Σας ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία- είναι πραγματικά μεγάλη χαρά για μένα να συναντώ μελλοντικούς ηγέτες αυτού του κόσμου.
Αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο τώρα, είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο. Έτσι, οι νέοι ταλαντούχοι άνθρωποι που νοιάζονται για την ανθρωπότητα, που νοιάζονται για τον κόσμο αποτελούν, κατά τη γνώμη μου, το υπ’αριθμόν ένα ζήτημα με το οποίο πρέπει να ασχοληθούμε.
Τούτου λεχθέντος, θα ήθελα επίσης να σας ευχαριστήσω για την τιμή που μου κάνατε να έρθετε στο Υπουργείο Εξωτερικών και να διεξάγουμε αυτή τη συζήτηση.
Λοιπόν, η Ελλάδα είναι μια μεσαίου μεγέθους ευρωπαϊκή δημοκρατία με τεράστια ιστορία, σημαντική ιστορία.
Επιτρέψτε μου να προβώ σε μια πολύ σύντομη επισκόπηση: αντιλαμβάνομαι την ελληνική εξωτερική πολιτική όπως το σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων με τους τέμνοντες κύκλους.
Ο πρώτος κύκλος είναι η ευρωπαϊκή μας γειτονιά, κυρίως οι εταίροι μας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και, προφανώς, το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο δεύτερος κύκλος είναι στα νότια μας. Πρόκειται για έναν αρκετά μεγάλο αλλά και διευρυνόμενο κύκλο, ο οποίος περιλαμβάνει τη Μέση Ανατολή, την περιοχή του Κόλπου και επίσης τη Βόρεια Αφρική και την Υποσαχάρια Αφρική. Περιοχές τις οποίες επίσης αντιλαμβανόμαστε ως άμεσα συνδεδεμένες με τη γειτονιά μας.
Στη Βόρεια Ευρώπη, αν κάνετε την ίδια συζήτηση στις Βρυξέλλες, πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται τη Μεσόγειο ως σύνορο. Αυτό όμως ποτέ δεν ίσχυε στην ιστορία. Η Μεσόγειος ήταν πάντα, από την εποχή της Αρχαίας Ελλάδας, μια γέφυρα.
Και γιατί το λέω αυτό; Επειδή πολλές προκλήσεις προέρχονται τώρα από την Αφρική και ιδιαίτερα από την Υποσαχάρια Αφρική και οφείλουμε να δώσουμε πολύ μεγάλη προσοχή σε αυτήν τη γέφυρα.
Ένας τρίτος κύκλος είναι τα Βαλκάνια, ειδικά τώρα, τα Δυτικά Βαλκάνια. Η Ελλάδα με ιδιαίτερη επιτυχία βοήθησε τις χώρες των Ανατολικών Βαλκανίων να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα Δυτικά Βαλκάνια αποτελούν μια πρόκληση -δύσκολες περιπτώσεις, δεν υπάρχει δε άλλη οδός για τη σταθερότητα, την ειρήνη και την ευημερία, παρά μόνο εάν τελικά ενταχθούν στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Ο τέταρτος κύκλος, εξαιρετικά σημαντικός για εμάς, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο υπ' αριθμόν ένα στρατιωτικός σύμμαχός μας τον τελευταίο μισό αιώνα. Οι σχέσεις μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται τώρα σε ιστορικά υψηλό επίπεδο.
Εγώ ο ίδιος έχω υπογράψει δύο Συμφωνίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες, και επίσης συνεργαζόμαστε πολύ στενά, ακόμη και στην τρέχουσα κρίση που αντιμετωπίζουμε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο πέμπτος κύκλος είναι αυτό που αποκαλούμε "πέρα από τον ορίζοντα", δηλαδή η Ανατολική Ασία. Βρέθηκα πριν από λίγες εβδομάδες στην Πνομ Πενχ και υπέγραψα μια Συμφωνία με την ASEAN- το Βιετνάμ, μια πολύ σημαντική χώρα για εμάς, η Κίνα, μια εξαιρετικά σημαντική χώρα και για την Ελλάδα, μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Αλλά και η υπόλοιπη Αφρική- η Αφρική είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ήπειρος στον κόσμο οικονομικά αλλά και πληθυσμιακά- η Νότια και Κεντρική Αμερική.
