Καταπολέμηση αντισημιτισμού και προάσπιση της μνήμης του Ολοκαυτώματος
Η Ελλάδα, με γνώμονα το σεβασμό του διεθνούς δικαίου και ασκώντας συνεπή και ισορροπημένη πολιτική αρχών, συνεργάζεται καλή τη πίστει με όλες τις χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς για την αντιμετώπιση διαφόρων παγκόσμιων προκλήσεων. Άρτι εκλεγείσα ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, παρακολουθεί την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο και δραστηριοποιείται, σε συνεργασία με ευρωπαϊκά και διεθνή φόρα καθώς και την κοινωνία των πολιτών, για τη θωράκιση του σεβασμού τους και την αποτροπή της παραβίασής τους, στοιχεία που βρίσκονται στα θεμέλια των δημοκρατικών κοινωνιών.
Ογδόντα χρόνια μετά τη φρίκη του ναζισμού που οδήγησε σε εκατομμύρια θυμάτων και στο Ολοκαύτωμα, τη συστηματική εξόντωση έξι εκατομμυρίων Εβραίων, ανάμεσά τους και το μεγαλύτερο τμήμα πολλών ισραηλιτικών κοινοτήτων της Ελλάδας, με πρώτη εκείνη της Θεσσαλονίκης που σχεδόν αφανίστηκε, έχουμε όλοι καθήκον να θυμόμαστε και να περάσουμε τη σκυτάλη της γνώσης και της μνήμης στις νέες γενεές, να τις εκπαιδεύσουμε και να τις προετοιμάσουμε για μια κοινωνία όπου δεν θα έχει θέση και δεν θα είναι ανεκτός ο αντισημιτισμός.
Στο πνεύμα αυτό, η Ελλάδα συνέβαλε το τελευταίο διάστημα και αυτή στη διαμόρφωση και την υιοθέτηση τριών διεθνών κειμένων αρχών, αποτέλεσμα σημαντικών πρωτοβουλιών που έχουν στόχο την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την προάσπιση της Μνήμης του Ολοκαυτώματος.
Πρόκειται για τα εξής κείμενα, κατά χρονολογική σειρά υιοθέτησής τους:
«Καλές Πρακτικές για τις Αρχές της Διάσκεψης της Ουάσιγκτων σχετικά με έργα τέχνης που είχαν κατασχέσει οι Ναζί» («Best Practices for the Washington Conference Principles on Nazi-confiscated Art»)
Το κείμενο παρουσιάσθηκε στις 5.3.2024 στην Ουάσιγκτων, σε τελετή στο Μουσείο Ολοκαυτώματος των Η.Π.Α. (U.S. Holocaust Μemorial Museum). Ξεκίνησε από αμερικανική πρωτοβουλία σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Απόδοσης Εβραϊκών Περιουσιών (World Jewish Restitution Organization/WJRO).
Πρόκειται για μη δεσμευτικό κείμενο προθέσεων για την καλύτερη εφαρμογή των Αρχών που είχαν υιοθετηθεί στην προ 25ετίας «Διάσκεψη της Ουάσιγκτων» (1998) και αφορούσαν τον εντοπισμό και επιστροφή έργων τέχνης που είχαν κλέψει οι Ναζί και δεν έχουν ακόμη αποδοθεί στους νόμιμους -Εβραίους ή άλλους- κατόχους τους, ή στους απογόνους τους, εάν εκείνοι δεν έχουν επιζήσει του Ολοκαυτώματος.
«Διακήρυξη της Βιέννης για την ενίσχυση της συνεργασίας στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την ενθάρρυνση αναφοράς αντισημιτικών περιστατικών» («Vienna Declaration on enhancing cooperation in fighting antisemitism and encouraging reporting of antisemitic incidents»)
Η Διακήρυξη υπεγράφη αρχικά τον Απρίλιο 2022 από 11 τότε κ-μ Ε.Ε. με πρωτοβουλία της Αυστρίας, σε συνέχεια της πρώτης «Στρατηγικής της Ε. Ενωσης για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την προαγωγή της εβραϊκής ζωής 2021-2030».
Η Ελλάδα συνυπέγραψε τη «Διακήρυξη της Βιέννης» τον Απρίλιο 2024, ως 15ο κ-μ της Ε.Ε.
Πρόκειται επίσης για μη δεσμευτικό κείμενο προθέσεων, με ειδικότερο στόχο την ενθάρρυνση της αναφοράς (reporting) και καταγραφής (recording) περιστατικών αντισημιτισμού.
«Παγκόσμιες κατευθύνσεις για την καταπολέμηση του Αντισημιτισμού»
(«Global Guidelines for Combating Antisemitism»)
Οι «Παγκόσμιες Κατευθύνσεις» προέρχονται από «καλές πρακτικές» που θεωρείται ότι αποδείχθηκαν αποτελεσματικές στη διαμόρφωση δημόσιας πολιτικής για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού διεθνώς. Αμερικανικής πρωτοβουλίας, παρουσιάσθηκαν επίσημα, στις 17.7.2024, κατά την κοινή σύνοδο των Ειδικών Απεσταλμένων για την καταπολέμηση του Αντισημιτισμού και του Παγκόσμιου Εβραϊκού Κογκρέσου (WJC) στο Μπουένος Άιρες.
Πρόκειται επίσης για μη δεσμευτικό κείμενο συγκεκριμένων προθέσεων που ζητείται να πραγματοποιήσουν τα κράτη για να προωθήσουν την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, όπως ρητή καταδίκη αντισημιτικών περιστατικών, μη πολιτικοποίηση, υιοθέτηση εθνικής στρατηγικής, αξιοποίηση του λειτουργικού ορισμού του IHRA, συλλογή περιστατικών, εκπαίδευση κ.ο.κ.
Best Practices for the Washington Conference Principles on Nazi-confiscated Art