Ελληνικές Κοινότητες και Ομογένεια

Γενικά στοιχεία – Ιστορία

Ο πρώτος έλληνας για τον οποίο υπάρχουν στοιχεία ότι έφθασε στη Χιλή ήταν ο κρητικής καταγωγής Juan Martin de Candia (Χάνδακα), ο οποίος ήλθε στη χώρα το 1540 με τον Κατακτητή Pedro de Valdivia. Εγκαταστάθηκε ως τιμαριώτης στις περιοχές La Imperial και Chillan, τέλεσε γάμο με κυρία ισπανικής καταγωγής, απέκτησε τέσσερις γιους και πέθανε σε ηλικία ενενήντα χρονών. Μέχρι το 1565 υπολογίζεται ότι είχαν έλθει 21 Έλληνες, και στα επόμενα χρόνια και αιώνες κατέφθασαν και άλλοι, μεταξύ των οποίων και αυτοί που έλαβαν μέρος στην ναυμαχία του Iquique και στη μάχη του Dolores, ένδοξες σελίδες της χιλιανής ιστορίας.

Αλλά η σημαντική σε αριθμό μετανάστευση Ελλήνων ανάγεται μεταξύ 1880 και 1924, περίοδο διαδοχικών πολέμων στην περιοχή των Βαλκανίων και τη Μικρά Ασία, η οποία επί χιλιετηρίδες κατοικείτο από Έλληνες, που εκδιώχθηκαν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Στα ανωτέρω πρέπει να προστεθεί η διεθνής κρίση του εμπορίου της σταφίδας, γεγονός που προκάλεσε σημαντικές οικονομικές ζημιές στο γεωργικό πληθυσμό της Πελοποννήσου.

Από τους Έλληνες που μετανάστευσαν στη Χιλή κατά την περίοδο αυτή, καθώς και στα επόμενα χρόνια, ένας σημαντικός αριθμός εγκαταστάθηκε στην Αντοφαγάστα και ασχολήθηκε με την καλλιέργεια λαχανόκηπων, βιοτεχνίες, διανομή νερού, τη λιανική και χονδρική πώληση, την αρτοποιία και την παραγωγή και διανομή γάλατος, που κατέληξαν να μονοπωλούν, γεγονός για το οποίο το 1924 στην πόλη αυτή έλεγαν ότι “οι Έλληνες μας έδωσαν τα λαχανικά, το γάλα και το ψωμί”.

Από την Αντοφαγάστα, ορισμένοι αναζήτησαν καλύτερη τύχη στα ορυχεία της Χιλής μέχρι το Taltal, άλλοι διασκορπίστηκαν στα νατριούχα αλατωρυχεία, στην Pampa Union και στα διάφορα αστικά κέντρα της Βόρειας Χιλής, τη σημερινή Πρώτη και Δεύτερη Περιοχή, όπως στην Arica στην Tocopilla και το Mejillones.

Η ένταξη των Ελλήνων στη χιλιανή κοινωνία πραγματοποιήθηκε με τη φυσικότητα αυτών που συμμερίζονται αισθήματα, αξίες και παρεμφερή ψυχολογικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά, εκφραζόμενη με γάμους και ποικίλους τρόπους συνεργασίας. “Τα μέλη της Ελληνικής κοινότητας είναι άτομα σοβαρά και με συνήθειες άψογες, ξέρουν να μας καταλαβαίνουν, αφομοιώνουν τα ήθη και έθιμα μας, αγαπούν ειλικρινά τη χώρα που τους φιλοξενεί και σέβονται τους νόμους μας.” (E. Gajardo G. Y E. Rodríguez R., Álbum de Tarapacá y Antofagasta, Εκδόσεις Macfarlane, 1924.