Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Είναι κοντά μας, όπως σας έχουμε προαναγγείλει από τις 6 το πρωί, ο Υπουργός Εξωτερικών ο κ. Νίκος Δένδιας. Κύριε Υπουργέ καλή σας ημέρα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καλή σας ημέρα.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Λίγες ώρες μετά την Αίγυπτο. Έχουμε πολύ σοβαρές εξελίξεις και θα ήθελα να ξεκινήσουμε με αυτή την επίσημη πλέον αμφισβήτηση της ΑΟΖ του Καστελορίζου και των υπολοίπων νησιών μας, όπως εκφράστηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών της γειτονικής μας χώρας, της Τουρκίας. Αυτό είναι η πρώτη φορά που γίνεται επίσημα. Τι σημαίνει αυτό για μας στην πράξη;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το ‘επίσημο’ να το βάλουμε μέσα σε εισαγωγικά. Η Τουρκία επιδιώκει να γίνει δεκτή μια αντίληψη ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Και αυτό το επιδιώκει ιστορικά. Και όχι μόνο για το Καστελόριζο, αλλά και για τα νησιά του Αιγαίου που είναι πολύ μεγάλα. Αλλά, αυτή είναι μια αντίληψη της Τουρκίας. Κατά την άποψή μας, είναι αβάσιμη τελείως. Υπάρχουν δεκάδες αποφάσεις διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων που υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο. Η Τουρκία καλύπτεται, επίσης, πίσω από το γεγονός ότι δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας και στο πλαίσιο -μου επιτρέπετε να πω- της διαπραγματευτικής της τακτικής, επικαλείται ανεδαφικά πράγματα.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Το κάνει όμως σε συνδυασμό με τις άλλες κινήσεις. Δηλαδή, και με το μνημόνιο που έχει υπογράψει με τη Λιβύη και με όλο τον προκλητικό χαρακτήρα που έχει στην περιοχή. Είναι ένας συνδυασμός κινήσεων.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα αναφερθώ λίγο στο φερόμενο ως μνημόνιο. Κατ’ αρχήν, από ότι φαίνεται είναι δύο. Είναι ένα που αφορά τα ζητήματα της θάλασσας, το λέω έτσι γιατί δεν ξέρουμε το περιεχόμενο για να το χαρακτηρίσω.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Και ένα στρατιωτικό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και ένα που αφορά στην αμυντική συνεργασία. Το δεύτερο είναι επίσης πάρα πολύ ενδιαφέρον, διότι είναι πολύ πιθανό ότι παραβιάζει από την πλευρά της Τουρκίας το εμπάργκο που έχει επιβληθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας, τη μεταφορά όπλων στη Λιβύη. Εκτός από αυτό, όμως, υπάρχει και κάτι το οποίο μπορεί να ακούγεται τυπικό, αλλά είναι πολύ ουσιαστικό. Ο κ. Al Sarraj, ο οποίος είναι Πρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου, του Συμβουλίου Υπουργών της Λιβύης, σύμφωνα με μια συμφωνία στο Μαρόκο η οποία έγινε δεκτή ως πλαίσιο από το Συμβούλιο Ασφαλείας, δεν έχει τέτοια εξουσιοδότηση να υπογράψει οτιδήποτε.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Έχει αναγνωριστεί όμως διεθνώς αυτός ο ηγέτης.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχει αναγνωριστεί διεθνώς το όργανο, το οποίο έχει αναγνωρίσει και η Ελλάδα. Το όργανο αυτό αποφασίζει εν ομοφωνία. Δεν προκύπτει …
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Η οποία δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν φαίνεται να υπάρχει. Όπως επίσης, είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν πρόκειται αυτή η συμφωνία με κανένα τρόπο να γίνει δεκτή από το Κοινοβούλιο της Λιβύης το οποίο είναι στο Τομπρούκ.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Το οποίο ελέγχει ο Στρατηγός ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το οποίο έχει πρόεδρο, επίσης αναγνωρισμένο από τα Ηνωμένα Έθνη.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Το περιεχόμενο ακόμα δεν το ξέρουμε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι απλώς δεν το ξέρουμε. Επιμελώς μας αποκρύπτεται.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Γνωρίζατε εσείς κ. Υπουργέ ότι προετοιμάζεται αυτό το σύμφωνο μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό το ξέραμε από την αρχή. Το ήξερε και η προηγούμενη κυβέρνηση. Στο πρώτο Συμβούλιο Υπουργών [Εξωτερικών της ΕΕ], στις 15 Ιουλίου ενημέρωσα και το Γάλλο Υπουργό και τον Ιταλό ….
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Λέτε τον Ιούλιο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Από τον Ιούλιο. Μάλιστα ο κ. Le Drian, όταν του έδειξα στο χάρτη τι πιθανόν σχεδιάζεται, μου είπε: «exotique».
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Δεν το πίστευε δηλαδή ο άνθρωπος.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μα, τώρα…..
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Είχε τεθεί και από εσάς το ζήτημα και στον Υπουργό Εξωτερικών της Λιβύης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Βεβαίως.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Πότε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβρη, στη διμερή μας συνάντηση, του το είχα θέσει.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Στον ομόλογό σας δηλαδή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Στον ομόλογό μου της Λιβύης.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Τι σας είπε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μου είχε πει ότι πράγματι γίνονται τέτοιες συζητήσεις, αλλά επίσης είχε αναγνωρίσει ότι είναι προβληματικό και ότι δεν μπορεί να υπογραφεί. Εξ ου, και η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στην διπλωματική εκπροσώπηση της Λιβύης.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Θα τον απελάσετε τον Πρέσβη εάν δεν σας δώσει εξηγήσεις;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν δεν μας φέρει τη συμφωνία, την Παρασκευή θα κηρυχθεί persona non grata και θα φύγει.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Γιατί δεν το κάνατε αυτό και για τον Τούρκο πρέσβη;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Τουρκία δεν μας εξαπάτησε.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Η Τουρκία σας είπε τι περιέχει αυτό το μνημόνιο; Ο Τούρκος πρέσβης;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Τουρκία δεν μας είπε ότι δεν θα υπογράψει κάποιο τέτοιο μνημόνιο …..
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Για το περιεχόμενο λέω. Καλέσατε τον Τούρκο πρέσβη. Δεν τον καλέσατε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τον Τούρκο πρέσβη τον κάλεσα και του διαμαρτυρηθήκαμε εντόνως και του ζητήσαμε εξηγήσεις. Η Τουρκία όμως, στις διμερείς συναντήσεις τις δικές μου με τον κ. Cavusoglu, δεν μου είπε ότι δεν θα υπογράψει τέτοιο μνημόνιο και μετά πήγε και το υπέγραψε. Να είμαστε ειλικρινείς.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ενώ ο Λίβυος σας το είχε πει.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Βεβαίως.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Τον Σεπτέμβριο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Με την Τουρκία έχουμε ένα σκάκι διπλωματικών κινήσεων. Πρέπει να σας είμαι ευθύς και ειλικρινής. Η Ελλάδα αισθάνεται ισχυρή, αισθάνεται αυτοπεποίθηση. Eμείς συζητάμε με τους Τούρκους. Δεν έχουμε κόψει τη συζήτηση με τους Τούρκους. Βεβαίως, ο καθένας μέσα στο πλαίσιο του εθνικού συμφέροντος και υπογραμμίζοντας στον άλλο τι είναι δεκτό και τι είναι απαράδεκτο.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Θα πάμε σε αυτό, αλλά πρώτα απ’ όλα να μας πείτε για τη συζήτηση που κάνατε στην Αίγυπτο με τον ομόλογό σας και την επίσπευση της οριοθέτησης της ΑΟΖ. Γιατί έγινε αυτό τώρα; Αυτή είναι η απάντησή μας σε αυτά που κάνει η Τουρκία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν, η Ελλάδα δεν συναρτά την διπλωματική της τακτική και το εθνικό της συμφέρον από το τι ακριβώς κάνει η Τουρκία. Δεν είμαστε ο καθρέφτης των τουρκικών κινήσεων. Με την Αίγυπτο είχαν ξεκινήσει από μακρού χρόνου, έχουν γίνει 10 γύροι, νομίζω, για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των δυο χωρών. Στο πλαίσιο της κοινής εξέτασης του τελευταίου γεγονότος, συμφωνήσαμε να επισπεύσουμε και αυτές τις διαδικασίες. Η Αίγυπτος είναι μια φιλική χώρα ξέρετε, εδώ που τα λέμε. Συζητούσαμε ….
