Φορολογία κατοίκων εξωτερικού

Νέα διάταξη (Νόμος 4141/2013 - Άρθρο 43, ΦΕΚ Α 81/05-04-2013), με την οποία απλοποιείται η διαδικασία για βεβαίωση μόνιμης κατοικίας στο εξωτερικό των ομογενών, προς χρήση έναντι των ελληνικών φορολογικών Αρχών :

«Το φυσικό πρόσωπο που δηλώνει κάτοικος εξωτερικού και αποκτά πραγματικό εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα, υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωση φορολογίας του εισοδήματός του, βεβαίωση από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους στο οποίο δηλώνει κάτοικος από την οποία να προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του άλλου κράτους ή αντίγραφο της εκκαθάρισης της φορολογίας εισοδήματος ή ελλείψει εκκαθάρισης, αντίγραφο της δήλωσης που υπέβαλε στο άλλο κράτος. Η βεβαίωση αυτή χορηγείται από τη φορολογική αρχή ή από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή».
http://nomoi.info/%CE%A6%CE%95%CE%9A-%CE%91-81-2013-%CF%83%CE%B5%CE%BB-37.html

Αλλαγές στη φορολογία κατοίκων εξωτερικού
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, αναφέρονται τα ακόλουθα επί του άρθρου 18:
Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 επιχειρείται η απαλοιφή της διπλής φορολόγησης των φορολογικών κατοίκων Ελλάδας, οι οποίοι αποκτούν εισόδημα από κράτη με τα οποία δεν υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας του Εισοδήματος, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θεωρούνται κράτη μη συνεργάσιμα ή κράτη με προνομιακό φορολογικό καθεστώς, όπως είναι η Αυστραλία. Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίζεται το πρόβλημα που έχει ανακύψει ως προς τη φορολόγηση των συντάξεων των ομογενών συνταξιούχων και πλέον φορολογικών κατοίκων Ελλάδας από την Αυστραλία για τη χρήση του 2013. Με τις διατάξεις του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013, Α’ 167) αυτό το θέμα έχει οριστικά επιλυθεί.

Τα βασικά σημεία είναι τα εξής:
1. Φορολογική Κατοικία
Η έννοια της φορολογικής κατοικίας και κατ’ επέκταση αυτή του φορολογικού κατοίκου της Ελλάδας είναι η αρχή για την καλύτερη κατανόηση του ζητήματος της φορολόγησης των κατοίκων του εξωτερικού καθώς η φορολογική κατοικία προσδιορίζει τον τόπο φορολόγησης του εισοδήματος των φορολογουμένων.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 § 1 του Κ.Φ.Ε., όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 § 1 του Ν. 3943/2011, από 31-3-2011, φορολογικός κάτοικος της Ελλάδας θεωρείται όποιος διαμένει στην Ελλάδα για διάστημα που υπερβαίνει τις 183 ημέρες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος. Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί όπως γίνεται αντιληπτό σε διάστημα μεγαλύτερο του μισού του ημερολογιακού έτους. Αντικείμενο της φορολογίας εισοδήματος για τους φορολογικούς κατοίκους της Ελλάδας είναι το παγκόσμιο εισόδημα τους. Αντιθέτως, τα πρόσωπα που δεν είναι ούτε κάτοικοι της Ελλάδας ούτε συνήθως διαμένοντες σε αυτήν ορίζεται ότι φορολογούνται μόνο για το εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα.

2.Τεκμηρίωση της φορολογικής κατοικίας
Όπως αναφέρεται στην παρ. 8 του άρθρου 61 και στην ΠΟΛ.1145/12 ,τα φυσικά πρόσωπα που δηλώνουν τόπο κατοικίας ή συνήθους διαμονής στην αλλοδαπή οφείλουν να προσκομίσουν μαζί με τη δήλωση εισοδήματος:
Α) Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας για τις χώρες με τις οποίες έχουμε υπογράψει ΣΑΔΦΕ.
Β) Αντίγραφο της Δήλωσης Εισοδήματος και πιστοποιητικό κατοικίας για τις υπόλοιπες χώρες.

