Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Έχουμε μαζί μας απόψε τον Υπουργό Εξωτερικών, τον κ. Νίκο Δένδια. Καλησπέρα σας κ. Υπουργέ, ευχαριστώ θερμά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κυρία Γκαντώνα, εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία, καλησπέρα σε εσάς, καλησπέρα στους θεατές σας.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Η συμφωνία, τελικώς, κ. Υπουργέ, είναι προϊόν συμβιβασμού; Θεωρείτε ότι καλύπτει πλήρως τα εθνικά συμφέροντα απέναντι στην κλιμακούμενη επεκτατική πολιτική Erdogan;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατά την άποψή μου, είναι μια δίκαιη συμφωνία, η οποία καλύπτει πλήρως τα εθνικά συμφέροντα. Τελεία. Δεν είναι μια συμφωνία η οποία στρέφεται κατά κάποιου άλλου. Είναι ένα υπόδειγμα συμφωνίας, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Βεβαίως, από την ίδια την υπογραφή της γίνεται φανερό κάτι που η διεθνής κοινότητα ξέρει πάρα πολύ καλά. Το είπε και προηγουμένως, άκουσα τον κ. Ιγνατίου να το λέει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, ότι η συμφωνία μεταξύ της Διοίκησης της Τρίπολης και της Τουρκίας, είναι ένα ανυπόστατο νομικό έγγραφο, το οποίο δεν εδράζεται πουθενά, δεν έχει καμία σχέση με το Διεθνές Δίκαιο, δεν το αναγνωρίζει ως υπαρκτό καμία χώρα του κόσμου, εκτός της Τουρκίας βεβαίως. Είναι η μειοψηφία του ενός. Κατά συνέπεια, έχουμε μια νόμιμη συμφωνία, σύμφωνα με τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, που κατοχυρώνει πλήρως τα ελληνικά συμφέροντα και ένα παράδειγμα μιας ανύπαρκτης συμφωνίας, μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Το πρωί, κ. Υπουργέ, μιλήσατε σε συνέντευξη που παραχωρήσατε στον ΣΚΑΪ, για ανεξήγητη οργή της Τουρκίας και εκφράσατε μάλιστα και την ελπίδα ότι μπορεί και να αλλάξει στάση και τελικώς να έρθει σε διάλογο.
Ο Τούρκος Πρόεδρος, όμως, το μεσημέρι μίλησε έξω από την Αγία Σοφία και εκτόξευσε νέες απειλές, προαναγγέλλοντας γεωτρήσεις.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να σας πω, καταλαβαίνω πάντα ότι χρειάζεται χρόνος για να αντιληφθεί κανείς μια πραγματικότητα και για να κάνει μια στροφή, αν θελήσει να την κάνει. Εγώ, εξέφρασα την ελπίδα μου. Πάντα η Ελληνική Κυβέρνηση θέλει φιλικές σχέσεις με όλες τις χώρες, άρα και με την Τουρκία. Το Δίκαιο της Θάλασσας και το Διεθνές Δίκαιο είναι σαφές. Οι θαλάσσιες ζώνες χαρακτηρίζονται και οριοθετούνται με συμφωνίες και μάλιστα πραγματικές συμφωνίες. Δεν αναφέρομαι, ξαναλέω, στο ανύπαρκτο Μνημόνιο Τρίπολης – Τουρκίας. Άρα, αυτό το οποίο ευχόμαστε είναι η Τουρκία να το αντιληφθεί και να συνεργαστεί με όλες τις χώρες της περιοχής, και με την Ελλάδα και με την Κύπρο, προς αυτή την κατεύθυνση.
Έχετε δίκιο, οι δηλώσεις του Προέδρου Erdogan είχαν μια οξύτητα, δεν βοηθούν, αλλά κανείς δεν μπορεί να χάσει την ελπίδα ότι αυτό μπορεί να αλλάξει στο εγγύς ή στο απώτερο μέλλον.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Αν δούμε την Τουρκία, κ. Υπουργέ, να στέλνει το Oruc Reis μέσα στην ελληνική ΑΟΖ εμείς τι θα κάνουμε; Θα αντιδράσουμε και στρατιωτικά;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κυρία Γκαντώνα, το καθήκον μας θα κάνουμε. Θα υπερασπίσουμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Όχι εμείς, η συγκεκριμένη Κυβέρνηση Μητσοτάκη, εμείς οι Έλληνες, κάθε Ελληνική Κυβέρνηση διαχρονικά, όπως έχει υποχρέωση από το Σύνταγμα της χώρας. Και νομίζω κανείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κανείς από τους εταίρους και τους φίλους μας δεν περιμένει από την Ελληνική Κυβέρνηση κάτι το διαφορετικό.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Σας το ρωτώ αυτό, κ. Υπουργέ, γιατί σε αυτό το δελτίο, ο Σύμβουλος Ασφαλείας του Πρωθυπουργού, ο κ. Διακόπουλος, είχε πει πως «αν μπουν σε ελληνική υφαλοκρηπίδα θα αντιδράσουμε και στρατιωτικά». Είναι σε ισχύ αυτό; Ισχύει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ξέρετε, δεν διαχωρίζω, δεν εξαιρώ τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις από το σύνολο της έννομης τάξης της χώρας και την Κυβέρνησή της. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν το καθήκον που το Σύνταγμα τους αναθέτει, όπως σε όλους μας, να υπερασπίζουμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας.