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Τι σημαίνει αυτό όμως; Τι θα σημάνει αυτό;
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Εμείς είμαστε οι επισπεύδοντες πάντως εδώ κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω και οι Αιγύπτιοι θέλουν πάρα πολύ να λήξει αυτή η διαφορά, γιατί οι Αιγύπτιοι ιδίως στο δικό τους κομμάτι, ήδη στο “Zohr” έχει βρεθεί μεγάλο απόθεμα φυσικού αερίου και θεωρούν εύλογα ότι και δίπλα, που είναι δικό τους κομμάτι -λογικά θα είναι αυτό, δεν μπορούμε να φτάσουμε εμείς στις ακτές της Αφρικής- θα βρεθεί επίσης κοίτασμα. Κατά συνέπεια επείγονται και οι Αιγύπτιοι.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Θα γίνει άμεσα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα γίνει άμεσα. Ναι. Θα επανορίσουμε τις τεχνικές ομάδες οι οποίες θα ξανα-ξεκινήσουν και μάλιστα συμφωνήσαμε με τον Αιγύπτιο συνάδελφό μου, διότι είναι διαπραγματεύσεις, μην κοροϊδευόμαστε …
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Θα γίνει και αλλού κ. Υπουργέ; Γιατί είπατε πριν από το Δίκαιο της Θάλασσας, από τη Συνθήκη του Montego Bay του 1982. Από τότε η Ελλάδα δεν έχει καν ασκήσει τα δικαιώματά της. Γιατί;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν είναι το 1982. Στην πραγματικότητα ακολούθησε μια μακρά σειρά κυρώσεων. Να υπολογίσετε ’96 – ’97.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Θα ανακηρύξουμε αλλού ΑΟΖ σε άλλες περιοχές;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν, η αντίληψη ότι η Ελλάδα δεν έχει δώσει γεωγραφικό ορίζοντα στο τι θεωρεί ότι είναι τα δικαιώματά της, δεν είναι ακριβής. Υπάρχει νόμος του 2011, ψηφισμένος από την ελληνική Βουλή, ο οποίος έχει σταλεί και στα Ηνωμένα Έθνη.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Άρα θα προχωρήσει η Ελλάδα σε άλλα βήματα λοιπόν;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ούτως ή άλλως, η Ελλάδα επιδιώκει με τις γειτονικές χώρες -μέσω συμφωνίας, γιατί αυτό προβλέπει η συμφωνία- καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, ώστε να τα ξεκαθαρίσουμε όλα αυτά.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Μιλάτε και για Αιγαίο και για το Ιόνιο; Για ποιες περιοχές μιλάτε τώρα; Γιατί έχουμε Αλβανία, έχουμε Ιταλία, έχουμε τις πλευρές από εκεί.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όπως ξέρετε, με την Αλβανία είχαμε καταλήξει σε συμφωνία, η οποία ακυρώθηκε από το αλβανικό συνταγματικό δικαστήριο. Με την Ιταλία είμαστε σε καλή κατάσταση. Υπάρχει συμφωνημένο κείμενο. Άρα, εδώ έχουμε να κάνουμε με τα προβληματικά σημεία που είναι νότια και ανατολικά. Νομίζω ότι με την Αίγυπτο, είναι μια φιλική χώρα, θα βρούμε άκρη. Πρέπει να βρούμε μια άκρη με την Τουρκία. Και θα πρέπει να γίνει διάλογος γι’ αυτό.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Οι γέφυρες πάντως δεν κόβονται με την Τουρκία. Αυτό καταλαβαίνω. Ότι η Ελλάδα είναι σε φάση συνεννόησης πάντα με την Τουρκία και επιδιώκει το διάλογο.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πάντοτε είμαστε ανοιχτοί σε διάλογο και πάντοτε είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε. Όμως, σε ποιο πλαίσιο αναφοράς κ. Οικονόμου; Εκεί πρέπει να είμαστε συνεννοημένοι. Στο Διεθνές Δίκαιο, όχι όμως στο Διεθνές Δίκαιο όπως η Τουρκία, που κατά περίπτωση το ερμηνεύει. Διότι, η Τουρκία έχει μια καινοφανή σχολή Διεθνούς Δικαίου. Βεβαίως μπορούμε να συζητήσουμε με την Τουρκία, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου. Και δεν βοηθάει η Τουρκία ούτε τον εαυτό της, ούτε την κοινωνία της, ούτε τις οικονομικές της προοπτικές όταν εμφανίζεται ως μια χώρα η οποία καταπατά τα διεθνώς …..
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Ξέρετε τι γίνεται όμως κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Παρακαλώ.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Η συνεχής επίκληση του Διεθνούς Δικαίου είναι κάτι αυτονόητο, τουλάχιστον από την δική μας πλευρά, ωστόσο και στην περίπτωση της Κύπρου πριν από λίγους μήνες για το Διεθνές Δίκαιο μιλούσαμε. Είδαμε όμως τους Τούρκους από τις έρευνες με τα ερευνητικά σκάφη που πήγαν εκεί, τελικά να καταλήγουν σε γεωτρήσεις. Φοβάστε ότι θα μπορούσαμε να δούμε κάτι τέτοιο και νότια της Κρήτης ενδεχομένως;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας είμαι σαφής. Κατ’ αρχήν, δεν θα μιλήσω εγώ για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Κυπριακή Δημοκρατία, με την οποία έχουμε στενότατους δεσμούς, δεν υπάρχει αμφισβήτηση σε αυτό, είναι μια ανεξάρτητη χώρα. Καθορίζει την πολιτική της. Δεν νομίζω – εάν θέλετε την άποψή μου – δεν της βγήκε και πολύ καλό της Τουρκίας όλη αυτή η ιστορία με τη συμπεριφορά της απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία. Έχει ήδη ψηφίσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έχει αποφασίσει το Συμβούλιο επιβολή κυρώσεων και θα αρχίσουν να επιβάλλονται στην Τουρκία κυρώσεις.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Δημιουργεί σε τετελεσμένα όμως στην περιοχή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν νομίζω ότι έχει καταφέρει κάτι, ξέρετε. Δεν νομίζω. Εκτός από το να έχει δαπανήσει αρκετά χρήματα ….
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Εδώ κατάφερε να διώξει τη Total από την περιοχή, που ήταν σε αδειοδοτημένο οικόπεδο, κ. Υπουργέ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Το ερώτημα σε όλα αυτά δεν είναι η καθυστέρηση ενός μηνός, δυο μηνών, ενός χρόνου, δυο χρόνια. Είναι εάν καταφέρνεις να ενσωματώσεις ένα δικαίωμα επιπλέον στο συνολικό εθνικό σου θησαυροφυλάκιο. Η Τουρκία δεν κατάφερε κάτι τέτοιο.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Άρα, λέτε ότι η Τουρκία, αυτό που επιδιώκει το ξέρετε καλύτερα από εμάς έτσι κι αλλιώς, είναι η συνδιαχείριση των ενεργειακών πόρων στην περιοχή. Αυτό θέλει. Να κάτσει στο ίδιο τραπέζι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ δεν μπορώ να πω το τι θέλει η Τουρκία. Εγώ τους έχω πει ευθέως ότι, εφόσον η Τουρκία έχει νόμιμα δικαιώματα, ουδείς θα της τα αρνηθεί. Αλλά, αυτό θα πρέπει να συζητηθεί αφ’ ενός αλλά μέσα σε ποιο πλαίσιο αναφοράς; Το ξαναλέω. Το Διεθνές Δίκαιο. Ποιο είναι το Διεθνές Δίκαιο; Η συμφωνία για την οποία συζητάμε και την οποία η Τουρκία δεν έχει κυρώσει. Θέλει να δεχτεί ότι αυτή η συμφωνία ισχύει ως εθιμικό δίκαιο, έστω και εάν δεν την έχει κυρώσει; Και σε αυτή τη βάση μπορούμε να συζητήσουμε. Αλλά να συζητήσουμε. Όχι να μας επιβάλλει οτιδήποτε, ούτε να μας σύρει σε οτιδήποτε.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Είμαστε αυτή τη στιγμή κ. Υπουργέ στο δυσκολότερο σημείο των ελληνοτουρκικών σχέσεων των τελευταίων ετών; Δεν θα το απαντήσετε τώρα. Αμέσως μετά τις διαφημίσεις παρακαλώ.