Υπάρχει επίσης ένας έκτος κύκλος, ο οποίος είναι θεματικός. Στην κορυφή αυτού του κύκλου, για εμάς υπάρχουν δύο ζητήματα: το Διεθνές Δίκαιο -η διεθνής τάξη που βασίζεται σε κανόνες- και το περιβάλλον.
Υπάρχουν και άλλα ζητήματα. Για παράδειγμα, η Γαλλοφωνία. Είμαστε μέλη εδώ και χρόνια, έχουμε πολύ ενεργό ρόλο εντός της Γαλλοφωνίας. Ο Οργανισμός Λουζοφώνων Κρατών, των χωρών δηλαδή που μιλούν πορτογαλικά. Έχουμε υπογράψει συμφωνία και μαζί τους.
Αλλά επίσης, το περιβάλλον –το ενδιαφέρον μας για το οποίο είναι μεγάλο και έντονο. Είμαστε μια συντηρητική κυβέρνηση, αλλά πιστεύουμε ότι αν δεν αντιμετωπίσουμε την πρόκληση του περιβάλλοντος, όλες οι άλλες προκλήσεις δεν έχουν κανένα νόημα. Καταστρέφουμε τον κόσμο μας στην πορεία.
Θα συναντήσω τον Υπουργό Kerry, την Κυριακή, θα έρθει στην Αθήνα. Διοργανώνουμε σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες τη Διεθνή Διάσκεψη «Our Ocean Conference 2024» για να βοηθήσουμε στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Μας ενδιαφέρει πολύ, είμαστε άλλωστε η μεγαλύτερη εμπορική ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως.
Αναφορικά δε με το ζήτημα του Διεθνούς Δικαίου, διεξάγουμε τρεις εκστρατείες στα Ηνωμένα Έθνη, διότι επιθυμούμε να είμαστε παρόντες και ενεργοί στα ζητήματα του καιρού μας, να εργαστούμε για την προάσπιση του Διεθνούς Δικαίου.
Προσπαθούμε να εκλεγούμε στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025-2026. Θα θέλαμε να γίνουμε μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το 2028-2030, και επίσης, θα θέλαμε να αναλάβουμε την Προεδρία της Γενικής Συνέλευσης στις αρχές της επόμενης δεκαετίας.
Αυτή ήταν λοιπόν μια πολύ συνοπτική παρουσίαση του τι προσπαθούμε να κάνουμε. Περιμένω όμως με ανυπομονησία τις ερωτήσεις σας και θα προσπαθήσω να τις απαντήσω όσο καλύτερα μπορώ.
Και πάλι, είμαι πραγματικά ευγνώμων για την ευκαιρία που μου δώσατε.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε Υπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ που μας συναντήσατε σήμερα, είναι μεγάλη μας τιμή.
Κάποιοι από εμάς στην αίθουσα αυτή ενδιαφέρονται πολύ για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και μάλιστα θα ενταχθούν στη διπλωματική υπηρεσία των ΗΠΑ μετά την αποφοίτησή τους. Διερωτώμαι δε, -θέσαμε το ίδιο ερώτημα και σε άλλους ηγέτες που έχουμε συναντήσει- ποιες είναι οι σκέψεις σας σχετικά με το πώς οι ΗΠΑ μπορούν να υποστηρίξουν καλύτερα την Ελλάδα και τα μελλοντικά της εγχειρήματα, συμπεριλαμβανομένης της εκλογής της στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, και γιατί πιστεύετε ότι αυτό αποτελεί ένα ζήτημα στο οποίο θα πρέπει να επικεντρωθεί ο η εξωτερική πολιτικής των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της σχέσης των δύο χωρών.
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ.
Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο καλές. Τούτου λεχθέντος, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε περισσότερα.
