Κοινές δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αυστρίας, S. Kurz, μετά τη συνάντησή τους στη Βιέννη (11.05.2016)

S. KURZ: Αξιότιμες κυρίες και κύριοι, αγαπητέ κύριε Υπουργέ των Εξωτερικών, σας καλωσορίζω εγκάρδια στην κοινή μας συνέντευξη Τύπου.

Σήμερα είχαμε μια πολύ αναλυτική συνομιλία. Είμαι ευτυχής που σας καλωσορίζω στη Βιέννη, στην πρώτη σας διμερή επίσκεψη, και ταυτόχρονα καλωσορίζω εγκάρδια στη Βιέννη και την Πρέσβη, η οποία επέστρεψε στην Αυστρία.

Είμαι πολύ ευτυχής που είχαμε σήμερα αυτήν την ανταλλαγή απόψεων, καθώς η Ελλάδα και η Αυστρία είναι δύο κράτη που συνεργάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι επίσης δύο χώρες, οι οποίες σε πολλά ζητήματα – και αυτό το έχετε ζήσει και εσείς – έχουν διαφορετικές απόψεις και διαφορετικές λύσεις.

Ως εκ τούτου, χρησιμοποιήσαμε σήμερα τον χρόνο για να συζητήσουμε πολύ αναλυτικά για το προσφυγικό ζήτημα, από το οποίο και οι δύο έχουμε πληγεί, η Ελλάδα κυρίως ως χώρα διέλευσης, ως χώρα στην οποία τον τελευταίο χρόνο έφθασαν αναρίθμητοι άνθρωποι. Εμείς οι Αυστριακοί έχουμε επίσης πληγεί πάρα πολύ, δεδομένου ότι η χώρα μας αποτελεί τον τελικό προορισμό με τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων κατά κεφαλήν τον τελευταίο χρόνο, με 90.000 πρόσφυγες.

Είμαι χαρούμενος που κατά τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες μέσα από διαφορετικά μέτρα πετύχαμε να μειωθούν οι ροές από την Τουρκία προς την Ελλάδα, αλλά επίσης και να μειωθούν οι ροές μέσω της οδού των Δυτικών Βαλκανίων προς την Κεντρική Ευρώπη. Πιστεύω ότι έχουμε συμφωνήσει ότι η κατάσταση έχει κάπως εκτονωθεί, αλλά παρόλα αυτά θα πρέπει να εργασθούμε περαιτέρω από κοινού για μια κοινή ευρωπαϊκή λύση, καθώς ακόμη και αν υπάρχει τώρα μια κάποια εκτόνωση, πρέπει όπως και πριν να προσέξουμε ιδιαίτερα τη συμφωνία με την Τουρκία, ώστε να μην δημιουργηθεί καμία εξάρτηση έναντι της Τουρκίας. Πρέπει επίσης να είμαστε τόσο καλά προετοιμασμένοι, ώστε η κρίση, όπως την βιώσαμε πέρυσι, να μην επαναληφθεί για ακόμη μία φορά.

Συζητήσαμε επίσης και για άλλα θέματα, ιδιαιτέρως για τα Δυτικά Βαλκάνια, μια περιοχή η οποία μας είναι ιδιαίτερα αγαπητή, τόσο από οικονομικής, όσο και από πολιτιστικής και πολιτικής πλευράς. Την νοιώθουμε πολύ κοντά μας. Είναι πολύ αγαπητή και στους Έλληνες, καθώς η Ελλάδα από την άλλη γεωγραφική κατεύθυνση βρίσκεται πολύ κοντά στα Δυτικά Βαλκάνια. Έτσι ήταν πολύ καλό το ότι ανταλλάξαμε τις απόψεις μας σε αυτόν τον τομέα και φυσικά και για άλλα θέματα, στα οποία επιθυμούμε να συνεργασθούμε και ιδιαιτέρως όσον αφορά στον διάλογο μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών, τον διάλογο μεταξύ των διαφορετικών θρησκειών· είναι κάτι που ενδιαφέρει και τις δύο πλευρές και συμφωνήσαμε να συνεργασθούμε ακόμη περισσότερο σε αυτό το θέμα.

