Η Ελληνική Προεδρία της Στρατηγικής Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Περιφέρεια Αδριατικής- Ιονίου (EUSAIR) και της Πρωτοβουλίας Αδριατικής- Ιονίου
Η Πρωτοβουλία Αδριατής & Ιονίου (ΠΑΙ) αποτελεί διεθνή διακυβερνητικό οργανισμό με μόνιμη ολιγομελή Γραμματεία, με έδρα την Ανκόνα της Ιταλίας, της οποίας προΐσταται ως Γενικός Γραμματέας ο Ιταλός Πρέσβης Giovanni Castellaneta. Πρόκειται για μόρφωμα περιφερειακής συνεργασίας, το οποίο επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων των χωρών της Αδριατικής και του Ιονίου, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Κατόπιν συνεχών διευρύνσεων, αποτελείται σήμερα από 10 χώρες, εκ των οποίων 4 κ-μ της ΕΕ: Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία, Σλοβενία συν τις Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Σερβία, Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και Σαν Μαρίνο.
Η ΠΑΙ διοικείται από την Επιτροπή Υψηλών Αξιωματούχων - ΕΥΑ (Committee of Senior Officials, CSO), στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των Υπουργείων Εξωτερικών των συμμετεχουσών χωρών και η οποία συντονίζει θεματικές ομάδες εργασίας, τις Στρογγυλές Τράπεζες (στους τομείς γαλάζιας ανάπτυξης, μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μεταφορών, ενέργειας, πολιτισμού, τουρισμού, διαπανεπιστημιακής συνεργασίας, περιβάλλοντος και πολιτικής προστασίας).
Επιπροσθέτως, η ΠΑΙ λειτουργεί μέσω ποικίλων δικτύων και συναφών φόρα όπως το Φόρουμ των Εμπορικών Επιμελητηρίων Αδριατικής-Ιονίου (Forum of the Adriatic Ionian Chambers of Commerce – Forum AIC), το Φόρουμ Πόλεων Αδριατικής και Ιονίου (Adriatic Ionian Forum of Cities and Towns - FAIC) και το Δίκτυο Πανεπιστημίων Αδριατικής-Ιονίου (Adriatic Ionian network of Universities – UniAdrion), επιδιώκοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο να συνεισφέρει στην αποτελεσματικότερη λειτουργία της Στρατηγικής ΕΕ για την Μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε το 2014 μια νέα “Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Μακροπεριφέρεια Αδριατικής-Ιονίου” (EU Strategy for the Adriatic and Ionian Region – EUSAIR), η οποία εστιάζεται πρωτίστως στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη μόλυνση και στην καινοτόμο, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη της περιοχής. Η θεσμοθέτηση της εν λόγω μακροπεριφέρειας της ΕΕ συνιστά επίτευξη του κύριου στόχου της ΠΑΙ και απτή απόδειξη τόσο της αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των χωρών ΠΑΙ, όσο και της στενότερης συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μετά την υιοθέτηση της ως άνω Ευρωπαϊκής Στρατηγικής, η συνεργασία με την ΕΕ μετεξελίχθηκε και πλέον η ΠΑΙ λειτουργεί ως διακυβερνητική-πολιτική βάση της EUSAIR, ευθυγραμμίζοντας τις δραστηριότητές της με αυτές της EUSAIR.
Η Ελλάδα ανέλαβε την διπλή προεδρία της EUSAIR/ΠΑΙ από 1ης Ιουνίου 2024 έως 30 Μαΐου 2025, διαδεχόμενη την Κροατία.