Ούτε απειλούμε κανέναν, ούτε έχουμε μεγαλοστομίες και τέτοιου τύπου αντιδράσεις ή υστερισμούς που χαρακτηρίζουν άλλες χώρες της περιοχής. Εμείς απλώς λέμε ότι, σαν μια κυρίαρχη χώρα, έχουμε τη συνταγματική υποχρέωση να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας και αυτό θα κάνουμε με κάθε μέσο που το Σύνταγμά μας και οι δυνατότητές μας μας δίνουν. Και το λέμε σε όλους ήρεμα, να το ξέρουμε από την αρχή, να είμαστε συνεννοημένοι για να μην υπάρχει καμία παρεξήγηση.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Μάλιστα. Επιστρέφω σε όσα είπε σήμερα ο Τούρκος Πρόεδρος και θέλω να σας ρωτήσω αν γνωρίζατε ότι η κα Merkel ζήτησε από τον Erdogan να παγώσει τις έρευνες. Kαι πως της υποσχέθηκε ότι θα κάνει κι εκείνος ένα διάλειμμα, παρ' ότι δεν μας εμπιστεύεται, όπως είπε. Σας ρωτώ, γιατί ο Τούρκος Πρόεδρος υπαινίσσεται ότι αυτή τη στιγμή αφήσαμε εμείς εκτεθειμένη την Καγκελάριο. Είχαμε ενημερώσει την Καγκελαρία, κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Με συγχωρείτε, κατ' αρχήν εκτιμώ πάρα πολύ την παρουσία της Γερμανικής Προεδρίας και της Καγκελαρίου στα θέματα της ανατολικής Μεσογείου. Έχουμε διακρίνει μια σαφή προσπάθεια της Γερμανικής Προεδρίας, όπως είναι το καθήκον της βεβαίως σαν Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να παίξει ένα θετικό ρόλο. Η Ελλάδα το έχει παρατηρήσει αυτό. Και η Καγκελάριος Merkel έχει επανειλημμένα συνομιλήσει με τον Πρωθυπουργό, τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, και είμαι σίγουρος ότι έχει παίξει έναν εποικοδομητικό ρόλο στην προσπάθεια αποκλιμάκωσης των εντάσεων.
Από εκεί και πέρα, εάν με ρωτάτε τι γνώριζε η γερμανική πλευρά, αυτό δεν μπορώ να σας το απαντήσω. Αν με ρωτάτε αν εγώ συνομίλησα με τη γερμανική πλευρά πριν από την υπογραφή, η πραγματικότητα είναι ότι αυτή η συμφωνία –το έχω πει ξεκάθαρα- ολοκληρώθηκε στο Κάιρο, λίγο πριν την υπογραφή της. Κατά συνέπεια, δεν υπήρχε χρόνος να ενημερώσουμε. Kαι είναι φυσικό -δεν θα ενημερώναμε όλες τις χώρες και την ευρωπαϊκή Προεδρία (δεν υπήρχε χρόνος). Αμέσως μετά την επιστροφή μου, βεβαίως, αποστείλαμε το κείμενο της συμφωνίας αυτής και τους χάρτες της συμφωνίας αυτής προς όλες τις χώρες με τις οποίες μετέχουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και βεβαίως προς τη Γερμανική Προεδρία. Aυτή είναι η πραγματικότητα.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Από εδώ και πέρα, εκτιμάτε πως μπαίνουμε σε νέα περίοδο έντασης με την Τουρκία;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τι να σας πω; Δεν είμαι κάποιος ο οποίος μπορεί εύκολα να προβλέψει την τουρκική αντίδραση, γιατί διαφορετικά πράγματα εύχομαι για την Τουρκία και διαφορετικά πράγματα, εμείς εδώ στην Ελλάδα ευχόμαστε για την περιοχή μας. Εμείς, εργαζόμαστε για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή και σε αυτό θα θέλαμε να περιλάβουμε την Τουρκία. Εάν η Τουρκία επιθυμεί να λειτουργεί ως ταραξίας, αν επιθυμεί να απειλεί τις χώρες της περιοχής, αν επιθυμεί να λειτουργεί εκτός του πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου, εκτός του πλαισίου του Δικαίου της Θάλασσας, αυτό αφορά την Τουρκία. Εμείς, ούτε μπορούμε να προβλέψουμε, ούτε να την ακολουθήσουμε, ούτε θα την ακολουθήσουμε. Εμείς, είμαστε μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή χώρα, μια χώρα του 21ου αιώνα, έχουμε απομακρυνθεί από τα πρότυπα του 19ου αιώνα, έχουμε φύγει από την εποχή των κανονιοφόρων, έχουμε φύγει από την εποχή των απειλών, έχουμε φύγει από την εποχή των οποιωνδήποτε διεκδικήσεων. Είμαστε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα που προασπίζει τα δικαιώματά της και τα ασκεί σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Αυτό κάναμε και με την Αίγυπτο και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Να περιμένουμε, ενδεχομένως, κ. Υπουργέ, κάποιες πρωτοβουλίες τις επόμενες μέρες, το επόμενο διάστημα ώστε να φτάσουμε τελικώς σε διάλογο; Για να επανεκκινήσει ο διάλογος;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό δεν μπορώ να σας το πω. Εμείς, διαρκώς έχουμε δηλώσει ότι είμαστε ανοιχτοί σε διάλογο. Ακόμη και σε στιγμές που η τουρκική συμπεριφορά απέναντί μας, ήταν μια συμπεριφορά καθόλου αξιέπαινη. Διότι, εμείς πιστεύουμε στο διάλογο. Όμως, όχι διάλογο –για να είμαστε συνεννοημένοι- επί παντός επιστητού. Υπάρχει μια ελληνοτουρκική διαφορά υπαρκτή: είναι η υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο και οι υπερκείμενες θαλάσσιες ζώνες. Βεβαίως, είμαστε πάντοτε έτοιμοι να συζητήσουμε με την Τουρκία. Επ’ αυτού όμως -να το ξεκαθαρίσω- όχι υπό το κράτος απειλών και εκβιασμών. Δεν φοβόμαστε, να είμαστε συνεννοημένοι. Δεν φοβόμαστε.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Θέλω κλείνοντας να σας ρωτήσω επειδή γίνεται πολύς λόγος για το γεγονός ότι η συμφωνία αφήνει έξω τμήμα της ανατολικής Μεσογείου και του Καστελόριζου, να περιμένουμε σε κάποια άλλη φάση ενδεχομένως σύντομα ή και αργότερα ότι αυτό θα προχωρήσει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η συμφωνία αυτή είναι μια συμφωνία που εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα, είναι μια συμφωνία στα όρια που εμείς θα θέλαμε, δηλαδή μέχρι τον 27ο,59. Το «είναι έξω το Καστελόριζο» αδικεί αυτή τη συμφωνία. Δεν περιελήφθησαν οι ακτές, όχι μόνο του Καστελόριζου, αλλά ολόκληρου του συμπλέγματος, δηλαδή και της Στρογγύλης, και της Μεγίστης, και ένα τμήμα των ακτών της Ρόδου. Διότι, οι ακτές αυτές θα χρησιμοποιηθούν σε επόμενη οριοθέτηση και με την Αίγυπτο και με την Κύπρο και, αν το θελήσει σε κάποιο μακρινό ορίζοντα –εγώ ελπίζω να το θελήσει- και με την Τουρκία. Δεν είναι όμως ότι έμεινε κάτι απ' έξω, ότι εγκαταλείφθηκε κάτι. Όπως, επίσης, αυτό αφορά και ένα μεγάλο κομμάτι των ακτών της Κρήτης. Ένα από τα πλεονεκτήματα αυτής της συμφωνίας, είναι ότι για τη σύναψή της χρησιμοποιήθηκε μόνο πολύ μικρό κομμάτι των ακτών της Κρήτης. Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των ακτών της Κρήτης, το 85-90%, είναι εκτός αυτής της συμφωνίας και θα χρησιμοποιηθεί για μελλοντική οριοθέτηση με την Λιβύη, είτε, ίσως, κι ένα μικρό κομμάτι με την Αίγυπτο, όταν η Λιβύη αποκτήσει μια ισχυρή κυβέρνηση, μια κυβέρνηση η οποία εκπροσωπεί το λαό και την κοινωνία της Λιβύης.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Κύριε Υπουργέ, ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση που είχαμε, να είστε καλά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ σας ευχαριστώ θερμά κα Γκαντώνα, να είστε καλά.
Σ. ΓΚΑΝΤΩΝΑ: Καλό σας βράδυ.
7 Αυγούστου, 2020