Επιτρέψτε μου για ακόμη μία φορά να σας καλωσορίσω στην Αυστρία και να σας ευχαριστήσω για την διεξοδική μας συνομιλία. Είμαι χαρούμενος που, στο πλαίσιο της επίσκεψής σας, έχετε συνάντηση με τον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο, καθώς και άλλες συναντήσεις.

Σας ευχαριστώ πολύ και για την πρόσκληση να μεταβώ στην Ελλάδα, την οποία, όπως είναι αυτονόητο, αποδέχομαι. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να τηρεί κανείς τη δική του θέση, αλλά πιστεύω ότι είναι επίσης εξίσου σημαντικό να εργαζόμαστε μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για κοινές λύσεις και να ξεκινήσουμε να βρούμε τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Τα επιτύχαμε όλα αυτά στην συνομιλία μας και, για άλλη μια φορά, σας καλωσορίζω θερμά.

N. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον ομόλογο και συνάδελφό μου κύριο Sebastain Kurz για την πρόσκλησή του.

Είναι πάρα πολύ ωραίο για μένα να είμαι στη Βιέννη. Σήμερα είναι μια πολύ ωραία μέρα και βρίσκομαι σε μια ωραία πόλη, η οποία έχει πολλά κοινά σημεία με την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδος. Δεν μας συνδέει μόνο το πώς θα αντιμετωπίσουμε την κρίση τώρα. Μια από τις σημαντικότερες περιόδους της ιστορίας μας, δηλαδή η περίοδος της απελευθέρωσης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, σχετίζεται με την Αυστρία. Επιπλέον, ένα μεγάλο μέρος της νεότερης λογοτεχνίας μας κατέστη δυνατό να τυπωθεί εδώ. Αυτό σημαίνει ότι μας συνδέουν πολύ περισσότερα πράγματα, από όσα συνειδητοποιούμε μέσα από την καθημερινότητα.

Ευχαριστώ και πάλι για την πρόσκληση, γιατί μας έδωσε τη δυνατότητα να συζητήσουμε με απόλυτη ειλικρίνεια, δηλαδή με την ειλικρίνεια που διακρίνει τον κ. Kurz και με την ειλικρίνεια, με την οποία εγώ μιλώ πάντοτε. Και οι δύο έχουμε ανησυχίες, φόβους και ενδοιασμούς για το πώς θα εξελιχθεί το προσφυγικό ζήτημα στο μέλλον. Είμαστε δύο πολιτικοί απόλυτα προσανατολισμένοι στην Ευρώπη, αναζητούμε λύσεις για την Ευρώπη και θέλουμε να συνεργασθούμε προς την κατεύθυνση αυτή. Αυτό θα γίνει σε συνεργασία με την Πρέσβη, κα Αλειφέρη, η οποία έχει επιστρέψει και θα παραμείνει εδώ.

Μιλήσαμε επίσης για πάρα πολλά προβλήματα. Ένα από τα ζητήματα που μας απασχόλησαν είναι η αλληλεγγύη. Αναμένουμε από τους εταίρους μας στην Ευρώπη αλληλεγγύη – η οποία δεν είναι πάντα δεδομένη – για τα οικονομικά θέματα, την οικονομική κατάσταση της Ελλάδος, για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε το προσφυγικό ζήτημα. Έδειξα στον Sebastian και μια ανάλυση, από την οποία προκύπτει ότι για εμάς το θέμα αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο και περίπλοκο, δεδομένου ότι προέκυψε στην Ελλάδα σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης. Έτσι, τα οικονομικά και προσφυγικά ζητήματα καταλήγουν να εξελίσσονται σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας.

Συζητήσαμε επίσης για τη στάση μας έναντι των Δυτικών Βαλκανίων και τις σχετικές δυνατότητες συνεργασίας. Πληροφόρησα τον κ. Υπουργό σχετικά με τις προτάσεις που έχουμε υποβάλει στους γείτονές μας για πιθανές μορφές συνεργασίας.

Το τελευταίο, το οποίο θα ήθελα να αναφέρω και το οποίο δεν είναι λιγότερο σημαντικό, είναι ότι στην Αθήνα κάναμε πέρσι μια διεθνή σύνοδο με κοινότητες από την Εγγύς Ανατολή και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό που έγινε. Θέλουμε το 2017 να οργανώσουμε από κοινού μια ακόμη διεθνή συνάντηση και τότε θα μπορέσουν να φανούν ακόμη περισσότερο τα κοινά σημεία, που συνδέουν την Αυστρία και την Ελλάδα, καθώς και τα κοινά σημεία για τη διαμόρφωση του μέλλοντος, παρά τις διαφορές που επίσης υπάρχουν.

Και εγώ από τη μεριά μου προσκάλεσα τον κ. Υπουργό στην Ελλάδα, την οποία γνωρίζει πολύ καλά από τα νεανικά του χρόνια. Θα χαρώ πολύ να τον υποδεχθώ. Θα τον δούμε με μεγάλη χαρά στην Αθήνα και ελπίζω να έχουμε και καλό καιρό, γιατί έχω πάντα λίγες τύψεις, όταν έρχονται συνάδελφοι ομόλογοι από το εξωτερικό και δεν είναι ο καιρός τόσο καλός κι έχω την ανάγκη να απολογηθώ. Ευχαριστώ και πάλι θερμά για την πρόσκληση και για τη συνομιλία που είχαμε.

Ερωτήσεις δημοσιογράφων:

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ (Servus TV): Ποιες είναι οι προθέσεις σας, αν δεν επιτύχει η συμφωνία με την Τουρκία; Ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν δεν είναι και ένας πάρα πολύ αξιόπιστος εταίρος.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Πιστεύω ότι η Τουρκία θα παραμείνει στην πορεία της συνεργασίας με την Ευρώπη και θα εφαρμόσει όλα αυτά που πρέπει να εφαρμόσει. Πρέπει να σκεφτόμαστε θετικά και βεβαίως αντιμετωπίζουμε θετικά το μεγάλο μας γείτονα, την Τουρκία. Βλέπω ότι υπάρχουν εξελίξεις στο πολιτικό σύστημα της Τουρκίας και μπορώ μόνον να ελπίζω ότι δε θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στις σχέσεις με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ (Αυστριακή Τηλεόραση): Είπατε ότι είναι πολύ ωραίο να είσαστε στη Βιέννη και βλέπουμε με ιδιαίτερη χαρά ότι φέρατε μαζί την Πρέσβη σας. Ποιος ήταν ο λόγος, που ανακλήθηκε στην Ελλάδα, και ποιος είναι ο λόγος που τώρα μπορεί να επιστρέψει, γιατί στην Ειδομένη είναι 10.000 άτομα που αρνούνται να μετακινηθούν από εκεί και υπάρχουν επίσης και πολλοί πρόσφυγες στην Αθήνα.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Θέλω πρώτα να μιλήσω για το προσφυγικό. Και ιδιαίτερα για τους καταγόμενους από τη Συρία, τους οποίους σέβομαι πάρα πολύ. Σέβομαι το λαό της Συρίας, είναι ένας λαός υπερήφανος, που δε θα ερχόταν στην Ευρώπη, αν δεν υπήρχε ο πόλεμος. Αυτό που έχουμε κοινό και η Αυστρία και η Ελλάδα είναι ότι δεν εμπλεκόμαστε στο Ιράκ, τη Συρία και τη Λιβύη. Βλέπουμε ότι ο πόλεμος είναι η αιτία του προσφυγικού. Μερικές φορές ξεχνάμε εδώ στην Ευρώπη ότι δεν είναι η νοοτροπία των λαών, που τους οδηγεί στη φυγή, αλλά ο πόλεμος και βεβαίως υπάρχει εδώ μια προσπάθεια αντιπολεμική, που επιδιώκει να τελειώσει αυτός ο πόλεμος.

