Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO)
1. Γενικά – Τα μέλη του ΝΑΤΟ
Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization – NATO) ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1949. Ιδρυτικά του μέλη είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Ισλανδία, η Ιταλία, ο Καναδάς, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, η Ολλανδία και η Πορτογαλία.
Η Ελλάδα έγινε μέλος του Βορειοατλαντικού Συμφώνου το 1952, ταυτόχρονα με την Τουρκία. Κατά τις επόμενες διευρύνσεις του ΝΑΤΟ, στον Οργανισμό προσχώρησαν κατά σειρά η τότε Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (1955), η Ισπανία (1982), η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τσεχία (1999), η Βουλγαρία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία (2004), η Αλβανία, η Κροατία (2009), το Μαυροβούνιο (2017), η Βόρεια Μακεδονία (2020), η Φινλανδία (2023) και η Σουηδία (2024).
2. Το νέο Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ (2022)
Το νέο Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ, το οποίο υπήρξε το κατ’ εξοχήν παραδοτέο της Συνόδου Κορυφής της Μαδρίτης (28-30.6.2022), επιβεβαίωσε τη δέσμευση στις αρχές και αξίες της Ιδρυτικής Συνθήκης του ΝΑΤΟ, καθώς και τη σημασία του διατλαντικού δεσμού.
Πιο συγκεκριμένα, το επικαιροποιημένο Στρατηγικό Δόγμα δομείται στους εξής άξονες:
1. Ανάδειξη των αρχών και αξιών της Συμμαχίας (ατομική ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα, δημοκρατία και κράτος δικαίου) και ιδίως του διατλαντικού δεσμού, δέσμευση στις αρχές και αξίες του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και της Ιδρυτικής Συνθήκης ΝΑΤΟ και επιβεβαίωση του σεβασμού της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.
2.Περιγραφή του στρατηγικού περιβάλλοντος, με ιδιαίτερη έμφαση στις κύριες απειλές και προκλήσεις για την ασφάλεια των Συμμάχων και για την ειρήνη και σταθερότητα στην Ευρω-ατλαντική περιοχή.
3. Καταγραφή των τριών κύριων αποστολών της Συμμαχίας: (i) αποτροπή και άμυνα, (ii) πρόληψη και διαχείριση κρίσεων και (iii) συνεργατική ασφάλεια. Επιβεβαιώνεται η διατήρηση της ικανότητας του ΝΑΤΟ να φέρει σε πέρας και τις τρεις εν λόγω αποστολές, οι οποίες είναι αλληλοσυνδεόμενες για τη διαφύλαξη της συλλογικής άμυνας και ασφάλειας όλων των Συμμάχων επί τη βάσει της επονομαζόμενης “προσέγγισης των 360 μοιρών” και
4. Περιγραφή των κατευθυντήριων αρχών προς διασφάλιση της επιτυχημένης πορείας της Συμμαχίας και στο μέλλον. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η διεξαγωγή ενισχυμένων πολιτικών διαβουλεύσεων οσάκις οι συμμαχικές αξίες ή η ασφάλεια ενός Συμμάχου τίθενται εν κινδύνω και η αύξηση των εθνικών αμυντικών δαπανών και της κοινής χρηματοδότησης.
3. Η Ελλάδα στο ΝΑΤΟ
Η Ελλάδα προσχώρησε στην Βορειοατλαντική Συμμαχία το 1952, κατά την πρώτη διεύρυνση, μαζί με την γειτονική Τουρκία. Εξ αρχής, η χώρα μας συμμετείχε εποικοδομητικά στα όργανα, τους μηχανισμούς, τις εργασίες και τις δραστηριότητες της Συμμαχίας, επιδεικνύοντας υπευθυνότητα, συνέπεια και σοβαρότατα. Ως πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ, ανέκαθεν διαδραμάτιζε και εξακολουθεί να διαδραματίζει μέχρι σήμερα ενεργό ρόλο στη ΝΑ πτέρυγά του, συνεισφέροντας ουσιαστικά και ενεργά τόσο στο πολιτικό όσο και στο στρατιωτικό σκέλος της Συμμαχίας.