[…]
M. ANΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Έχουμε αφήσει σ’ εκκρεμότητα ένα ερώτημα πριν τις διαφημίσεις και θα το θέσουμε ξανά στον Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Δένδια. Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο ή το θεωρείτε πιθανό κ. Υπουργέ, να δούμε το επόμενο διάστημα ένα τουρκικό σεισμογραφικό σκάφος νότια της Κρήτης ή κοντά στο Καστελόριζο, όπως εκτιμούν κάποιοι; Και σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα τί κάνει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ' αρχάς, επειδή είπατε σεισμογραφικό και ήσασταν πολύ προσεκτική, οι σεισμικές έρευνες εμπίπτουν σ’ ένα άρθρο εξαίρεσης αν θυμάμαι καλά, δηλαδή υπάρχει η δυνατότητα να γίνονται….
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Είναι νόμιμες δηλαδή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα κριθεί απ’ την περίπτωση, αλλά ξαναλέω, ειδικά οι σεισμικές έρευνες, εάν θυμάμαι καλά απ’ έξω, ξαναλέω, δεν είμαι διεθνολόγος, έχουν ένα στοιχείο εξαίρεσης. Η ερώτηση είναι, εάν η Τουρκία παραβιάσει την κυριαρχία μας. Δεν υφίσταται θέμα σε αυτό.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Δε θα το επιτρέψετε δηλαδή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν υφίσταται θέμα.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Δε θα το επιτρέψετε δηλαδή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μα δε μπορούμε. Εγώ δεν κάνω βαριές δηλώσεις, δεν είναι και του χαρακτήρα μου, δεν παίρνω το γιαταγάνι. Ο κάθε Υπουργός, η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός, ορκίζονται στο Σύνταγμα και τους νόμους. Υποχρεούνται να υπερασπίσουν την ελληνική επικράτεια, ως αυτή τους παρεδόθη. Δεν έχουμε δικαίωμα εμείς να εκχωρήσουμε κυριαρχία, κυριαρχικό μας δικαίωμα.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Το ρωτάμε επειδή αυτό, κ. Υπουργέ, είναι ένα πιθανό σενάριο, έτσι λειτούργησε και στην Κύπρο. Άλλη περίπτωση βεβαίως αλλά έτσι λειτούργησε. Πήρε δήθεν άδεια από κατεχόμενα, εδώ μπορεί να πάρει δήθεν άδεια από τη φερόμενη ως συμφωνία με τη Λιβύη και να πει «εγώ πάω νότια, νοτιοανατολικά της Κρήτης».
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν η Τουρκία παραβιάσει κυριαρχία της Ελλάδος, από κει και πέρα θα υφίστανται αυτά τα οποία θα υφίστανται. Δε θέλω να χρησιμοποιήσω τέτοιες εκφράσεις.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Θ’ αντιδράσει η Ελλάδα λοιπόν.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν υπάρχει πιθανότητα να μην αντιδράσει.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Η Ελλάδα έχει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω αυτό το διαπιστώνει ο καθένας και η κάθε μια, κάθε μέρα. Αν δείτε στις μετρήσεις, οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι στην κορυφή της αξιοπιστίας.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Στις προτιμήσεις των πολιτών λέτε, ναι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Τουρκία είναι εξαιρετικά προσεκτική και θα είναι εξαιρετικά προσεκτική.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Εσείς πιστεύετε λοιπόν ότι δε θα φτάσει… .
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ δε μπορώ να προβλέψω την Τουρκία. Ιδίως μετά το 2016 ο Πρόεδρος Ερντογάν ίσως έχει μια άλλη αντίληψη των πραγμάτων. Αν μου λέγατε ας πούμε θα προέβλεπα τις δηλώσεις του εναντίον του Προέδρου Μακρόν, θα σας απαντούσα «βεβαίως δε θα τις προέβλεπα».
Δ.ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Τα περί «εγκεφαλικά νεκρού» λέτε.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα, αυτά λέω. Εγώ δεν είμαι στη θέση να προβλέψω τις τουρκικές κινήσεις. Εγώ λέω ξεκάθαρα και το έχω πει και στον Τούρκο Υπουργό, ο οποίος είναι φίλος μου, ποια είναι τα ελληνικά όρια. Και δεν είναι όρια που βάζουμε εμείς, η κυβέρνησή μας, ο Μητσοτάκης. Είναι όρια εκ του Συντάγματος. Αυτή είναι η χώρα.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ναι, αλλά χρησιμοποιεί όλα τα όπλα η Τουρκία κ. Υπουργέ, ακόμη και το μεταναστευτικό, όπως είδατε, και αυτό το χρησιμοποιεί ως ένα όπλο. Εκεί τί κάνει η Ελλάδα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Ελλάδα, κατ' αρχάς, δημιουργεί ένα σύστημα αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών. Δεν μπορεί η χώρα και το έχουμε πει ξεκάθαρα…
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Φανταζόμαστε δεν συμφωνείτε εσείς με τον κ. Σαμαρά που έλεγε «λαθρομεταναστευτικό» και λαθροεποικισμό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ χθες ήμουν στην Αίγυπτο. Δεν ήμουν στο συνέδριο οπότε δεν ξέρω.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Οπότε δεν τ’ ακούσατε αυτά.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Το είπε πάντως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είδα κάτι αλλά ειλικρινά σας λέω, δεν ξέρω, θα το κοιτάξω. Σας λέω όμως το εξής: Η Ελλάδα θα δημιουργήσει ένα σύστημα αντιμετώπισης των μεταναστευτικών ροών. Αυτό που κάνει η Τουρκία είναι εκτός πραγματικά των ορίων του Δικαίου, να εργαλειοποιεί τον ανθρώπινο πόνο και να στρέφει ροές μεταναστών και προσφύγων προς την Ελλάδα για να φέρει την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ξαναλέω, σε δύσκολη θέση.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Δεν βλέπουμε ν’ αντιδρά η Ευρωπαϊκή Ένωση, πάντως, Υπουργέ, βλέπουμε τον Πρωθυπουργό να έχει διεθνοποιήσει το θέμα, να πιέζει την Ευρώπη η οποία όμως παραμένει απαθής. Θα πάτε μεθαύριο στη Σύνοδο Κορυφής, τι θα πείτε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι του ΝΑΤΟ. Θα τεθεί ως θέμα συζήτησης..
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Θα τεθεί ως βασικό θέμα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μερικοί εταίροι δεν δέχονται τον καταμερισμό των ευθυνών. -μην αναφερθώ σε συγκεκριμένες χώρες- ενώ, οι ίδιοι οι εταίροι στα κονδύλια του Ταμείου Συνοχής είναι έτοιμοι στη σειρά για να εισπράξουν. Αυτά δεν είναι παραδεκτά πράγματα, να είμαστε συνεννοημένοι.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Άρα τί κυρώσεις λέμε σε βάρος της Τουρκίας;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μισό λεπτό, στο μεταναστευτικό, η χώρα έχει πει ξεκάθαρα ότι η Τουρκία δικαιούται ενισχύσεις. Και την έχουμε βοηθήσει και μάλιστα την έχουμε βοηθήσει, με μεγάλο εσωτερικό κόστος, διότι σε στιγμές που η Τουρκία σε άλλα μέτωπα είχε απαράδεκτη τακτική, η Ελλάδα έμεινε συνεπής στην αρχική της θέση. Εμείς εκεί καθαρά λέμε, η Τουρκία έχει επωμισθεί ένα βάρος, να βοηθήσουμε. Αλλά όχι μ’ αυτά που κάνει.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Ακούσαμε τον Πρωθυπουργό χτες να λέει ότι πρέπει να σταματήσει το ΝΑΤΟ να τηρεί, τέλος πάντων, τη στάση των ίσων αποστάσεων. Πιστεύετε κι εσείς, γιατί έχει ειπωθεί και έχει συζητηθεί πολύ αυτή η άποψη, ότι σε μια κατάσταση κρίσης, η Ελλάδα θα είναι μόνη της;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας το αντιστρέψω: Η Ελλάδα οφείλει να μπορεί ν’ αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κρίση μόνη της. Από κει και πέρα ευκταίο είναι να έχει δίπλα της και τους Ευρωπαίους και τους πέραν της Ευρώπης συμμάχους της.