Το δεύτερο είναι, και πρέπει να το πω δημόσια ότι σαφώς, σεβόμαστε την εργασία που κάνουν οι ΜΚΟ και οι εθελοντικές οργανώσεις. Υπάρχουν, όμως, πολλοί τέτοιοι οργανισμοί, που κάνουν business αντί να βοηθήσουν τους ανθρώπους. Τα χρήματα είναι πολλά, 9 δις ευρώ κέρδος για όσους από την τουρκική πλευρά ασχολούνται με αυτό το εμπόριο και 1 εκατ. ευρώ για όσους ασχολούνται από τη δική μας πλευρά. Πολλές από αυτές κάνουν βεβαίως εξαιρετική δουλειά, άλλες, όμως, προσπαθούν να βγάλουν μόνο χρήματα. Ούτε όλοι είναι άγιοι, ούτε όλοι είναι διάβολοι. Στην Ειδομένη υπάρχουν δυνάμεις, υπάρχουν άτομα και ΜΚΟ, που επιμένουν να μην απομακρυνθούν οι πρόσφυγες από εκεί και δυστυχώς τους δίνουν στην ουσία λάθος εικόνες, ότι θα ανοίξουν τα σύνορα και αν εσείς φύγετε από εκεί θα χάσετε αυτή την ευκαιρία. Δυστυχώς λένε ψέματα. Τα σύνορα είναι κλειστά. Δημιουργήσαμε πολλούς καταυλισμούς και θα ήταν φρονιμότερο οι πρόσφυγες να στεγασθούν σε αυτούς. Υπάρχουν χιλιάδες σκηνές καθώς και άλλοι πρόσφυγες που βρίσκονται στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η Ελλάδα συμπαθεί τους ξένους, είναι φιλόξενη χώρα, το θέμα είναι όμως ότι οι πρόσφυγες δεν μπορούν να έχουν περισσότερα δικαιώματα από τους ημεδαπούς. Δεν μπορεί κάποιοι να κάνουν κατάληψη και να μη μετακινούνται από εκεί. Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα.

Όσον αφορά την κυρία Πρέσβη δεν την έφερα εγώ μαζί μου, απλώς συνταξιδέψαμε. Έχω την αίσθηση ότι με την όξυνση του προσφυγικού ζητήματος δημιουργήθηκαν εντάσεις και η φιλία για λίγο παραγκωνίσθηκε. Επειδή με την Αυστρία μας συνδέει μεγάλη φιλία και η αυτοκράτειρα Σίσυ, που όλοι αγαπούν εδώ και το παλάτι της ήταν στην Κέρκυρα και επειδή έχουμε ακριβώς όλη αυτή την προϊστορία και τους δεσμούς από την εποχή της απελευθέρωσης των Ελλήνων από την οθωμανική κυριαρχία, θεωρώ ότι η πιο φρόνιμη κίνηση, που θα μπορούσα να κάνω σήμερα, θα ήταν να έρθω με την Πρέσβη στη Βιέννη, να συναντήσω το συνάδελφό μου, τον ομόλογό μου, το Sebastian και να κάνω μια ειλικρινή συζήτηση μαζί του, πράγμα που έγινε. Θεωρώ ότι έχει επέλθει μεγάλη εκτόνωση οποιασδήποτε έντασης και η μεγάλη φιλία των λαών μας επιβεβαιώνεται, παρά το γεγονός ότι υπήρξε απογοήτευση και στην Ελλάδα. Όλα αυτά είναι αισθήματα ανθρώπινα, κατανοητά, αλλά σήμερα το κλίμα είναι πολύ πιο θετικό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ (ανταποκριτής Ανατολικής Ευρώπης): Ελλάδα και Αυστρία έχουν παρόμοιο πρόβλημα, λόγω των πολλών χιλιάδων προσφύγων. Ποια συμβουλή μπορείτε να δώσετε εσείς στους συναδέλφους σας, τους ομολόγους των Ανατολικών χωρών, τι να κάνουν αυτές οι τρεις χώρες, που αρνούνται να δείξουν την αλληλεγγύη τους.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Θέλω κατ’ αρχήν να δώσω μία βασική απάντηση σε σχέση με τα δύο προηγούμενα ερωτήματα. Το πρώτο ερώτημα είναι γιατί φεύγουν οι άνθρωποι, γιατί τρέπονται σε φυγή από τη Συρία και θα έλεγα ότι στη χώρα τους δεν υπάρχει πλέον κρατική κυριαρχία. Και ο λαός δεν είναι κυρίαρχος -όπως θα έπρεπε να είναι- εξαιτίας της δικτατορίας του Assad. Και ακριβώς επειδή ο λαός δεν έχει πλέον αυτήν την θέση που έπρεπε να έχει στη χώρα του, αναζητεί μια καλύτερη τύχη στην προσφυγιά. Θέλω να μιλήσουμε για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα.

