Παγκόσμιος Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO)
Η Ελλάδα περιλαμβάνεται μεταξύ των είκοσι ιδρυτικών κρατών μελών που συνυπέγραψαν το 1946 τον Καταστατικό Χάρτη του Παγκόσμιου Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO), ο οποίος υιοθετήθηκε κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του Λονδίνου, τον Νοέμβριο 1945 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 1946.
Η χώρα μας συμμετέχει ενεργά στη χάραξη και εφαρμογή πολιτικών που σχετίζονται με τους βασικούς άξονες δράσης του Οργανισμού, όπως η ποιοτική εκπαίδευση και η καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, η προώθηση της βιοηθικής και της ηθικής των επιστημών και των κοινωνικών μετασχηματισμών, η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών σε τόπους ή μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς κοκ. Η Ελλάδα εξελέγη τον Νοέμβριο του 2015 με τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων ως μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της UNESCO.
Η Ελλάδα υποστηρίζει ιδιαίτερα τις προσπάθειες της UNESCO, μεταξύ άλλων, για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, για την ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου με στόχο την πρόληψη των συρράξεων και την εμπέδωση της ειρήνης, καθώς και για την προστασία και προώθηση της πολυμορφίας των πολιτισμών.
Η Ελληνική Πολιτιστική Διπλωματία έχει ως στόχο να αναδείξει, να προβάλει και να αξιοποιήσει ένα πανανθρώπινο σύστημα αξιών για τις διακρατικές σχέσεις, το οποίο στηρίζεται στην οικουμενικότητα του Ελληνικού Πολιτισμού. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της UNESCO:
α) Ιδιαίτερο βάρος αποδίδει η χώρα μας στη λειτουργία της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την «Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους ή την Απόδοσή τους σε Περίπτωση Παράνομης Κτήσης» (ICPRCP), όπου το Υπουργείο Εξωτερικών εκπροσωπείται, δια της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του, και συμμετέχει στην παγίως διεξαγόμενη διαπραγμάτευση με την βρετανική πλευρά για το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, το οποίο απασχολεί την UNESCO από το 1984, όταν η τότε Υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη κατέθεσε το ελληνικό αίτημα ενώπιον της ως άνω Διακυβερνητικής Επιτροπής.
Ελλάδα και Μ. Βρετανία διαπραγματεύθηκαν το 2014 κείμενο Σύστασης (Recommendation), η οποία, στη συνέχεια υιοθετήθηκε από την Ολομέλεια της Επιτροπής. Η σημαντική διαφοροποίηση της Συστάσεως αυτής, σε σχέση με παλαιότερες, έγκειται στο ότι καλείται η βρετανική πλευρά να εξετάσει την ελληνική πρόταση για την έναρξη επίσημης διαδικασίας Διαμεσολάβησης, προσβλέποντας παράλληλα στην αρωγή της UNESCO. Για πρώτη φορά, κράτη μέλη της Επιτροπής, αλλά και Κράτη με καθεστώς παρατηρητή στην Επιτροπή, εξήραν αυτήν την πρωτοβουλία και υποστήριξαν το δίκαιο ελληνικό αίτημα, καταδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο μια δυναμική, η οποία ήδη έχει δημιουργηθεί υπέρ της επανένωσης των Μαρμάρων του Παρθενώνα, δυναμική την οποία τόσο η Μ. Βρετανία, όσο και η διεθνής κοινότητα, οφείλουν να λάβουν σοβαρά υπόψη τους.
β) Κατά τη δεύτερη συνάντηση των κρατών μερών της Σύμβασης του 1970 (παρεμπόδιση και πρόληψη της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβίβασης της κυριότητας πολιτιστικών αγαθών), η οποία πραγματοποιήθηκε στην έδρα του Οργανισμού, στις 20-21.6.2012, συνεστήθη, για πρώτη φορά, μια νέα Διακυβερνητική Επιτροπή, Επικουρική της συνάντησης των μερών της Σύμβασης, με σκοπό την παρακολούθηση και την αξιολόγηση εφαρμογής της. Ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούλιο 2013, εξελέγησαν τα 18 μέλη της εν λόγω Επιτροπής, με τη χώρα μας να λαμβάνει τις περισσότερους ψήφους. Κατά την πρώτη συνάντηση της Επικουρικής Επιτροπής, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών εξελέγη ως Εισηγητής (Rapporteur) στο Προεδρείο της. Η εκλογή της Ελλάδας επιβεβαιώνει τη διεθνή αναγνώρισή της για τη δραστηριότητά της στον τομέα της πρόληψης και καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης και απόκτησης πολιτιστικών θησαυρών και αγαθών, η οποία συνοδεύεται και από μεταφορά τεχνογνωσίας προς άλλα κράτη μέλη της Σύμβασης.
Κατά την τρίτη συνάντηση των κρατών μερών της Σύμβασης του 1970 (Παρίσι, 18-20.5.2015), υιοθετήθηκε ομόφωνα από τα 112 παρόντα κράτη (επί συνόλου 128) που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση, ελληνικής πρωτοβουλίας Διακήρυξη κατά της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, με τίτλο ‘STOP ILLICIT TRAFFICKING’. Η Διακήρυξη υπογραμμίζει την πολιτική βούληση των κρατών μερών να επιτείνουν τις προσπάθειές τους για την αποτελεσματική προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, με έμφαση σε συντονισμένες διεθνείς δράσεις κατά του παράνομου εμπορίου πολιτιστικών αγαθών και θησαυρών, τον έλεγχο της αγοράς έργων τέχνης και τις συναφείς πωλήσεις μέσω διαδικτύου. Η εν λόγω ελληνική πρωτοβουλία έλαβε χώρα την επομένη της υιοθέτησης των Κατευθυντηρίων Οδηγιών για την λειτουργία της Επικουρικής Επιτροπής για την εφαρμογή της Σύμβασης, η οποία παρέμενε, ως γνωστόν, ανενεργή επί 40 και πλέον έτη.
γ) Τον Δεκέμβριο 2013, η χώρα μας εξελέγη, πρώτη σε ψήφους, μέλος στη Διακυβερνητική Επιτροπή που αποτελεί όργανο του 2ου Πρωτοκόλλου (1999) στη Σύμβαση της Χάγης (1954) για την προστασία των πολιτιστικών αγαθών σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης. Περαιτέρω, τον Δεκέμβριο 2014, η χώρα μας εξελέγη πρόεδρος της εν λόγω Διακυβερνητικής Επιτροπής.
δ) Στον τομέα της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η Ελλάδα εφαρμόζει την οικεία Σύμβαση του 2003, έχοντας συστήσει ειδική προς τούτο Εθνική Επιστημονική Επιτροπή, με τη συμμετοχή της Ε1 Δ/νσεως Μορφωτικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων και έχοντας ήδη συμπράξει με άλλους μεσογειακούς της εταίρους για την αναγνώριση της ‘Μεσογειακής Διατροφής’ ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δίδει, επίσης, η Ελλάδα, σύμφωνα και με σχετικές αποφάσεις των οργάνων της Συμβάσεως, στην μελλοντική προώθηση υποψηφιοτήτων από κοινού με άλλες, γειτονικές της κυρίως χώρες, για εγγραφή κοινών άυλων στοιχείων και εθιμικών πρακτικών στους οικείους Καταλόγους της Συμβάσεως.
Σχετικοί σύνδεσμοι: