Δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου με τον ομόλογό του της Γερμανίας, Η. Maas (Βερολίνο, 29.05.2018)

N. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, ιδιαίτερα για το ότι λαμβάνει χώρα σε αυτό το οίκημα. Κοιτάω έξω τον καιρό και σκέπτομαι: Μήπως κάλεσα τον γερμανό ΥΠΕΞ στην Αθήνα; Αλλά δεν είμαι σίγουρος αν στην Αθήνα θα έχουμε τέτοιον ωραίο καιρό, όταν θα έρθεις εκεί. Είναι πράγματι ωραία εδώ.

Χαιρόμαστε που η σχέση μας με τη Γερμανία έχει εξελιχθεί τόσο θετικά, που οι παλιές, κοινές αξίες μας πλήρως συνεχίζουν να εξελίσσουν τις αμοιβαίες σχέσεις μας. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να διαμορφώσουμε μαζί με τη Γερμανία ένα μέλλον για την Ευρώπη – εμείς φυσικά ως μια πολύ μικρότερη χώρα με πολύ μακρά ιστορία. Έχουμε την αίσθηση ότι η Ευρώπη χρειάζεται, τώρα περισσότερο από ποτέ, να έχει ένα όραμα, ότι θα πρέπει να είναι κανείς πιο μακροπρόθεσμα, πιο στρατηγικά προσανατολισμένος, να μην κάνει μόνο τη δουλειά του καθημερινά, αλλά να θέτει αυτήν την καθημερινότητα σε ένα πλαίσιο για το μέλλον της ΕΕ. Γι’ αυτό και χαίρομαι πολύ που είμαι μαζί με έναν συνάδελφο, ο οποίος έχει οράματα και κάνει σκέψεις για το μέλλον της Ευρώπης. Έχουμε πολλά κοινά και χαίρομαι πραγματικά που βλέπω πού βρίσκεται η Διπλωματική Ακαδημία σας, όπου ήλθαν και νεαροί διπλωμάτες μας. Αποκόμισαν πολύ θετικές εμπειρίες, αλλά και σεις είπατε ότι ήταν εξαιρετικοί, πράγμα που εμένα ως καθηγητή Πανεπιστημίου με χαροποίησε ιδιαίτερα.

Εμείς και η Γερμανία, ή η Γερμανία και εμείς, διαπιστώσαμε πόσο πολύ συνεργάστηκε η ΕΕ για τη συμφωνία για τα πυρηνικά. Πιστεύουμε ότι είναι ένα εγχείρημα που διασφαλίζει την ειρήνη και την ασφάλεια στον κόσμο, αλλά και ιδιαίτερα στην περιοχή μας, τη Ν.Α. Ευρώπη, και χθες, κατά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, υπογραμμίσαμε ότι υποστηρίζουμε πλήρως όλες αυτές τις πρωτοβουλίες, και ιδιαίτερα αυτήν την πρωτοβουλία. Ανησυχούμε για την εξέλιξη όσον αφορά το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων. Είμαστε υπέρ του να μείνουμε σταθεροί στις αρχές μας, τις αξίες μας, τις ιδέες μας για τη μελλοντική συνεργασία με τις ανερχόμενες χώρες της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Ταυτόχρονα, δεν θέλουμε να υπάρξει ρήγμα στις σχέσεις μας με τις Η.Π.Α., να είναι, όπως ήταν, και να παραμείνουν οι σχέσεις με αυτή τη χώρα ανεξάρτητες, ασχέτως του ποιος κυβερνά αυτή τη χώρα, ο ένας ή ο άλλος, και ασχέτως του ποιες διαφορές θα υπάρχουν με την Ευρώπη.

Συζητήσαμε επίσης για τις εξελίξεις στη Ν.Α. Ευρώπη. Ενημερώσαμε τον γερμανό ΥΠΕΞ για τις διαπραγματεύσεις μας με τους φίλους μας από τα Σκόπια. Η Γερμανία πάντοτε βοηθούσε να υπάρχει καλή ατμόσφαιρα στην περιοχή μας. Ξέρω ότι η Γερμανία έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη σταθερότητα σ’ αυτήν την περιοχή. Η πολιτική μας για την περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης είναι να την οδηγήσουμε σε ένα ασφαλές μέλλον, να διασφαλίσουμε τον διατλαντικό προσανατολισμό της και όπως είπα και χθες στις Βρυξέλλες, μετά και από τις συνομιλίες μας στη Νέα Υόρκη και την Κυριακή στις Βρυξέλλες, και οι δύο Υπ. Εξωτερικών, ο Nikola Dimitrov και εγώ, κάναμε τη δουλειά μας. Χθες, σήμερα και ίσως αύριο ‘τρέχουν’ οι εργασίες των ομάδων που επεξεργάζονται τεχνικές λεπτομέρειες και νομικά ζητήματα και μετά η δουλειά αυτή θα προωθηθεί στους δύο Πρωθυπουργούς, ώστε, όπως ελπίζουμε, να φέρουν εις πέρας τη συνολική συμφωνία. Συζητήσαμε επίσης, για το πώς να εντατικοποιήσουμε τη συνεργασία μας ως Υπουργεία Εξωτερικών.

Σας ευχαριστώ πολύ και για την πρόσκληση και για τη φιλοξενία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μια ερώτηση προς τον Έλληνα ΥΠΕΞ: Μόλις είπατε ότι οι εργασίες των Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και πΓΔΜ έφτασαν στο τέλος τους κι ότι τώρα είναι η σειρά των Πρωθυπουργών. Πώς βλέπετε την προοπτική να βρεθεί λύση μέχρι τη Σύνοδο της Ε.Ε. τον Ιούνιο ή του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο; Μια δεύτερη ερώτηση: Ενημερώσατε τον ομόλογό σας και για την κατάσταση των δύο Ελλήνων αξιωματικών που τελούν υπό σύλληψη στην Τουρκία;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Πρέπει να επαναλάβω για να γίνει απολύτως κατανοητό. Ως Υπουργοί Εξωτερικών ολοκληρώσαμε την εργασία μας. Στο Υπουργείο μας στην Αθήνα συνεδριάζει από χτες μια ομάδα εμπειρογνωμόνων από τα Σκόπια, από την Αθήνα κι από τα Ηνωμένα Έθνη. Αυτή η ομάδα εξετάζει από νομικής και τεχνικής πλευράς τα κείμενα προετοιμασίας και κάνουν τις τελευταίες διορθώσεις. Αυτή η εργασία, η εργασία μας, στην συνέχεια, αφού ελεγχθεί και πάλι από εμάς, τους Υπουργούς Εξωτερικών, θα δοθεί στους Πρωθυπουργούς.

Δεύτερον, θέλω να καταστήσω κάτι σαφές: αυτή η συμφωνία με τους καλούς μας φίλους και γείτονες εκ Βορρά δεν προέκυψε για τον λόγο ότι εκείνοι επιθυμούν να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Φυσικά και το θέλουν, φυσικά και τους υποστηρίζουμε. Κυρίως προέκυψε, γιατί αποτελεί δικό μας και δικό τους εθνικό συμφέρον να υπάρχει ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή μας, όπως επίσης και συμφέρον για το μέλλον των Ευρωπαίων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ κτλ., δεν είναι μια λύση που εξυπηρετεί έναν συγκεκριμένο σκοπό, φυσικά και θα εκπληρωθεί κι αυτός ο σκοπός, αλλά είναι μια συμφωνία που έπρεπε να έχει επιτευχθεί εδώ και δεκαετίες. Και παλιότερα, και μιλώ ως Υπουργός Εξωτερικών στο τέταρτο έτος της θητείας μου, πριν τη δική μας αριστερή κυβέρνηση, υπήρξαν πολλές δυνατότητες να βρεθεί λύση, κάτι που άλλοτε θα ήταν και πολύ ευκολότερο, καθότι η ιστορία συσσωρεύει δυσκολίες. Και δηλώνω, και θα το δηλώσω σαφώς και ενώπιον του ελληνικού κοινοβουλίου: εάν λύσουμε το πρόβλημα μετά από τόσα χρόνια δυσκολιών, δεν κατανοώ γιατί δεν επιλύθηκε νωρίτερα κι απ’ τις δύο πλευρές. Υπήρξαν ευθύνες κι απ’ τις δύο πλευρές, δε θέλω να προβώ σε επίρριψη κατηγοριών, θέλω μόνο να υπογραμμίσω ότι η επίλυση του προβλήματος αυτού αποτελεί συμφέρον μας και συμφέρον τους και συμφέρον όλων, και της Γερμανίας.

Για το θέμα των αξιωματικών δε συζητήσαμε σήμερα. Το έχουμε συζητήσει συχνά με τη γερμανική πλευρά και θεωρώ ότι, κατά το γεύμα, θα μιλήσουμε ξανά για το θέμα. Πάντως η υπόθεση των δύο αξιωματικών δείχνει ότι η Τουρκία έχει έναν διαφορετικό πολιτικό πολιτισμό απ’ ότι η Ελλάδα. Όπως γνωρίζετε, πρόσφατα συλλάβαμε Τούρκους πολίτες που πέρασαν παράνομα τα σύνορα. Δικάστηκαν άμεσα, οδηγήθηκαν στο δικαστήριο την επόμενη μέρα, καταδικάστηκαν γιατί παραβίασαν νομοθεσία και την ίδια μέρα εστάλησαν στην Τουρκία. Οι δύο αξιωματικοί μας, εδώ και σχεδόν τρεις μήνες, βρίσκονται φυλακισμένοι, χωρίς να έχει γίνει δίκη και χωρίς να μας τους επιστρέφουν. Αποτελεί παράδοση στα σύνορά μας, πολλές φορές, στρατιώτες και αξιωματικοί να αποπροσανατολίζονται, να περνούν δέκα μέτρα πέρα από τη μία ή από την άλλη πλευρά. Είμαστε και οι δύο χώρες, τόσο η Τουρκία όσο κι εμείς, χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, αυτό σημαίνει ότι είμαστε σύμμαχοι- εταίροι κι όχι εχθροί, και γι’ αυτό αυτός ο απολυταρχισμός κι αυτή η παραβίαση των διεθνών εθίμων και των παραδοσιακών σχέσεων που είχαμε στα σύνορα δεν είναι κάτι που μπορούμε να δεχτούμε ή κάτι στο οποίο μπορούμε να δείξουμε κατανόηση. Θεωρώ ότι είναι ένα χαρακτηριστικό πρόβλημα πολιτικού πολιτισμού.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχω μία μόνον ερώτηση και προς τους δύο Υπουργούς. Μιλήσατε ενδεχομένως και για την κρίση στον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ιταλία. Θεωρείτε ότι αυτή η κρίση μπορεί να έχει επιπτώσεις σ’ ολόκληρη την Ευρώπη; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της στην επικείμενη μεταρρύθμιση της Ε.Ε. ή επίσης στο ευρώ; Θεωρείτε ότι θα υπάρξουν αρνητικές συνέπειες;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Όπως γνωρίζετε, με την Ιταλία έχουμε κοινή πολιτική ιστορία περίπου 2.300 ετών και γι’ αυτό και λέγεται ότι Έλληνες και Ιταλοί είναι “una faccia, una razza“. Έχουμε πολλά κοινά, κι ένα απ’ αυτά τα κοινά είναι και το υψηλό μέγεθος του χρέους, κάτι για το οποίο δεν είμαστε περήφανοι, αλλά υπάρχει. Και σ’ αυτούς είναι πολύ υψηλότερο, οκτώ φορές υψηλότερο απ’ ότι σε εμάς. Όπως και να’ χει, θέλουμε μία σταθερή, δημοκρατική, φιλοευρωπαϊκή Ιταλία. Ανησυχούμε για τον κίνδυνο αστάθειας και για τυχόν πιθανές επιπτώσεις στη δημοσιονομική τους κατάσταση και για το κατά πόσο αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει σε εμάς επιπλέον προβλήματα. Και πρέπει να πω ότι προ δεκαετιών η Ιταλία ήταν η πλέον φιλοευρωπαϊκή χώρα της Ευρώπης, της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι πολλή ώθηση και πολλές ιδέες προήλθαν από την Ιταλία. Και δυστυχώς η Ιταλία τα τελευταία χρόνια, παρότι είχε έναν εξαίρετο Πρωθυπουργό που είναι και προσωπικός φίλος μου, τον Paolo Gentiloni, δεν είναι πια η χώρα που παρήγαγε τις μεγάλες φιλοευρωπαϊκές ιδέες. Να σας θυμίσω, και το γνωρίζετε, ότι από τις πολύ συντηρητικές δυνάμεις της Ιταλίας έως τους κομμουνιστές, όλοι ήταν διακείμενοι φιλοευρωπαϊκά. Για το μέλλον της Ευρώπης, η Ιταλία ήταν, κι ελπίζω να παραμείνει, μια μεγάλη φιλοευρωπαϊκή δύναμη και πρωτεργάτης της περαιτέρω ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης. Διαφορετικά, εκείνη η Ιταλία θα μας λείψει πολύ.