Και τώρα που είμαστε κυβέρνηση της Αριστεράς προκύπτουν βεβαίως συζητήσεις, τι έχει μεγαλύτερη προτεραιότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η προστασία των ανθρώπων ή πώς τα βγάζει πέρα το κράτος. Βεβαίως, πρέπει να πούμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι σημαντικά. Το κράτος διαθέτει κυριαρχία. Η απάντησή μου είναι ότι για να μπορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου να υπάρχουν και να γίνονται σεβαστά, πρέπει ο ίδιος ο λαός και το κράτος να είναι κυρίαρχοι. Αλλιώς αν το κράτος δεν έχει αυτή τη βασική του ιδιότητα, αν το κράτος δε λειτουργεί, τότε δεν μπορούν να υφίστανται και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γιατί τα ανθρώπινα δικαιώματα λειτουργούν μόνον όταν λειτουργεί το κράτος. Και αυτό έγινε στη Συρία, χάθηκε αυτή ακριβώς η κρατική κυριαρχία. Και η αυτονομία και κατά συνέπεια η ίδια η ύπαρξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει αυτήν την στιγμή μια μακροπρόθεσμη προοπτική, ακόμη και για τη δική της την υπόσταση. Ποια είναι τα οράματά μας, τι γίνεται με τη νεολαία μας; Τα μνημόνια δεν είναι λύση. Η Ευρώπη δίνει απαντήσεις πάντα πολύ μυωπικές και κοντόφθαλμες. Ήταν σαφές. Βλέπαμε ότι θα έρχονταν πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή και έγιναν κινήσεις στα Ηνωμένα Έθνη, όπου υπάρχουν χρήματα. Πρώτα σε κάθε πρόσφυγα αναλογούσαν 340 δολάρια και τώρα μόνον 13 το μήνα. Πώς να τα βγάλουν πέρα;

Όταν όμως είπαμε κάτι, πήραμε την απάντηση ότι απειλούμε, επειδή είμαστε Αριστερή κυβέρνηση. Εμείς κάναμε απλώς μια ψυχρή ανάλυση, μία αντικειμενική διαπίστωση, αλλά η Ευρώπη δεν προετοιμάσθηκε. Είναι πολύ βασικό η εικόνα της Ευρώπης να είναι καθαρή έναντι των δικών μας πολιτών αλλά και των πολιτών άλλων χωρών. Η εικόνα της εξαρτάται πολύ από το αν εμείς θα μπορέσουμε να λύσουμε το προσφυγικό πρόβλημα ή όχι. Γιατί αν δεν μπορέσουμε να το διαχειριστούμε σωστά, νομίζω ότι η Ευρώπη θα έχει ένα ακόμη πρόβλημα με τον ίδιο της τον εαυτό. Και τώρα το τρίτο, έρχομαι στο δικό σας ερώτημα. Η γνώμη μου είναι ότι καμία χώρα δεν μπορεί να δίνει συμβουλές, αφ’ υψηλού κατά κάποιον τρόπο, σε άλλες χώρες, αλλά πρέπει να γίνονται διαβουλεύσεις και από κοινού να βρίσκουμε λύσεις.