3.Συνήθης Διαμονή
Η «συνήθης διαμονή» εξαρτάται από το χρόνο στον οποίο βρίσκεται το φυσικό πρόσωπο σε μία χώρα. Η διεθνής πρακτική που εφαρμόζεται πλέον και στην Ελλάδα είναι η διαμονή να υπερβαίνει τις 183 ημέρες.

4.Ο φορολογούμενος φέρει το βάρος της απόδειξης της συνήθους διαμονής
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 § 1 του Κ.Φ.Ε., το βάρος της απόδειξης της συνήθους διαμονής το φέρει ο φορολογούμενος . Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 61 § 7 και 8 του Κ.Φ.Ε., όπως προστέθηκαν με το άρθρο 12 § 5 του Ν. 3943/2011, το φυσικό πρόσωπο που δηλώνει ότι υπόκειται σε φόρο μόνο για το εισόδημά του που προκύπτει στην Ελλάδα, υποχρεούται να υποβάλλει τα δικαιολογητικά που ορίζονται σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Αν τα δικαιολογητικά δεν υποβληθούν ή υποβληθούν εκπρόθεσμα, το φυσικό πρόσωπο θεωρείται ότι έχει την κατοικία του στην Ελλάδα.
Το γεγονός μάλιστα ότι το βάρος της απόδειξης έχει μεταφερθεί στο φορολογούμενο είναι πολύ  πιθανό να οδηγήσει σε ένα νέο καθεστώς, στο οποίο η τεκμηρίωση τη συνήθους διαμονής θα γίνεται σε ετήσια βάση, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες (πχ. Ηνωμένο Βασίλειο, Αμερική). Σε κάθε περίπτωση η ΠΟΛ.1145 δεν ξεκαθαρίζει  αν η τεκμηρίωση της φορολογικής κατοικίας θα πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση.
Α) Αποδεικτικά Διαμονής στην Αλλοδαπή: Δεδομένου ότι το σημαντικότερο στοιχείο απόδειξης της συνήθους διαμονής είναι ο χρόνος παραμονής εκτός Ελλάδας, τα πιο ισχυρά  αποδεικτικά στοιχεία είναι τα αεροπορικά εισιτήρια και σφραγίδες του διαβατηρίου για την είσοδο και έξοδο από τη χώρα.
Β) Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος: το φυσικό πρόσωπο πρέπει να μπορεί να αποδείξει ότι  υπέβαλε δήλωση στη χώρα που έχει μεταφέρει τη συνήθη διαμονή του και φορολογήθηκε σε αυτή.
Γ) Δικαιολογητικά Διαμονής & Εργασίας: η εργασία, η μόνιμη ασφάλιση και η διαμονή  στην αλλοδαπή αποτελούν τεκμήρια αλλαγής της φορολογικής κατοικίας. Πιστοποιητικό κατοικίας εκδίδουν οι Ελληνικές πρεσβείες και τα προξενεία.

5.Χώρες που δεν έχουμε υπογράψει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας
Σε φορολογικό αδιέξοδο βρίσκονται οι Έλληνες που έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και αποκτούν εισοδήματα σε χώρες που δεν έχουμε υπογράψει ΣΑΔΦ. Σύμφωνα με την παρ.10 του άρθρου  9 του ΚΦΕ, προκειμένου να εκπέσει (πιστωθεί) ο φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή πρέπει να υπάρχει ΣΑΔΦ σε ισχύ.

6.Χώρες της παρ.4 του άρθρου 51Α (μη συνεργάσιμα κράτη)
Μη συνεργάσιμα κράτη είναι εκείνα που δεν είναι κράτη –μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κατάσταση των οποίων σχετικά με τη διαφάνεια και την ανταλλαγή των πληροφοριών σε φορολογικά θέματα έχει εξεταστεί από τον  Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), και τα οποία:
α)δεν έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής στο φορολογικό τομέα και
β)δεν έχουν υπογράψει τέτοια σύμβαση διοικητικής συνδρομής με τουλάχιστον δώδεκα άλλα κράτη.