Ως ένα από τα παλαιότερα μέλη του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα υπηρετεί με αφοσίωση την προάσπιση των αρχών και αξιών που δεσμεύθηκε να διαφυλάττει κατά την προσχώρησή της και οι οποίες συνιστούν τον ακρογωνιαίο λίθο της Συμμαχίας. Είναι επιχειρησιακά παρούσα στο σύνολο των επιχειρήσεων, αποστολών και δραστηριοτήτων της Συμμαχίας: στην KFOR στο Κόσοβο, τη Νατοϊκή Αποστολή στο Ιράκ (ΝΜΙ-NATO Mission Iraq), τη Νατοϊκή Δραστηριότητα στο Αιγαίο (NATO Aegean Activity), την Επιχείρηση Sea Guardian (στη Μεσόγειο) και παλαιότερα, στη νατοϊκή Αποστολή στο Αφγανιστάν (RSM-Resolute Support Mission). Συνεισφέρουμε, επίσης, στην επιτήρηση του εναερίου χώρου των Συμμάχων Αλβανίας, Βόρειας Μακεδονίας και Μαυροβουνίου, ενώ συμβάλλουμε εποικοδομητικά στους επιχειρησιακούς και ασκησιακούς σχεδιασμούς της Συμμαχίας. Συμμετέχουμε, επίσης, στον νεοσύστατο DIANA, τον Επιταχυντή Αμυντικής Καινοτομίας του ΝΑΤΟ (Defense Innovation Accelerator for the North Atlantic/DIANA), ο οποίος δημιουργήθηκε με στόχο τη διασφάλιση της τεχνολογικής υπεροχής της Συμμαχίας, καθώς και στο συναφές Ταμείο Καινοτομίας (Defense Innovation Fund).
Είναι, εξ άλλου, γνωστό τοις πάσι, ότι η χώρα μας συγκαταλέγεται στο λεγόμενο “club του 2%”, καθώς εκπληρώνει σταθερά το στόχο της διάθεσης τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες, ενώ πλέον έχει επιτύχει και το στόχο της διάθεσης άνω του 20% των αμυντικών δαπανών προς εκσυγχρονισμό των εξοπλιστικών δυνατοτήτων της.
Η χώρα μας υποστηρίζει, επίσης, παραδοσιακά την περαιτέρω ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων του ΝΑΤΟ, εκτιμώντας ότι ο πυλώνας της συνεργατικής ασφάλειας είναι θεμελιώδους σημασίας για την εμπέδωση της παγκόσμιας ασφάλειας πέραν του ευρωατλαντικού χώρου και τη διασφάλιση της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες (international rules-based order). Προς τούτο, επιδιώκουμε με συνέπεια την σύσφιγξη των δεσμών της Συμμαχίας με εταίρους της ευρύτερης γειτονίας μας, αλλά και πέραν αυτής.
Στο ίδιο πνεύμα, η Ελλάδα υπήρξε ανέκαθεν σταθερός υποστηρικτής της Πολιτικής Ανοικτών Θυρών της Συμμαχίας. Και τούτο, διότι η ενίσχυση της Συμμαχίας δια της ενσωμάτωσης νέων ικανών μελών τα οποία σέβονται τις αρχές και τις αξίες της τελευταίας αποτελεί συνεπή στρατηγική επιλογή της χώρας μας, υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, της πλήρωσης των απαιτούμενων κριτηρίων και προϋποθέσεων.
Η Ελλάδα φιλοξενεί, επίσης, μία σειρά από σημαντικές νατοϊκές δομές, γεγονός που καταδεικνύει και τη σημασία του αποτυπώματός της (footprint) στη Συμμαχία: το Κέντρο Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής (ΚΕΝΑΠ/ NATO Maritime Interdiction Operational Training Center-NMIOTC) στην Κρήτη, το οποίο αποτελεί το μοναδικό πιστοποιημένο νατοϊκό εκπαιδευτικό κέντρο επί θεμάτων θαλάσσιας ασφάλειας, το Σώμα Ταχείας Ανάπτυξης του ΝΑΤΟ στη Θεσσαλονίκη (NATO Rapid Deployable Corps-Greece/ NRDC-GR), το νατοϊκό Κέντρο Αριστείας Ενοποιημένης Αντιαεροπορικής & Αντιπυραυλικής Άμυνας (Integrated Air and Missile Defense Center of Excellence/IAMD CoE), επίσης στην Κρήτη, καθώς και το NATO Missile Firing Installation (NAMFI) στο Πεδίο Βολής Κρήτης.
Η χώρα μας θα εξακολουθήσει να συμβάλλει ενεργά στην υλοποίηση των συμμαχικών πρωτοβουλιών, αποφάσεων και δράσεων με στόχο την έγκαιρη, αποτελεσματική και αξιόπιστη αντιμετώπιση των παραδοσιακών και μη προκλήσεων ασφαλείας. Παραμένοντας προσηλωμένη στη διεθνή πολυμέρεια, τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, το σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και την προάσπιση των νατοϊκών αρχών και αξιών, η χώρα μας δεν θα πάψει να προωθεί εντός της Συμμαχίας τη μεθοδική ενίσχυση του αποτυπώματός της (footprint), την εμβάθυνση των εταιρικών σχέσεων, την εμπέδωση της σταθερότητας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της διάχυτης αστάθειας στη νότια πτέρυγα του NATO, καθώς και τη διαμόρφωση μιας πιο λειτουργικής σχέσης με την ΕΕ, η οποία να ανταποκρίνεται στα δεδομένα της σημερινής πραγματικότητας.
Σχετικοί σύνδεσμοι: