Αγαπητέ κύριε Υπουργέ, κύριε Πρέσβη,
Αγαπητέ Μιλτιάδη,
Αξιότιμε Πρέσβη επί τιμή κύριε Μπίτσιε,
Κύριε Γενικέ,
Κυρίες και κύριοι Πρέσβεις,
Κυρίες και κύριοι,
Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω καλωσορίζοντας στο Υπουργείο Εξωτερικών, στο φυσικό του περιβάλλον, τον πρώην Υπουργό και Πρέσβη Πέτρο Μολυβιάτη.
Ο κ. Μολυβιάτης είναι ένας ευπατρίδης του δημοσίου βίου κι ένας ευπατρίδης του Διπλωματικού Σώματος. Είναι μεγάλη μας χαρά που τον έχουμε σήμερα μαζί μας.
Με τη σημερινή τελετή υποδεχόμαστε επίσημα στο Υπουργείο Εξωτερικών το αρχείο του αείμνηστου πρώην Υπουργού Εξωτερικών και Πρέσβη επί τιμή Δημητρίου Μπίτσιου, το οποίο μας παρέδωσε ο γιος του, επίσης Πρέσβης, Κωνσταντίνος, και θα ήθελα να τον ευχαριστήσω θερμά γι’ αυτή του την προσφορά. Δεν είναι μία συμβολική προσφορά. Θα συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια τεκμηρίωσης σημαντικών γεγονότων της σύγχρονης διπλωματικής ιστορίας της πατρίδας μας.
Ο Δημήτριος Μπίτσιος εντάχθηκε στη Διπλωματική Υπηρεσία τις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1939. Μετά το τέλος του πολέμου, υπηρέτησε στο Γενικό Προξενείο και στην Πρεσβεία Καΐρου και στην Πρεσβεία μας στο Λονδίνο μέχρι το 1954. Το 1955, από εκεί ξεκινά το αρχείο που μας παραδόθηκε, διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Τριμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό.
Το 1961-1965 διετέλεσε για πρώτη φορά Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και υπηρέτησε πάλι εκεί το 1967-1972. Αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τον τοποθέτησε αρχικώς Υφυπουργό Εξωτερικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και στη συνέχεια διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών μέχρι τις εκλογές του 1977.
Σε αυτό το αρχείο περιλαμβάνονται προσωπικές επιστολές και έγγραφα που αφορούν τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, τα ζητήματα, δηλαδή, με τα οποία ασχολήθηκε στο διάστημα της πολυδιάστατης σταδιοδρομίας του ο Δημήτριος Μπίτσιος.
Επίσης, περιέχονται σε μικρότερο αριθμό στοιχεία του προσωπικού του αρχείου. Ιδίως μετά την αποχώρησή του από το Υπουργείο, δηλαδή μετά τις εκλογές του 1977.
Επίσης, ο Κωνσταντίνος Μπίτσιος είχε την καλοσύνη, εκτός από το αρχείο του πατέρα του, να παραδώσει και αρχειακό υλικό από το δικό του προσωπικό αρχείο, για το οποίο επίσης τον ευχαριστούμε. Και 16 τόμους από την βιβλιοθήκη της οικογένειας, οι περισσότεροι εκ των οποίων αφορούν πρακτικά συζητήσεων για το Κυπριακό στο Συμβούλιο Ασφαλείας και τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και έχουν ήδη ενταχθεί στη συλλογή της Βιβλιοθήκης του Υπουργείου Εξωτερικών.
Μετά την πλήρη καταγραφή και την οργάνωσή του, παρότι μας παραδίδεται σε πολύ οργανωμένη κατάσταση, το αρχείο θα τεθεί στη διάθεση των Υπηρεσιών του Υπουργείου και, βεβαίως, θα ψηφιοποιηθεί ολόκληρο στο πλαίσιο της ψηφιοποίησης που ελπίζουμε να έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του επόμενου χρόνου.
Θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην τεκμηρίωση της άσκησης της πολιτικής, της εξωτερικής μας πολιτικής, και θα μου επιτρέψετε για να σας δείξω πόσο σημαντικό είναι αυτό να αναφερθώ σε μια προσωπική μου εμπειρία. Στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το πρώτο Τροποποιητικό Πρωτόκολλο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, της γνωστής MDCA, ανατρέξαμε τότε στην ανταλλαγή των επιστολών Μπίτσιου-Kissinger και υπήρξε ιδιαίτερα χρήσιμη η δυνατότητα, ο Κωνσταντίνος να φέρει, πριν μπορέσουμε να τα βρούμε, αντίγραφα αυτών των επιστολών, που απετέλεσαν το στοιχείο το οποίο μας επέτρεψε να ζητήσουμε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον τότε Υπουργό Εξωτερικών κ.Pompeo να αποσταλεί επιστολή στον Πρωθυπουργό, κ.Μητσοτάκη.
Βεβαίως, στο πλαίσιο του υλικού αυτού, οι επαφές με τη γείτονα πέραν του Αιγαίου, οι επαφές που είχε ο Δημήτριος Μπίτσιος με τους κατά καιρούς Τούρκους ομολόγους του, παρουσιάζουν επίσης πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Γενικά είναι μια εξαιρετικά πλούσια περίοδος σε γεγονότα, όχι πάντοτε ευχάριστα. Αφορούν τα ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό.
Πέραν της αποδοχής του αρχείου, θα μου επιτρέψετε να θεωρήσω ότι αρμόζει μια ευρύτερη χειρονομία αναγνώρισης του έργου του Δημητρίου Μπίτσιου.
Έχω, λοιπόν, τη χαρά και την τιμή να σας ανακοινώσω σήμερα ότι το Αναγνωστήριο του Ιστορικού Αρχείου, όπου οι ερευνητές που θέλουν να ερευνήσουν την ελληνική διπλωματική ιστορία έρχονται και εργάζονται, πρόκειται να ονομασθεί ως «Αναγνωστήριο Δημητρίου Μπίτσιου».
Είμαστε ευγνώμονες στον Δημήτριο Μπίτσιο για την προσφορά του στην πατρίδα και ευχαριστούμε θερμά τον γιο του για την πρωτοβουλία. Θα ήθελα να τον διαβεβαιώσω ότι το υλικό θα αξιοποιηθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο εις όφελος της πατρίδας μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
27 Ιουλίου, 2022