Περιβάλλον - Κλιματική Αλλαγή

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραματίζει εποικοδομητικό και πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ΕΕ, με τη φιλόδοξη πολιτική της για την κλιματική αλλαγή και την εποικοδομητική στάση της, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη της Συμφωνίας των Παρισίων (COP 21- 12.12.2015).

Σε εφαρμογή των δεσμεύσεων της ΕΕ στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Παρισίων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 11-12 Δεκεμβρίου 2020 συμφώνησε τους κλιματικούς στόχους, ήτοι τη  μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 - σε σύγκριση με το 1990 - με μακροπρόθεσμο στόχο την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Στην επίτευξη του στόχου περιλαμβάνεται και η χρήση μεταβατικών τεχνολογιών, ιδιαιτέρως του φυσικού αερίου. Επιπροσθέτως συμφωνήθηκαντα διαφορετικά σημεία εκκίνησης, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες των κρατών μελών και ειδικότερα των νησιωτικών περιοχών.

Τον Φεβρουάριο 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση των συνεπειών της. Η στρατηγική αυτή προβλέπεται ότι θα υλοποιηθεί αφενός με την υιοθέτηση τομεακής νομοθεσίας (δέσμη μέτρων «Fit for 55») και αφετέρου με τον Ευρωπαϊκό Νόμο για το Κλίμα που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2021.

Η δέσμη μέτρων «Fit for 55» περιλαμβάνει, μεταξύ πολλών άλλων, την Αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS), συμπεριλαμβανομένων των θαλασσίων και αεροπορικών μεταφορών, την επιβολή Μηχανισμού Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) και την εφαρμογή του Κανονισμού για τον Επιμερισμό των Προσπαθειών 2021-2030 (ESR), με βασικό κριτήριο το κατά κεφαλή ΑΕΠ. Στο ίδιο πνεύμα, στόχος του Ευρωπαϊκού Νόμου για το Κλίμα (ΕΝΚ) είναι η νομοθετική κατοχύρωση των προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, έως το 2050. Εξίσου σημαντικές νομοθετικές προτάσεις που παρουσίασε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Μάρτιο 2023 για την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας συνιστούν το Βιομηχανικό Σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας (Net-Zero Industry Act), με στόχο την ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε, και ο νόμος περί κρίσιμων πρώτων υλών (Critical Raw Materials Act), για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε κρίσιμες πρώτες ύλες οι οποίες, όπως και οι σπάνιες γαίες, είναι ζωτικής σημασίας, για την κατασκευή τεχνολογιών και προϊόντων καθαρού μηδενισμού. Έτερη κρίσιμης σημασίας νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι, η μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να αντιμετωπιστεί η αστάθεια των τιμών ενέργειας, διατηρώντας παράλληλα την ασφάλεια του εφοδιασμού, παρέχοντας προσιτή ηλεκτρική ενέργεια και μεταφέροντας τα οφέλη της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στους ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στο ίδιο πνεύμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί νομοθεσία και γιατη χρήση εναρμονισμένων προδιαγραφών βιωσιμότητας και κυκλικότητας στις δημόσιες προμήθειες που μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία μιας πιο προβλέψιμης ζήτησης, για προϊόντα και λύσεις καθαρού μηδενισμού.

Στις 18.04.2023, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε τις συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στα τέλη του 2022 μεταξύ των διαπραγματευτών του και των εκπροσώπων των χωρών της ΕΕ όσον αφορά σειρά σημαντικών νομοθετικών πράξεων, για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της ΕΕ έως το 2030 στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων «Fitfor 55». Ακόμη, στις 12.07.2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε θέση σχετικά με τον υπό διαμόρφωση εμβληματικό Κανονισμό για την αποκατάσταση της Φύσης που παρουσίασε στις 22.06.2023 η Επιτροπή και, εφόσον τεθεί σε εφαρμογή, προβλέπει μέτρα αποκατάστασης της φύσης έως το 2030, τα οποία θα καλύπτουν τουλάχιστον 20% όλων των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών στην ΕΕ. Η Ελλάδα επιθυμεί την ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της Ένωσης στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, ενστερνιζόμενη υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας ως προς τους εν λόγω στόχους. Παράλληλα, τάσσεται υπέρ της επανεξέτασης ορισμένων προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι θα εφαρμόζονται οι κατευθυντήριες αρχές του ενωσιακού οικοδομήματος, δηλαδή η αρχή της σύγκλισης μέσω της αλληλεγγύης και συνοχής των κρατών μελών και ο σεβασμός των διαφορετικών χαρακτηριστικών και σημείων εκκίνησής τους.

Δεδομένων και των ιδιαίτερων γεωγραφικών της χαρακτηριστικών, η ειδική μέριμνα για τις νησιωτικές περιοχές συνιστά πάγια πολιτική επιδίωξη της Ελλάδας στο πλαίσιο της ΕΕ. Εξάλλου, η Ελλάδα έχει θέσει σε εφαρμογή προγράμματα για την πράσινη μετάβαση, την ανάπτυξη των ΑΠΕ, την προστασία της βιοποικιλότητας,τη βελτίωση της συνδεσιμότητας σε διάφορες νησιωτικές περιοχές (π.χ. Αστυπάλαια, Τήλος), τα οποία αποτελούν πρότυπα για την ανάπτυξη αντίστοιχων προγραμμάτων, σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Επιπλέον, η χώρα μας αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην προστασία της Μεσογείου, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των πολυδιάστατων περιφερειακών προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής, της μείωσης της βιοποικιλότητας, καθώς και της χερσαίας και θαλάσσιας ρύπανσης. Επίσης, θεωρεί σημαντική την υποστήριξη της μετάβασης των μεσογειακών χωρών στην κυκλική οικονομία, προκειμένου να προωθηθεί μια δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα υποστηρίζει διαχρονικά την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος από απορρίμματα που προέρχονται από χερσαίες και θαλάσσιες πηγές, καθώς και την υιοθέτηση πολιτικών για την εξάλειψή τους.

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στους συνδέσμους:

-Ευρωπαϊκός Νόμος για το Κλίμα :
https://eur-lex.europa.eu/EN/legal-content/summary/european-climate-law.html
-Fit for 55:
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_21_3541
-Net Zero Industry Act:
https://single-market-economy.ec.europa.eu/industry/sustainability/net-zero-industry-act_en
-Critical Raw Materials Act: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_1661
-ΕU Nature Restoration Law:
https://environment.ec.europa.eu/topics/nature-and-biodiversity/nature-restoration-law_en