Η πολιτική μας ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ όσον αφορά στην προσέγγιση μας για μια κοινωνία εδραιωμένη στο δίκαιο. Πιστεύουμε ότι οι αναθεωρητικές πολιτικές, ανεξάρτητα από το ποιος τις κινεί, δεν έχουν θέση σε αυτόν τον κόσμο. Ο ισχυρός δεν είναι δυνατόν να επιβάλει τις απόψεις και τη γνώμη του στον αδύναμο. Δεν είναι αυτός ο κόσμος που φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε.
Δεν βρισκόμαστε πια στον 16ο αιώνα. Η ανθρωπότητα αγωνίστηκε, αιώνες τώρα, για να ξεπεράσει αυτήν τη μακιαβελική προσέγγιση της διεθνούς πολιτικής.
Έτσι, αυτό που θα θέλαμε από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι να στηρίξουν τις μεσαίες και μικρότερες χώρες ώστε να έχουν ενεργότερο ρόλο στη διεθνή σκηνή πάνω σε αυτή την ατζέντα, στην ατζέντα του Διεθνούς Δικαίου.
Και πιστεύουμε ότι -αν ερμηνεύω σωστά το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών- αυτό εξυπηρετεί και το αμερικανικό μακροπρόθεσμο συμφέρον. Διότι μεγάλο μέρος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ανά τους αιώνες ήταν υπέρ της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες, υπέρ των αρχών και των ιδανικών.
Γιατί λοιπόν να μην προσυπογράψει αυτή την προσπάθεια μιας χώρας που ήταν η πρώτη χώρα που δημιούργησε τη δημοκρατία στον κόσμο αυτό.
Σας ευχαριστώ.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σας ευχαριστούμε και πάλι, κύριε Υπουργέ, για τη φιλοξενία.
Το ερώτημα που θα ήθελα να σας θέσω είναι τι πιστεύετε ότι έχει σημασία για χώρες όπως η Ελλάδα όταν έχουν να αντιμετωπίσουν ασύμμετρες σχέσεις με χώρες που είναι ισχυρότερες από άποψη προβολής των εθνικών τους συμφερόντων σε παγκόσμιο επίπεδο;
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όταν πρωτοήρθα εδώ, αρχικά πίστευα ότι τα προβλήματα είναι επιλύσιμα όταν τα αντιμετωπίζεις με ορθολογικό τρόπο, αν δηλαδή κατανοείς το συμφέρον της άλλης πλευράς και το αποδέχεσαι, σέβεσαι το νόμιμο και ενεργείς αναλόγως. Και δεν θα μπορούσα να διαψευστώ περισσότερο στην περίπτωση του μεγάλου μας γείτονα, της Τουρκίας.
Διότι όλα αυτά τα τρία χρόνια οφείλω να σας πω ότι ζούμε κάτω από μια συνεχή κρίση με διακυμάνσεις, και όλο αυτό το διάστημα οι σχέσεις μας με την Τουρκία είναι σε επίπεδο κρίσης. Αυτό δεν είχε συμβεί ποτέ μετά το 1974.
Μετά το 1974 -το 1974 έγινε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο- υπήρχαν σκαμπανεβάσματα, κρίσεις, πολύ μεγάλες κρίσεις, αλλά σχεδόν αμέσως μετά υπήρχε αποκλιμάκωση. Στην προκειμένη περίπτωση, και τα τρία αυτά χρόνια, αντιμετωπίζουμε μια συνεχή επιδείνωση αυτής της κατάστασης.
Και θα σας δείξω γιατί και ποιος είναι ο βασικός λόγος. Μπορώ να σας δείξω μερικούς χάρτες. Αυτός είναι ένας τουρκικός χάρτης, βλέπετε πού είναι η διαχωριστική γραμμή και βλέπετε ότι και η Κρήτη είναι χρωματισμένη με κόκκινο χρώμα.
Τώρα, αν η Τουρκία εκκινεί από αυτή την άποψη, πώς μπορούμε ποτέ να έχουμε μια καλή συνεννόηση μαζί της; Υποθέτω ότι είναι αρκετά παρόμοια με τα όνειρα του προέδρου Πούτιν για το πώς θα ήταν μια «αποδεκτή» Ουκρανία στο μέλλον. Όχι.
Αν νομίζετε ότι υπερβάλλω, αυτό ονομάζεται «Γαλάζια Πατρίδα», στα τουρκικά "Mavi Vatan", η ιδέα ότι η Τουρκία δικαιούται ό,τι είναι χρωματισμένο με μπλε χρώμα.
Και για να σας αποδείξω ότι δεν ονειροβατούμε- εδώ είναι ο πρόεδρος Erdogan που μιλάει μπροστά σε αυτόν τον χάρτη στους δόκιμους της τουρκικής Ναυτικής Ακαδημίας.
Έτσι, οφείλω να πω, κατά την ταπεινή μου γνώμη, ότι τα προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία και τα προβλήματα που έχουν οι μικρότερες χώρες με τις μεγαλύτερες είναι επιλύσιμα. Αλλά ο τρόπος επίλυσής τους και ο τρόπος αντιμετώπισής τους είναι η αποδοχή ενός κοινού πλαισίου κανόνων.
Και ποιοι είναι οι αυτοί οι κανόνες; Δεν είναι αυθαίρετοι κανόνες, δεν είναι κανόνες α λά καρτ, είναι το Διεθνές Δίκαιο. Και στην προκειμένη περίπτωση, το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Αν το αποδεχτούμε και οι δύο ως βάση της συζήτησής μας, τα προβλήματά μας είναι πολύ εύκολα επιλύσιμα. Και έχουμε τεράστιο σεβασμό για τον μεγαλύτερο γείτονά μας. Αλλά αν, για παράδειγμα, προσπαθούμε να λύσουμε μαζί μια άσκηση γεωμετρίας και εσύ εφαρμόζεις την Ευκλείδεια γεωμετρία στην οποία υπάρχουν παράλληλοι, ενώ εγώ εφαρμόζω την ελλειπτική γεωμετρία στην οποία δεν υπάρχουν παράλληλοι, πώς θα μπορέσουμε ποτέ να λύσουμε μαζί αυτή την άσκηση; Δεν θα τα καταφέρουμε ποτέ.
Επομένως, η απάντηση είναι ότι οι μικρότερες και οι μεγαλύτερες χώρες πρέπει να αποδεχτούν το Διεθνές Δίκαιο, αν θέλουμε να προοδεύσει η ανθρωπότητα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε Υπουργέ, θα ήθελα να αναφερθώ στους κύκλους 5 και 6 της παρουσίασής σας, που αφορούν την Αφρική, τον ευρύτερο αναπτυσσόμενο κόσμο, και τον κύκλο 6 που αφορά το Διεθνές Δίκαιο και την κλιματική αλλαγή που αναφέρατε. Και νομίζω ότι μια από τις ερωτήσεις που έχω είναι σχετικά με την τήρηση των μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί για την κλιματική αλλαγή προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο, η δέσμευση των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχει αναληφθεί για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και τη χρηματοδότηση.
Και πώς βλέπετε, στο δικό σας επίπεδο, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να τηρούνται οι δεσμεύσεις αυτές υπό το πρίσμα των προκλήσεων που βλέπουμε στο πεδίο της ενέργειας και του πληθωρισμού. Επίσης, επειδή νομίζω ότι αυτό που μας τόνισε ο Πρωθυπουργός πριν από δύο ημέρες είναι το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα όσον αφορά τη δημοσιονομική πλευρά, φαντάζομαι ότι ένα από τα πράγματα που επιθυμεί η χώρα σας να κάνει είναι να βγει πραγματικά στον κόσμο και να επιδείξει ηγετικό ρόλο, ιδίως, πιστεύω, όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή.
Θα ήθελα λοιπόν να μου πείτε τις σκέψεις σας σχετικά με το πώς προσεγγίζετε την επικείμενη συνάντηση COP27 που φιλοξενείται στην Αφρική, και η οποία σχετίζεται με τον πέμπτο κύκλο της παρουσίασής σας.
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ. Πρώτα απ' όλα, είμαστε πολύ χαρούμενοι που η Αίγυπτος φιλοξενεί στο Sharm El-Sheikh την COP. Όπως σας είπα προηγουμένως, για εμάς η Αφρική είναι εξαιρετικά σημαντική.
Αλλά προσεγγίσατε το θέμα και μέσα από μια άλλη οπτική που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, και αυτή είναι η οικονομική κατάσταση σε όλο τον κόσμο μετά τη ρωσική εισβολή.
Υπάρχουν ταυτόχρονα δύο τεράστιες προκλήσεις.
Η πρώτη είναι η κλιματική αλλαγή, η οποία, ειλικρινά μιλώντας, ξεφεύγει πέρα από κάθε έλεγχο.
Επομένως, πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το φαινόμενο, αλλιώς θα καταστρέψουμε την ανθρωπότητα. Και απαιτούνται τεράστιοι πόροι για αυτό. Και οφείλω να πω ότι τα 100 δισεκατομμύρια είναι πολύ μικρό ποσό, και δηλώνω το προφανές.
Ταυτόχρονα, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, έχουμε την τεράστια αύξηση των τιμών της ενέργειας, την εκ νέου άνοδο του πληθωρισμού – την οποία είχαμε ξεχάσει τις 4-5 τελευταίες δεκαετίες - και πρέπει να στρέψουμε και πάλι το ενδιαφέρον μας στις εσωτερικές ισορροπίες στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και στις δυτικές χώρες, κοινωνίες και δημοκρατίες. Όπου, ταυτόχρονα, έχουμε το πρόβλημα της εσωτερικής ανισότητας, το οποίο, πάλι, είναι ένα πρόβλημα που διαταράσσει την ομαλή λειτουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
Δεν μπορείς να ρίχνεις ένα μέρος του πληθυσμού σου κάτω από το όριο της φτώχειας. Πρέπει να το βοηθήσεις, αυτό είναι το νόημα του σύγχρονου κράτους και της σύγχρονης κοινωνίας.
Και προκειμένου να αντιμετωπίσεις μια πρόκληση, εκτίθεσαι σε προβλήματα στην προσπάθεια να αντιμετωπίσεις τις άλλες προκλήσεις. Και λυπάμαι που το λέω: δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις σε αυτό το θέμα.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, το καλύτερο που μπορούν να κάνουν οι δημοκρατίες είναι να είναι απολύτως ανοιχτές απέναντι στην κοινωνία για το πόσο τεράστιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και να την προετοιμάσουν για αυτό που έρχεται. Γιατί δεν θα είναι εύκολο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ευχαριστούμε που μας καλέσατε σήμερα. Αναρωτιόμουν αν μπορείτε να μας εξηγήσετε, ουσιαστικά, τη διαδικασία της εξισορρόπησης μεταξύ των συμμάχων και των προτεραιοτήτων σας. Αναφέρομαι στις ΗΠΑ, την Κίνα, το Ιράν. Πώς υπηρετείτε μια ισορροπία προτεραιοτήτων μεταξύ πολύ σημαντικών συμμάχων για εσάς.
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και νομίζω ότι για την Κίνα, η Ελλάδα είναι μια σημαντική χώρα.
Έχω υπηρετήσεις ως υπουργός μιας μικρού-μεσαίου μεγέθους χώρας αρκετές φορές. Ωστόσο, έχω συναντήσει τον Πρόεδρο Xi τρεις φορές στη ζωή μου. Αυτό δεν μπορεί να είναι τυχαίο. Είναι σαφές ότι στον κινεζικό χάρτη του Δρόμου του Μεταξιού η Ελλάδα έχει ρόλο.
Και η Κίνα για εμάς είναι σημαντική γιατί επένδυσε στην Ελλάδα την εποχή της κρίσης στο λιμάνι του Πειραιά. Και επίσης, η Κίνα είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, χρειαζόμαστε καλές σχέσεις με όλα τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Τούτου λεχθέντος, για εμάς είναι ξεκάθαρο πού ανήκουμε. Ανήκουμε στον δυτικό κόσμο, ανήκουμε στον κόσμο των δημοκρατιών, είμαστε περήφανο μέλος του ΝΑΤΟ από τις αρχές της δεκαετίας του '50, είμαστε ισχυρός και προσηλωμένος σύμμαχος των ΗΠΑ και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επομένως, οι κινεζικές επενδύσεις και οι καλές σχέσεις με την Κίνα σε μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες είναι κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτες.
Στην Πνομ Πενχ συνάντησα τον υπουργό Wang Yi και θα πάω στο Πεκίνο αυτό το φθινόπωρο. Θα συνεχίσουμε να καλλιεργούμε τις σχέσεις μας με την Κίνα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα θέσουμε ποτέ εν αμφιβόλω, σε οποιαδήποτε περίπτωση, τις αξίες μας, τις αρχές μας και τους συμμάχους μας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε υπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας. Θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με την τρέχουσα ενεργειακή κρίση. Από τη μία πλευρά, αυτός ο χειμώνας, απειλεί να θέσει σε δοκιμασία πολλές σχέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Διερωτώμαι ποιες θεωρείτε ως προκλήσεις αλλά και ως κατάλληλες προσεγγίσεις της εξωτερικής πολιτικής για την άμβλυνση ορισμένων από αυτές τις πιέσεις.
Και από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα κατασκευάζει το νέο τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου και δυνητικά πρόκειται να αποτελέσει κεντρικό σημείο για την εισαγωγή ενέργειας στην ευρύτερη ευρωπαϊκή περιοχή.
Επομένως, πού εντοπίζετε ευκαιρίες από αυτή την τρέχουσα κρίση;
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπάρχουν μια σειρά από ζητήματα που λειτουργούν προς όφελός μας. Πρώτον, είναι η γεωγραφική μας θέση, δεν έχουμε τόσο κρύους χειμώνες. Δεύτερον, το επίπεδο των εισαγωγών μας, οι εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία δεν είναι τόσο μεγάλες. Αλλά αυτό δεν ισχύει για τους περισσότερους Ευρωπαίους φίλους και εταίρους μας.
Και από την άλλη πλευρά, είμαστε ακλόνητοι σε θέματα αρχών, σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Έχουμε εφαρμόσει όλα τα πακέτα κυρώσεων και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, θα συνεχίσουμε να βοηθάμε την Ουκρανία.
Για εμάς, είναι πιο δύσκολο από ό,τι ακούγεται, διότι ιστορικά είχαμε μία στενή σχέση με τη Ρωσία. Ο ρωσικός στόλος ήταν ένας από τους τρεις στόλους που νίκησε τον οθωμανικό στόλο, πράγμα το οποίο αποτέλεσε σημείο καμπής για την Ελληνική Επανάσταση. Αλλά και πάλι, οι αρχές είναι αρχές.
Ο εισβολέας δεν μπορεί ποτέ να γίνει αποδεκτός ως κάτι που μπορεί να τεθεί σε συζήτηση για εμάς.
Η έξυπνη κίνηση που κάναμε στο παρελθόν -είχατε την καλοσύνη να την αναφέρετε στην ερώτησή σας-, δεν είναι μόνο η εξισορρόπηση των εισαγωγών μας, αλλά και η δημιουργία πηγών για υγροποιημένο φυσικό αέριο. Και έχουμε τον τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην Αθήνα. Αλλά επίσης, έχουμε την Αλεξανδρούπολη που είναι το δεύτερο σημείο εισόδου.
Και όπως βλέπετε στο χάρτη, η απόσταση μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Οδησσού είναι μικρότερη από την απόσταση από τα στενά του Βοσπόρου προς την Οδησσό.
Η Αλεξανδρούπολη, η οποία αποτελεί μέρος των δύο Συμφωνιών που έχω υπογράψει με τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι δυνητικά η κύρια πύλη εισόδου για την ενέργεια στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Από άποψη απόστασης είναι πολύ πιο κοντά, για παράδειγμα, στη Βιέννη από ό,τι το Ρότερνταμ.
Έτσι, η επιλογή μας αυτή ήταν πράγματι σοφή, ή η πραγματικότητα μας δικαίωσε ως προς τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών. Αλλά φυσικά, αυτό απαιτεί πολλούς αγωγούς και άλλα έργα που προχωρούν αυτή τη στιγμή που μιλάμε.
