Ενεργειακή Διπλωματία

Διεθνή και Περιφερειακά Δίκτυα Ενέργειας

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Διαδριατικός Αγωγός φυσικού αερίου (Trans Adriatic Pipeline – ΤΑΡ)

Ο Διαδριατικός Αγωγός φυσικού αερίου (Trans Adriatic Pipeline – ΤΑΡ), αποτελεί το τελευταίο σκέλος του Νοτίου Διαδρόμου και έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο σημαντικά ενεργειακά έργα παγκοσμίως. Ο αγωγός ξεκίνησε να λειτουργεί το 2020 και ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας, καθώς  την προμηθεύει με 1 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, με δυνατότητα επέκτασης της χωρητικότητας των μεταφερομένων ποσοτήτων, η οποία μπορεί να συμβάλει στη διευκόλυνση της υλοποίησης ευρωπαϊκών ενεργειακών και κλιματικών φιλοδοξιών. Με το εν λόγω έργο, αναβαθμίζεται ο ρόλος της χώρας μας στη μεταφορά φυσικού αερίου από την Κασπία προς τις αγορές της Ευρώπης και δημιουργούνται νέες δυνατότητες για την τροφοδοσία των αναπτυσσόμενων ενεργειακών αγορών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, μέσω κάθετων διασυνδετήριων αγωγών.

Κάθετος Διάδρομος Φ.Α. – Νέος Διάδρομος Νότου-Βορρά

Κομβικός Ρόλος Ελλάδας

Ο «Κάθετος Διάδρομος Φυσικού Αερίου», αποτελεί ένα δίκτυο υφιστάμενων και μελλοντικών έργων υποδομής φυσικού αερίου (διασυνδετήριοι αγωγοί φ.α., τερματικοί σταθμοί LNG, εγκαταστάσεις αποθήκευσης φ.α.) που θα ενισχύουν σημαντικά τους όρους ενεργειακής ασφάλειας στην περιφέρεια ΝΑ και Κεντρικής Ευρώπης, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά. Σκοπός του «Κάθετου Διαδρόμου Φ.Α.» είναι η μεταφορά / διαμετακόμιση αζέρικου φυσικού αερίου από τον “Διαδριατικό Αγωγό Φ.Α.” (TAP) και υγροποιημένου φ.α. (LNG) από διάφορες πηγές, μέσω Ελλάδας (entry point) και Βουλγαρίας (transit country), προς τις χώρες της Κεντρικής, Ανατολικής και ΝΑ Ευρώπης, για τις αγορές των οποίων εκτιμάται ότι η ζήτηση για φυσικό αέριο θα ενισχυθεί σημαντικά τα επόμενα έτη. Βασικό έργο για την υλοποίηση του «Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου», οποίο λειτουργεί και ως πρώτο τμήμα του, είναι η ολοκληρωθείσα και εγκαινιασθείσα τον Οκτώβριο 2022 διασύνδεση φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (Διασυνδετήριος αγωγός φ.α. Ελλάδας-Βουλγαρίας – IGB), Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) που αναδιαμορφώνει τον «ενεργειακό χάρτη» της ευρύτερης περιοχής και εγκαινιάζει μια εντελώς νέα και ασφαλή διαδρομή για διαφοροποιημένες και ασφαλείς παραδόσεις φυσικού αερίου προς διαφορετικές χώρες και πελάτες. Η έναρξη λειτουργίας της πρώτης Ελληνικής Πλωτής Μονάδας Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU) με το όνομα «Αλεξανδρούπολη», την 1η Οκτωβρίου 2024 θα ενισχύσει έτι περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή.

Πιο συγκεκριμένα, η εμπορική λειτουργία του πρώτου Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU Alexandroupolis) ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου 2024 από την εταιρεία Gastrade. Σηματοδοτεί και επίσημα την είσοδο σε μια νέα εποχή αναβάθμισης του ρόλου της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη ολόκληρης της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης με σημαντικές πλέον ευκαιρίες διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού.

Το Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου της Αλεξανδρούπολης, αποτελείται από μια Πλωτή Μονάδα προσωρινής Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης (FSRU) Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) μόνιμα αγκυροβολημένη στο Θρακικό πέλαγος, 17,6 χλμ. ΝΑ του λιμένα της Αλεξανδρούπολης και έναν αγωγό φυσικού αερίου μήκους 28 χλμ. ο οποίος ενώνει το  FSRU με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου -υπό την ονομασία «Αμφιτρίτη» και το σημείο εξόδου στην Κομοτηνή, όπου συνδέεται με τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB)-. Σύμφωνα με το σχεδιασμό του θα παραδίδει φ.α. εκτός από Ελλάδα και σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Βόρεια Mακεδονία, Σερβία, Μολδαβία και Ουκρανία ανατολικά και Ουγγαρία, Σλοβακία δυτικά.

Μιλάμε πλέον και επισήμως για τον νέο κάθετο Διάδρομο Νότου-Βορρά που αναβαθμίζει τον ρόλο της χώρας μας και της ΕΕ, αλλά και της ΝΑ πτέρυγας της Νατοϊκής Συμμαχίας.

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

Το έργο Greece – Egypt/ GREGY Interconnector, το οποίο αφορά σε ηλεκτρική διασύνδεση του Αιγυπτιακού και του Ελληνικού Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων και ζεύξης συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης, ισχύος 3.000MW, στοχεύει στη μεταφορά 100% πράσινης ενέργειας από Αίγυπτο στην Αττική και μέσω αυτής στην ευρωπαϊκή αγορά. Απέκτησε καθεστώς Έργου Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος ΕΕ και αναμένεται ολοκλήρωσή του το 2028.

Η Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ/Great Sea Interconnector, πρώην EuroAsia Interconnector, αποτελεί έργο που θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, ενώ θα συνδέσει το Ισραήλ με την ΕΕ. Έχει χρονικό ορίζοντα υλοποίησης έως το 2027 για το τμήμα Κρήτη-Κύπρος και έως το 2029 για το τμήμα Κύπρος – Ισραήλ, ενώ φορέας υλοποίησης του έργου είναι από τα τέλη του 2023 ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας.

6ος Κατάλογος Έργων Κοινού/Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος

Ο Καταλόγος Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Common Interest /PCI)περιλαμβάνει τα εξής έργα ελληνικού ενδιαφέροντος:

α. Ηλεκτρική Διασύνδεση Ελλάδος- Κύπρου – Ισραήλ Euro Asia Interconnector (ΑΔΜΗΕ)

β. Αντλησιοταμιευτήριο Αμφιλοχίας (ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ)

γ. Μονάδα Αποθήκευσης Ενέργειας Ptolemaida Battery Energy Storage System (EUNICE ENERGY GROUP)

δ. Διασύνδεση Υδρογόνου Ελλάδος – Βουλγαρίας (ΔΕΣΦΑ)

ε. Prinos CO2 (ENERGEAN PLC)

στ. Αγωγός φυσικού αερίου East Med (IGI POSEIDON) – κατ’ εξαίρεση βάσει του άρθρου 24 του Κανονισμού 869/2022.

Επιπλέον, ως Έργο Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (PMI) εντάσσεται η Ηλεκτρική Διασύνδεση Ελλάδος – Αιγύπτου GREGY Interconnector (ELICA Mediterranean Interconnector).

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ)

Στον ραγδαία αναπτυσσόμενο κλάδο των ΑΠΕ (Renewable Energy Sources/RES), το Υπουργείο Εξωτερικών διαβουλεύεται με τους εμπλεκόμενους φορείς και παρακολουθεί σε ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο (π.χ. IRENA) τις νέες κατευθύνσεις και τάσεις της αγοράς αυτής. Επιπλέον, το Υπουργείο Εξωτερικών συμβάλλει ενεργά στην εξωστρέφεια του εγχώριου δυναμικού στον κλάδο ΑΠΕ (επιχειρηματικού, επιστημονικού/ ερευνητικού), δεδομένου ότι η χώρα μας έχει αναπτύξει σημαντική τεχνογνωσία στον τομέα, προωθώντας το άνοιγμα του ελληνικού κλάδου ΑΠΕ σε νέες αγορές του εξωτερικού μέσω και των Γραφείων ΟΕΥ των Πρεσβειών μας. Οι εθνικοί ενεργειακοί στόχοι διαμορφώνουν ένα ισχυρό αναπτυξιακό επιχειρηματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο η Ελλάδα καλείται να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της προσφέρει το φυσικό δυναμικό που διαθέτει, με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, μεγιστοποιώντας τη συμμετοχή τους στο «ενεργειακό μείγμα», επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται ότι η χώρα μας προωθεί πολιτική ανάπτυξης του Υδρογόνου, καθώς και την ένταξη της στα σχεδιαζόμενα περιφερειακά και ευρωπαϊκά δίκτυα Υδρογόνου. Η σημασία του αναδεικνύεται και με το γεγονός ότι τα νέα έργα φυσικού αερίου της Ελλάδας σχεδιάζονται να είναι συμβατά με τις τεχνολογίες Υδρογόνου (“Hydrogen ready”).  Η επίτευξη αυτών των στόχων θα συνεισφέρει στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, στη βέλτιστη αξιοποίηση των φυσικών πόρων και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας βασικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας.

Αυτή τη στιγμή (Οκτώβριος 2024) η  Ελλάδα κατατάσσεται στην 7η θέση σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ αξιοσημείωτος είναι ο στόχος της χώρας για 80% παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ έως το 2030.

“Αστυπάλαια: έξυπνο και βιώσιμο νησί”

Αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία της Οικονομικής Διπλωματίας και του Υφυπουργού κ. Φραγκογιάννη που στηρίζεται σε 4 πυλώνες: ηλεκτροκίνηση οχημάτων, έξυπνη κινητικότητα, φόρτιση και ενέργεια, αυτόνομη οδήγηση και υλοποιείται από την ελληνική κυβέρνηση, με την απόλυτη υποστήριξη της Volkswagen Group. Το έργο τοποθετεί την Ελλάδα μεταξύ των πρωτοπόρων, παγκοσμίως, τόσο στην καινοτομία όσο και στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης και μάλιστα είχε παρουσιαστεί ως πρότυπο στη Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκώβη (COP26), τον Νοέμβριο 2021.

Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) Ελλάδας-ΗΠΑ για την ενεργειακή συνεργασία στα Δυτικά Βαλκάνια

Το Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Αμερικανικής Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID), Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ΥΠΕΞ για ενεργειακή συνεργασία στα Δυτικά Βαλκάνια, αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία της αμερικανικής πλευράς αναφορικά με την ολοκλήρωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας. Υπεγράφη στην Αθήνα στις 13 Νοεμβρίου 2023 από την - κατά την περίοδο εκείνη - ΓΓ ΔΟΣ και Εξωστρέφειας, κα Μυρογιάννη, τον ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αϊβαλιώτη και από την Πρέσβη κα Erin Elizabeth McKee, Assistant Administrator for the USAID Bureau for Europe and Eurasia.

Η υλοποίηση του Μνημονίου αναμένεται να ενισχύσει την ενεργειακή σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη, συμβάλλοντας στη μείωση του ενεργειακού κόστους και στην ανάδειξη περαιτέρω του ηγετικού ρόλου της χώρας μας μέσα από την προώθηση των ευρύτερων στόχων της ενεργειακής ασφάλειας, της διασυνδεσιμότητας των ενεργειακών υποδομών και της ολοκλήρωσης της περιφερειακής αγοράς ενέργειας.