερα επιτυχή επιτόπια βίζα σε 10 ελληνικά νησιά για Τούρκους πολίτες και τις οικογένειες τους, συμβάλλει στην αμοιβαία κατανόηση και την άρση των στερεότυπων. Σκοπός μας είναι να φέρουμε κοντά τους δύο λαούς.
Σε αυτό το πλαίσιο είχαμε σήμερα την ευκαιρία να συζητήσουμε θέματα που άπτονται των διμερών μας σχέσεων. Συζητήσαμε σχετικά με την προετοιμασία του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, που πιστεύω ότι θα αποτελέσει ένα περαιτέρω βήμα για την εμπέδωση του θετικού κλίματος μεταξύ των δύο χωρών μας. Προσβλέπουμε στην περαιτέρω ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε τομείς όπως η οικονομία, ο τουρισμός, το εμπόριο και ο πολιτισμός. Ήδη το διμερές μας εμπόριο έχει σημειώσει μία σημαντική αύξηση κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, με την ευχή να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως είναι ο στόχος που έχει τεθεί από τους δύο ηγέτες.
Συζητήσαμε θέματα συνεργασίας σε σχέση με υποψηφιότητες σε διεθνείς οργανισμούς. Μεταξύ άλλων, όπως γνωρίζετε, έχουμε από κοινού υποβάλει υποψηφιότητα για 2 από τις 4 κορυφαίες θέσεις του ΟΑΣΕ, τη θέση του Γενικού Γραμματέα και τη θέση του Διευθυντή του Γραφείου για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Εξέφρασα την ικανοποίησή μου για την επανεκκίνηση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, στο πλαίσιο των κριτηρίων του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Συζητήσαμε ακόμη για τις μειονότητες, οι οποίες για εμάς θα πρέπει να είναι γέφυρες φιλίας. Οφείλουμε, και οι δύο πλευρές, να εξασφαλίζουμε την ισονομία και ισοπολιτεία όλων των πολιτών που βρίσκονται στις χώρες μας.
Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό οι θέσεις μας είναι γνωστές. Παραμένουμε σταθεροί στη θέση για μία λύση βασισμένη στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Παρά τις διαφορές μας, ελπίζουμε ότι η άτυπη συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη και τα βήματα που συμφωνήθηκαν εκεί θα δημιουργήσουν συνθήκες για την επανέναρξη ενός παραγωγικού διαλόγου για μία βιώσιμη, δίκαιη και λειτουργική λύση. Σε έναν κόσμο γεμάτο διχασμούς, μια ενωμένη ευρωπαϊκή Κύπρος, πέρα από τις συνθήκες ευημερίας που θα δημιουργούσε για τους πολίτες της, θα αποτελούσε ένα εξαιρετικά σημαντικό οικουμενικό σύμβολο.
Η ατζέντα μας συμπεριέλαβε και την αξιολόγηση των προϋποθέσεων που πρέπει να υπάρχουν για την εκκίνηση μιας ουσιαστικής συζήτησης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για μία αρχική, ειλικρινή προσέγγιση ενός δύσκολου, αλλά και κρίσιμου ζητήματος. Oι θέσεις μας όσον αφορά το εύρος της συζήτησης αφίστανται με τη θέση μας να αφορά τη μία και μόνη διαφορά. Προσηλωμένοι, ωστόσο, σε μια ειλικρινή προσπάθεια επίτευξης προόδου μέσω του διαλόγου, θα συνομιλήσουμε για το θέμα αυτό σε επόμενη συνάντησή μας στο εγγύς μέλλον.
Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώσαμε τη βούλησή μας για τη διατήρηση, του κλίματος που έχουμε καταφέρει να οικοδομήσουμε, με αμοιβαίο σεβασμό, επί τη βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και με συναίσθηση της ευθύνης μας για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Με τον κύριο Υπουργό συζητήσαμε για τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον, τη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τις εξελίξεις στο Καύκασο, τα Βαλκάνια και ιδιαίτερα τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή.
Η Ελλάδα αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, απέναντι στην τρομοκρατική δράση που εκκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023 και καλεί για την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η οποία απαιτεί την παροχή άμεσης και αυξημένης βοήθειας. Εντούτοις, το έργο αυτό καθίσταται ακόμη πιο δυσχερές μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA). Από πλευράς μας στηρίζουμε τον οδικό χάρτη των ΗΠΑ προς μία εκεχειρία. Και, βεβαίως, αναδείξαμε την ανάγκη να δοθεί απτό όραμα για την εγκαθίδρυση παλαιστινιακού κράτους στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μεριμνώντας παράλληλα την ασφάλεια του Ισραήλ.
Εκφράσαμε την ανησυχία μας για το ενδεχόμενο περαιτέρω κλιμάκωσης μετά τα ιρανικά πλήγματα στο Ισραήλ και τα ανταποδοτικά πλήγματα του Ισραήλ. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο η κλιμάκωση στον Λίβανο να οδηγήσει σε μία ακόμη ανθρωπιστική κρίση. Συμμετείχα πρόσφατα , όπως γνωρίζετε στη Διεθνή Διάσκεψη Υποστήριξης του Πληθυσμού και της Κυριαρχίας του Λιβάνου στο Παρίσι. Η χώρα μας έχει ήδη υλοποιήσει δύο αποστολές με ανθρωπιστική βοήθεια ιατροφαρμακευτικού υλικού για τον λαό του Λιβάνου.
Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τους κινδύνους που δημιουργούν οι κρίσεις αυτές για ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει τόσο η Ελλάδα, όσο και η Τουρκία: το μεταναστευτικό. Τον τελευταίο χρόνο έχουμε εντατικοποιήσει την συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων Υπουργείων των δύο χωρών για το θέμα αυτό. Και οι πρόσφατες εξελίξεις καθιστούν τη συνεργασία αυτή ακόμη επιτακτικότερη, ιδίως για την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο. Επιπλέον, μοιραζόμαστε τη βασική θέση για την ανάγκη καταπολέμησης της τρομοκρατίας.
Δράττομαι της ευκαιρίας να προσθέσω ότι, η θέση της χώρας μας ως Μη Μόνιμου Μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, για τη διετία 2025-2026 - για την εκλογή της οποίας είχαμε τη στήριξη και της Τουρκίας και ευχαριστώ ιδιαιτέρως τον κύριο Υπουργό - μας δίνει σημαντικό ρόλο, αλλά και ευθύνη, ώστε να συμβάλουμε στην ειρηνική επίλυση των διεθνών διενέξεων και στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων.
Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίησή μου, αφενός, για τις προσπάθειες που και οι δύο πλευρές έχουν καταβάλει για την ενίσχυση της διμερούς μας συνεργασίας και, αφετέρου, για την άμεση επικοινωνία σε πολλά επίπεδα και βεβαίως στο δικό μας επίπεδο, των Υπουργών Εξωτερικών.
Αναγνωρίζουμε τις δυσκολίες που συνεχίζουν να υπάρχουν. Ακόμη όμως και όταν δεν βρίσκουμε εύκολα λύσεις, συζητούμε με συνείδηση της ιστορικής μας ευθύνης έναντι των λαών μας και των επόμενων γενεών, με συνείδηση της ανάγκης σε αυτούς τους καιρούς πολλαπλών κρίσεων να συνεισφέρουμε στην ειρήνη, τη σταθερότητα, τη διαφύλαξη του διεθνούς δικαίου και την ευημερία των λαών.
Με αυτές τις σκέψεις σας καλωσορίζω και πάλι αγαπητέ κύριε Υπουργέ, αγαπητέ φίλε Hakan στην Αθήνα.
Σας ευχαριστώ.
8 Νοεμβρίου, 2024