Αλλά τουλάχιστον οι σωστές επιλογές έγιναν πριν από αυτή την κρίση.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σας ευχαριστούμε και πάλι, κ. Υπουργέ, που αφιερώσατε χρόνο για να μας μιλήσετε σήμερα.
Ένα από τα βασικά ζητήματα που διδάσκονται όλοι οι μαθητές του HKS και του PP1 είναι η συριακή προσφυγική κρίση, δεδομένου δε, όπως γνωρίζετε, ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα επηρεάσουν όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και τις συγκρούσεις, την επισιτιστική ασφάλεια, επομένως θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη μετανάστευση. Βλέπουμε επίσης ότι οι γεωπολιτικές εντάσεις οδηγούν επίσης στην αύξηση της μετανάστευσης, το είδαμε άλλωστε αυτό με την εισβολή στην Ουκρανία.
Έτσι, η ερώτησή μου σχετίζεται με το πώς πιστεύετε ότι η Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η διεθνής κοινότητα στο σύνολό της πρέπει να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα της αναγκαστικής μετανάστευσης.
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ναι, αυτό είναι επίσης ένα ενδιαφέρον θέμα.
Θα συμπληρώσω κάτι σε αυτό που είπατε. Κάτι που δεν ήταν μέρος της πρόκλησης που αντιμετωπίζαμε πριν, είναι η εργαλειοποίηση της μετανάστευσης, η χρήση της μετανάστευσης ως όπλο.
Και το είδαμε αυτό σε δύο περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, μία από την Τουρκία εναντίον μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2020, όπου χιλιάδες άνθρωποι σπρώχτηκαν κυριολεκτικά στα ευρωπαϊκά σύνορα. Και επίσης, από το καθεστώς Lukashenko στη Λευκορωσία που έστελνε ανθρώπους στη Λιθουανία, και πάλι για να εκβιάσει τη Λιθουανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και αυτά τα δύο είναι εν μέρει αλληλένδετα, θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Όταν είδαμε την κρίση στη Λιθουανία να εξελίσσεται, προσπαθούσαμε να καταλάβουμε πώς οι μετανάστες θα έφταναν στη Λευκορωσία. Επειδή η Λευκορωσία δεν είναι ο προφανής προορισμός των μεταναστών που έρχονται από την Αφρική ή από την Ασία, την Κεντρική Ασία κ.λπ.
Και συνειδητοποιήσαμε ότι υπήρχαν 35 πτήσεις την ημέρα από την Τουρκία προς τη Λευκορωσία. Ξαφνικά φαίνεται ότι η Λευκορωσία έγινε ο αγαπημένος τουριστικός προορισμός από το αεροδρόμιο Ataturk και το νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης.
Έτσι, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση της εργαλειοποίησης της μετανάστευσης. Ταυτόχρονα, εμείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση είμαστε πολύ υπερήφανοι επειδή έχουμε ένα καθεστώς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το οποίο βρίσκεται στον πυρήνα αυτού που ονομάζουμε ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Επομένως, αν τεθεί αυτό υπό διακινδύνευση, τότε διακυβεύεται ολόκληρο το οικοδόμημα και πρόκειται για μια πολύ λεπτή ισορροπία που δεν είναι πάντα εύκολο να διατηρηθεί, επειδή μιλάμε για τεράστιους αριθμούς. Η Ευρώπη έχει πλέον να αντιμετωπίσει εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια περιπτώσεις ετησίως.
Έτσι, πρέπει να βρούμε μια ισορροπία μεταξύ της προστασίας των συνόρων μας, της προστασίας των κοινωνιών μας, να μην επιτρέψουμε την εργαλειοποίηση της προσπάθειας φτωχών ανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον και ταυτόχρονα να διαφυλάξουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Και αν πρέπει να πω ποια είναι η κορυφαία προτεραιότητα, αυτή είναι πάντα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στο τέλος της ημέρας αυτό είναι το ζητούμενο.
------
Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Υπουργέ, ήταν τιμή μου.
N. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σας ευχαριστώ. Είμαι βέβαιος ότι δεν ήταν μόνο τιμή, ελπίζω να ήταν και μια μικρή ευχαρίστηση επίσης.
25 Αυγούστου, 2022