Αξιότιμε κύριε Υπουργέ Εξωτερικών της Γκαμπόν,
Εξοχότατοι Πρέσβεις,
Εκπρόσωποι του Διπλωματικού Σώματος,
Αγαπητοί μου κύριοι συνάδελφοι και φίλοι κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα να σας καλωσορίσω στην αποψινή εκδήλωση.
Βεβαίως, πρώτα καλωσορίζω τον ομόλογό μου από την φίλη χώρα της Γκαμπόν. Είναι η πρώτη επίσκεψη Υπουργού Εξωτερικών της Γκαμπόν στην πατρίδα μας. Είμαστε, λοιπόν, ιδιαίτερα χαρούμενοι για τη σημερινή του παρουσία.
Και μάλιστα, ενός Υπουργού που προέρχεται από μία χώρα για την οποία θα ήθελα να πω ότι η συνεισφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, των δασών, της βιοποικιλότητας είναι εξαιρετικά σημαντική.
Είναι μία χώρα με μία τεράστια ακτογραμμή στον Ατλαντικό Ωκεανό, το μεγαλύτερο κατά ποσοστό παγκόσμια έδαφος καλυμμένο από δάση, με τον μεγαλύτερο πληθυσμό ελεφάντων δάσους στον πλανήτη, και πάρα πολλά άλλα.
Επιστρέφοντας στο βασικό θέμα της σημερινής μας συνάντησης, θα ήθελα να πω ότι είναι ιδιαίτερη τιμή για εμάς, η ανάληψη το 2024 της Διεθνούς Διάσκεψης Our Ocean Conference.
Είναι μία πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2014 από τον τότε Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών και νυν Ειδικό Απεσταλμένο του Προέδρου των ΗΠΑ για το Κλίμα, από τον κύριο John Kerry.
Τον ακούσατε λίγο πριν να σας εξηγεί το σκεπτικό αυτής της προσπάθειας.
Είναι μία προσπάθεια που επιδιώκει να προστατεύσει την καρδιά του οικοσυστήματος, το οποίο μας διατηρεί όλους στη ζωή: τη θάλασσα, τους ωκεανούς.
Στο μήνυμά του, ο John Kerry ανέφερε την ρήση του Αχιλλέα στην Ιλιάδα, αν θυμάστε, περπατώντας στη θάλασσα μετά τον θάνατο του Πάτροκλου «Ο ωκεανός είναι η πηγή των πάντων».
Και αυτό είναι σωστό. Στην ελληνική μυθολογία ο Ωκεανός ήταν Τιτάνας, γιος του Ουρανού και της Γης. Ενίοτε, αναφερόμενος ως ο γεννήτορας των θεών και άρα, ο γεννήτορας όλων, των πάντων.
Πάντως, ανεξάρτητα από την Ελληνική Μυθολογία, ένα πράγμα είναι πέραν αμφισβήτησης. Η σημασία της θάλασσας, η σημασία των ωκεανών για το ανθρώπινο γένος.
Και μόνο το γεγονός ότι η λέξη ‘ωκεανός” είναι ελληνική λέξη οριοθετεί και την υποχρέωσή μας, εμάς, της Ελλάδας, να συνεισφέρουμε σε αυτήν την προσπάθεια.
Το υδάτινο στοιχείο είναι συνυφασμένο με την πορεία μας μέσα στους αιώνες, στις χιλιετίες.
Έχουμε μια ακτογραμμή σχεδόν 21.000 χιλιόμετρα. Λίγο μικρότερη από τη συνολική ακτογραμμή της μεγάλης ηπείρου της Αφρικής, αγαπητέ κύριε συνάδελφε.
Και αείποτε συναντάμε τη σύνδεσή μας με το υδάτινο στοιχείο.
Σήμερα, εμείς, μια μικρή χώρα στην άκρη της ευρωπαϊκής ηπείρου έχουμε τον μεγαλύτερο στόλο στον κόσμο. Ο ελληνόκτητος στόλος είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος στόλος στον πλανήτη.
Και βέβαια, κάνουμε μεγάλη προσπάθεια για να αναδείξουμε την ανάγκη προστασίας της θάλασσας.
Άλλωστε, η ανάμειξη του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη με ζητήματα που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος, της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, είναι απόδειξη αυτού που μόλις σας είπα: του πόσο η κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας προσπαθεί και προσλαμβάνει την πρόκληση.
Το Υπουργείο Εξωτερικών, σε στενή συνεργασία με τους υπόλοιπους κυβερνητικούς παράγοντες της χώρας μας, αλλά και διεθνώς, διατυπώνει σκέψεις και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, πρώτον για τη διασφάλιση της ναυσιπλοΐας, για τη διασφάλιση της θαλάσσιας ασφάλειας. Η Ελλάδα συνεισφέρει ουσιαστικά στην καταπολέμηση της πειρατείας. Ο προσκεκλημένος μας ξέρει καλά την πρόκληση της πειρατείας στον Κόλπο της Γουινέας.
Αλλά δεύτερον, και για την προστασία του περιβάλλοντος και για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η ίδια η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί ένα σημαντικό μέρος του πλανήτη. Τα νησιωτικά συμπλέγματα στον Ινδικό, στον Ειρηνικό, το σύνολο των παράκτιων και νησιωτικών χωρών, όπως το Μπαγκλαντές, αλλά και χώρες όπως η Ολλανδία, ο Καναδάς, αλλά βέβαια και εμείς, η Ελλάδα, με τη νησιωτικότητά μας.
Είχα την ευκαιρία να τα συζητήσω όλα αυτά εν εκτάσει με τον Πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών πέρυσι τον Σεπτέμβριο. Συμβαίνει να είναι και ο Υπουργός Εξωτερικών των Μαλδιβών. Και πολύ πρόσφατα, με τους ομολόγους μου της Σενεγάλης, του Πράσινου Ακρωτηρίου και βεβαίως της Γκαμπόν.
Εμείς στην Ελλάδα, θα ήθελα να προσθέσω, προσλαμβάνουμε τη θάλασσα και ως πηγή ενέργειας, καθαρής ενέργειας. Κάτι που συνδυάζεται με την προστασία του περιβάλλοντος.
Επιστρέφοντας από τη Μεγάλη Βρετανία πριν από μια μέρα, είδα τα αιολικά πάρκα στη Μάγχη. Δεν βλάπτουν το περιβάλλον.
Όμως για να πετύχουμε όλα αυτά, απαιτείται ένα διεθνές δεσμευτικό πλαίσιο. Και θέλω να πω ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτού του πλαισίου υπάρχει ήδη. Υπάρχει εδώ και κάποιες δεκαετίες. Και αναφέρομαι στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, τη γνωστή σε όλους μας UNCLOS.
Η Ελλάδα και η Γκαμπόν έχουν συνυπογράψει την UNCLOS και βεβαίως την έχει συνυπογράψει και η Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτελεί τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Η UNCLOS θέτει τους κανόνες βάσει των οποίων τα παράκτια κράτη ορίζουν τις περιοχές που έχουν δικαιώματα, αλλά το πιο σημαντικό, ορίζουν επίσης τις περιοχές που έχουν και υποχρεώσεις. Και η UNCLOS περιέχει ειδικές προβλέψεις για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην ανοιχτή θάλασσα, που αποτελεί κοινό αγαθό όλων μας, όλων των ανθρώπων.
Και βέβαια, θα επαναλάβω κάτι που εμείς οι Έλληνες λέμε διαρκώς, είναι απαραίτητο το σύνολο των κρατών να σεβαστεί τον δεσμευτικό χαρακτήρα της UNCLOS, διότι κι αν ακόμα δεν έχεις συνυπογράψει την UNCLOS, η UNCLOS αποτελεί εθιμικό δίκαιο, που δεσμεύει όλα τα κράτη του πλανήτη.
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χαίρομαι ιδιαίτερα που ο Ευρωπαίος Επίτροπος, με τον οποίο επίσης έχω συνεργαστεί, απηύθυνε μήνυμα σήμερα και εξέφρασε τη χαρά του για τη διοργάνωση του 2024 του Ocean Conference από την Ελλάδα.
Κυρίες και κύριοι,
Προαπαιτούμενο για την επίτευξη των στόχων προστασίας των θαλασσών, των ωκεανών, του περιβάλλοντος, αποτελεί πια η συμβολή όλων μας, της καθεμιάς και του καθενός ξεχωριστά, των κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα, των μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Και χαιρετίζω σήμερα την παρουσία μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στην προστασία του περιβάλλοντος στην εκδήλωσή μας.
Όπως πολύ σωστά είπε ο κύριος Kerry, είναι ώρα να δράσουμε όλοι μαζί για να σώσουμε αυτό που αποτελεί την κινητήρια δύναμη του πλανήτη μας, τις θάλασσές μας, τους ωκεανούς μας, τελικά για εμάς τους Έλληνες, τον τρόπο ζωής μας εδώ και αιώνες.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
25 Ιουλίου, 2022