Μη – Διασπορά και Αφοπλισμός (Όπλα Μαζικής Καταστροφής)
Με επίγνωση του συνεχώς μεταλλασσόμενου διεθνούς περιβάλλοντος ασφαλείας, η Ελλάδα προσβλέπει, ως θέση αρχής αλλά και με ρεαλισμό, σε παράλληλα βήματα στο αλληλένδετο δίπτυχο του προοδευτικού αφοπλισμού και της μη διασποράς των όπλων μαζικής καταστροφής,
Πεποίθησή της είναι πως η διεθνής αρχιτεκτονική της μη διασποράς και του αφοπλισμού όχι μόνον πρέπει να διατηρηθεί, αλλά και να ενισχυθεί περαιτέρω. Ειδικά στην παρούσα συγκυρία που προέχει η διαφύλαξη του ακρογωνιαίου λίθου της πυρηνικής Μη Διασποράς (Συνθήκη ΝΡΤ) αλλά και η μελλοντική ενίσχυσή του (εκκίνηση διαπραγματεύσεων για μία Συνθήκη Πλήρους Απαγόρευσης του Σχάσιμου Υλικού/Fissile Material Cut-Off Treaty, με τον απαραίτητο μηχανισμό επαλήθευσης).
Η Ελλάδα στηρίζει αταλάντευτα το συνεκτικό διακανονισμό για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (J.C.P.o.A.) και εμμένει στην ανάγκη διαφύλαξής του με την πλήρη και συνεχή εφαρμογή του.
Καταδικάζει τον αλόγιστο, προκλητικό και έκνομο βηματισμό της Βορείου Κορέας για την τελειοποίηση του στρατιωτικού πυρηνικού και βαλλιστικού της προγράμματος, τασσόμενη υπέρ της επιστροφής της τελευταίας στη διεθνή νομιμότητα (δέσμευση της Πιονγκγιάνγκ εκ νέου με την Συνθήκη Μη – Διασποράς και εφαρμογή της Συνεκτικής Συμφωνίας Διασφαλίσεων με τον Δ.Ο.Α.Ε., με απώτερο στόχο την ολοκληρωτική, επαληθεύσιμη και μη αναστρέψιμη διάλυση του στρατιωτικοποιημένου πυρηνικού της προγράμματος).
Απέναντι στην υπαρκτή απειλή της διασποράς πυρηνικών όπλων, η Ελλάδα ενθέρμως εδώ και χρόνια μάχεται υπέρ της δημιουργίας «αποπυρηνικοποιημένων ζωνών» σε ευάλωτες λόγω κρίσεων και γεωπολιτικά σημαντικές περιοχές του κόσμου, προσδίδοντας – η Ε.Ε. στο σύνολό της – ιδιαίτερη σημασία στη σύγκληση διάσκεψης για την εγκαθίδρυση ζώνης ελεύθερης από Όπλα Μαζικής Καταστροφής στην Μέση Ανατολή.
Η διασπορά των Όπλων Μαζικής Καταστροφής (Πυρηνικών, Χημικών, Βιολογικών), αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Η χρήση τους έρχεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι πρεσβεύει το Διεθνές Δίκαιο και ειδικότερα το Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Επιπλέον, ο κίνδυνος σύνδεσης της τεχνητής νοημοσύνης με τα ΟΜΚ είναι ένας πρόσθετος παράγοντας ανησυχίας για τη διεθνή κοινότητα.
Στο πλαίσιο της Κοινής Θέσης της ΕΕ, η Ελλάδα υποστηρίζει την οικουμενικοποίηση (universalization) του διεθνούς νομικού πλαισίου του Αφοπλισμού, ούσα συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης Μη Διασποράς (Non Proliferation Treaty), της Συνθήκης για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (Comprehensive Test Ban Treaty), της Σύμβασης για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (Chemicals Weapons Convention) και της Σύμβασης για την Απαγόρευση των Βιολογικών και Τοξινικών Όπλων (Biologica l & Toxin Weapon Convention).
Η Ελλάδα είναι μέλος όλων των ειδικών Καθεστώτων Ελέγχου Εξαγωγών (ExportControlRegimes) που αφορούν στα Όπλα Μαζικής Καταστροφής (φέρουσες τεχνολογίες ΟΜΚ, υλικά παραγωγής ΟΜΚ και τεχνικές πυροδότησης ΟΜΚ) και υφίστανται παράλληλα με το διεθνές νομικό πλαίσιο Αφοπλισμού. Τα Καθεστώτα αυτά είναι: Η Ομάδα των Πυρηνικών Προμηθευτών NSG (Nuclear SuppliersGroup) για την πυρηνική ενέργεια (υλικά και τεχνολογίες πυρηνικών αντιδραστήρων), το Καθεστώς Ελέγχου Πυραυλικής Τεχνολογίας MTCR (Missile Technology Control Regime), η Αυστραλιανή Ομάδα (Australia Group) για τα χημικά και βιολογικά όπλα, ο Διακανονισμός Wassenaar (Wassenaar Arrangement) πού εποπτεύει τις εξαγωγές συμβατικών όπλων, των υλικών διττής χρήσης και τις νέες τεχνολογίες τους) και, τέλος, η Επιτροπή Zangger (Zangger Committee) για τη διακίνηση του πυρηνικού καυσίμου.
Συμβατικά Όπλα
Η Ελλάδα έχει υπογράψει και κυρώσει τις σημαντικότερες διεθνείς για τον περιορισμό ή την εξάλειψη ορισμένων Συμβατικών όπλων και συμμετέχει ενεργά στις διασκέψεις των συμβαλλομένων σε αυτές μερών. Ειδικότερα:
-Τη Σύμβαση Απαγόρευσης ή Περιορισμού Χρήσης Ορισμένων Συμβατικών Όπλων (CCWC), με τα πέντε πρωτόκολλα που απαγορεύουν τη χρήση: α) όπλων, των οποίων τα θραύσματα στο ανθρώπινο σώμα δεν ανιχνεύονται ακτινολογικά, β) των ναρκών, γ) όπλων εμπρηστικού χαρακτήρα, δ) όπλων που επιφέρουν τύφλωση ή δραματική μείωση της όρασης και ε) των εκρηκτικών καταλοίπων. Στο ίδιο πλαίσιο, εμπλέκεται ενεργά στις διαπραγματεύσεις συνομολόγησης ενός ρυθμιστικού πλαισίου για τα Θανατηφόρα Αυτόνομα Οπλικά Συστήματα (LAWS).
-Τη Σύμβαση για την Απαγόρευση της Χρήσης, της Αποθήκευσης, της Παραγωγής και της Διακίνησης Ναρκών κατά Προσωπικού (ΝκΠ) και για την Καταστροφή τους (Σύμβαση της Οττάβα), που απαγορεύει τη χρήση των ναρκών κατά προσωπικού, με την χώρα μας να περατώνει το έργο της καταστροφής των ναρκών στα καταγεγραμμένα ναρκοπέδια ανά την ελληνική επικράτεια το 2010, τέσσερα (4) χρόνια πριν τη συμβατική υποχρέωση της.
-Τη Συνθήκη Εμπορίας Όπλων (ArmsTradeTreaty / ATT), ένα διεθνές και νομικά δεσμευτικό κείμενο που εποπτεύει και ρυθμίζει τη νόμιμη δια του εμπορίου διακίνηση των βασικότερων κατηγοριών των συμβατικών όπλων, με τη συμπερίληψη των Μικρών και Ελαφρών Όπλων.
-Την Πολιτική Διακήρυξη για την ενίσχυση της Προστασίας των Αμάχων από τη Χρήση Εκρηκτικών Όπλων σε Κατοικημένες Περιοχές (Δουβλίνο, 18.11.2022), καθόσον το περιεχόμενό της είναι σύμφωνο με τις ήδη υιοθετημένες από τη χώρα μας γενικές αρχές και υφιστάμενους κανόνες του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου για την προστασία των αμάχων κατά τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Παράλληλα, η χώρα μας συμμετέχει, ανελλιπώς από το 2001, στις συναντήσεις του Προγράμματος Δράσης των Ηνωμένων Εθνών για την Παράνομη Διακίνηση Μικρών και Ελαφρών Όπλων (ΜΕΟ) που διεξάγονται ανά διετία με σκοπό την προώθηση στενότερων συνεργειών μεταξύ των κρατών για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας όπλων μέσω της ισχυροποίησης της εθνικής τους νομοθεσίας, αλλά και της διακρατικής και περιφερειακής ενίσχυσης.
Τέλος η Ελλάδα, μαζί με άλλες 47 χώρες, προσυπέγραψε στις 5.10.2016 την «Κοινή Διακήρυξη για τις Εξαγωγές και την Περαιτέρω Χρήση Οπλισμένων Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (UAVs)», την πρωτοβουλία των Η.Π.Α. Απώτερος στόχος της πρωτοβουλίας αυτής είναι η υιοθέτηση διεθνών κανόνων και προτύπων συναφών με την εξαγωγή και την χρήση Οπλισμένων Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών.