Δήλωση Υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, για την Ημέρα της Ευρώπης (09.05.2019)

Σήμερα συμπληρώνονται 69 χρόνια από την ημέρα που ο Robert Schuman εκφώνησε την ιστορική διακήρυξή του, θέτοντας τον θεμέλιο λίθο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Συμπληρώνονται, επίσης, 74 χρόνια από τη μεγάλη νίκη των λαών κατά του φασισμού. 74 χρόνια από τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, μέσα από τα συντρίμμια του οποίου γεννήθηκε η ελπίδα, το όραμα, αλλά και η αδήριτη ανάγκη για την έμπρακτη συναδέλφωση των λαών της Ευρώπης.

Ο δρόμος που άνοιξαν τότε οι μεγάλοι οραματιστές της ευρωπαϊκής ιδέας, θεμελιώνοντας την αλληλεγγύη και τον διάλογο ως σταθερές μορφές συνεργασίας, οδήγησε στην υλοποίηση του πλέον επιτυχημένου μοντέλου ειρηνικής συμπόρευσης κρατών στην ιστορία της ανθρωπότητας: την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Διαδικασία που συνετέλεσε στην εδραίωση της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της προστασίας των ατομικών και δικαιωμάτων ως πυλώνων του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτικού πολιτισμού.

Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, μια μεγάλη ιστορική μας κατάκτηση, βρίσκεται σήμερα σε υπαρξιακή κρίση και αμφισβήτηση. Πολιτικές λιτότητας υπονομεύουν τις κατακτήσεις του παρελθόντος, οι ανισότητες γίνονται εκρηκτικές στο εσωτερικό και μεταξύ των κρατών. Οι ίδιες οι υποστηρικτικές αξίες της ευρωπαϊκής δημοκρατίας αμφισβητούνται. Δεν πρόκειται απλώς για μία δύσκολη δεκαετία παρατεταμένης οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης, έξαρσης προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, τρομοκρατικών απειλών. Το έλλειμμα πολιτικής νομιμοποίησης αντανακλά βαθύτερα και δομικά κοινωνικά και δημοκρατικά ελλείμματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Για το λόγο αυτό, οι επόμενες εκλογές αποτελούν ιστορικής τάξης υπαρξιακή πρόκληση για την Ευρώπη. Βρίσκονται αντιμέτωπες σε αυτές δύο διαφορετικές κοσμοθεωρητικές ιδέες για το μέλλον της, αλλά και για το μέλλον των κοινωνιών μας. Από τη μία μεριά, η Ευρώπη των ανοικτών κοινωνιών, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Από την άλλη ένας ιδιόμορφος γάμος φιλελευθερισμού και εθνικισμού, που απειλεί να γυρίσει την ήπειρο μας σε μαύρες μέρες.

Από πλευράς της, η Ελλάδα ενσαρκώνει και προωθεί την Ευρωπαϊκή Ιδέα στην κοινωνική και δημοκρατική της διάσταση. Η Συμφωνία των Πρεσπών ανέδειξε εκ νέου την αταλάντευτη προσήλωση της χώρας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Νοτιανατολικής Ευρώπης, προκειμένου να γίνει η γειτονιά μας περιοχή ειρηνικής συνεργασίας και συνύπαρξης. Για τους λαούς των Βαλκανίων, η πορεία προς την Ευρώπη είναι μονόδρομος. Είναι η οδός προς τη σταθερότητα, την ευημερία των κοινωνιών και την εμπέδωση των δημοκρατικών θεσμών.

Οι ευρωεκλογές μπορεί να αποτελέσουν την αρχή μιας νέας πορείας. Για μία Ευρώπη των λαών, και των πολλών, χωρίς ανισότητες στο εσωτερικό της και χωρίς να αποξενώνει τους πολίτες της προς όφελος της αναβίωσης των εθνικισμών που τόσο ολέθρια αποτελέσματα επέφεραν στην ήπειρό μας κατά τον 20ο αιώνα. Ικανή ακόμη να αναλάβει τις υποχρεώσεις και το ρόλο που της αρμόζουν στο παγκόσμιο στερέωμα, υπερασπιζόμενη συλλογικά και αποτελεσματικά τα εξωτερικά της σύνορα, τα 66 χιλιάδες χιλιόμετρα της ακτογραμμής της, καθώς και τα δικαιώματα των κρατών-μελών της μέσα σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον. Η Ευρώπη μπορεί να βγει πιο ενισχυμένη στην κοινωνική και δημοκρατική της διάσταση, με ενισχυμένη την προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων ώστε να ολοκληρωθεί όχι μόνον ως χώρος ειρήνης, αλλά και ευημερίας για τους λαούς της.