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Τότε γιατί είμαστε σε συμμαχίες κ. Υπουργέ; Είμαστε στο ΝΑΤΟ από τα πιο παλιά μέλη, είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρυτικό, τότε γιατί είμαστε εκεί;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δε μας έχει βλάψει ούτε η συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ ούτε η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ξαναλέω όμως, η υποχρέωσή μας είναι ξεκάθαρη, να μπορούμε ν’ αντιμετωπίσουμε την κρίση και μόνοι μας. Δεν λέω ότι θέλω να είμαστε μόνοι μας και δεν λέω ότι εύχομαι να είμαστε μόνοι μας και δεν λέω ότι προβλέπω ότι θα είμαστε μόνοι μας. Κάνουμε ό,τι μπορούμε, ακριβώς για να μην είμαστε μόνοι μας. Και ακριβώς το να μην είμαστε μόνοι μας λειτουργεί και ως αποτροπή. Να είμαστε συνεννοημένοι.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Το ΝΑΤΟ μεθαύριο θα καταδικάσει την Τουρκία πιστεύετε; Θα πάει ο Πρωθυπουργός και θα το θέσει το θέμα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δε μπορώ να προβλέψω εγώ, εάν θέλετε όμως τη γενική μου άποψη, το ΝΑΤΟ έχει μια δυσκολία να λάβει θέση μεταξύ των μελών του. Ακριβώς γι’ αυτό ο Πρωθυπουργός πήρε τη θέση που πήρε, και ορθώς την πήρε, και πρέπει να επιμένουμε σ’ αυτό. Έστω κι αν αυτό δεν το δέχεται..
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τί πρέπει να περιμένουμε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πάρει πολύ ξεκάθαρες θέσεις, μην κοροϊδευόμαστε.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Μέτρα θα πάρει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχει δεχθεί μέτρα.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Όχι κ. Υπουργέ, δεν έχει πάρει καμία θέση. Γιατί, άλλα λέει η Γερμανία, άλλα λέει η Γαλλία, οι μεγάλες χώρες έχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έχει πάρει μια ξεκάθαρη θέση: Την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Και είναι οι μέρες αυτές στις οποίες θ’ ανακοινωθούν κυρώσεις.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Τί είδους κυρώσεις; Οικονομικές;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατά προσώπων και εταιρειών, οι οποίες βοηθούν την Τουρκία να κάνει παράνομες ενέργειες. Αυτά δεν τα έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδόν ποτέ.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Θα ιδρώσει το αυτί της Τουρκίας μ’ αυτά πιστεύετε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εάν υπάρχει αχίλλειος πτέρνα στην Τουρκία, είναι η τουρκική οικονομία. Εγώ δεν εύχομαι να συντριβεί η τουρκική οικονομία, θέλω έναν πλούσιο και ευημερούντα γείτονα, για να είμαστε συνεννοημένοι. Λέω όμως, ότι η Τουρκία, με την πορεία που ακολουθεί, δημιουργεί προβλήματα για τον εαυτό της, για την οικονομία, για την κοινωνία.
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Τελευταία ερώτηση κ. Υπουργέ: Το 2018, πριν αποχωρήσει από το Υπουργείο Εξωτερικών, ο κ. Κοτζιάς είχε προαναγγείλει την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο. Είναι στους σχεδιασμούς του Υπουργείου σας αυτή τη στιγμή;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι στους φακέλους του Υπουργείου, ο σχεδιασμός που θα επέτρεπε, αν το Υπουργείο το έκρινε, να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Κάθεται εκεί στους φακέλους και κοιμάται το αίτημα. Θα ενημερώσετε τους συναδέλφους σας στα υπόλοιπα κόμματα;
Μ. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ: Έχουμε και τον κ. Κατρούγκαλο μαζί μας..
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Με τον κ. Κατρούγκαλο έχουμε μιλήσει νωρίς σήμερα το πρωί και θα μιλήσω στους εκπροσώπους όλων των κομμάτων. Είναι αυτή η θέση του Πρωθυπουργού, του κ. Μητσοτάκη, να ενημερώνουμε τα κόμματα για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Χρειάζεστε και τους αρχηγούς από τον Πρωθυπουργό;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αν οι ίδιοι το κρίνουν, εγώ είμαι στη διάθεσή τους. Και φαντάζομαι ότι αν χρειαστεί και ο Πρωθυπουργός…
Δ.ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Όχι, Συμβούλιο Αρχηγών.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι δεν βρισκόμαστε σε κρίση.
Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Σας ευχαριστούμε πολύ.
2 Δεκεμβρίου, 2019